Grote kans op
loonmaatregel
Bescheiden herstel
industrie verwacht
Besparing kerncentrales half miljard
Minder aftrekposten,
maar lagere tarieven
Nieuwe munt:
Nederland-VS
Loonkosten stijgen met acht procent
"Opslaan afval in zoutkoepels voor 1992 niet mogelijk"
Hogere omzet
Staatsloterij
Inkomstenbelasting wordt gewijzigd
Groei in
uitgaven
overheid
zet door
Aardgasprijs wordt
'gematigdverhoogd
DINSDAG 15 SEPTEMBER 1981
MILJOENENNOTA
PAGINA 9
DEN HAAG (GPD) - De Rijks
munt zal volgend jaar een
speciale munt uitgeven ter
gelegenheid van de herden
king van 200 jaar diplomatie
ke betrekkingen tussen Ne-
derland en de Verenigde Sta
ten. Het gaat om een zilveren
munt met een waarde van
f50,-.
In totaal zal de Rijksmunt vol
gend jaar 335 miljoen nieuwe
munten uitgeven: 20 miljoen
rijksdaalders, 55 miljoen gul
dens, 70 miljoen kwartjes. 90
miljoen dubbeltjes en 100
miljoen stuivers. Voorts wor
den uit 200 kilo goud dukaten
geslagen voor derden.
Voor het slaan van speciale
munten die aan bijzondere
kwaliteitseisen moeten vol
doen, zal de Rijksmunt - die
gevestigd is in Utrecht - een
muntpers in gebruik
DEN HAAG (GPD)
- De Nederlandse
industrie zal zich enigszins her
stellen. De werkgelegenheid zal
daardoor minder afnemen dan
dit jaar, maar dat neemt niet weg
dat de werkloosheid tot tenmin
ste 460.000 zal sliicon. *elli I,«
zelfs tot 500.000
Tot die conclusie komt het Cen
traal Planbureau in de zg. Macro-
Economische Verkenningen.
Dat zijn de voorspellingen over
het reilen en zeilen van de Neder
landse economie die zoals ge
bruikelijk vanmiddag samén
met de Miljoenennota zijn ver-
Het werkgelegenheidsplan van de
nieuwe minister van sociale za
ken en werkgelegenheid Den
Uyl zal op korte termijn ook geen
wijziging in die stijging brengen.
De minister liet onlangs al weten
dat ook hij ervan uitgaat dat het
aantal werklozen eerst tot royaal
boven het half miljoen zal stijgen
vooraleer de invloed van zijn
plannen in de cijfers merkbaar
zal worden.
De kosten van het levensonder
houd zullen volgend jaar iets
minder stijgen dan dit jaar. Het
Planbureau raamt de stijging op
6 a 6.5 .procent. Tot dusver is het
leven dit jaar 4.8 procent duurder
geworden. Voor heel 1981 wordt
gerekend op een stijging met 7
procent.
Het CPB ziet de bedrijfsinvesterin
gen verder dalen, maar de daling
zal beduidend kleiner zijn dan in
1981. Het bureau schat dat er. ge
rekend over het hele jaar, in 1982
één procent minder wordt gein-
vesteerd in gebouwen en machi
nes dan dit jaar. waarin de daling
ten opzichte van 198U niet min
der dan 9 procent zal bedragen.
Het Planbureau verwacht in de
tweede helft van komend jaar
weer enige toeneming van inves
teringen.
Het herstel zal voornamelijk ko
men van het exporterende be
drijfsleven. Het is volgens het
CPB niet onmogelijk dat het Ne
derlandse industrie de terrein
winst kan behouden die zij op de
buitenlandse markten heeft kun
ne-» maken doordal do concur
rentiepositie verbeterde als ge
volg van de loonmatiging. Daar
door zou de goederenuitvoer met
5 a 6 procent kunnen stijgen.
