Van koninklijke
adviesraad tot
vredestichter
bij burenruzie
Dodewaard (2)
12LENING 1381
PER 1385X1388
LAAT DE WINTERSCHILDER
KOMEN, UITGEREKEND NÜ.
m
LEZERS SCHRIJVEN
STAAT DER NEDERLANDEN
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1981
UEN HAAG (GPD) Keizer Karei V, die in 1531 de Raad van State oprichtte, zou
heel vreemd opkijken als hij nu die Raad aan het werk zou zien. De vorstelijke
bedoeling van de instelling was een adviesraad over alle belangrijke zaken in de
Nederlanden. Na 450 jaar is een van de hoofdtaken het beslechten van burenru
zies geworden.
Iemand begint vlak
naast de slaapkamer
van de buurman een
hondenpension. Hij
vraagt en krijgt daar
voor een gemeentelijke
vergunning in het ka
der van de hinderwet.
De buurman protes
teert daartegen, maar
bereikt bij de gemeente
niets. De buurman kan
dan beroep aantekenen
bij de provinciale sta
ten. Wanneer hij ook
daar zijn gelijk niet
krijgt, kan hij daarte
gen weer een geding
aanspannen bij de
Raad van State.
Dit is een gevolg van de AROB-
wet, die in 1976 in werking is
getreden. Daarin wordt be
paald dat iedereen tegen een
beslissing van de overheid
beroep aan kan tekenen bij
de Raad van State. Hiervoor
is bij de Raad een speciale af
deling Rechtspraak in het le
ven geroepen.
De Raad is door deze wet de
hoogste instantie geworden
op het terrein van het admini
stratief recht. De Raad van
State heeft er sindsdien aan
merkelijk meer werk bijge-
kregen en is uitgegroeid van
een kleine instelling met een
tiental medewerkers tot een
bedrijf van bijna 500 man
personeel.
Taken
De raad heeft twee andere niet
te onderschatten taken. Zij
adviseert de regering over in
te dienen wetsontwerpen en
geeft advies over ingediende
beroepen tegen overheidsbe-
slissingen.
De koningin is voorzitter van
de Raad. Zij woont echter zel
den een zitting bij, want het
zou weinig elegant zijn als zij
zou meebeslissen over de ad
viezen over door de Kroon in
te dienen wetsontwerpen. De
vice-voorzitter van de Raad,
sinds vorig jaar mr. W. Schol
ten, fungeert daarom in feite
als voorzitter. Wettelijk mag
de Raad uit 28 leden bestaan,
maar in werkelijkheid telt de
Raad 24 leden. Op de herden
kingsdag begroet de Raad
Een gravure van Karei V, de grondleg
ger van de Raad van State, opgericht als
adviesraad, niet als rechter voor burenru-
Rechtspraak De aiaeung ue-
schillen kan slechts de rege
ring adviseren. De betrokken
minister mag ervan afwijken,
maar alleen wanneer hu dit
met motivenng publiceert in
de Staatscourant. De afdeling
Rechtspraak is ingesteld op
basis van de AROB wet Het
is vooral deze taak die de laat
ste jaren in de belangstelling
staat. Per jaar worden bijna
12 000 zaken bij de afdeling
aanhangig gemaakt.
Openbaar
haar 20e lid (de eerste
D'66'er).
■De koningin is voorzitter van
de Raad. Zij woont echter zel
den een zitting bij, want het
zou weinig elegant zijn als zij
zou meebeslissen over de ad
viezen over door de Kroon in
te dienen wetsontwerpen. De
vice-voorzitter van de Raad,
sinds vorig jaar mr. W. Schol
ten, fungeert daarom in feite
als voorzitter. De Raad be
staat in totaal uit uit 28 leden.
De vice-voorzitter behoort tot
de meest invloedrijke men
sen in Nederland omdat hij
als een van de weinige onaf
hankelijk adviseurs, vooral
bij formaties, de koningin bij
staat. Zo werd Beel, die in de
jaren vijftig vice-voorzitter
was, de „onderkoning" ge
noemd. Dr. Ruppert, de voor
ganger van Scholten, heeft in
het recentere verleden de
weg naar het kabinet Den
Uyl vrij gemaakt.
