Vredesoffensief van Rood-China richting Taiwan Solidariteit wijst aanklacht Poolse regering woest af Guillotine-tijdperk loopt ten einde Opnieuw links bestuur Rome Levering Awacs Saoedi's onzeker Echtgenoot Thatcher in opspraak Brits akkoord wankelt Walesa kandidaat Nobelprijs EP doet oproep tot vrede El Salvador Onduidelijke schuldvraag Spaanse "olijfolie-zaak" VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1981 BUITENLAND PAGINA 9 Frankrijk schaft doodstraf vandaag af (Door onze correspondent Rudolph Bakker) PARIJS (GPD) - Het Franse par lement zal vandaag dankzij een overtuigende socialistische meerderheid een wetsontwerp aannemen ter afschaffing van de doodstraf. Daarmee komt een eind aan het tijdperk van de guil lotine. Frankrijk was het laatste land in West-Europa dat de doodstraf nog niét had afge schaft. Het mes van de guillotine viel voor het laatst in 1977. De veroordeel de was een 28-jarige invalide Tu nesiër die een jonge vrouw ge marteld en daarna gewurgd had. Voor- en tegenstanders van de doodstraf bevinden zich in het De vakbondsleiders hebben de woensdagnacht en de hele don derdagochtend tijdens een mara thonzitting het antwoord op de beschuldigingen van het politbu reau geformuleerd. Volgens de vakbondsleiding ontbreekt het de partijtop aan „realiteitszin". Behalve dat Solidariteit het de regering uiterst kwalijk neemt dat zij een deel van het vak bondskader als „politieke debie len" kwalificeert, legt de vakcen trale een tegeneis op tafel Zij wil dat de vakbeweging in de toe komst het beheer voor en de con trole heeft op de distributie van levensmiddelen. Solidariteit wil er nauwkeurig op toezien wat er gebeurt met de schaarse en met de dag slinkende voorraden le vensmiddelen en andere eerste levensbehoeften. De Poolse regering heeft verklaard dat zij 'ieder akkoord uitsluit met krachten die aansturen op con frontatie en de socialistische be ginselen van het regime ter dis cussie stellen'. Deze verklaring verscheen na een spoedbijeen- komst van het Poolse kabinet, welke geheel was gewijd aan de vrije vakbond Solidariteit. In de verklaring werd onderscheid ge maakt tussen leden van 'het ap paraat van Solidariteit' en 'dege nen die politiek bedrijven'. De regering zal niet aarzelen alle middelen te gebruiken die tot de bevoegdheden van de staat be horen, aldus de verklaring. STRAATSBURG (ANP/AFP) - Het Europees Parlement heeft gisteren in Straatsburg een reso lutie aangenomen van socialis ten en christen-democraten waarin de regerende junta van El Salvador en de bevrijdingsbewe ging worden opgeroepen te ko men tot onderhandelingen. De resolutie, mede ondertekend door de Nederlandse leden van het Europees Parlement Ien van den Heuvel (PvdA) en Willem Vergeer (CDA) zegt dat alle ini tiatieven om tot vrede te komen moeten worden bevorderd ge zien het toenemende vluchtelin genprobleem in El Salvador en de daarmee gepaard gaande eco nomische crisis. De resolutie was het resultaat van een koehandel tussen christen democraten en socialisten. Ien van den Heuvel en Willem Ver geer waren in het vroege voor jaar van dit jaar de leiders van een delegatie van het Europees Parlement naar El Salvador Zij kwamen terug met verschillende visies. Socialisten toonden meer sympathie voor de bevrijdings beweging terwijl christen-demo craten toch hun "geestverwant de leider van de huidige junta. Napolen Duarte, de hand boven het hoofd wilden houden. In het gisteren bereikte compromis de den beide partijen een stap te rug. Het revolutionair democratisch front van El Salvador voelt niets voor het voorstel van president Duarte tussen de diverse partijen een dialoog te beginnen over de parlement niet bij uitsluiting in het ene of het andere politieke kamp. Een recent opinie-onder zoek heeft uitgewezen dat 62 pro cent van de Fransen tegen af schaffing van de doodstraf is. President Giscard d'Estaing had al geruime tijd voor de presidents verkiezingen van dit voorjaar geen doodvonnissen meer be krachtigd. Hoewel hijzelf tegen stander van de doodstraf was, hield hij er rekening mee dat gro te delen van de bevolking zijn mening niet deelden. President Mitterrand trof bij zijn ambts aanvaarding in mei