Evert Castelein (70) rolstoeldansen van krijgt de grond Na vijf jaar lessen in tien steden ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1981 EXTRA PAGINA 21 KATWIJK - Vijf jaar geleden verklaarden collega's hem voor gek. Nu staat de tele foon bij Evert Castelein (70) niet stil. Het heeft lang ge duurd, maar uiteindelijk is het de Leidse dansleraar ge lukt om het rolstoeldansen in Nederland van de grond te krijgen. Want, zo rede neert Castelein, waarom zouden rolstoelgebruikers niet net zo goed kunnen stijl dansen? Natuurlijk niet met alle subtiele pasjes die bij de vele varianten van de dan sen horen - een rolstoel, hoe licht en wendbaar ook, is en blijft omvangrijker dan een Evert Castelein land danslessen voor rol stoelgebruikers gegeven. De tango, quick step. zelfs dis codansen kan - ineens ge looft iedereen erin. Caste lein wist het in 1976 al in, toen hij in Engeland met het rolstoeldansen werd gecon fronteerd. Maar zijn enthou siasme werkte niet aanste kelijk. op z'n zachtst gezegd. Uiteindelijk wist hij met veel moeite een dansgroepje van de grond te krijgen in het Katwijkse Zeehospi tium. Hetzelfde groepje dat vier jaar later, in juni van dit jaar, voor een landelijke doorbraak in het rolstoel dansen zorgde. Op het lande lijke Congres van Danslera- ren werd het doodstil, toen de groep een demonstratie gaf van haar kunnen. Evert Castelein daarover: "Echt. het werd muisstil. En na af loop kregen we een groots applaus. De mensen konden nu, bij het zien ervan, pas ge loven dat dansen met een rolstoel kén." Meteen aan het eind van die maand kon Castelein begin nen met het instrueren van dansschoolhouders en ande re belangstellenden. Zodat deze leerlingen op hun beurt dezer dagen kunnen gaan lesgeven in steden als IJui- den, Rotterdam, Schiedam, Eindhoven en Lelystad. Het gaat ineens hard. Er is al een landelijke stichting in het leven geroepen die de opleiding regelt tot instruc teur rolstoeldansen. En Castelein, hij deed zijn dans school in Leiden twee jaar geleden van de hand. heeft het nog nooit zo druk gehad. Hij weet zich echter ge steund door Corrv van Hug- ten, een ex-kleuterleidster. Jarenlang assisteerde zij in een dansschool. Na een ern stige ziekte belandde ze vijf jaar geleden in een rolstoel. Castelein spoorde haar op en maakte haar enthousiast voor zijn plannen. Corry van Hugten heeft sindsdien het gevoel dat ze weer meetelt. "Het maakt mij niets meer uit, voor mij is die stoel pre cies hetzelfde als voor een ander z'n benen. Ik leef weer. En toen mijn ex-colle ga's mij weer zagen op het Congres beseften ze dat het hun ook kan overkomen. Dan moet je niet bij de pak ken gaan neerzitten" Castelein heeft het pleit defi nitief gewonnen, maar hij heeft geen tijd om daar lang durig bij stil te staan. Hij praat al over landelijke wedstrijden (in navolging van een land als Engeland) en internationale uitwisse lingen. En zijn laatste stok paardje voorlopig: het stijl dansen voor paren waarvan de één valide, de ander ge handicapt is. "Dat zal niet altijd kunnen. Misschien al leen als het danspaar el- kaars partner is. En de dan sen moeten worden aange past. Maar het is mogelijk." Het opgedofte laagje is er een beetje vanaf gesleten. Maar het stijldansen is op gepoetst en 'terug van nooit weggeweest', zoals de re clame-slogan van dans school Castelein het ty peert. De roerige jaren zestig en de anti-burgerlij ke jaren zeventig hebben een deuk geslagen in het bolwerk van dansscholen van voorgeprogram meerde danspasjes moest de gemiddelde jongere in die dagen niets hebben. Nu gaan alweer tweemaal zoveel jongeren naar