De Raad staat zo te zien cen
traal in het staatsleven van
Nederland. Deze positie is
Oprichting
De Nederlanden, die zich van
Friesland uitstrekten tot en
met het huidige Noord-
Frankrijk, waren in 1531 on
derdeel van het bezit van de
Habsburgse keizers, die ook
in Duitsland, Oostenrijk, Ita
lië en Spanje de scepter
zwaaiden. Zo werden de Ne
derlanden voor de keizer een
troef in de strijd tegen Frank
rijk.
Om de rijkdommen van de Ne
derlanden goed te gebruiken
wilde Karei hier een gespe
cialiseerd en centraal bestuur
instellen. Daartoe voldeed
niet meer de niet gespeciali
seerde Grote Raad van Me-
chelen, de opvolger van de
oude hofraad. Karei V split
ste daarom de Grote Raad op
in drie raden: Raad van State,
Geheime Raad en Financiële
Raad.
ADVERTENTIE
In de Raad van State kwamen
alle belangrijke ontwikkelin
gen in de Nederlanden aan de
orde en zij vormde daarom
het zwaartepunt van het be
stuur. Voorzitter was de
plaatsvervangster van de kei
zer, de landvoogdes. Verder
maakten alle leden van de ho
ge adel deel uit van de Raad.
Zo had ook de „vader des va
derlands" Willem van Oranje,
stadhouder van Holland en
Zeeland, zitting in het colle
ge
De ambities van de Habsbur-
gers werden echter bloedig
gesmoord door de Tachtigja
rige Oorlog, de onafhanke
lijkheidsstrijd van de Noor
delijke Nederlanden. Na de
afzwering van de Habsbur-
gers ontstond een strijd tus
sen de Staten Generaal en de
Raad van State om het
machtsvacuüm op te vullen,
waarbij de eerste het pleit
won. De Raad kreeg slechts
een klein deel van de uitvoe
rende macht toebedeeld,
voornamelijk in de zogeheten
Generaliteitslanden (Drente,
Noord-Brabant en Limburg).
Hersteld
Na de inval van de Fransen in
1795 heeft de Raad geduren
de zeven jaar niet bestaan. In
1805 echter werd de Raad in
ere hersteld en zij overleefde
het vertrek van de Fransen,
toen Nederland een konink
rijk werd onder Willem I. In
de eerste grondwet werd be
paald dat de koning voorstel
len aan de Staten Generaal
eerst moest voorleggen aan
de Raad van State.
Het voortbestaan van de Raad
van State is voor de laatste
keer tijdens de debatten over
de grondwetswijziging van
1848 aan de orde geweest. De
Tweede Kamer liet toen blij
ken dat het adviescollege
maar moest worden opgehe
ven. Er was immers geen be
hoefte meer aan een konink
lijke Raad nu de ministers
verantwoordelijk waren voor
het beleid. Omdat de rege
ring niets van een opheffing
wilde weten, kwam er slechts
een aanpassing van de taak
van de Raad aan de nieuwe
situatie.
Uit de wet verviel het woord
„koninklijke", waarmee de
Raad een adviesorgaan van
de regering werd. Daarnaast
werd een afdeling Geschillen
van Bestuur opgericht, die de
regering zou adviseren over
ingediende beroepen tegen
overheidsbeslissingen. Deze
Wet op de Raad van State van
1861 was het eindpunt van de
ontwikkeling naar dd Raad
zoals die nu functioneert.
Rechtspraak
De Raad is onderverdeeld in af
delingen. Er is een afdeling
voor elk ministerie om de ad
viezen over wetsontwerpen
voor te bereiden. Een alge
mene zitting van de Raad
neemt dan de beslissing over
een advies. De regering kan
een wetsontwerp toch indie
nen ook al vindt de Raad dat
er eerst zaken gewijzigd moe
ten worden.
