Nieuwe visies
op kapitalisme
r
1
Hoe oké is
uw eigen
lichaam?
Ook in DDR
optimisme
getemperd
over kansen
ontwapening
r
Kan het kapitalisme zich handhaven? Neen! zei Karl Marx
Neen! zei ook de Oostenrijks-Amerikaanse econoom en
socioloog Joseph Alois Schumpeter (1883-1950), maar hij
zag het kapitalisme niet bezwijken door zijn slechte ei
genschappen, zoals Marx, doch juist aan zijn goede ei
genschappen.
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1981
Door Bote de Boer
Het boek waarin Schumpeter dit
thema uitwerkte - Kapitalisme,
Socialisme en Democratie - ver
scheen in 1942. De studie ervoor
was verricht in een sombere, de
pressieve tijd. Zij maakte
Schumpeter met betrekking tot
zijn onderwerp tot een pessimist.
Nu, veertig jaar later, hebben ne
gen wetenschapsmensen van
naam, onder wie onze landge
noot prof. dr. H. W. Lambers, de
vraag beantwoord of de ontwik
keling Schumpeter al dan niet in
het gelijk heeft gesteld. Hun
boek heet: Schumpeter's Vision,
Capitalism, Socialism and De
mocracy after 40 years (een Ne
derlandse vertaling is er (nog)
niet). De Amsterdamse, bij velen
bekende hoogleraar economie
Heertje droeg er het idee voor
aan en hij is dan ook opgetreden
Mijn eerste gesprek tijdens
mijn bezoek onlangs aan
de Duitse Demokratische
Republiek (DDR) had ik
met een lid van de ver
keerspolitie, 10 meter over
de grens. De veiligheids
riemen van mijn auto wa
ren niet vastgemaakt. Re
sultaat: 10 mark boete en
een gedisciplineerd ge
drag op de weg.
Het veiligheidsbeleid van de NA
VO wordt door militaire deskun
digen in de DDR weinig positief
gewaardeerd. Men ziet de organi
satie als het voornaamste Ameri
kaanse instrument in de strijd
die het Westen voert tegen de so
cialistische landen. Volgens
sommigen is de NAVO in de pe
riode 1977-78 in haar beleid met
betrekking tot het Oostblok een
nieuwe weg opgegaan.
In mei 1978 aanvaardden de rege
ringsleiders van de NAVO-lan-
den te Washington een meerja
renplan voör de versterking van
het veiligheidssysteem, dat voor
ziet in onder meer: de verbete
ring van de reactietijd van de mi
litaire eenheden en van de ver
sterkingsmogelijkheden van de
troepen in Europa in crisistijd,
en in de modernisering van de
NAVO-kernbewapening.
Dit plan - zo meent men - maakt
deel uit van een politiek strate
gisch beleid waarvan de doelstel
lingen zijn: de ondermijning van
de samenhang tussen de socialis
tische landen; het opwerpen van
een dam tussen de socialistische
landen en de bevrijdingsbewe
gingen in landen van de Derde
Wereld; het verstoren van de be
trekkingen tussen de communis
tische partijen in Oost-Europa en
in de kapitalistische landen en
het op de knieën brengen van de
landen van het Warschau-pact,
door het almaar opvoeren van de
bewapening.
En als signalen van de agressieve
bedoelingen van het Westen ziet
men onder meer: het december-
1979-besluit van de NAVO tot
stationering in West- en Zuid-Eu
ropa van nieuwe kernwapensys-
temen voor middellange afstand
en het Amerikaanse besluit van
augustus 1981 tot produktie van
de neutronenbom.
Informatie
De algemene opvatting onder de
deskundigen is, dat de DDR in
het kader van het Pact van War-
chau moet zorgen voor een ade-
3uate defensie-inspanninfe om
e dreiging van het Westen het
hoofd te kunnen bieden. Infor
matie over de omvang van de de
fensie-inspanning is moeilijk
verkrijgbaar.
