België praktisch
niet te besturen
O
ESïB
BpTlB
Poolse premier stelt
Solidariteit eisen
Egypte voor zelfbestuur Palestijnen
Frans-Turkse
betrekkingen in
gevaren-zone
Senaat VS stelt
voorwaarden aan
hulp El Salvador
éf)
SPD West-Berlijn spaart senaat
Claes informateur
bij uw platenzaak een
verzamel elpee
en voor slechts f.5,- een
schitterende 'BAROK-plus'
elpee, alleen deze week?
Door acties Armeniërs
Politieke onrust
Madrid neemt toe
ül®
(MME
jïiÉiÉti mm
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1981
(Van onze correspondent
Jaap van Wesel)
JERUZALEM Israël en Egypte
hebben in samenwerking met
Amerika na twee dagen onder
handelen in Cairo besloten nog
een poging te wagen om een ak
koord over een vorm van zelfbe
schikking voor de Palestijnen te
bereiken. De drie partijen zeggen
in een gemeenschappelijk com
muniqué erop te vertrouwen dat
de eenzijdige maatregelen die Is
raël in de bezette gebieden heeft
genomen en nog zal nemen, de
atmosfeer zullen verbeteren, en
de Palestijnen ertoe zullen bewe
gen zich alsnog bij de voorgestel
de 'autonomie aan te sluiten.
De Egyptische minister van bui
tenlandse zaken Ali was optimis
tisch en zei dat de maatregelen
die Israel voor heeft, hoopge
vend zijn. Isral legt de nadruk op
het eenzijdige karakter van die
maatregelen. Het gemeenschap
pelijk communiqué zegt niets
over wat de komende maanden
op de agenda staat. Het onmid
dellijke doel is niet langer een al
geheel akkoord, maar een over
eenkomst op die punten waarbij
de meeste vooruitgang mogelijk
is, of al bereikt is. Met andere
woorden: een deelakkoord en
een gemeenschappelijke inten
tieverklaring.
Israël heeft belang bij een docu
ment over de zgn. autonomie,
voor het de Sinai geheel ont
ruimt in april 1982. omdat de Is
raeli's vrezen dat Egypte daarna
vrij is een harder standpunt in te
nemen. Egypte op zijn beurt
heeft belang bij een akkoord
over een zekere vorm van zelfbe
schikking voor de Palestijnen
om de Arabische wereld te tonen
dat de vrede tussen Israel en
Egypte niet slechts een bilaterale
Egvptisch-lsraelisehe zaak is.
Het is in dit kader van minder
belang of de Palestijnen inder
daad mee zullen doen Waar het
in eerste instantie om gaat. is dat
Israël en Egypte tot een gemeen
schappelijke formule komen.
Het belangrijkste strijdpunt in Cai
ro was de afgelopen dagen of de
maatregelen die Israel in de be
zette gebieden heeft aangekon
digd: de vriendelijke aanpak en
het gedeeltelijk afschaffen van
het militaire bestuur, een zaak is
die thuishoort op de onderhan
delingstafel. of dat het alleen de
Israeli's aangaat. Israël stelt zich
op het laatste standpunt, en heeft
geweigerd om hierover rekening
en verantwoording af te leggen
aan Egypte op toekomstige ses-
Er zal de komende maanden afwis
selend in Israel en Egypte verder
worden onderhandeld. De grote
vraag is zal Israel erin slagen an-
ti-PLO-Palestijnen op de weste
lijke Jordaanoever ertoe te bewe
gen mee te doen en zal Egypte de
anti-PLO-Palestyncn als verte
genwoordigers van het Palestijn
se volk aanvaarden
BRUSSEL (ANP) - Koning Boudewijn van België heeft gisteren de Vlaamse socialist
Willy Claes, vice-premier en minister van economische zaken in het maandagavond
gevallen kabinet-Eyskens, een informatie-opdracht verstrekt. Claes moet volgens de
opdracht die hij van de koning ontving alle elementen van-de economische, politieke en
budgettaire situatie zoals die zich in België voordoet, bestuderen.
Op basis van die studie dient Claes
het staatshoofd te adviseren of er
een nieuwe regering gevormd
kan worden (met andere woor
den of er nog 'gelijmd' kan wor
den) of dat tot ontbinding van
het parlement moet worden
overgegaan, hetgeen dus wil zeg
gen dat er verkiezingen worden
uitgeschreven.