De Raad krijgt ook de miljoe
nennota en de begrotingen
van de departementen voor
gelegd. De afgelopen twee
jaar heeft de Raad erover ge
klaagd dat de regering de
stukken zo laat bij de Raad
aflevert, dat er nauwelijks
tijd is voor een gewogen oor
deel over de voorstellen
Scholten maakte ook in het
jaarverslag over 1980 de rege
ring hierover een verwijt
Behalve deze departementale
afdelingen, zijn er de afdeling
Geschillen van Bestuur en
sinds 1976 een afdeling
Door de Wet Openbaarheid van
Bestuur (1980) zijn tegen
woordig de Raadsadviezen
openbaar. Een belangrijke
ontwikkeling, omdat niet lan
ger in een democratisch land
een instelling geheel achter
de schermen kan werken.
Wanneer een wet bij de Ka
mer wordt ingediend gaat dat
vergezelt van het advies van
de Raad van State
De geweldige toename van het
werk van vooral de afdeling
Rechtspraak maakt dat de
wachttijden voor een uit
spraak dramatisch zijn opge
lopen. De voorzitter van deze
afdeling schijft dan ook in
het jaarverslag 1980 dat vol
gens hem de werklast abso
luut niet meer mag stijgen. Er
wordt daarom veel onder
zoek gedaan naar een moge
lijke verbetering van
werkwijze van de Raad
De gedachte gaat bij de studie
uit naar het instellen van een
eerste beroepsinstantie,
waardoor de Raad van State
slechts het hoger beroep a'
behandelen. De Raad hoeft
zich dan niet meer te buigen
over de al of niet rechtvaardi
ge klachten over de bouw
van een schuurtje in Lutje-
broek.
Verder wordt overwogen of de
afdeling Geschillen van F
stuur in plaats van een advies
een beslissing zouden kun
nen nemen. Daarmee zou ook
hier de Raad van State een
hoogste rechtsinstantie wor
den en zou de minister niet
meer van een Raadsbeslis-
sing kunnen afwyken.
Merkwaardig
Een merkwaardig instituut die
Raad van State Keizer Karei
wilde een vorstelijk adviesor
gaan, maar al tijdens de Re
publiek werd de in samen
stelling veranderde Raad be
last met een uitvoerende
taak. Na de oprichting van
het Koninkrijk der Nederlan
den was de cirkel weer rond:
terug naar een adviescollege.
Alle omwentelingen van 450
jaar geschiedenis zijn aan de
naam Raad van State voorbij
gegaan. We hebben nog
steeds een Raad van State,
maar het is wel een radikaal
andere dan de oprichter voor
ogen moet hebben gehad.
Vooral de afdeling Recht
spraak past niet meer onder
de oude naam. Maar het aar
dige is dat juist die laatste
taak de Raad zo in het cen
trum van de belangstelling
heeft gezet.
Het plaatsen van brieven van lezers betekent niet dat de
redactie de daarin weergegeven mening onderschrijft.
Brieven kunnen van redactiewege worden ingekort.
Dit jaar mag de winterschilder u
geen 33 maar 50 gulden premie bezorgen.
Per man, per dag. Een fraai bedrag, een
stevige bijdrage in de kosten.
Die toppremie geldt alleen voor
particulieren. Voor mensen die op hun
huis gesteld zijn. En die een bijzondere
slaapkamer in gedachten hebben, een JL-
pracht van een keuken - of gewoon weer frisse
kleuren in de woonkamer. Zulke mensen bellen
als de wiedeweerga de winterschilder.
Hoe zit 't dit seizoen precies met de premie?
De toppremie van 50 gulden geldt alleen voor particulieren.
En wordt verleend door het Bedrijfschap Schildersbedrijf voor
onderhoudsbinnenschilder- en behangwerk dat minstens
3 mandagen vergt, dat wordt uitgevoerd in de periode van
23 november 1981 t/m 12 maart 1982 en waarvoor de aanvraag
vóór het begin van de werkzaamheden is ingediend.