stijl dansen als tien jaar gele den. Bijna 200.000 Neder landers doen dat niet eens meer alleen voor de pure lol. Zij werpen zich in de fanatieke strijd om een bronzen, zilveren of gou den speldje. De foxtrot, cha-cha-cha, Weense en Engelse wals, de tango - de passen zijn bepaald. Maar er is veel veranderd. Het danscen trum is geen 'school' meer, maar een 'ontmoe tingscentrum'. Klagen doen de Leidse dansscholen zeker niet (meer). De tijden zijn anders wel slecht geweest. Wie ging er in de beginjaren zeventig nou nog op dansles. Dat was trut tig, dat was een deel van de op voeding voor slechts de degelijker figuren in de schoolklas. Maar nu is stijldansen de gewoon ste zaak van de wereld voor jon geren. Bovendien regent het aan meldingen vanwege het inhaal effect: ouderen die de dansles vroeger hebben overgeslagen toen stijldansen uit was en zich alsnog opgeven. Want ze staan er zo ongelukkig aan de kant bij op bruiloften en partijen. Men moet zich tenslotte kunnen bewegen. Dyo van der Tuijn. hij kocht enkele jaren geleden dansschool Evert Castelein, over de animo om te gaan dansen: "Het is fabelachtig. Je hebt de tijd echt méé." Van der Tuijn adverteert dan ook met de kreet 'terug van nooit wegge weest'. Hoewel hij zo reéel is om een verdere groei in deze econo misch slechtere tijden uit te slui- ten. De Leiderdorpse dansschool Van der Linden zit ook goed. Juist in de dorpen hoort stijldansen er helemaal bij. Daarom ook heeft Martin Visser nooit geklaagd. Als reizende leraar doet hij al ruim veertig jaar landelijke dor pen als Nieuwkoop, Boskoop en Langeraar aan voor de wekelijk se dansles. De malaise in de jaren zestig is totaal aan de dorpen voorbij gegaan en nu zijn de tij den weer beter dan ooit. De dansscholen Nieuwenhuizen en Wielinga zijn wat voorzichtiger met optimistische woorden. Res pectievelijk delen ze mee dat dansen "wel populair is maar er geen verdere groei te verwachten is" en dat "er in deze branche altijd zeven magere en zeven vet te jaren zijn". Zalen Aan het uiterlijk van de danszaal is nooit geknoeid, ook niet toen de tijden slecht waren. Wat altijd zal blijven zijn de glimmende par ketvloeren. De flonkerende spie gelwanden die door het zachte licht in de zaal zo flatteus weer geven. Toch hebben de dansscholen zich aangepast. De top-40 hits zijn in gevoerd en het blijkt prima (stijl)- dansen op de bekende deuntjes. Af en toe worden in het geijkte lesprogramma een paar eigen tijdse dansen ingevoerd - vaak blijken dat eendagsvliegen waar niemand na een halfjaar nog om vraagt. Spijkerbroeken en ander soortige vrijetijdskleren worden oogluikend toegestaan - mits schoon en heel. Noodgedwon gen. want het schoolse predikaat dat een beetje dansschool jaren geleden had, moest plaatsmaken voor dat van ontspanning. Dus moeten de leerlingen zich op hun gemak voelen, en als ze dat niet doen in driedelig pak, dan maar in makkelijke broek en overhemd. Normen De normen die de Leidse dans scholen er wat kleding betreft op na houden ontlopen elkaar niet of nauwelijks. Vrijheid blijheid - tot op zekere hoogte. Dat neemt niet weg dat er in Nederland ze ker nog scholen zijn waar een colbert, overhemd plus stropdas respectievelijk een rok of jurk verplicht zijn. De leraren in deze regio hebben ieder zo hun eigen methode om de klanten duide lijk te maken wat hóórt. Mevrouw Maas van dansschool Wielinga: "Bij de inschrijving vragen de meisjes al wat ze aan moeten. Het liefst een rok na tuurlijk. Va&k blijken ze dan al leen maar broeken te hebben. En ineens halverwege de cursus zie je ze dan in een rok lopen, die speciaal gekocht is voor