Slavenburg's Bank
Verhuurders
in geldnood
Joke Smit
zorgde steeds
voor nieuwe
discussiestof
\l2-m
■n
Politie spoort
vuurwapens op
U spaart heel persoonlijk bij de Zakenbank
5'i%
8
Trage reactorbouw
treft industrieën
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1981
VARIA
PAGINA 13
Door
Nel van Bemmel
Sindsdien is Joke Smit
vrijwel onafgebroken
bij de vrouwenbewe
ging betrokken ge
weest. Ze zorgde steeds
weer voor nieuwe dis
cussiestof. In het laat
ste septembernummer
van het feministische
maandblad Opzij lan
ceerde ze haar ideeën
over een vrouwenpar
tij; de vrouwen in de
Eerste en Tweede Ka
mer hebben hierover
inmiddels gesproken,
maar besloten haar
idee voor een vrouwen-
partij niet over te ne
men.
Joke Smit was de oudste doch
ter van een hoofdonderwijzer
van de School met de Bijbel
in Vianen. Toch kreeg ze
geen orthodox protestante
opvoeding; bij haar thuis
werden bladen als Het Parool
en De Groene Amsterdam
mer gelezen. Wel bezocht ze
het christelijke gymnasium
in Utreeht. Ze studeerde
Frans in Amsterdam en
stond op haar 21ste al voor de
klas op een driejarige hbs. Ze
kreeg een zoon en een doch
ter, en werkte later als weten
schappelijk hoofdmedewer
ker aan het Instituut voor
Vertaalkunde van de univer
siteit van Amsterdam.
Van 1970 tot 1971 was ze voor
de PvdA lid van de gemeen
teraad van Amsterdam, waar
ze toen uitstapte omdat ze
zich bijzonder ergerde aan de
„kemphanerij" van haar col
lega's. Ze was lid van de
Emancipatiecommissie, van
de Onderwijscommissie van
de Sociaal Economische
Raad, en ontving in novem
ber 1979 de Annie Romein-
Verschoorprijs van Opzij, als
erkenning van het belang van
haar geschriften voor de fe
ministische beweging. Haar
artikelen werden gebundeld
in „Hè zus, ze houwen ons er
onder" en in „De moeder van
Marie kan méér".
Onbehagen
In „Het onbehagen bij de
vrouw" stelde ze dat het
vrouwen aan vrijheid ont
breekt, en dat vrouwen zich
nog niet kunnen ontplooien
en nog niet als een volwaar
dig lid van de maatschappij
functioneren. In haar analyse
van deze betreurenswaardige
toestand merkte ze op dat
„als een man trouwt, hij kiest
voor een levenspartner. Maar
dat wanneer een vrouw
trouwt, ze in de meeste geval
len een levenswijze kiest met
huisvrouwschap".
Ze voegde eraan toe dat het de
hoogste tijd werd voor vrou
wen om zich het gezonde
egoisme te permitteren dat
voor mannen sinds mensen
heugenis een vanzelfspre
kend gegeven is. Dat het
goed zou zijn als vrouwen
eens wat politieke druk zou
den uitoefenen en dat vrou
wen een vechthouding nodig
hebben.
Joke Smit legde een grote
werkelijkheidszin aan de
dag. Bij de viering van het
vijfjarig bestaan van Man-
Vrouw-Maatschappij in 1973
wees ze erop dat de vrouwe
nemancipatie zeker genera
ties in beslag zal nemen. Ook
constateerde ze toen dat haar
was gebleken dat vrouwen
voor hun emancipatie weinig
van mannen te verwachten
hebben.
Ook ontwikkelde Joke Smit
een theorie om te verklaren
waarom er zo weinig vrouwe
lijke genieën bestaan. „Be
halve aanleg", stelde ze, „heb
je vijf dingen nodig: een dui
delijk toekomstbeeld, con
centratie, een hoog aspiratie
niveau, een positief beeld van
jezelf en voorbeelden. Maar
vrouwen lopen altijd rond
met de gedachte: het is van
een vrouw, dus veel kan het
niet wezen".
Ze meende dat meisjes te zeer
worden opgevoed met ver-
wachtingen naar de „prins op
het witte paard", en te zeer in
die passieve meisjesboeken-
Het regende brieven en telefoontjes en Joke Smit besloot - met een zucht - dat er
een club moest komen. Met een zucht, want ze hield meer van nadenken achter
haar bureau, dan van telefoneren en vergaderen. Toch stuurde ze korte tijd later
samen met Hedy d'Ancona stencils rond, en werd in 1968 de actiegroep Man-
Vrouw-Maatschappij opgericht.
romantiek blijven steken, en
daardoor niet aan een duide
lijk toekomstbeeld, concen
tratie en dergelijke toeko
men.