Westerse bronnen schatten het
DDR-defensiebudget voor het
jaar 1980 op 4,79 miljard dollar
(Nederland 5,2 miljard). Dat is:
6,3 procent van het bruto natio-
De bewoners van een flatgebouw
in Leiden dachten alles goed ge
regeld te hebben m.b.t. het om
bouwen van hun olie gestookte
centrale-verwarmingsinstallatie
op gas. Ze hadden zich door een
'installatiebedrijf laten voorlich
ten wat ze het beste konden
doen: de olie-installatie handha
ven of overgaan op gas. Ombou
wen op gas was volgens het in
stallatiebedrijf het beste. De
daaraan verbonden kosten be
droegen 35.000,- Ook bij het
Energiebedrijf Rijnland had de
secretaris van de Vereniging van
Eigenaren schriftelijk geïnfor
meerd naar de kosten verbonden
aan het maken van een nieuwe
gasaansluiting. Volgens opgave
van het Energiebedrijf bedroe
gen die kosten 1357,-.
Denkend dat ze hiermee alle kos
ten hadden gehad besloten de
bewoners tot ombouw. Het in
stallatiebedrijf verrichtte de no
dige werkzaamheden en het
energiebedrijf zorgde voor een
nieuwe gasaansluiting (vanaf de
gasleiding in de weg tot aan het
flatgebouw), maar... weigerde do
gasmeter te plaatsen en dus gas
als coördinator. Dr. Jelle Zijlstra,
president van de Nedcrlandsche
Bank, schreef de introductie
De uitgave (bij Praeger, Eastbour
ne (Engeland en New York) is
het initiatief van de 200 jaar oude
bank Insinger, Willems Cie
NV te Amsterdam, die eens wat
anders wilde dan het traditionele
gedenkboek of een feest voor de
relaties. Het jubileum had overi
gens al in 1979 plaats. De directie
presenteerde het boek deze week
aan de Nederlandse financiële
pers. Daarvoor was één der au
teurs, dr. Herbert K. Zassenhaus,
uit Amerika overgekomen.
Feodaal
Heeft Schumpeter gelijk gekregen,
of krijgt hij het nog° Veertig jaar
is wellicht een te korte periode
voor een oordeel. Dat Marx het
bij het verkeerde eind had, is in
middels duidelijk. Het kapitalis
me heeft niet door uitbuiting tot
een diepe ellende geleid, waaruit
de massa zich alleen maar kon
naai produkt (Nederland 3,4 pro
cent); 7,5 procent van de over
heidsuitgaven (Nederland 7.3
procent) en 285 dollar per hoofd
van de bevolking (Nederland 374
dollar).
Het voornaamste onderdeel van de
strijdkrachten (Nationale Volks
Armee, NVA) vormen ongetwij
feld de landstrijdkrachten met
een sterkte van 108.000 militai
ren (Nederland 75.000). De land
macht bestaat uit zes parate divi
sies, te weten twee tank- en vier
gemechaniseerde divisies (Ne-
derland: twee); een divisie van
het Warschau-pact bestaat uit
circa 11.000 militairen) en be
schikt over 3200 deels verouder
de tanks (Nederland: 950). De
luchtmacht (38.000 militairen;
Nederland: 21.500) heeft 437 ge
vechtsvliegtuigen (Nederland:
161) van het type MIG-17. -21 en
-23. Dat zijn binnen het War
schau-pact bepaald niet de mo
dernste vliegtuigen.
Dienstplichtig
De NVA is een dienstplichtig leger.
Het aantal dienstplichtigen
wordt geschat op rond 90.000. De
diensttijd is 18 maanden en de
opkomst is in het voor- en najaar.
Jongeren die geen wapens willen
hanteren, kunnen na erkenning
van hun bezwaren, ongewapen
te leveren alvorens de bewoners
een waarborgsom van 15.000,-
zouden hebben betaald.
Deze mededeling ontving de secre
taris van de Vereniging van Eige
naren via de telefoon op de och
tend van de dag dat de gasmeter
geplaatst zou worden. De secre
taris protesteerde onmiddellijk
hiertegen, hetgeen tot gevolg
had dat de waarborgsom - na in
tern beraad bij hét energiebedrijf
in twee gedeelten betaald
mocht worden n.l. op dat mo
ment 5000,- en in de loop van
het jaar nog eens 10.000.- Om
dat de bewoners met het energie
bedrijf niet tot overeenstemming
konden komen riepen ze onze
hulp in.