Het CPB ziet de wereldhandel in
1982 met 3.5 procent stijgen. Het
bureau meent dat Nederland
daar volop in zal meedoen. Over
het jaar 1981 wordt een daling
van de wereldhandel met 2 pro
cent voorzien. Nederland zal
voor naar schatting 10 miljard
gulden meer exporteren dan dat
het zal invoeren. Voor 1981
wordt uitgegaan van een saldo
van 2 miljard gulden. In 1980
brachten de exporten nog 4.7
miljard minder op dan Neder
land aan zijn invoer kwijt was.
In een voorwoord op de Macro
Economische Verkenning waar
schuwt oud-minister van econo
mische zaken Van Aardenne dat
uit de hier en daar positieve pun
ten in de MEV niet een ..valse
hoop (mag worden geput) dat
ook zonder inspanningen en of
fers onze economie weer op het
juiste spoor kan worden gezet
„Van een beslissende keer ten goe
de blijkt na eerdere hoopvolle
verwachtingen geen sprake", zo
schrijft Van Aardenne. ..De groei
van de Nederlandse produktie is
met nauwelijks meer dan 1 pro
cent (in 1981 een daling met 1.5
procent) uiterst bescheiden te
noemen en de binnenlandse be
stedingen nemen opnieuw af'.
Volgens de MEV daalt de parti
culiere consumptie volgend jaar
met 2 procent; voor 1981 wordt
een daling verwacht met 3 pro
cent.
DEN HAAG (GPD/ANP) Het ziet er naar uit dat ook het nieuwe kabinet voor het
komend jaar niet zal kunnen ontkomen aan een loonmaatregel. Dit om te voorkomen
dat de zwaarste lasten niet op de sterkste schouders terecht komen.
Volgens de huidige raming stijgt de totale loonsom in Nederland het volgend jaar met f
acht procent. De koopkracht van de laagste inkomens daalt met 2 tot 2,5 terwijl
mensen met een inkomen vanaf 60.000 gelijk blijven en de inkomens van ƒ120.000 of
meer een half procent in koopkracht vooruit gaan.
Vast staat inmiddels dat het nieuwe kabinet die ontwikkeling zal ombuigen. Voor de
laagste inkomens mag de koopkracht niet verder dan met 1 omlaag, terwijl de hoog
ste 4 moeten inleveren.
Het vorige kabinet heeft, zoals be
kend, afgezien van het ontwikke
len van een inkomensbeleid voor
het komend jaar. Doordat nu al
zeker is dat de premies in 1982
moeten worden verhoogd om de
uitgaven aan sociale zekerheid te
kunnen blijven financieren,
dreigt voor de minima een forse
inkomensdaling. Dat komt om
dat de hogere inkomens niet
over het gehele loon premie beta
len.
Sociale Zaken
In de begroting 1982 wordt voort
geborduurd op de maatregelen
die al eerder in het jaar waren
aangekondigd, onder meer in de
DE RIJKSBEGROTING VOOR 1982
Begroting 1982
(1981)
(in miljoenen guldens)
Huis der Koningin
9
(9)
Hoge Colleges van Staat
164
(149)
Algemene Zaken
53
(51)
Antilliaanse Zaken
231
(181)
Buitenlandse Zaken
3244
(3034)
Justitie
3018
(2936)
Binnenlandse Zaken
5954
(5732)
Onderwijs en Wetenschappen
23023
(22770)
Nationale Schuld
15411
(12206)
Financiën
3981
(2831)
Defensie
12134
(11407)
Volkshuisvesting en RO
11953
(11327)
Verkeer en Waterstaat
9698
(9228)
Economische Zaken
3484
(3319)
Landbouw en Visserij
2547
(2421)
Sociale Zaken
15377
(14399)
Cult. Recr. en Maatsch. Werk
11841
(10915)
Volksgez. en Milieuhygiëne
4549
(4485)
Aanvullende posten
2319
(2408)
Totaal
128990
(119808)
heroverwegingen van het kabi
net-Van Agt 1.