nog ter dood veroordeelden in de Franse ge vangenissen aan. Het gratiever zoek van een van hen willigde de De 17e september was gisteren een andere reden voor emotionele gesprekken. Zeventien septem ber is de dag waarop de Polen ie der jaar herdenken dat de Sow- jet-Ünie in 1939 besloot Polen binnen te vallen om, zoals de Russen het toen formuleerden, de Russische bezittingen in Po len te beschermen tegen de op rukkende Duitse troepen. Het spreekt daarom boekdelen dat het partijblad Try buna Ludu het nodig vond om in de uitgave van gisteren een lang commentaar te wijden aan deze historische dag, een commentaar dat hoofdzake lijk ging over het feit dat historici buiten Polen hebben beweerd dat de Russische inval in 1939 niet een bevrijding maar een be zetting was van het land. Wat de leden van Solidariteit tot grote ergernis heeft gebracht is het niet verschijnen van het vak bondsblad als gevolg van de cen suur. De vakcentrale mocht een aantal artikelen over meerdere controversiële resoluties van het congres van afgelopen week niet publiceren. Bovendien stond de censor niet toe dat er een aantal witte plekken op de voorpagina waar artikelen hadden kunnen staan open bleven. De leider van Solidariteit. Lech Walesa, is een van de kandidaten voor de Nobelprijs voor de vrede in 1981, volgens het Nobeinsti- tuut in Oslo. Het Nobelcomité zal op 14 oktot verkiezingen die de regering vol gend jaar wil laten houden Het voorstel van Duarte, gedaan in een recente toespraak waarin hij de linkse oppositie opriep de wa pens neer te leggen en een ge sprek met zijn regering te begin nen, had volgens het front slechts als doel het effect van de Frans-Mexicaanse verklaring te neutraliseren, waarin werd ge steld dat de verzetsbeweging in El Salvador als een politieke fac tor erkend moest worden. MADRID (AFP) - De kwestie van de vergiftigde olijfolie, die offi cieel aan 124 mensen het leven heeft gekost, zal niet leiden tot het ontslag van verantwoordelij ke ministers, zo is gisteren op de derde dag van het debat hierover in het Spaanse parlement geble ken. Felipe Gonzales, secretaris-gene raal van de socialistische partij, had woensdag al laten weten dat er geen motie van wantrouwen zou komen. "Laat integendeel de ministers in functie blijven tot de hele zaak uit de doeken is gedaan", zei hij. Waarnemers menen dat de uiteen zettingen in het parlement alleen daarom niet in een gevecht ont aarden omdat niemand in feite geheel zonder schuld schijnt te zijn bij deze "nationale ramp". nieuwe president vier dagen na zijn installatie al in. Met de wet ter afschaffing van de doodstraf werd daarop door het socialistische bewind grote haast gemaakt. De nieuwe minister van justitie, Badinter, was als be roemd strafpleiter tevens een van de grootste strijders voor de afschaffing van de guillotine. In zijn praktijk vocht hij met afwis selend succes voor het leven van zijn cliënten. President De Gaulle liet elf ter dood veroordeelden onder dc guillotine onthoofden. President Pompidou maakte twaalf maal van zijn gratierecht gebruik en weigerde het driemaal. President Giscard weigerde driemaal het recht op gratie. Het linkse dag blad „Libération" kwam dezer LONDEN (DPA) - Deflnis That cher, echtgenoot van de Brit se premier Margaret That cher is door een door hem ge schreven brief in de proble men geraakt. Het dagblad, 'The Times' druk te gisteren op de voorpagina een door Dennis Thatcher ge schreven brief af aan de mi nister voor Wales, Nicholas Edwards, waarin de echtge noot van de premier optreedt als vertegenwoordiger van een bouwmaatschappij. Bo venaan de kop van de brief, met het beroemde adres "10 Downing Street", voegde Dennis Thatcher zijn naam in machineschrift toe. Hij vroeg 'Dear Nick' voorts de vertra ging in het behandelen van de offertes te onderzoeken. Minister Edwards zette met een aantekening op de brief zijn ambtenaren tot haast aan: hij verlangde binnen een week "een goede en snelle" verkla ring. Intussen heeft de aanne mer de geëiste vergunning gekregen. Toen enige dagen geleden de geruchten over de inmenging van Thatcher sterker werden bleek de omstreden brief uit het ministerie te zijn verdwe nen. Na een