Schaduwkabinet
Haar initiatieven kregen al
spoedig officiële erkenning.
En wat in Nederland op gang
kwam, stond niet alleen. Ne
gentienvijfenzeventig werd
uitgeroepen tot het Interna
tionale Jaar van de Vrouw en
ter gelegenheid daarvan
vormden een aantal feminis
tische vrouwen een schaduw
kabinet met elkaar onder pre-
mierschap van ir. Nellien de
Ruiter. Joke Smit was het mi
nisterie van binnenlandse za
ken toegedacht. In haar pro
gramma nam ze een gelijke
verdeling van alle soorten
werk over mannen en vrou
wen op: de helft van het par
lement en van diverse com
missies zou uit vrouwen moe
ten bestaan, en bovendien
stelde ze instanties zoals een
Emancipatieraad voor.
Joke Smit heeft zich steeds he
vig verzet tegen het veel uit
gesproken verwijt dat femi
nistes vrouwen onrustig zou
den maken. Ze was van me
ning dat niet degenen die het
kwaad bedrijven, maar dege
nen die het kwaad blootleg-
gen daarmee de schuld krij
gen.
Ze is ook een van de voorvecht
sters van de vijfurige werk
dag voor mannen en vrou
wen geweest. Bij het tiepjarig
jubileum heeft Man-Vrouw-
Maatschappij dit idee fel ge
propageerd, en inmiddels is
het onder meer door de PvdA
en door Emancipatiecommis
sie over genomen. Joke Smit
stelde dat op den duur voor
elke volwassene de verplich
ting zou moeten bestaan om
zich door middel van zo'n
vijfurige werkdag te onder
houden, oude, jonge en zieke
mensen uitgezonderd. Voor
zichzelf had ze nog niet zo'n
trek in zo'n vijfurige werk
dag, want, zei ze. „ik ben een
echte werkezel". Maar ze
vond dat het algemeen be
lang meer gewicht in de
schaal diende te leggen in
haar theorieën dan haar per
soonlijke voorkeur.
Terugtrekken
Ter gelegenheid van datzelfde
jubileum publiceerde ze het
beroemd geworden artikel
„Is het feminisme ten dode
opgeschreven?". Daarin
sprak ze haar verontrusting
uit over de neiging van de
vrouwenbeweging zich met
gelijkgestemden terug te
trekken, en zich niet met de
maatschappij te bemoeien.
„Met de opkomst van de
praatgroep begon de neer
gang van de beweging", stel
de ze.
Zij vond dat de vrouwenbewe
ging te zeer bleef steken in
het stadium van "de grote
woede", en dat echte feminis
tes nu toch werkelijk het
Vrouwenhuis uit dienden te
komen. Voorts meende ze dat
feministes de goede dingen
van vrouwen moesten behou
den. en het doeltreffend orga
niseren en strategisch den
ken van mannen moesten
overnemen.
Hoe belangrijk dat „doeltref
fend organiseren" is, had ze
zelf in de Amsterdamse ge
meenteraad ondervonden,
waar ze als enige vrouw voor
de PvdA zat. In een interview
met De Tijd zei ze daarover:
„Doe zoiets niet in je eentje.
Het is ook niet voldoende als
daar vrouwen zitten, het
moeten feministes zijn, vrou
wen bij wie meteen een
lampje gaat branden als een
man uitvoerig de krant gaat
zitten lezen als jij aan het
woord bent".
Vrouwen in de Eerste en Twee
de Kamer zitten daar lang
niet in hun eentje. Of het alle
maal feministes zijn valt te
betwijfelen. Of ze. zoals Joke
Smit kort voor haar dood
propageerde, tot een hechte
samenwerking zullen komen,
zal de toekomst leren.
Op aandringen van de huidige staatssecretaris van emancipatiezaken, Hedy d'An-
cona, schreef Joke Smit (toen nog Joke Kool-Smit) in 1967 haar eerste feministi
sche artikel. En daarmee gaf ze de aanzet tot de vrouwenbeweging. Het artikel
heette „Het onbehagen bij de vrouw" en werd in De Gids gepubliceerd.
