Franse regering:
groen licht voor
naasting banken
Felle aanval China
m
Hoe betrouwbaar
is Poolse leger
bij een inval?
VS en Egypte voor blok
YS: tweesporig kernwapenoverleg met Moskou
Ook praten over op elkaar gerichte wapens
Toenemende
kritiek op
landbouw
politiek EG
Classe Royale. Pils van grote klasse,
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
WASHINGTON (UPI/AFP) - Was
hington wil nieuw overleg met
Moskou over de strategische
kernwapens die beide landen op
elkaar gericht hebben, los van
het overleg over hun kernwa
pens. maar dan voor de middel
lange afstand, die beide in Euro
pa hebben. Dit tweesporenbeleid
van Washington werd gisteren
ontvouwd door de Amerikaanse
onderminister van defensie voor
het internationale-veiligheidsbe-
leid, Richard Perle. Dit gebeurde
vlak voordat de Amerikaanse en
Russische ministers van buiten
landse zaken, Haig en Gromiko,
elkaar in New York zouden ont
moeten om onder meer. naar ver
wacht, plaats en tijd voor het be
gin van Europees kernwapen-
overleg vast te stellen. Perle zei
dat Washington binnen de ko
mende zes maanden de Sowjet-
Unie los hiervan zal benaderen
over het openen van nieuw over
leg over de strategische intercon
tinentale kernwapens die zij op
elkaar hebben gericht. Dit strate
gische wapenoverleg tussen bei
de landen, SALT geheten, als af
korting van "Strategie Arms Li
mitation Talks" ofwel "onder
handelingen over beperking van
strategische (kern)wapens". leid
de in 1979 tot de ondertekening
van een tweede verdrag daartoe.
"SALT-2", tussen Washington en
Moskou. Dit werd evenwel niet
bekrachtigd door de Amerikaan
se Senaat. Het overleg over bei
der kernwapens voor de middel
lange afstand in Europa heet. af
gekort, "TNF'-overleg, waarbij
"TNF" staat voor "Theater Nu
clear Forces" ofwel (Europese)
"slagveldkernwapens". Volgens
Perle nu is het niet noodzakelijk
voor de Verenigde Staten om dit
"TNF"-overleg te gebruiken als
In het "TNF"-overleg, over de
kernwapens in Europa dus. zul
len de Russen volgens Perle po
gen het NAVO-besluit tot plaat
sing van 572 nieuwe kernraket
ten in Europa tegen te gaan door
aan te bieden het aantal SS-20-
raketten te verminderen, dat zij
op Europa gericht hebben staan,
zo zei Perle. Het neutronenwa-
Schmidt: Tegenstanders kernwapens half blind
HAMBURG (DPA/Reuter) -
Kanselier Helmut Schmidt
van de Bondsrepubliek
vindt, dat mensen die tegen
het dubbelbesluit van de NA
VO protesteren, aan een oog
blind zijn. In een vraagge
sprek met het blad "Bild"
vandaag, zegt de Westduitse
regeringsleider, dat zij "de
positie van het westelijk
bondgenootschap verzwak
ken en daarmee indirekt het
Oostblok in de kaart spelen".
Hij zei, dat demonstraties als
die op 10 oktober - de orga
nisatoren verwachten dan
rond 100.000 mensen in
Bonn, onder wie veel leden
van Schmidt's eigen SPD -
niet bijdragen tot vrede in
Europa op basis van een mili
tair evenwicht. Doordat de
betogers eenzijdig het beleid
van de Bondsrepubliek en
van de NAVO kritiseren, ver
sterken zij indirekt de positie
van het Oostelijk blok, aldus
de bondskanselier.
pen zal volgens Perle in het TNF-
of Europese kernwapenoverleg,
naar hij verwacht, geen punt vor-
De Sowjet-Unie heeft driemaal zo
veel taktische kernwapens die
gericht zijn op doelen in Europa
dan het Westen. Op het gebied
van de strategische wapens be
staat er een evenwicht. "Waar het
de conventionele bewapening
betreft, wijzigt zich de situatie de
afgelopen 20 jaar langzaam maar
zeker in het voordeel van het
Oostblok".