zoekactie is de woordvoerders van het mi nisterie schriftelijk opgedra gen alle naspeuringen met een ijzig stilzwijgen te beant woorden. De conservatieve afgevaardigde Fraga zei dat men lange tijd ern stig tekort is geschoten bij de controle op de levensmiddelen en vooral op de verschillende soorten olijfolie die in Spanje veelvuldig worden gebruikt. De linkse oppositie heeft de ver- antwordelijkheid hiervoor in de schoenen van de centrale rege ring willen schuiven, met name van de ministers van gezond heid, van handel en van land bouw. Maar de regering, en daarna ook de wereldgezondheidsorganisatie, hebben de schuld gegeven aan de gemeenten en andere regiona le bestuursinstanties, die voor het merendeel onder socialis- tisch-communistisch beheer staan. dagen met nieuwe cijfers die aantonen dat in de periode van de Algerijnse bevrijdingsoorlog en met name tussen oktober 1954 en januari 1961 nog eens 222 ge vangenen door de Franse autori teiten ter dood werden gebracht, waarvan 198 met de guillotine. „Libération" laat overigens niet na te melden dat de huidige pre sident Mitterrand (en afschaffer van de doodstraf) van 1954 tot 1957 achtereenvolgens minister van binnenlandse zaken en van justitie was. De guillotine was al in de midde leeuwen bekend, maar in 1J89 werd de arts Guillotin door de grondwetgevende vergadenng aangewezep het moordwapen te vervolmaken. Zoals bekend ver loor Guillotin zelf ook zijn hoofd (Van onze correspondent Hein ten Kortenaar) ROME - Rome heeft sinds gisteren opnieuw een communistische burgemeester en een links ge meentebestuur. Het was een lo gisch gevolg van de gemeente raadsverkiezingen van juni, toen de communisten voor de tweede maal de grootste partij van Rome werden, maar er heerste toch tot het laatste ogenblik onzekerheid. De christen-democraten, die het nog steeds moeilijk kunnen ver kroppen, dat zü in de landsrege ring het premierschap hebben moeten afstaan aan de republi kein Spadolini, hebben alles in het werk gesteld om tenminste het burgemeesterschap van Ro me te heroveren. WASHINGTON (GPD/ AFP) Minister van bui tenlandse zaken Alexan der Haig heeft donderdag in de Amerikaanse Senaat gezegd dat de „strategi sche samenwerking" met Israël en andere bevrien de naties in het Midden- Oosten gevaar loopt als de verkoop van Awacs-vlieg- tuigen aan Saoedi-Arabië niet doorgaat. President Reagan wil deze vliegende radar- en commando posten aan de Saoedi's verkopen - binnen de Amerikaanse Senaat is daartegen met het oog op Is- raëls veiligheid zoveel verzet ge rezen. dat het plan dreigt te wor den afgestemd. De senaatscommissie voor buiten landse betrekkingen is met de hoorzittingen over het plan al be gonnen. hoewel de Amerikaanse volksvertegenwoordiging nog niet officieel van de verkoop plannen op de hoogte is ge bracht. Dit zal per 1 oktober ge beuren. Daarna hebben Senaat en Huis van.Afgevacrdigden der tig dagen de tijd om zich tegen onder het door hem verbeterde werktuig. De al bijna twee eeuwen durende discussie over de doodstraf heeft in het Franse geval nooit nieuwe argumenten opgeleverd. Een van de argumenten voor zijn afschaf fing is. dat de doodstraf geen af schrikwekkend effect blijkt te hebben. De zes mannén die nu aan fle doodstraf ontsnappen werden onfier andere veroor deeld wegens het vermoorden van een echtpaar, voor het ver krachten. vermoorden en open snijden van een eigen dochter, voor het vermoorden van een meisje, het vermoorden van een jongen en het vermoorden van een gymnastiekleraar. De straf fen worden in levenslang omge zet. Hun kandidaat was een politiek zwaargewicht uit het partijbe stuur. Giovanni Galloni, die af stand deed van zijn Kamerzetel om gemeenteraadslid van Rome te worden. De hele zomer door oefende partijleider Piccoli zwa re druk uit op de regeringspart ners om de vijf-partijen-coalitie van de landsregering ook op het plaatselijke vlak overal te repro duceren waar de zetelverhou ding dat toeliet. Toen Luigi Petroselli donderdag morgen met 39 van de 80 stem men (de drie republikeinen had den zich van stemming onthou den) tot burgemeester van Rome werd herkozen, dreigde een woe dende Galloni, dat dit zeker ge volgen zou hebben