De informateur die gistermiddag,
na het ontvangen van zijn op
dracht een persconferentie hield,
maakte daar vooral duidelijk dat
hij buitengewone zorgen heeft
over vooral één punt, namelijk of
de demissionaire regering zelfs
wel in staat is de lopende zaken
af te handelen. "Voor het eerst in
de Belgische geschiedenis kan
men zich afvragen of de schei
dende regering bij machte is om
de lopende zaken te regelen", al
dus Claes, zinspelend op recente
verklaringen var. vooraanstaan
de Waalse politici waaruit afge
leid zou kunnen worden dat de
Waalse socialistische ministers
in het kabinet hun blokkade te
gen het regeringswerk zouden
voortzetten.
Onbestuurbaar
In een verklaring voor de radio zei
Claes over deze situatie: "Als dit
waar zou zijn betekent dit dat
men naar onoverzichtelijke si
tuaties kan afglijden. Stelt u zich
voor dat men het parlement ont
bindt en dat niemand in dit land
nog beslissingen neemt. Dat be
tekent dat het land niet meer be
stuurd wordt". De informateur is
daarom van mening dat er "eerst
zwart op wit de verzekering moet
komen dat de lopende zaken
worden afgehandeld, wat er ook
de eerstkomende weken en
maanden op politiek terrein ge
beurt"
De informateur wees tijdens zijn
persconferentie niet alleen op de
ernst van de politieke maar ook
op die van de algemene situatie
in België. Hij noemde de slechte
economische en de belabberde
budgettaire toestand, het feit dat
er ruim 400.000 werklozen in het
land zijn en de stijgende binnen-
en buitenlandse schuld. Claes
noemde het niet ondenkbaar dat
het geraamde begrotingstekort
aan het eind van het jaar opgelo
pen zal zijn van de nu nog aan
vaardbaar geachte veertien mil
jard gulden tot 21 miljard gul
den.
Terugkomend op de kwestie van
het afhandelen van lopende za
ken door de demissionaire rege
ring wees Claes er onder meer op
dat de nog door de vorige rege
ring besloten besparingsoperatie
ten bedrage van 2,25 miljard gul
den nog niet is uitgevoerd. "Zon
der maatregelen kan men ook
wellicht midden oktober de
werklozen al niet meer aan hun
uitkeringen helpen", aldus de in
formateur, er aan toevoegend dat
voor de werkloosheidsuitkerin
gen zo'n 1,36 miljard gulden aan
bijkomende kredieten nodig zul
len zijn.
Tegen verkiezingen
Uit alles wat Claes gistermiddag
meedeelde bleek dat hij tijdver
lies bij het oplossen van de Belgi
sche politieke situatie uit den bo
ze vindt. Onder tijdverlies
verstaat hij ook het ontbinden
van het parlement en het uit
schrijven van verkiezingen. Maar
of verkiezingen te vermijden zijn
is zeer de vraag, zoals kan blijken
uit zeer recente uitspraken van
de belangrijkste politici in het
land.
Leo Tindemans bijvoorbeeld, de
leider van de Vlaamse Christelij
ke Volkspartij (de grootste partij
in het Vlaamse land) heeft ge
zegd 'onverwijld verkiezingen te
wensen". Tindemans sneed ook
alle banden met de Waalse socia
listen door te verklaren dat de
Franstalige socialisten zich 'nu
en voor de toekomst' volledig on
mogelijk hebben gemaakt als re
geringspartners.
Een verdere complicatie is voorts
dat een nieuw Belgisch parle
ment in verband met de afron
ding van de staatshervorming ei
genlijk grondwetgevend dient te
zijn. Is het dat niet dan kan bij
voorbeeld de positie van Brussel
en die van de Duitstalige ge
meenschap van België niet wor
den geregeld. Maar voor een
grondwetgevend parlement is
nodig dat het huidige parlement,
voor zijn ontbinding, eerst nog
met een twee derde meerderheid
die grondwetartikelen aanduidt
die het volgende parlement mag
wijzigen. Dat lijkt in de huidige
politieke situatie moeilijk.
r Willy Claes: "geen tijd te verliezt
ADVERTENTIE
catis
bij aankoop
van minimaal
f.2S,tfiv.
van24sep(
(o(4 oktober
WENEN - De Poolse minister-pre
sident, generaal Jaruzelski. heeft
gisteren aan het begin van een
zittting van het Poolse parlement
de vrije vakcentrale Solidariteit
duidelijk te verstaan gegeven
wat hij verwacht van de tweede
helft van het congres van de vak
centrale, dat zaterdag, tegen ve
ler verwachtingen in, in Gdansk
toch begint.