Dit schrijft het internationale insti
tuut voor strategische studies
(IISS) in zijn rapport "militaire
balans 1981-1982". Het instituut
geeft elk jaar een dergelijk rap
port uit over het militaire even
wicht in de wereld. Volgens des
kundigen geven deze ïlSS-rap-
porten de meest uitgebreide sa
menvatting van officiële cijfers
en schattingen over de uitgaven
die jaarlijks in de wereld worden
gedaan op defensiegebied.
(Van onze correspondent Rudolph Bakker)
PARIJS - De Franse regering heeft woensdag het wetsontwerp voor de nationalisatie van
onder meer 36 banken goedgekeurd. Besloten is daarbij definitief niet over te gaan tot
de nationalisatie van buitenlandse banken. Het Franse kabinet werd gedwongen zich
opnieuw over deze kwestie uit te spreken nadat het „Conseil d'Etat" - de Franse staats
raad - had geadviseerd dat ook de buitenlandse banken in staatshanden dienden over te
gaan nu bijna zowat alle Franse banken dat lot nu treft.
In de discussie over het probleem
speelde een dochteronderne
ming van de Algemene Bank Ne
derland - de „Banque Neuflize-
Schlumberger-Mallet" - een rol.
BRUSSEL (ANP) - De milieuor
ganisaties in de EG-landen heb
ben in toenemende mate kritiek
op de Europese landbouwpoli
tiek. Vooral de milieuspecialis
ten in Nederland, West-Duits-
land en Frankrijk waarschuwen
de Europese Gemeenschap voor
het volgens hen kortzichtige
landbouwbeleid dat te zeer ge
richt is op een hoge opbrengst.
Dit heeft ernstige gevolgen voor
het milieu. Voorts zal de EG bij,
het geven van ontwikkelings
hulp rekening, moeten houden
met de gevolgen hiervan voor
het milieu en de natuur in de
Derde-Wereldlanden, die in ern
stige mate worden aangetast.
Dit verklaarde het Europese Mi
lieubureau, waarbij meer dan
zestig grote milieuorganisaties in
de EG-landen zijn aangesloten,
gisteren in Brussel aan de voor
avond van een tweedaagse con
ferentie over de Europese bijdra
ge aan de wereldstrategie voor
natuurbehoud. Deze werd in
maart vorig jaar door de Interna
tionale Unie voor Natuurbehoud
(IUCN), het Wereldnatuurfonds
en het milieuprogramma van de
Verenigde Naties (UNEP) aange
kondigd.
De milieuorganisaties, waaronder
van Nederlandse zijde de Stich
ting Natuur en Milieu. De Wad
denvereniging en de Stichting
Vogelbescherming, hebben met
name bezwaar tegen het overdre
ven gebruik van kunstmeststof
fen en chemische bestrijdings
middelen. Ook de invoering van
monoculturen, de afbraak van
natuurlijke afbakeningen van
landbouwgebieden en herverka
veling tasten de natuur en het
milieu in toenemende mate aan.
De Europese milieuorganisaties
willen dat de Europese-commis-
sie voorwaarden gaat verbinden
aan ontwikkelingshulp. Deze
mag slechts gegeven worden, als
daarmee het behoud van de na
tuur en de bescherming van het
milieu zijn gediend.
Alle banken namelijk die begin
dit jaar een totaal aan tegoeden
van meer dan een miljard Franse
frank (470 miljoen gulden) had
den, zouden onder de nationali
satie vallen. Een bank als Neufii-
ze-Schlumberg-Mallet beschikt
over een depot van 3,3 miljard
frank.
De Franse regering voelde er niets
voor, ook vestigingen van bui
tenlandse banken over te nemen.
Een mogelijkheid was, het pla
fond op te vijzelen, zodat de
meeste buitenlandse banken
toch nog buiten de nationalisa-
tiegrens vielen. Maar dat zou in
hun kielzog eveneens een reeks
Franse banken buiten de natio
nalisatie houden.