Bijna twee miljard gulden denkt
het demissionaire kabinet te vin
den in sociale zekerheid en bij
stand. De sector volksgezond
heid moet 585 miljoen gulden op
leveren. Daarvan beloopt een
wijziging van de sociale ziekte
kostenverzekering eigen bij
drage in de Algemene Wet Bij
zondere Ziektekosten en eigen
bijdrage geneesmiddelen - 285
miljoen. Matiging en doelmati
ger aanwending van personele
en financiële middelen zal 240
miljoen moeten opleveren, ter
wijl matiging in lonen en inko
men, overeenkomstig de maatre
gelen bij de ambtenaren, nog
eens 60 miljoen gulden moeten
opbrengen.
De maatregelen ten aanzien van de
arbeidsvoorwaarden in de collec
tieve sector belopen 1325 miljoen
gulden.
Het perspectief voor
1982 blijft in een aantal opzich
ten nog zeer onbevredigend. Het
nieuwe kabinet zal echter tot in
het vroege najaar nog gelegen
heid hebben in overleg met de
sociale partners en in overeen
stemming met de Staten-Gene-
raal zijn beleid nader te bepalen.
DEN HAAG (GPD) - Minister Van
der Stee (financiën) komt bin
nenkort met de aangekondigde
voorstellen voor een verandering
van de opzet van de inkomsten
belasting. Hoofdmoot daarvan
zal zijn een verlaging van de be
lastingtarieven. Die verlaging
wordt dan gecompenseerd door
het verminderen van de aftrek
mogelijkheden.
Ook aanpassing van de tarieven
van de omzetbelasting (btw) kan
gebruikt worden als middel om
de verlaging van de inkomsten
belasting te financieren. In de
begroting van het ministerie van
financiën schrijft de bewinds
man dat voorts gestreefd zal wor
den naar een vereenvoudiging
van de tariefstructuur van de in
komstenbelasting.
Een werkgroep op het departe
ment heeft een langdurig onder
zoek naar de herziening van de
tariefstructuur afgerond. Op ba
sis daarvan wordt nu gewerkt
aan een nota met voorstellen.
Daarin wordt ook aangegeven
welke aftrekposten eventueel
zouden kunnen verdwijnen.
DEN HAAG (GPD) - De twee kerncentrales in Borssele en
Dodewaard hebben samen een besparing van een half
miljard gulden opgeleverd. Dat is het bedrag dat op tafel
had moeten worden gelegd wanneer in plaats van kern
energie stookolie ter vervanging had moeten worden in
gekocht.
Dat blijkt uit de toelichting op de
begroting van economische za
ken van de pas beëdigde minis
ter Terlouw. De toelichting is
nog opgesteld door zijn voorgan
ger Van Aardenne, die op de val
reep een warm pleidooi houdt
voor het gebruik van nucleaire
energie.
De begroting spreekt van een voor
zichtig herstel op de weg naar
kernenergie, na „de schok van de
gebeurtenis in Harrisburg".
"Borssele en Dodewaard hebben
met een bezettingsgraad van 80
en 86 procent geheel volgens ver
wachting gedraaid", aldus het
ministerie.
Economische Zaken
Steeds duidelijk wordt dat kernaf
val voorlopig niet in zoutmijnen
kan worden opgeslagen, ook al
richt het onderzoek zich wel op
die mogelijkheid. De begroting
geeft aan dat hoog-radioactief af
val naar alle waarschijnlijkheid
tijdelijk bovengronds zal moeten
worden opgeslagen. Die gelui
den zijn in het laatste jaar van het
eerste kabinet-Van Agt steeds
sterker geworden. Volgens de
begroting mag de eerste tien a
vijftien jaar niet verwacht wor
den dat het opslaan in zoutkoe
pels, hetzij onder de oppervlakte,
hetzij onder de bodem van de
Noordzee, praktisch haalbaar
wordt.
Het verbruik van elektriciteit
neemt sinds 1980 af, maar Van
Aardenne vindt het nog te vroeg
om hier van een blijvende ten
dens te spreken. Daarom zou het
niet verstandig zijn om op grond
van deze ontwikkeling te beslui
ten de planning van de elektrici-
teitsproduktie en de bouw van
centrales fors bij te stellen. Vol
gens de afgetreden minister
moet zo snel mogelijk worden
besloten centrales die daarvoor
in aanmerking komen, te ver
bouwen voor kolenstook.