in de lands- politick. de verkoop, ter waarde van 8,5 miljard dollar, te verklaren. In het Huis van Afgevaardigden lijkt de strijd voor Reagan niet te winnen, maar in de Senaat gaat het om enkele stemmen verschil. De Awacs-kwestie kan Reagan zijn eerste grote politieke neder laag als president bezorgen. Haig verklaarde dat de Saoedi's de Awacs slechts onder strenge voorwaarden kunnen aanschaf fen. Niet alleen krijgen de VS toegang tot alle inlichtingen die met de 500 kilometer ver 'kijken de' radar en een enorme batterij computers worden vergaard, maar de Saoedi's moeten toe stemmen in een beperking van De Chinese autoriteiten hebben deze week een flinke stap gezet om te gemoet te komen aan de eisen die de nationa listische regering van Taiwan stelt aan her eniging met China. Sterke man Deng Xiaoping heeft tegenover bezoekers la ten doorschemeren dat Pe king bereid is vertegenwoor digers van Taiwan deel te la ten nemen aan het bestuur van heel China na hereni ging. Door dit zeer vergaande compromis maakt China het Taiwan erg moelijk te volhar den in de weigering met de communisten om de tafel te gaan zitten. Toch zal het nog wel even duren voor het zover is. Een Chinees-talige krant in Hong Kong, de pro-commu nistische Wen Wei Po, schreef gisteren in een com mentaar: China en Taiwan moeten gaan samenwerken, waarbij „vertegenwoordigers van Taiwan naar Peking kun nen komen om deel te nemen aan de nationale politiek, ter wijl vanuit Peking niemand naar Taiwan zal gaan om zich te mengen in het politieke le ven daar". Dit voorstel voor „gezamenlijk leiderschap" over heel China is het laatste, en meest vergaande, in een lange rij van verzoenende ge luiden die recentelijk uit Pe king komen. In jun» werden de leiders in Taipei uitgenodigd om de plechtigheden bij te wonen ter gelegenheid van de begra fenis van Soong Chinglïng, dc weduwe van Sun Yatsen, leider van de republikeinse beweging die in het begin van deze eeuw een einde maakte aan het uiteenvallen de Chinese keizerrijk. Sun richtte ook de Kuomintang op, de partij die nu in Taiwan de dienst uit maakt. Daarom is het niet zonder betekenis, dat zijn portret voor de gele genheid het Tien Anmen- plein in de Chinese hoofd stad siert. Op 10 oktober zal zijn geschil derde reuzeportret er weer hangen: dan is het 60 jaar ge leden dat China een repu bliek werd. Ook voor deze festiviteiten zyn weer uitno digingen verstuurd naar Chiang Chingkuo. de 70-jan- ge zoon van Chiang Kaishek, die nu de dienst uitmaakt op Taiwan. Naar buiten toe heeft Taiwan deze Chinese ouver tures verontwaardigd van de hand gewezen. Maar zij zul len toch niet graag met de zwarte piet blijven zitten, die zij door het vredesoffensief van Peking in handen heb ben gekregen. Dan gaat het vooral om de wij ze waarop in Washington de kaarten worden gelezen. De regering-Reagan probeert zo voorzichtig mogelijk te ma noeuvreren in de porcelein- kast van gevoeligheden. Maar Amerika helt, ondanks de pro-Tai wan-reloriek van de president, toen duidelijk over naar het grote China: de 1 miljard Chinezen die onder communistische bestuur val len leggen op den duur toch wat meer gewicht in de schaal dan de 18 miljoen in woners van Taiwan. Enkele weken geleden lanceer- het gebied waar dc toestellen mogen vliegen. Op die manier, zegt Haig, kan worden voorko men dat zij informatie verzamc len over bewegingen van de Is raëlische luchtmacht Voorts zyn beperkingen opgelegd aan het ter beschikking stellen van de Awacs aan derde landen, terwijl ook de inlichtingen du d( s di's in handen krijgen niet zon der meer naar derde landen mo gen worden doorgegeven. De betrekkingen tussen Saoedi- Arabie en welk land dan ook hangen niet af van een 'transac tie'. Dit heeft de minister van de fensie van Saoedi-Arabië, Ben Abdel Azu, gisteren verklaard naar aanleiding van de mogelitke de de Republikeinse senator Mark O'Hatfield een nieuw idee tydens een bezoek aan Peking: in zyn visie zou Ro nald Reagan de rol van vre- desstichter tussen Cfuna en Taiwan moeten spelen, met ironisch genoeg als voor beeld Jimmy Carters succes volle bemoeienis met de Egyptisch-Israëlische vrede. Een aantal presidentiële ad viseurs doet dan ook