Voor bedrijven, scholen, ziekenhuizen, instellingen,
gemeenten en andere lagere overheden geldt een verhoogde
premie van 35 gulden. Alleszins de moeite waard dus!
Uw schilder kent de voorwaarden en regelt de aanvraag voor u.
Het afgelopen weekeinde heb ik in
Dodewaard gedemonstreerd om,
evenals de andere demonstran
ten, uiting te geven aan mijn op
rechte bezorgdheid over het ge
bruik van kernenergie.
Zaterdagmiddag liepen duizenden
vreedzaam naar de centrale. Er
had zich op dat moment nog
geen noemenswaardig incident
voorgedaan. Toen een deel op de
dijk was aangekomen, sneed de
ME hen af van de rest. De ME gaf
iedereen opdracht weg te gaan,
wat best moeilijk is als je bent
ingesloten. Bovendien was het
juist de bedoeling om pal vóór de
centrale te demonstreren, anders
kun je net zo goed op de Drentse
hei gaan zitten. De ME begon na
nog een waarschuwing meteen
op grote schaal met CS-gas te
schieten (een verboden oorlogs-
gas, dat blijkbaar best tegen op
rechte, vreedzame mensen mag
worden ingezet).
Iedereen moest van de dijk af ren
nen (beneden waren hekken van
prikkeldraad), velen waren be
dwelmd door het gas, iedereen
was verontwaardigd en vond het
een volstrekt onredelijk optre
den van de ME, die hiermee een
escalatie op gang bracht.
Het is onzin, zoals u stelt in uw re
dactionele commentaar van
maandag jl. dat de politie-auton-
teiten geen keus werd gelaten Al
had de dijk vóór de centrale het
hele weekeinde vol gezeten met
demonstranten, dan nog had de
centrale voldoende beveiligd
kunnen worden, en het perso
neel had per boot of helikopter
vervoerd kunnen worden.
Wat u in uw commentaar 'raddraai
ers' noemt, zijn mensen die woe
dend zijn dat hun een democra
tisch grondrecht wordt afgepakt.
Het is een burgerrecht c
gen demonstreren; wa
onmogelijk wordt gemaakt is het
juist een goed teken als de men
sen zich verzetten.
Al jaren voeren de Anti Kernener
gie Beweging en de milieubewe
ging gefundeerde argumenten
aan tegen het gebruik van kern
energie. Zij komen echter ook
met bruikbare alternatieven,
maar hierop wordt niet serieus
ingegaan.
De enigen die echt belang hebben
bij kernenergie zijn de lobby van
electriciteitsproducenten en de
bedrijven in die sector. Het VNO
trekt miljoenen uit voor een
'voorlichtingscampagne' om de
publieke opinie te winnen voor
kernenergie. De 'Brede Maat
schappelijke Discussie' dient er,
volgens de heer Van Agt voor om
'de bevolking kernenergie door
de strot te masseren' De hoge
kosten en de gezondheidsrisico's
worden op de bevolking afge
wenteld.
cent onderzoek blijkt b v. dat
60% van de bevolking tegen de
nieuwe kernraketten is. terwijl
slechts 20% verwacht dat de
Tweede Kamer uiteindelijk te
gen zal stemmen). Welke demo
cratische middelen blijven er
dan in vredesnaam nog over om
gehoor te knjgen''
Het is de hoogste tijd dat Dode
waard dicht gaat, evenals Bors-
sele. Delft, Petten en alle andere
kerncentrales en -reactoren.
A.V. Zimmermann
Nieuwe Rijn lila
Leiden.
ADVERTENTIE
open bedrag
de koers wordt na de inschrijving op 29 september 1981
vastgesteld volgens het tendersysteem
jaarlijks op 1 november
in 4 jaarlijkse termijnen van 1 november 1985 at
29 sept. a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commissionairs
2 november 1981
kosteloos bij banken en commissionairs
bedrag
koers
rente
aflossing
inschrijving
storting
prospectus