Wij zijn toen - samen met het Be
stuur van de Vereniging van Ei
genaren gaan praten met Het
energiebedrijf.
Aanvankelijk bleef het Energiebe
drijf op het standpunt staan dat
er een waarborgsom betaald
moest worden. Het argument
"voor het vragen van die waar
borgsom was dat die som een
soort zekerheid vormde voor
eventuele wanbetaling door de
bevrijden door een revolutie. Wie
naar Rusland verwijst, heeft een
verkeerd voorbeeld voor ogen.
De structuur van dat land was in
1917 niet kapitalistisch, maar
(laat) feodaal.
In de beschouwingen van Schum
peter staat de innovator-onder-
nemer centraal. Hij is de zoeker
naar de vinder van „nieuwe com
binaties". Dat wil zeggen: andere
produkten, gewijzigde produk-
tiemethoden, nieuwe markten
e.d. Hij is dus steeds op zoek
naar nieuwe winstbronnen.
Slaagt hij, dan zijn grote winsten
mogelijk. Allengs verminderen
de winsten echter, omdat er na
volgers komen. De ware onder
nemer gaat dan op zoek naar een
de dienst binnen de krijgsmacht
verrichten. In de kerken van de
DDR gaan stemmen op die plei
ten voor de tewerkstelling buiten
de krijgsmacht van gewetensbe
zwaarden voor militaire dienst.
De verwachting is, dat de over
heid op eventuele verzoeken in
die richting vooralsnog niet posi
tief zal reageren. Veel militairen
zijn lid of kandidaat-lid van de
Socialistische Eenheids Partij
(SED): van de officieren 98 pro
cent; onder-officieren 33 pro
cent; soldaten 11 procent.
Hoe betrouwbaar is het leger? Een
antwoord op deze vraag is moei
lijk te krijgen. Soms hoor je ie
mand zeggen, dat de animo on
der jongeren om in de krijgs
macht te dienen niet groot is en
dat (Oost-)Duitsers nimmer op
(West-)Duitsers zullen schieten.
Ik denk dat wij aan dit soort uit
spraken niet veel waarde moeten
hechten. Immers, in tijden van
crisis of oorlog zijn het vaak an
dere dan ideologische factoren,
die de motivatie van de militair
bepalen. Dan gaat het om zelfbe
houd en de verdediging van de
groep waarin men zijn plaats
heeft.
Naast de eenheden van de NVA is
er in de DDR ook een aanzienlij
ke Russische strijdmacht, be
staande uit onder andere vijf le
gers met in totaal 20 divisies. De
ze legers omvatten onder meer:
370.000 militairen, 7000 tanks,
2800 gepantserde personeels-
voertuigen en 300 helikopters.
Concentraties van Russische
troepen bevinden zich in de om
geving van Dresden, Berlijn,
Magdenburgen andere belangrij
ke steden.
Moeilijke positie
De DDR bevindt zich momenteel
in een moeilijke strategische po
sitie. Veel zorg is er over de ont
wikkelingen in Polen, dat de ver
bindingswegen beheerst tussen
de DDR en de Sowjet-Unie, die
voor de instandhouding van het
economische en militaire sys
teem in de DDR van wezenlijk
belang zijn. Veranderingen in
Polen, die de samenhang binnen
het Warschau-pact ondermijnen,
brengen de DDR in een zeker
isolement. De politieke leiders in
Berlijn doen mijns inziens dan
ook alles om de positie van de
Poolse communistische partij te
versterken. Zij zullen ongetwij
feld ook besluiten tot deelname
aan een eventuele militaire ope
ratie om de belangen van het
Warschau-pact in Polen veilig te
stellen.