dansles. Nee, ik zeg haast nooit iets. Ik stuur alleen mensen in gerafelde spijkerbroeken weg. Maar de manier waarop je kijkt geeft ze vaak al een hint als het er niet goed uitziet." Dyo van der Tuyn loopt in net danscentrum aan de Hooglandse Kerkgracht consequent in drie delig pak. Maar hij heeft geen moeite met een overhemd plus (nette) broek. Dat kan er per slot van rekening ook leuk uitzien. Het gaat om de aandacht die er aan de kleding is besteed, vindt dansschoolhou der Nieuwenhuizen. Een donker blauw pak is aardig, maar zodra het "stijf staat van het vet" zal hij de drager ervan subiet ivegstu- Vaak lost het probleem zich zelf op. Naarmate de leerlingen lan ger komen zijn ze netter gekleed, constateren de leraren. En hele maal probleemloos is de groep gevorderden. Speciale dans schoentjes worden aangeschaft en daar hoort een zwierige jurk boven. De mannelijke partner gaat daar heus niet in spijker broek bij staan. Het uitkiezen van een dansschool is allang geen vanzelfsprekende zaak meer. In vroegere tijden was het etiket dat elke school steevast op zich had, bepalend. Evert Castelein bijvoorbeeld was overduidelijk een katholieke school. Een gereformeerd jon getje kwam daar echt niet bin nen. alleen een katholieke ge zindheid was waarborg voor het deelnemerschap. Wielinga op de Nieuwe Rijn was er voor de beter gefortuneerden, de professoren, of de aankomende elite, de stu denten. Nieuwenhuizen (voor heen dansschool Boes) idem di to, met het verschil dat de achter grond van deze school aan de Hogewoerd confessioneel is. Voorbij Die tijden zijn echt voorbij. Geen enkele dansschool kan het zich veroorloven om een eigen doel groep te hebben. Dat neemt niet weg dat een echte Leidse glibber zich niet zal thuisvoelen bij Wie linga. En zo selecteren de Leidse dansscholen zich vanzelf toch uit. Al roepen ze om het hardst geen bepaald publiek (meer) te trekken. Mevrouw Maas weet dat haar school een elitaire naam had en nog heeft. Ze pretendeert echter de deuren voor alle lagen van de bevolking open te houden. "Als de mensen zich maar aanpassen Niet luidruchtig doen. niet schreeuwen, niet ordinair zijn." Door Miep de Graaft Van der Tuyn "We hebben van al les. Bloemenkwekers en profes soren. Echt een doorsnee-pu bliek. En iedereen accepteert el kaar." De Leiderdorpse dansschoolhou der Van der Linden zegt wél de indruk te hebben dat mensen die er financieel en sociaal beter voor zitten meer dansen. Een pu bliek, afkomstig uit een sociaal- zwakker milieu ziet hij niet gauw een dansschool betreden. Grijze haren Als er iets is dat de dansschoolhou ders door de jaren heen gryze ha ren heeft bezorgd dan moet dat wel de aanwas van mannelijke danseurs zyn. Welke oud-leerlin- g(e) herinnert zich niet de pijnlij ke momenten als er muur bloempjes aan de kant moesten blijven zitten vanwege een tekort aan jongens. Dansen is nu een maal van oudsher een sport voor meisjes: jongens gingen liever voetballen. En ze trappen van daag de dag ook liever tegen een bal aan. Dus hanteert dansschool Wielinga een wachtlijst voor meisjes of verzoekt ze de vrouwelijke klan ten zelf een partner mee te ne men. Die maatregelen sluiten de boze telefoontjes van moeders niet uit 'dat hun dochter wéér de hele avond aan de kant heeft ge zeten'. Nieuwenhuizen gebruikt niet voor niets de slogan in reclame-bood schappen '23 leuke meisjes zoe ken 23 leuke jongens' 'De man nen moeten nu eenmaal gerich ter worden benaderd. Je hoort de meest wilde verhalen over lessen die uit 40 meisjes en 10 jongens bestaan. Ja. je moet er als dans schoolhouder hard aan trekken om een evenwicht