WIERDEN (GPD) Een Over
ijssels politieteam heeft in de
afgelopen maanden dertig
vuurwapens in beslag geno
men. Er werden 44 verdach
ten aangehouden, van wie er
tien tijdelijk in verzekerde
bewaring werden gesteld. In
beslag genomen werden 19
kogel-geweren, een loodko-
gel-geweer, twee hagel-gewe-
ren, drie gas-alarmrevolvers,
twee gaspistolen die tot vuur
wapen waren omgebouwd,
een pistool en twee tot vuur
wapens omgebouwde wind
buksen. Verder 13 geluid
dempers, een ploertendoder
en 5000 patronen.
De wapens werden door een
team bestaande uit mensen
van de veld- en milieupolitie
te Ommen, de districtsre
cherche te Zwolle en de rijks
politie van Wierden, Rijssen
en Dalfsen, aangetroffen in
Wierden (15), Almelo (10) en
verder in Dalfsen, Ambt-Del
den, Borne, Rijssen, Nijver
dal. Enter. Deventer, Vrie-
zenveen, Holten, Hengelo
(O.), Oldenzaal en Nieuwleus-
den. De wapens, waarvan de
meeste uit Belgie afkomstig
zijn, werden gebruikt voor de
stroperij.
ADVERTENTIE
Rente
Minimum
saldo
Opzegtermijn
Kenmerken
Spaarrekening
f 100.-
Voor bedragen onder
f 5.000,- géén opzeg
termijn, Bij opname boven
f 5.000.- en binnen de
termijn van 1 maand, wordt
'A% van het opgenomen
bedrag aan u berekend.
Een geschikte rekening als u vrijwel direkt
wenst te beschikken over uw tegoed.
Renterekening®
f 1.000.-
Bij opname binnen de
opzegtermijn van 1 maand,
wordt 1 van het op
genomen bedrag aan u
berekend.
Meer rente dan op de spaarrekening. Vooral
geschikt wanneer u niet al te snel over uw
spaargeld wenst te beschikken. Tegoed direkt
beschikbaar, zij het dat een geringe retour
rente wordt berekend.
Geldmarktrekening
Per 17-9-1981
f 5.000,-
Bij opname binnen de op
zegtermijn van 3 maanden,
wordt 2% van het op
genomen bedrag aan u
berekend.
Rente afhankelijk van de ontwikkeling op de
geldmarkt. Aantrekkelijk als u wel de geldmarkt
schommelingen wilt volgen, maar niet wilt
vastzitten aan de beperkingen van de
partikuliere deposito's;
vaste bedragen en termijnen, hoger minimum
saldo U kunt direkt over het saldo beschikken.
zij het dat er in dit geval een retourrente wordt
berekend. Toevoeging aan het tegoed altijd
mogelijk
Toprenterekening
f 10.000,-
Bij opname binnen de op
zegtermijn van 6 maanden,
wordt 3% van het opge-
genomen bedrag aan u
berekend.
Prima rekening als u niet op korte termijn over
uw tegoed wenst te beschikken Direkte
opname blijft echter mogelijk retourrente in dit
geval 3%.
in Slavenburg s 6ank zijn (older* beschikbaar over a
Leiden, Kort Rapenburg 20.071-126244
Hoofdkantoor Cooisingel 63. Postbus 1045.3000 BA Botterdam. telefoon 010-695911
DEN HAAG (GPD) Enkele wo
ningbouwcorporaties zijn vorig
jaar in ernstige financiële moei
lijkheden geraakt omdat zij zich
verslikten in de bouw van dure
koopwoningen. Dat constateert
de Centrale Directie Volkshuis
vesting in haar jaarverslag over
1980.
Veel woningcorporaties wilden de
laatste jaren koopwoningen bou
wen naast de gebruikelijke wo
ningwetwoningen. Enkele heb
ben veel premiekoopwoningen
en zelfs vrije sectorwoningen ge
bouwd. Door de stagnatie op de
koopmarkt zfjn die in financiële
problemen geraakt, waardoor
ook het beheer van de woning
wetwoningen in gevaar kwam.
De toenmalige staatssecretaris
Brokx heeft in voorkomende ge
vallen toestemming gegeven die
onverkoopbare woningen te ver
huren. Dit jaar gebeurde dat nog
in de Haagse uitbreidingswijk
Houtwijk, waar een complex
premiekoop- in huurwoningen
moest worden omgezet.
In het jaarverslag schrijft de Direc
tie Volkshuisvesting het onthul
lend te vinden dat zoveel risico's
zijn genomen door de besturen
van de corporaties en dat men
zich plaatselijk zo verkeken
heeft op de vraag.