Jaruzelski wil van Solidariteit een
duidelijke verklaring dat deze
geen plannen heeft naar de poli
tieke macht te grijpen. Hij wil
ook dat de vakcentrale zijn koers
verandert, weg van de extremis
ten en terug naar het midden in
„de geest van de overeenkomst
van Gdansk". Bovendien eist hij
dat Solidariteit nadrukkelijk
stelling neemt voor de vriend
schappelijke betrekkingen en
het bondgenootschap van Polen
met de Sowjet-Unie.
Vakbondsleider Lech Walesa, die
tijdens de tweede helft van het
congres zijn voorzittersfunctie
moet neerleggen omdat het hele
hoofdbestuur opnieuw wordt ge
kozen, heeft sinds het einde van
het eerste deel van het congres
op 10 september stad en land af
gereisd om in een eenmanspo-
ging de militanten onder de 933
gedelegeerden en de bestuursle
den tot kalmte te manen.
Schrik
Wat in Gdansk is gebeurd en wat er
nog staat te gebeuren, is revolu
tionair en de andere communisti
sche landen, waarvan de media
er voor het grootste deel het zwij
gen toe doen, zijn ernstig ge
schrokken dat dergelijke onder
werpen in het openbaar ter dis
cussie worden gesteld Tijdens
het eerste deel kwam daar nog
bij dat vijf en een halve van dc
zes dagen zijn besteed aan inter
ne vakbondsproblemen en con
flicten.
Lech Walesa, met wie ik direct na
de eerste helft van het congres
een gesprek had, was optimis
tisch dat talrijke problemen die
de vakcentrale dreigen te split
sen - en daaraan maakte hij geen
geheim - de komende weken op
gelost worden en dat door het
vormen van werkgroepen en
commissies die onderwerpen zo
als arbeiderszelfbestuur (een van
de heetste hangijzers) tijdens het
tweede gedeelte veel tijd wordt
bespaard.
Tijdens de tweede helft van het
congres zal in de meest duidelij
ke bewoordingen moeten wor
den vastgelegd en besloten wel
ke koers de vakcentrale denkt te
gaan varen. Tien miljoen Polen
hebben door hun lidmaatschap
hun vertrouwen uitgesproken in
Solidariteit en verlangen derhal
ve dat de vakcentrale nu tot han
delen overgaat om het land uit
het economische slop te halen.
Na het buitengewone partijcon
gres van de Poolse communisti
sche partij in juli, dat geen enkel
concreet plan heeft opgeleverd
om de economische problemen
op te lossen, zijn alleen Solidari
teit en de rooms-katholieke kerk
overgebleven. Als Solidariteit
blijft steken in haar eigen struc
tuurmoeilijkheden en hevige
conflicten blijft houden met de
regering, worden de Polen
werkelijk wanhopig. Over wat er
dan gebeurt, kan men zich beter
niet buigen.
Oproep
Uit vertrouwde kringen rond Wale
sa komt het gerucht dat er tij
dens het tweede deel van het
congres een tweede „oproep aan
de arbeiders" zal komen. Met de
eerste oproep, waarin steun werd
toegezegd aan de doorgaans on
dergrondse vakbewegingen in
de andere communistische lan
den. heeft Solidariteit een hevige
woede-uitbarsting van het Krem
lin veroorzaakt aan het adres van
de Poolse regering. De tweede
Door een speling van het lot is
het dezelfde Gaston Deferre,
die gisteren als minister van
binnenlandse zaken de ope
raties rond het Turkse consu
laat in Parijs leidde, die in
1971 de Turkse woede opriep
door als minister in Marseille
aanwezig te zijn by de inwij
ding van een monument al
daar. gewijd aan de slachting
van meer dan een miljoen Ar-
menirs in Oost-Turkye in
1916. De Turkse ambassa
deur m Parijs werd bij die ge
legenheid voor geruime tijd
teruggeroepen.