Zoals voorgeschreven, had de re
gering de ontwerpen voor natio
nalisatie van industrie en banken
voorgelegd aan de 150 koppen
tellende staatsraad, een lichaam
dat in 1800 door Napoleon werd
opgericht. De leden van de raad
worden veelal gerecruteerd uit
kringen van de hoge ambtenaren
en de diplomatie. De algemene
stemming is er dan ook beslist
niet pro-socialistisch. In rege
ringskringen werd het advies om
„uit eerlijkheid" net als andere
banken ook de buitenlandse
banken te nationaliseren, uitge
legd als een poging van de raad
om een spaak in het wiel te ste
ken.
Premier Mauroy en zijn ministers
besloten daarop het advies naast
zich neer te leggen. Als compro
mis werd tegelijkertijd echter be
sloten een eveneens door de
staatsraad voorgestelde, iets
gunstiger schadevergoedingsre
geling voor de slachtoffers door
te voeren. De aandeelhouders
krijgen nu een vergoeding die
gebaseerd is op de beurswaarde
van de aandelen, op de netto-ac
tiva en de winstvooruitzichten
van de insteling. Oorspronkelijk
was voorgesteld de gemiddelde
beursnotering van 1978 tot en
met 1980 als uitgangspunt te ne
men.
De nationaliseringsplannen zullen
de Franse staat in totaal onge
veer 50 miljard frank kunnen
kosten. Vast staat echter dat het
laatste woord over de nationali
satie van de banken nog lang niet
zal zijn gezegd.
GRENOBLE - Stuntman Henri Rochetin loopt onverstoorbaar over de
kabel van een cabinelift bij Grenoble. Dit in het kader van het "Festival
van het ongelooflijke" dat in deze Franse plaats voor wel meer huivering
wekkends borg staat.
Voorzet Israël bij autonomie-overleg
(Van onze correspondent
Jaap van Wesel)
CAIRO (GPD) Na eenn onder
breking van 14 maanden zijn gis
teren in Cairo de onderhandelin
gen voor Palestijnse 'autonomie'
hervat. De hernieuwde bespre
kingen staan in het teken van de
maatregelen die Israels nieuwe
minister van defensie Sharon -
heeft beloofd om de Palestijnen
aan te moedigen aan de autono-
mieplannen mee te werken. Sha
ron is begonnen in de bezette ge
bieden anti-PLO-groeperingen
te cultiveren, met name verte
genwoordigers van de dorpen
rond Hebron, van wie Mustafa
Dudin, voormalig Jordaans mi
nister van binnenlandse zaken
Kritiek op Sowjet-Unie
NEW YORK (ANP) - De Chinese
onderminister van buitenlandse
zaken, Zhang Wenjin, heeft giste
ren in de algemene vergadering
van de Verenigde Naties in New
York bepleit voor het vergroten
van de druk op de Sowjet-Unie
en Vietnam, opdat deze landen
hun troepen uit Afghanistan en
Cambodja terugtrekken.
De algemene vergadering, de isla-
mistische topconferentie, de mi
nisters van buitenlandse zaken
van de niet-gebonden landen (en
de tien landen van de Europese
Gemeenschap) hebben alle ge
pleit voor "een politieke oplos
sing" van de kwesties Afghanis
tan en Cambodja, en terugtrek
king van de buitenlandse troe
pen uit beide landen.
Echter, terugtrekking van alle bui-
tenlandse troepen is een eerste
ADVERTENTIE
Een Spaarpandbrief van nominaal f1.000,-
groeit in 5x/£jaar naar f2.000,-.
7 Spaarpandbrief (f 1.000,- nominaal) groeit
in 51/' jaar (27-1-1987) naar f 2.000,-. Huidige
k afgiftcpnjs f 1.010,- opgelopen rente vanaf
r 1 juni 1981 (effectief rendement ca. 12,81%).
Tussentijds verhandelbaar op de effectenbeurs. Verkrijgbaar bij de
kantoren van de Westland/Utrccht Hypotheekbank, uw bank
of commissionair in effekten. Wijzigingen voorbehouden.
Westland Utrecht Hypotheekbank
Leiden, Botermarkt 28/hock 't Gangetje, 071-132645
glUCIll
voorwaarde voor een politieke
oplossing", aldus Zhang Wenjin.