In het jaarverslag wijst de Directie
Volkshuisvesting nog eens met
nadruk op het belang van het
bouwen van veel kleine wonin
gen. Eerder onderzoek van het
ministerie wees uit dat op mid
dellange termijn 65 tot 70 pro-*
cent van de Nederlandse bevol
king uit alleenstaanden en twee
persoonshuishoudens zal be
staan. Die verhouding is hele
maal niet terug te vinden in het
aandeel kleine woningen in het
woningbestand of zelfs maar in
de bouwplannen.
De Directie constateert dat in ieder
geval het aandeel kleine wonin
gen in de woningwet- en premie-
huursector is opgelopen tot 37
procent in 1980. Ook wordt erop
gewezen dat na een trage start in
1976 zo langzamerhand dc bouw
van Van Dam-wooneenheden
sterk op gang is gekomen. Van
1976 tot 1980 zijn totaal 11.975
van zulke eenheden (vooral voor
jongeren bedoeld) gebouwd. In
1981 zowel als 1982 is geld be
schikbaar gesteld voor jaarlijks
16.000 van zulke eenheden.
Er is toenemende kritiek op het be
leid van het ministerie inzake
groeikernen De dure bouw daar
zou ten koste gaan van het be
schikbare geld voor stadsver
nieuwing. De Centrale Directie
wijst erop dat groeikernen on
misbaar blijven. Volgens de di
rectie is het onmogelijk voldoen
de woningen te bouwen door de
open ruimten in de steden beter
te benutten. Als bovendien een
stadsvernieuwingsgebied gereed
it, zijn er per saldo minder wo
ningen in te vinden dan vóór de
renovatie. In het westen van Ne
derland vindt bijna een derde
deel van de woningproduktie in
groeisteden plaats. De Centrale
Diretie verwacht dat dat aandeel
nog verder zal toenemen.
Directeur atoomagentschap:
WENEN (ANP) - Een belangrijke vertraging in de bouw van
kerncentrales zou ernstige gevolgen kunnen hebben voor de nu
cleaire industrie in veel landen. Sigvard Eklund, de scheidende
directeur van het Internationale Bureau voor Kernenergie
(IAEA) in Wenen, heeft dit gisteren gezegd in een toespraak tot
de 25ste jaarvergadering van de 111 leden omvattende instelling,
in 1957 opgericht om de vreedzame toepassing van kernenergie
te bevorderen.
Volgens Eklund zal het aantal kerncentrales dat jaarlijks in de
landen buiten het communistische blok wordt gebouwd, na
1985 nog maar half zo groot zijn als in de periode 1981 toten met
1985. Als er niet spoedig nieuwe bestellingen worden geplaatst,
zal het tempo waarin de kernenergieprogramma's worden uitge
voerd na de jaren tachtig veel lager komen te liggen, met alle
gevolgen van dien voor de nucleaire industrie in veel landen.
Om aan deze negatieve ontwikkeling een eind tc maken moeten
de regeringen hun verklaringen van steun aan de nucleaire in
dustrie omzetten in doeltreffende beleidsmaatregelen, zei
Eklund. Hij deelde mee dat eind vorig jaar in 22 landen 253
kerncentrales in werking waren. Samen voorzagen ze in acht
procent van de elektriciteitsbehoefte van dc wereld. In 48 lan
den waren bovendien meer dan 300 reactors voor wetenschap
pelijk onderzoek in gebruik.
Aan dc hand van de huidige ontwikkeling verwacht Eklund dat in
1985 in zeventien procent van het wercldverbruik van elektrici
teit zal worden voorzien door middel van kernenergie.
Aan de besprekingen in Wenen nemen afgevaardigden uit onge
veer negentig landen deel. Er ligt onder meer een voorstel van
de raad van gouverneurs van het bureau om Israel tc royeren
wegens zijn aanval op de Iraakse kerncentrale in juni. Eklund
zei hierover in zijn toespraak dat Israël ernstige schade heeft
berokkend aan het internationale verdrag tegen de verdere ver
spreiding van kernwapens uit 1968. dat de ondertekenaars ervan
verplicht inspecteurs van het IAEA toe te laten voor toezicht op
het gebruik van splijtstof. Israel is het enige land in het Midden-
Oosten dat het verdrag niet heeft ondertekend.
Eklund. die twintig jaar directeur van het IAEA is geweest, drong
er bifdc ontwapeningscommissie van de Verenigde Naties op
aan te streven naar oen algeheel verbod van aanvallen op nu
cleaire installaties. "Ik moet er niet aan denken wat de gevolgen
zouden zijn geweest van een militaire aanval op een van de 260
werkende kernreactors in de wereld", aldus Eklund.