Pas langzamerhand raakten de
betrekkingen tussen Parijs
en Ankara weer genormali
seerd, maar de laatste jaren
werden ze in toenemende
mate op de proef gesteld door
de vele Armeense aanslagen
in Frankrijk, die reeds drie
Turkse diplomaten het leven
kostten. De Franse autoritei
ten worden door de Turkse
pers steeds openlijker van
nonchalance beschuldigd, en
bjj het laatste geval, afgelo
pen voorjaar, sloot de Turkse
adjunct-minister van buiten
landse zaken zich daarbij
Des duivels waren Turkse
krantpn ook toen enkele
maanden geleden een aantal
Armeniërs de bureaus van de
Turkish Airlines in Parijs
hadden bezet en vervolgens
door de politie ongemoeid
werden gelaten ..omdat ze
zich niet aan geweldpleging
hadden schuldig gemaakt'
Een Turkse commentator be
schuldigde de toenmalige
president Giscard d'Estaing
ervan, honderdduizenden Ar-
nm.n jagen
r zijn herverkiezing
De bezetting van het Turkse
consulaat in Parijs is de zo
veelste in een lange reeks van
acties door Armeniërs in bal
lingschap. sedert het Turkse
leger in 1916 het streven van
de Armeniërs naar een onaf
hankelijke staat bloedig on
derdrukte. Volgens de Arme
niërs zouden toen meer dan
een miljoen slachtoffers zijn
gevallen Het Armeense Ge
heime Leger voor de Bevrij
ding van Armenië (ASALA)
heeft de afgelopen jaren her
haaldelijk de verantwoording
op zich genomen voor moor
den op Turkse diplomaten en
acties tegen Turkse eigen
dommen over de hele wereld.
Nu de bezetting van het Turkse
consulaat is afgelopen, blijft
de vraag of de verhouding
tussen Ankara en het nieuwe
regime-Mitterrand zal verbe
teren of verder verslechteren.
FRANS VAN HASSELT
Premier Jaruzelski
oproep zal diplomatieker, gema
tigder en in bredere bewoordin
gen worden gesteld.
De vraag is of alle gedelegeerden
zullen luisteren. Degenen die het
eerste deel van het congres in
een drooggelegd ijshockeysta-
dion even buiten Gdansk heb
ben bijgewoond, zijn daarover
bijzonder sceptisch. Het tweede
deel van het congres vindt net als
het eerste in een zo geïsoleerde
sfeer plaats alsof er buiten Soli
danteit niets anders in de wereld
bestaat, en er worden opmerkin
gen gemaakt die in wezen meer
thuis horen om gezegd te worden
achter de gesloten deuren van
een vakbondsbestuur. maar die
nu door zowel de Poolse als de
internationale pers worden geno
teerd en in grote opmaak in de
kranten komen.
Een goed voorbeeld is de suggestie
vanuit de zaal tijdens het eerste
gedeelte van het congres, de
clausule over de leidende rol van
de Poolse communistische partij
uit de statuten van dc- vakcentra
le te schrappen. Het voorstel
haalde niet eens 10 procent van
het vereiste aantal stemmen om
op de agenda te worden ge
plaatst - om precies te zijn 54 van
de 933 aanwezige afgevaardig
den - maar het bericht ging wel
de weteld rond.
(Van onze correspondent Gerrit-Jan Hoek)
MADRID - In Spaanse militiare kringen doet het gerucht de ronde dat de
regering in Madrid door alarmerende berichten over ophanden zijnde
acties van de Baskische ETA de aandacht wil afleiden van de affaire
rond de giftige spijsolie Vorige week werd de Madnleense politie in
staat van paraatheid gebracht via de operatie „Schorpioen 1". Deze
week loofde het Spaanse ministerie van binnenlandse zaken een prijs
uit van 150 000 gulden voor degene die de informatie verschafte over
een ETA-commando dat zich in Madnd zou schuilhouden.
De nodige twijfel is nu gerezen, of de officiële lezing: dreigende ETA-
acties, wel de werkelijke redenen weergeeft van de operatie „Schor
pioen 1". Volgens een betrouwbare bron uit de Spaanse strijdkrachten
zou de operatie totaal andere achtergronden hebben. Volgens deze mi
litaire informant zou de Spaanse regering met het afkondigen van de
alarmtoestand van de Madnleense politie de aandacht hebben willen
afleiden van de nog steeds niet opgeloste zaak rond de giftige spijsolie,
een zaak waar het kabinet bijzonder mee in haar maag zit. De operatie
„Schorpioen I" zou volgens de militaire bron tevens als opzet hebben
het anticiperen op een nieuw complot binnen het leger, teneinde een
rechtse staatsgreep te voorkomen.
WASHINGTON (AFP) - De Amerikaanse Senaat heeft
gisteren tegen de wil van president Reagan en een per
soonlijke oproep aan het Congres van de Salvadonaanse
president Duarte besloten de verlening van militaire
hulp aan El Salvador te bemoeilijken.