Mijn bezoek aan de DDR heeft mij
bevestigd in mijn opvatting dat
de mogelijkheden om door mid
del van onderhandelingen tus
sen Oost en West de bewape
ningsinspanning te verminderen
thans erg beperkt zijn. Ook in de
DDR wordt de ander - die men
als tegenstander ziet - aangewe
zen als schuldige aan de wapen
wedloop. Ook hier weinig zelf
kritiek En zolang die zowel in
Oost als West ontbreekt, is er
weinig reden om de toekomst
met optimisme tegemoet te zien.
bewoners. Wij stelden ons op het
standpunt dat het Energiebedrijf
in dit geval zeer onzorgvuldig
zou handelen wanneer het be
drijf zou blijven weigeren de gas
meter te plaatsen bij niet beta
ling van de waarborgsom
De bewoners immers hadden bij
het Energiebedrijf schriftelijk
naar de kosten geïnformeerd en
hadden van het Energiebedrijf
een reactie gekregen waörin in
het geheel niet over een waar
borgsom werd gesproken. Bij
het nemen van hun beslissing
over het al of niet ombouwen van
de CV-installatie had die waar
borgsom voor de bewoners dan
ook geen rol gespeeld en ook niet
kunnen spelen. Uiteindelijk is er
een compromis uit de bus geko
men: het Energiebedrijf nam ge
noegen met eon bankgarantie
van 5000.- van de Vereniging
van Eigenaren.
Hoogte waarborgsom
Een voor de hand liggende vraag
bij dit verhaal is of het Energie
bedrijf wel het recht heeft om
een waarborgsom te vragen. Die
nieuwe combinatie van produk-
tiemiddelen, naar een nieuwe
winstkans. Hij is de dynamische
kracht in de samenleving.
Maar, aldus Schumpeter, het per
soonlijke ondernemerdom ge
raakt steeds meer op de achter
grond. Het wordt nl. verdrongen
door een min of meer automa
tisch en anoniem vernieuwings
proces. De ondernemer in de
hiervoor bedoelde zin maakt
plaats voor de manager en de re-
searchman. Er verandert meer.
Er komen machtige belangen
groepen op. De overheid gaat
mede beslissen en de belasting
dienst eist haar tol. Dit alles doet
het kapitalisme overgaan naar
het socialisme, dat echter - an
vraag moet met ja beantwoord
worden. In zijn leveringsvoor
waarden heeft het Energiebedrijf
n.l. bepaald dat hef van de ver
bruiker een waarborgsom kan
vragen tot zekerheid van de beta
ling van het verbruik. Die waar
borgsom mag niet hoger zijn dan
het geschatte verbruik over een
periode van zes maanden. In de
praktijk vraagt het Energiebe
drijf een waarborgsom van drie
maanden winterverbruik.
Wie moet betalen?
Als particulier met een eigen gas-
en elektriciteitsmeter zult u i.h.a.
van zo'n waarborgsom niets mer
ken. Het Energiebedrijf vraagt
wel een waarborgsom van wan
betalers, verbruikers derhalve
die zeer vaak een zgn. "rode
kaart" hebben ontvangen en mo
gelijk zelfs afgesloten zijn ge
veest. Dat geldt ook voor leve
ring aan krakers, alsof krakers
wanbetalers zouden zijn. In feite
kan dat betekenen dat krakers
niet aangesloten worden wan
neer ze de waarborgsom niet
kunnen betalen.
ders dan bij Marx - iedereen een
grote materiële welvaart biedt.
Aristocratie
Tot zover Schumpeter zoals wij het
vroeger leerden. Dr. Zassenhaus
benadrukte nog dat volgens
Schumpeter de bourgeois-kapi-
talist in het algemeen niet in
staat was te regeren. Hij had
daarvoor de bescherming nodig
van andere groepen in de samen
leving. met name de aristocratie.
Schumpeter zocht zijn Voorbeel
den veel in Engeland. Die aristo
cratie (de adel in Engeland) valt
weg, ging zelf in het zakenleven.
Daarbij leidt het succes van het
kapitalisme tot bureaucratie. En
tenslotte, en dat telde voor
Naar onze mening mag het Ener
giebedrijf die waarborgsom al
leen eisen wanneer er gegronde
vrees bestaat dat de verbruiker
zijn nota's niet zal betalen!
Zoals uit het bovenstaande verhaal
over het flatgebouw blijkt vraagt
het Energiebedrijf zo'n waar
borgsom ook aan de Vereniging
van Eigenaren van een flatge
bouw, wanneer die Vereniging
dc nota's betaalt en de eigenaren
dus geen eigen meter hebben.