Dc Chinese bewindsman richtte
zijn pijlen voornamelijk op de
Sowjet-Unie, het Russische
"streven naar wereldoverheer
sing". De Sowjet-Unie heeft bo
vendien "een nieuw vredesoffen
sief ingezet, met zogenaamde
voorstellen over ontwapening,
politieke oplossingen etcetera,
om de publieke opinie te verwar
ren en de volkeren in slaap te
Zhang Wenjin sprak niet over het
Amerikaanse beleid jegens Tai
wan, maar wel herhaaldelijk over
de noodzaak van niet-inmenging
in binnenlandse aangelegenhe
den van andere landen en eerbie
diging van soevereine rechten.
De Chinese regering ziet verband
tussen Taiwan's wens in de Ver
enigde Staten moderne wapens
als straaljagers te kopen. En het
besluit van het eerste kabinet
Van Agt, een uitvoervergunning
te verlenen voor moderne wa
pens, te weten twee onder-
zeeèers, voor Taiwan.
China beschouwt het Nederlandse
besluit niet alleen als een inmen
ging in zijn interne aangelegen
heden, maar ook als een schen
ding van de overeenkomst van
1972 waarbij Nederland Peking
erkende als de enige wettige re
gering van China en verklaarde
de Chinese opvatting dat Taiwan
een deel van China is te zullen
eerbiedigen. Nu, naar Chinese
opvatting, Nederland deze over
eenkomst - over het verheffen
van de kanten van zaakgelastig
den tot ambassades - heelt ge
schonden. zijn de diplomatieke
vertgenwoordigingen in Den
Haag en Peking weer tot het
laagst mogelijke niveau, dat van
kantoren van zaakgelastigden,
teruggebracht.
De afgelopen jaren heeft de Neder
landse minister van buitenland
se zaken, wanneer hij in New
York het begin van de algemene
vergadering bijwoonde, steeds
een ontmoeting gehad met zyn
Chinese collega.
Minister Van der Stoel heeft er dit
jaar van afgezien het initiatief te
nemen voor een dergelijke ont
moeting. Waarschijnlijk omdat
zo'n initiatief bij China dc ver
wachting zou wekken dat Neder
land iets nieuws heeft te zeggen
over de betrekkingen tussen bei
de landen, dus over de kwestie
van de onderzeeers.
SAN SALVADOR (UPI) - Ge
steund door een tank hebben
mannen in El Salvador van wie
men aanneemt dat zij soldaten
van het regeringsleger waren gis
teren een vader en vijf van zijn
kinderen in hun huis doodge
schoten.
De buren vertelden dat de tank
omstreeks het middernachtelijk
uur in het dorp El Limon bij de
woning van het gezin was aange
komen De gewapende mannen
gelastten de 45-jarige weduw
naar Jose Urbano met de handen
omhoog naar de voordeur te ko
men. Daarna werden salvo's ge
lost.
een exponent is.
Doel van deze manoeuvre is het
huidige pro-PLO-leiderschap te
passeren. De Israëlische regering
zal zondag een plan bespreken
en waarschijnlijk aanvaarden om
het militaire bestuur in de bezet
te gebieden gedeeltelijk af te
schaffen ten gunste van een anti-
PLO-leiderschap, dat mee wil
doen met de autonomie-opzet.
Zaken die veiligheid en buiten
landse politiek betreffen, blijven
onder militaire controle, de an
dere zaken zouden onder een
burgeradministratie komen.
Sharon heeft hiermee duidelijk het
initiatief genomen. Tijdens de
openingsbijeenkomst gisteren in
Cairo vroeg hij de Egyptische de
legatie recht op de man af of
Egypte wel of geen autonomie-
akkoord wil. Zo ja, dan moet het
snel, zo nee, dan kan de zaak ge
lijk op een laag pitje, en kunnen
'experts' wat heen en weer gooi
en met formules.
Zowel de Egyptenaren als de Ame
rikanen zijn door Sharon een
beetje in het defensief gedrukt.
De Egyptische minister van bui
tenlandse zaken Kamel Hassan
Ali zette de Egyptische visie van
de autonomie uiteen - die niet
nieuw was. Autonomie is vol
gens Egypte een eerste stap op
weg naar zelfbeschikking Ali
toonde verder veel belangstel
ling voor wat de Egvptenaren de
'vertrouwenwekkende maatre
gelen' van Sharon noemen. Hij
toonde zich redelijk tevreden
over hetgeen Sharon tot dusver
heeft gedaan, te weten het bevor
deren van een wat ontspannener
atmosfeer in de bezette gebie
den.