De Senaat deed dit door de hulp
verlening aan voorwaarden op
het gebied van o.a. de naleving
van de mensenrechten in El Sal
vador te verbinden, die volgens
de republikeinse senator Ri
chard Lunar tot een volledig stil
vallen van de hulpverlening zul
len leiden Want. zo zei hij. het is
"vrijwel onmogelijk" voor de
president om vast te stellen of
aan de voorwaarden wordt vol
daan. Volgens de voorwaarden
dient de president elke zes maan
DOET NATUURLIJK
MEE AAN DE
DAT IS EXTRA VOOR
DEEL VOOR U!
Want deze geweldige LP
is gratis bij uw aankoop
van minimaal f. 25,-
met 25 filialen Nederlands grootste
grammofoonplaten speciaalzaak
"WEST-BERLUN (DPA/Reuter) -
De oppositionele fractie van de
SPD in het Wcstbcrlijnse gtads-
parlement heeft gisteren meege
deeld. geen motie van wantrou
wen te zullen indienen tegen
twee christen-democratische
stadsbestuurders, die afgelopen
dinsdag de ontruiming gelastten
van acht kraakpanden. Bij ge
vechten na het optreden van de
politie kwam toen een 18-jarige
jongen om het leven Dc plaats,
lijke regering heeft besloten,
morgen een ronde-tafel-gesprek
te houden, waardoor ze partijen,
kerken, en actiegroepen wil uit
nodigen.
Burgemeester Richard von Weis-
zaecker verdedigde de ontrui
ming van de acht gekraakte pan
den. Naar hij zei kan de overgro
te meerderheid van de Westber-
lijnse bevolking het niet langer
uitstaan, dat "een minderheid de
rechtsorde minacht, dat in veel
wijken niemand meer de straat
op durft uit angst voor geweldda
digheden, en dat het aanzien en
de reputatie van West-Berlijn
door foto's in kranten over de he
le wereld te grabbel dreigt te
worden gegooid"
ters deden dat uit protest tegen
de hoge huren en wat zij noemen
het speculeren met onroerend
goed door particuliere eigenaren
Nu de sociaal democraten niet lan
ger met een motie van wantrou
wen dreigen, lijkt het zeker dat
de senatoren Heinnch Lummer
(politie) en Ulnch Rastemborski
(woningbouw) op hun stoel kun
nen blijven zitten Wel blijft dc
fractie van de alternatieven aan
dringen op het aftreden van bei
dc senatoren, maar die hoeven
dc maandag te houden stem
ming niet met zorg tegemoet te
zien. nu dc socialisten zich voor
lopig hebben neergelegd by een
poging van het stadsbestuur,
langs de weg van de dialoog het
probleem van het kraken op te
lossen.
Afgelopen nacht kreeg een 26-jan
gp man. die bij de rellen van afge
lopen dtnsdag was gearresteerd
met dnc molotov cocktails by
zich. een voorwaardelijke gevan
genisstraf opgelegd van tien
maanden Hij was via snelrecht
gevonnist Daarnaast vaardigde
een rechter van onderzoek tegen
15 personen arrestatiebevelen ui»,
wegens ordeverstoring verzet te
gen de politic en diefstal
den schriftelijk te bevestigen,
dat de Salvadonaanse regenng
de mensenrechten beschermt,
zyn veiligheidstroepen in de
hand heeft, economische en so
ciale hervormingen uitvoert,
vnjc verkiezingen wil houden en
bereid is om via onderhandelin
gen tot een politieke oplossing
van de problemen in het land te
komen
Di' hulp aan El Salvador 25 mil
joen dollar militaire en 40 mil
joen economische vormt een
onderdeel van een heel pakket
voorstellen van de regenng voor
hulpverlening aan het buiten
land Totaal bedraagt dit pakket
5.8 miljard dollar Woensdag was
het in eerste lezing behandeld
Daarbij werd een wijzigingsvoor
stel met daaraan verbonden dc
voorwaarden voorde hulp aan El
Salvador aangenomen door dc
Senaat met 54 tegen 42 stemmen.
Daarbij werd ook de eis aangeno
men, dat de president vaststelt
dat de regering van El Salvador
geheel te goeder trouw" onder
zoek uitvoert naar de moorden
op zes Amerikaanse burgers, vier
religieuzen en twee landbouwad-
viseurs. die in december vorig
jaar in El Salvador werden ge
pleegd
Een motie tot intrekking van het
wijzigingsvoorstel werd gisteren
door de Senaat verworpen