Concreet betekent dit dat de ei
genaren een flink bedrag op tafel
moeten leggen. Zouden de bewo
ners van het genoemde flatge
bouw de waarborgsom hebben
moeten betalen, dan waren ze ie
der ongeveer 500,- kwijt ge
weest
Betreft het een flat die verhuurd
wordt dan zal de eigcnaar/ver
Schumpeter zwaar, bet kapitalis
me leidt tot scholing, tot het vor
men van intellectuelen, academi
ci en die zijn kritisch en afwij
zend tegenover het kapitalisme
Dc negen auteurs erkennen alle
dat Schumpeters visie duidelijk
elementen van juistheid bevat.
Nochtans verwerpen zij zijn stel
ling in haar algemeenheid. Dr.
Zassenhaus merkte bij de pre
sentatic op dat Schumpeter niet
kon voorzien dat er in de jaren
1950-1965 een enorme economi
sche explosie zou plaatsvinden.
Een explosie zoals nog nooit was
vertoond. Hij wees er voorts op
dat de succesvolle ontwikke
lingslanden (een begrip dat in
Schumpeters dagen nog niet be
stond) juist het kapitalistische
systeem toepassen. Denk aan
Brazilië na 1974. aan Taiwan, aan
Gabon gedurende enige tijd. Ook
zijn niet alle intellectuelen door
het kapitalisme gefrustreerd.
Ook volgens Zassenhaus is veel
van wat Schumpeter stelde juist
gebleken. Hij liet verder het oor
deel aan zijn gehoor over. Ik be
roep me daar graag op en laat het
verder aan de lezer over.
Vertrouwen
Het boek ademt een vertrouwen in
de kleine ondernemer of onder
neming. Dat is misschien niet
huurder de waarborgsom moe
ten storten. Ongetwijfeld zal hu
dc kosten daarvan doorbereke
nen aan zijn huurders.
De groep afnemers ten slotte van
wie altijd een waarborgsom
wordt gevraagd (als er sprake is
van een nieuwe aansluiting) zijn
de bedrijven
Bankgarantie
Al met al betekent de waarborg
som voor diegenen die er mee ge-
confronteerd worden, dat de kus
ten van energieverbruik nog ho
ger worden
Hoewel het Energiebedrijf een ren-
tevi i goading gi til ow i di m a u
borgsom (behalve over de eerste
zes maanden) is het geven van
een bankgarantie (in plaats van
PAGINA 11
verwonderlijk nu een kleine, we
reldwijd gezien nietige bank de
studie mogelijk maakte Het is in
ieder geval vriendelijk. Maar
toch ook wel reëel. Er komen tel
kens weer nieuwe ondernemin
gen op. die de grote aanvullen en
met hoogwaardige produkten
weten te komen De elcktronica-
industrie is er het voorbeeld van.
Kan het kapitalisme zich hand
haven0 Wat is precies kapitalis
me0 Het is in ieder geval geen
statisch iets Het kapitalisme ver
andert steeds Een van haar be
langrijkste eigenschappen is
juist haar grote aanpassingsver
mogen Het kapitalisme, zo druk
te dr Zassenhaus het uit, kan
wat zich in de menseluke samen
leving voordoet allemaal wel ab
sorberen, maar dan moet het er
wel de ruimte voor houden
Hoe het zij, of worden zal. de ban
kiers Insinger. Willem L Cie
komt lof en dank toe voor het ini
tiatief tot dit bock De bijdragen
staan op hoog niveau, vergroten
de kennis en geven opnieuw aan
leiding het thema van Schumpe
ter te overdenken Hij was stellig
één der groten, al is dat door de
tijd waarin zun hoofdwerk ver
scheen toen minder opgevallen.