President Sadat heeft gezegd voor
het einde van het jaar een over
eenkomst te verwachten. De
richting waar de Israeli's in elk
geval heen willen, is: een deelak
koord dat het houden van verkie
zingen mogelijk maakt; een over
eenkomst over de verkiezings
procedure en een algemene - en
dus vage - formule ten aanzien
van de doelstellingen, waarbij za
ken als de bevoegdheden van de
autonome raad door nevelen om
geven blijven. In elk geval lijkt
het erop dat zowel Israel als
Egypte voor april '82 - wanneer
de Sinai geheel door Israël ont
ruimd wordt - enig concreet do
cument in handen willen heb
ben.
Voor de Poolse televisie ver
schenen vorige week Poolse
soldaten in een voor hen on
gewone rol. Zij dienden als
voorbeeld van mensen die de
vrije vakcentrale Solidariteit
de rug hadden toegekeerd en
terug waren in de moeder
schoot van de communisti
sche vakbond. Over de be
trouwbaarheid van het Pool
se leger zegt dit fragment
echter niet zo veel, zodat op
nieuw de vraag gesteld kan
worden welke houding de
Poolse strijdkrachten en ook
de politie en de volksmilitie
zullen innemen als zij door
hun eigen regering of wel
licht door de bondgenoten
binnen het Warschau-pact
zouden worden ingezet tegen
het eigen volk.
De Poolse strijdkrachten tellen
in hun geheel 317 000 man.
van wie er 185.000 dienst
plichtig zijn. Dat betekent
dat- n op de honderd Polen
boven de 16 jaar tot de strijd
krachten behoort. Van hen
dienen er 210.000 in het leger,
22.500 bij de marine en 85.000
bij de luchtmacht.
De vrije vakcentrale Solidari
teit heeft onder het admini
stratieve personeel van de
strijdkrachten evenveel le
den als in andere takken van
het Poolse bedrijfsleven, en
volgens welingelichte bron
nen is er geen enkel teken dat
dit aantal de laatste tijd ge
slonken is.
Van de Poolse soldaat moet
worden gezegd dat hij in de
eerste plaats Pool is en zich
daarna pas lid van het War
schau-pact voelt. Iedereen
die ooit een parade van Pool
se militairen heeft gezien zo
als die bijvoorbeeld elke zon
dag op het Victoriaplein in
het centrum .van Warschau
voor het graf van de onbe
kende soldaat wordt gehou
den, moet het duidelijk zijn
dat discipline en absolute ge
hoorzaamheid de allerhoog
ste geboden zijn.
De vraag is wat er gebeurt als
de Poolse regering onder lei
ding van generaal Jaruzelski
de strijdkrachten opdracht
zou geven tegen „een gevaar
van binnen" op te treden.
Terwijl de hoogste legerauto-
nteiten zo'n bevel zonder
twijfel onmiddellijk zouden
opvolgen, is het moeilijk te
voorspellen hoe de gewone
soldaat zou reageren. Het le
ger telt 73 procent dienst
plichtigen, die op school of
op hun werk met Solidariteit
in contact zijn gekomen. Het
is daarom twijfelachtig of zij
bereid zijn tegen hun geest
verwanten de wapens op te
nemen.
Van de Poolse marine kan wor
den gezegd dat de havenstad
Gdansk, waar Solidariteit
haar hoofdkwartier heeft,
ook de thuishaven van de
marine is, ofschoon de mees
te schepen in het niet ver af
gelegen Gdynia liggen.
Het is bekend dat een jaar gele
den de marine heeft verhin
derd dat het Gierek-regime
para-militaire troepen op de
stakers afstuurde. De marine
is onder geen voorwaarde be
reid om tegen haar eigen
landgenoten op te treden.
Dat zelfde geldt voor de Pool
se luchtmacht, die vooral als
gevolg van de gebeurtenissen
in de Tweede Wereldoorlog
een sterke binding met het
Westen heeft.