een be roep op hun hoogste chef om bij zijn voorgenomen bezoek aan Peking volgend jaar via Taipei te vliegen. Er zijn verschillende redenen te bedenken voor de grote aandacht die Taiwan in de Chinese politiek heeft gekre gen. en de recente Chinese voorstellen aan de regering van de „provincie Taiwan' Propagandistisch levert het Peking ontegenzeggelijk veel krediet op. vooral bij de Ame rikanen. Die zullen nog wat meer gaan twijfelen aan de zin van het leveren van gea vanceerde vliegtuigen-* aen Taiwan, dié hernieuwde spanningen teweeg zouden kunnen bréngen. Ook is men in China meer en meer onder de indruk geko men van het economische succes van Taiwan: de bevol king verdient op het eiland gemiddeld vier tot vijf keer zoveel per jaar Het aanbod van Deng voor gezamenlijk bestuut. zaOdah ook zeker be tekenen dat economisch^£?<- perts uit Jaiwan welkom zijn om het moderniseringspro ces in China vooruit te hel pen. Maar dit verklaart nog niet de voortvarendheid waarmee men te werk gaat. Die haast zou wel eens te maken kun nen hebben met de niet al te beste gezondheidstoestand van de 70-jarige leider Chiang Chingkuo. Zyn voortydige dood zou een zware klap be tekenen voor het idee waarin China en Taiwan het volko men eens zijn dat er maar één China is. Zij zijn het slechts oneens over wie dal ene China" rechtmatig be stuurt. Na Chiang staat een andere ge neratie Taiwanczen klaar die wellicht eerder geneigd is het hele idee van het herenigen van het vaderland te laten vallen. Terwijl Mao placht te zeggen dat China alle tijd van de wereld had om Taiwan weer op te nemen in de Chi nese moederschoot, ziet Deng'Xiaoping dat haast ge-» boden is het fuet Snel-gé- beurt, kómt het er misschien nooit van En als het dan toch niet snel lukt, kan China mis schien toch profiteren door verbeterde betrekkingen met de Veremcde Staten. RUUD KREUTZER weigering van het Amerikaanse congres goedkeuring te geven voorgenomen levering van dc Awacs. Volgens de minister heeft de Ame rikaanse regering het oprechte voornemen de Awacs-vliegtui- gen te leveren. Hy voegde hier aan toe dat Saocdi-Arabie zich echter wel eens genoodzaakt zou kunnen zien andere leveranciers van wapens te zoeken als de leve ring door de Verenigde Staten niet zou doorgaan. Hoewel Israels premier Begin heeft gezegd dat de voordelen van de nauwere militaire samen werking met de VS opwegen te gen de nadelen van de Awacs- verkoop voor Israels nationale veiligheid, is in do Senaat een krappe meerderheid opgestaan die juist met het oog op Israëls voortbestaan dc verkoop willen blokkeren Reagan bewerkt de congresleden inmiddels met dezelfde fluwelen handschoenen, die hem tot nu toe tot de meester op het politie ke toneel in Washington hebben gemaakt. Weifelachtige senato ren en vooral degenen die vol gend jaar voor nieuwe verkiezin gen staan, laten zich doorgaans goed betalen in politieke pry zen voor hun wankelmoedigheid LLANDUDNO (AP) - Het woensdag bereikte akkoord tussen dc Bntse sociaal-democraten en de liberale partij is gisteren al weer op losse schroeven komen te staan. Op het congres van de liberale party werd namelijk met overweldigende meerderheid een motie aangenomen te gen de stationering van nieuwe kernwapens op Britse grondgebied De aangenomen moties staan lynrecht tegenover het standpunt van twee leidende sociaal democraten, Owen en Rogers Deze twee voormalige leden van de Labour-party zijn sterke voorstanders van het plaatsen van nieuwe raketten. Een andere vooraanstaande sociaal-democraat Shirley Williams, heeft in een radio-programma het besluit van het liberale congres veroordeeld. WARSCHAU (GPD/Reuter/AFP) - De Poolse onafhankelijke vakcentrale Solidariteit heeft gisteren woedend gereageerd op de beschuldiging van het Poolse politburo, dat de vakcentrale verantwoordelijk is voor de bestaande chaos in Polen en dat het beleid van de vakbeweging zou kunnen leiden tot confrontatie en bloedvergieten. ROME - De communistische burgemeester van Rome, Luigi Petroselli, spreekt de gemeenteraad van deze stad toe, na te zijn herkozen voor een periode van vijfjaar. Amerikaanse Senaat tnaakt bezwaren

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 9