Voor het overige leven wij na-
tuurluk allang in eeft mengvorm
van kapitalisme en socialisme.
de waarborgsom) voordeliger
Een bankgarantie houdt in dat
de bank zich ten opzichte van het
Energicbedruf garant stelt voor
de betaling van een bedrag ter
grootte van dc waarborgsom. Ui
teraard moet u de bank daarvoor
betalen Of u in aanmerking
komt voor een bankgarantie kan
uw bank u wel vertellen
Ten slotte is het nog aardig te ver
melden dat het Energicbedruf
ons mededeelde dat het dc afne
mers voortaan van tevoren - bu
dc kostenopgave voor het maken
van een nieuwe aansluiting
meedeelt of er een waarborgsom
gevraagd zal worden en hoe
groot die dan is. Verrassingen zo
als in het begin van dit stukje ter
sprake kwamen, komen dus ho-
pcluk in dc toekomst niet meer
DEN HAAG (GPD) - De actie
„Nederland Oké" is achter de
rug. De evenementen in de
„nationale gezondheids-
week" trokken veel belang
stelling, zoals de „Nederland
Oké"-beurs in het Rotter
damse Ahoy-complex, die
ondanks het mooie weer on
geveer 30.000 bezoekers
kreeg De eigenlijke preven
tie voor eigen gezondheid is
weer eens meer in de aan
dacht gebracht, een proces
dat nu doorgaat op allerlei
manieren. De vraag kan zijn:
„Hoe oké is eigenlijk uw ei
gen lichaam?".
Een vraag die de Nederlandse
Stichting voor Gezondheids
bewaking stelt in aansluiting
op de aandacht die de „Ne
derland Oké"-actie kreeg. „Is
Nederland oké?" vraagt zij,
daarbij rakend aan de indivi
duele verantwoordelijkheid
voor „het eigen lijf', die ieder
mens heeft. Volgens de NSG
is die vraag nog niet naar vo
ren gekomen bij de discus
sies over kwesties als bewe
ging, stress, roken, voeding,
alcohol, medicijngebruik en
veiligheid.
Aan dit punt wordt, naar de
mening van de NSG voorbij
gegaan, „evenals bij vele an
dere goedbedoelde landelijke
acties. Wat goed is voor de
hele kudde kan slechts op
pervlakkige betekenis heb
ben. Ieder lid apart zal een ei
gen aanpak nodig hebben.
Een individueel medisch por
tret is een eerste vereiste al
vorens oké- en andere actiti-
veiten toegepast kunnen
worden". Enigszins merk
waardig is dat de NSG niet
meent dat van het een het an
der wel kan komen, omdat
„Nederland-Oké" sterk op de
preventie werkt. In ieder ge
val presenteert de NSG zich
als een instelling die de pre
ventieve geneeskunde onder
streept en voor het (al ge
noemde) "medische portret"
kan zorgen. Zij heeft een on
derzoekprocedure ontwor
pen, volgens welke iedereen
die dat wenst een periodiek
gezondheidsonderzoek kan
laten doen. Verleden jaar
hebben 2000 mensen zo'n test
ondergaan.
Gezond blijven
In het algemeen wordt de dok
ter gezien als iemand, die je
beter kan maken. Maar mis
schien is het beter, zo meent
de NSF, om in de dokter ie
mand te zien. die je kan hel
pen gezond te blijven. Dat die
laatste zienswijze voor me
nigeen nieuw is komt ver
moedelijk mede door het feit
dat artsen worden opgeleid
om zieke mensen beter te ma
ken. Vele medici zijn van me
ning dat de preventieve ge
neeskunde (het voorkomen
van ziekten) te weinig aan
dacht krijgt in onze gezond
heidszorg.
In het begin van het leven van
de mens is er overigens wel
degelijk belangstelling van
de medische wereld om het
lichaam gezond tq houden.
Het begint met zuigelingen
zorg, later onderzoekt de
schoolarts het kind, vervol
gens beoordeelt een keu
ringsarts de gezondheid met
het oog op de militaire dienst
(althans bij mannen) en ten
slotte speelt de aandacht
voor de gezondheid een rol
bij het krijgen van een baan
of het worden toegelaten tot
een pensioenfonds.
Op latere leeftijd, juist als de
gezondheid de mens wel eens
in de steek pleegt te laten,
kijkt geen arts meer naar de
gezondheid om. Er wordt ge
wacht tot het lichaam ziek
is... De huisartsen, die de Ne
derlandse Stichting voor Ge
zondheidsbewaking NSG in
het leven hebben geroepen,
vonden dat een onlogische
zaak. En ook vele anderen
vinden dat. Zij willen wel
eens weten hoe het met hun
gezondheid staat.