te krygen. Het inschryven van 40 meisjes is geen enkel probleem. Dat is echt zo gebeurd Maar dat is dus "vragen om rottig heid" Want wordt het verschil tussen de geslachten op dansles groter dan vijf, zes. zeven, dan valt het gat niet meer te dichten. De reizende leraar Martin Visser heeft een wat kostbare methode om het tekort aan mannen aan te vullen. Hy deelt gratis leskaarten uit aan oud-leerlingen van het mannelyk geslacht "Maar dan zyn ze wél verplicht om elke week te komen". Van der Linden verkoopt al vier weken 'nee' aan meisjes cq vrou wen. Vandaar dat hy nu op een praktisch even aantal mannen en vrouwen zit. Zweetdruppels Ook bij Castelein kost het de nodi ge zweetdruppels om aan een even aantal te komen. Vaak gaat het op het nippertje goed. "Echt. die jongens komen wel" zo ver zekert Dyo van der Tuyn "Al leen: ze komen later. Maar als je ze eenmaal hebt zyn ze vaak dol enthousiast ook. Dan komen ze rustig twee. drie keer per week om te helpen by de lessen waar een tekort aan jongens is." Uit arremoede maar de overge schoten meisjes mét elkaar laten dansen7 Een suggestie die de ha ren recht overeind doen staan Dansen, of liever: stijldansen is iets voor man en vrouw Twee mensen van hetzelfde geslacht die de tango doen. hoe meesle pend ook. dat is een taboe Laat staan dat twee homo-sexuelen dansen kunnen leren. Het kan natuurlijk wel. maar dan niet met elkaar De dansscholen zul len geen homofielen weren. Maar aanpassen staat hoog in het vaandel geschreven Bovendien een man hoort by het dansen lei ding te geven. Die aloude regel sluit twee dansende mannen dus al by voorbaat uit. De maat- schappelyke normen staan wat dat betreft onwrikbaar vast in de dansscholen. Dat geldt net zo goed voor de traditie dat dansles dé gelegenheid by uitstek is om een (U-ven i partner te ontmoe ten. Dyo van der Tuyn wordt wel eens gevraagd om als getuige bij een huwelyk te fungeren. In vele huwelijksaankondigingen die hy onder ogen krygt is zyn dagelijks brood op romantische toon ver werkt: 'het begon met dansen. Ook Nieuwenhuizen ontvangt ge regeld trouwkaartjes van <ex)- lecrlingen. Een logische zaak, vindt hij. "Uitemdelyk preten deer je een ontmoetingscentrum te zyn Dus een plaats waar men sen elkaar leren kennen. Als daar verkering of een huwelyk uit voortkomt is dat toch meegeno men7" De stand byhouden doet Nieuwenhuizen consequent niet Dan heb je het idee dat je naar Peyton Place zit te kyken. Maar je ziet het wel eens aankomen. Balavond De finale, het hoogtepunt van elke cursus is De Balavond Anno 1950 of 1981. ook by dit traditio nele evenement in de danswe- reld geldt dat de tyd er geen af breuk aan kan doen Een net pak dus. liever nog een smoking, en een avondjurk Maar voor het zover is dat de Stadsgehoorzaal glorieus kan worden betreden spelen zich de nodige drama's in zakformaat af. Het kost de dans- leraren heel wat overredings kracht om sommige leerlingen i k k: v. n M da outfit aangepast wordt Als by geen an dere gelegenheid geldt dat kle ren de sfeer maken en wellicht de nog niet perfecte pasjes ver doezelen Legio leerlingen moe ten voor deze gelegenheid strop das en pak by vader lenen, meldt Van der Linden. En Van der Tuyn weet zyn moeite om de leerlingen van colbert of avond jurk te overtuigen beloond: "er wordt over gespróken." Dc echte oude tyden van de bal avond komen niet meer terug. Nieuwenhuizen Vroeger was een slotbal een féést Daar werd voor gespaard, voor genaaid Nu heeft het bal veel minder waarde Ze moeten m het lang. maar dat gaat lang niet altyd van harte

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 21