Een heel andere rol is die van
de politie, de para militaire
militie en de veiligheidsdien
sten. Incidenten zoals die in
maart van dit jaar in Byd
goszcz zijn voorgevallen toen
de politie een aantal vak
bondsleden meedogenloos in
elkaar heeft geslagen, ionen
aan dat zowel de politie als de
militie een groep vormen die
Solidariteit en wat het te
weeg heeft gebracht als een
bedreiging beschouwt voor
hun positie en vooral hun pri
vileges.
De gang van zaken na de inci
denten in Bydgoszcz is inte
ressant, omdat het het ver
schil tussen landelijke en
plaatselijke organen van poli
tie en veiligheidsdienst illu
streert. Toen de politie iA
Bydgoszcz merkte dat zij de
schuld zou krijgen voor dc
gebeurtenissen, gaf zy een
verklaring uit, waarin werd
gezegd dat de politie die erop
los geslagen had niet uit Byd
goszcz kwam. maar „van el
ders" was. En dat die heel bij
zondere instructies had waar
van de plaatselijke politie
niet op de hoogte was
Intussen is van de privileges
van de veiligheidsdiensten
die onder het ministerie van
binnenlandse zaken resulte
ren niet veel overgebleven.
Het is bovendien altijd zo ge
weest dat het Poolse volk
over het algemeen positief
oordeelde over de strijd
krachten en steeds over de
hele linie een negatief oor
deel had over politie, de para
militaire militie en de veilig
heidsdienst. Zy worden niet
ten onrechte gezien als mid
delen die het het communis
tische regime mogelijk heb
ben gemaakt tot nu toe de
touwtjes in handen te hou
den.
Solidariteit heeft in het recente
verleden by herhaling docu
menten onderschept van offi
cieren van justitie, waarin de
politie, de para-militaire mili
tie en de veiligheidsdiensten
instructies werd gegeven
over de werkwyze om Solida
riteit en in het bijzonder de
leiding van de vakcentrale te
gen te werken, te compromit
teren en als het eventjes kon
zelfs voor de rechtbank te sle
pen. Dergelijke documenten
houden de wantrouwende in
stelling van het volk tegen
over de uitvoerende macht
overeind. Terwijl de uitvoe
rende macht het bevel van
bovenaf om met alle kracht
tegen het volk op te treden
zal volgen, al was het alleen
omdat haar bestaan bij de
gratie van de autoriteit van
het regime bestaat, zou zy bij
een eventueel optreden met
een heftige en gewelddadige
reactie van het volk rekening
moeten houden.
Polen heeft ook nog een volks
militie, een soort 350 000 man
sterk vrijwilligerskorps, dat
fungeert als een soort be
scherming bevolking, maar
verder tot taak heeft de Pool
se staatseigendommen te be
schermen. Op deze groep kan
het Poolse regime als het tot
een uitbarsting komt. anders
dan in andere Warschau-
pactlanden, niet rekenen om
het volk te onderdrukken.
Het feit dat er in Polen maar
weinigen rijn op wie het regi
me kan vertrouwen als er een
aanval op het eigen volk
moet worden gedaan en nog
minder als zo'n aanval van
buitenaf zou komen, is voor
de Sowjet-Unie beslist reden
geweest tydens de vele mili
taire oefeningen die de Rus
sen de afgelopen zomer heb
ben gehouden een alternatief
communicatienet te bouwen,
dat parallel loopt met dat van
de Poolse strijdkrachten
Dc wonden van de Tweede We
reldoorlog, de diep gewortel
de haat tegen de Duitsers en
het wantrouwen tegen de
Russen zyn in Polen nog al
tijd niet verdwenen Wanneer
men daar rekening mee
houdt en ook met het sterke
Poolse gevoel van nationaal
bewustzyn - in dit verband
past het woord nationalisme
niet in de negatieve beteke
nis van het woord - valt niet
te verwachten dat Polen het
ooit op grotere schaal tegen
Polen zullen opnemen en ze
ker niet als de dreiging van
buitenaf komt
ANTON KOENE
ADVERTENTIE
Uitspraak van iemand
die i'n eerste glas
CJasse Royale op had:
"nooit gedacht dat be- v
zuinigen zo lekker kon zijn'.'
'C.