Een periodiek gezondheidson
derzoek geeft informatie en
kan twijfels wegnemen,. Een
enkele maal wordt er wel
eens een ernstige afwijking
gevonden, maar veelal gaat
het om kleine, op het oog on
belangrijke dingen, zoals bu
voorbeeld voetafwijkingen,
scheefstand van de rug, ver
stopte oren of onvoldoende
gezichtsvermogen. Het ad
vies van de keuringsarts kan
dan bijdragen tot verbetering
van de kwaliteit van het le
ven. doordat bijtijds bijge
stuurd kan worden.
Tegen kostprijs
De NSG werkt samen met een
veertigtal over het land ver
spreide huisartsen, die zich
bereid hebben verklaard ge
zondheidskeuringen volgens
een bepaalde procedure te
verrichten. Aan het lichame
lijk onderzoek gaat vooraf
een bezoek aan het laborato
rium van het ziekenhuis
Overvecht te Utrecht, waar
röntgenfoto's van de borst
kas, een elektrocardiogram,
een longfunctieonderzoek.
een baarmoederuitstrijkje bij
vrouwen, een gehoortest, een
gezichtstest. de bloeddruk,
de lengte en het gewicht en
een uitgebreid urine-, ontlas
ting- en bloedonderzoek deel
uitmaken van het onderzoek.
Vervolgens worden de uitsla
gen van dit technisch onder
zoek bekeken en van com
mentaar voorzien door aan
het ziekenhuis verbonden
specialisten. De gegevens
worden gezonden aan de
kMllingMftS, die men kan
kiezen uit de bij de NSG aan
gesloten artsen. De keurings
arts doet een uitgebreid li
chamelijk onderzoek, waarna
hu op basis van alle verkre
gen gegevens de conclusie
met de betrokkene bespreek-
t
Overigens beperkt deze arts
zich tot dc keuring, hij be
handelt niet Wel krijgt dc be
trokkenen: de onderzockge-
gevens mee om deze desge
wenst aan de eigen huisarts
voor diens kartotheek of voor
een wenselijke behandeling
te overhandigen.
Zelf betalen
Het zich als gezond mens te la
ten onderzoeken door een
arts om zo mogelijk ziekten
te voorkomen wordt merk
waardig genoeg nog niet ge
honoreerd door ziekenfond
sen of ziektekostenverke-
raars De kosten moet men
dus zelf betalen. Het nemen
van röntgenfoto's, het maken
van een elektrocardiogram
en de diverse onderdelen van
het laboratoriumonderzoek,
de aandacht van de specialis
ten en de lichameluke keu
ring bij elkaar zouden zeker
een bedrag van zeven a acht
honderd gulden vragen als
men deze onderdelen apart
zou moeten betalen. In het
systeem van de NSG zun de
ze kosten teruggebracht tot
buna driehonderd gulde-
Inmiddels zun er verzekenngs-
maatschappuen. die hun
clienten een bijdrage ver
strekken om zich aan een pe
riodieke gezondheidskeuring
te onderwerpen Ook g$ in
steeds meer werkgevers er
toe over hun medewerkers in
staat te stellen een dergelijk
inzicht in dc eigen gezond
heidstoestand te verkruge-
Men kan zich afvragen hoe
groot de besparingen in de
gezondheidszo rg zijn als ie
der mens zich bu voorbeeld
eens per twee jaar zou laten
keuren om sluipende ziekten
of opkomende handicaps tij
dig te kunnen opvangen.
Maar aan de andere kant is
het ook een vraag of een men
senleven of de kwaliteit van
een leven wel in geld valt uit
te drukken...
Een gezondheidsonderzoek
door de Nederlandse Stich
ting voor Gezondheidsbewa
king NSG staat open voor ie
dereen. Informatie over de
keuring wordt verstrekt door
het secretariaat van de NSG.
Antwoordnummer 645, PB
Amsterdam of telefoon-020-
268528.