Uit kostenoogpunt is het aantrek
kelijk verschillende brandstof
fen te gebruiken, bovendien
wordt de afhankelijk van olie
daardoor verkleind. Het ombou
wen van een centrale voor kolen
maakt op dit moment de produk
tie gemiddeld dertig procent
goedkoper dan wanneer met gas
of olie wordt doorgewerkt. Ver
bouwing van een of meer centra
les kan nu gebeuren zonder pro
blemen voor de continuiteit van
de produktie, omdat er nog een
flink overschot aan opwekkings
vermogen is. Het bouwen van
nieuwe kolencentrales vergroot
het overschot, maar de kostenbe
sparing weegt ruimschoots tegen
dit nadeel op.
Onze elektriciteit is de afgelopen
jaren juist te duur geworden
doordat bij de opwekking te veel
Het aantal verzoeken om terugga
ve van belasting blijft onvermin
derd groot. Over het belasting
jaar 1979 zijn meer dan 1.5 mil
joen verzoeken ingediend. Pas
na de herziening van de tarief
structuur van de inkomstenbe
lasting kan een vermindering
worden verwacht.
De belastingdienst verwacht vol
gend jaar 1,9 miljoen dwangbe
velen tot het betalen van belas
ting te moeten uitschrijven. De
ontvangkantoren krijgen het
steeds drukker. Van der Stee
geeft als reden aan de slechte
economische omstandigheden,
het harde tegenspel van belas
tingschuldigen en het belasting-
misbruik door bedrijven en
rechts personen.
In 1982 zal op een aantal inspecties
een proef worden genomen met
een nieuw type aangifle-biljct
voor de inkomstenbelasting. Dat
zal ertoe leiden dat een groot
aantal belastingplichtigen
slechts een deel van dat formu
lier hoeft in te vullen. Men ver
wacht hiervan een vereenvoudi
ging voor zowel de belasting
plichtige als de belastingdienst.
Ook zal het experiment - waarbij
men samen met een belasting
ambtenaar het aangiftebiljet kan
invullen - volgend jaar worden
uitgebreid. De proef in Arnhem
is een groot succes gebleken.
De controle van de belastinggege
vens - gericht op fraude-opspo
ring - zal volgend jaar verder
worden verscherpt. De experi
menten met diente-onderzoeken,
branche-onderzoeken en zoge
naamde „flits-controles" zijn
goed verlopen. Volgend jaar zul
len deze controlemethoden alge
meen worden toegepast.
DEN HAAG (GPD) - Het aantal
verkooppunten van staatslo
ten zal worden uitgebreid.
Ook zal de reclame voor het
meedoen aan de Staatsloterij
moeten worden verbeterd,
wil het marktaandeel behou
den blijven, zo staat in de be
groting van het ministerie'
van financiën.
Overigens zet de groei van de
omzet van de Staatsloterij
door.
In 1980 was de omzet al 2 pro
cent hoger dan in 1979, en
ook dit jaar wordt een stij
ging ten opzichte van 1980
verwacht, met name als ge
volg van de speciale jubi-
leumloterij. die in maart
werd gehouden ter gelegen
heid van de 700e trekking
van de Staatsloterij.
De oude en de nieuwe ploeg bewindslieden van het ministerie van sociale zaken ontmoetten elkaar vorige week
bij de officiële overdracht van werkzaamheden. V.l.n r ex-minister Albeda en ex-staatssecretaris De Graaf, de
nieuwe staatssecretaris D'Ancona en de nieuwe minister Den Uyl. Aan deze laatste twee de opdracht om de
begroting voor 1982 snel te herzien.
DEN HAAG (GPD) - Nederland
geldt m 1982 als een van de wei
nige landen m de wereld waar de
groei van de collectieve uitgaven
onverminderd door gaat. Ook in
Zweden en Japan komt er geen
eind aan de styging van de col
lectieve sector. In een aantal an
dere landen is daarentegen spra
ke van een drastische omme
keer.
Uit gegevens van het ministerie
van financiën blijkt dat bijvoor
beeld voor Wcst-Duitsland,
Groot-Brittaniè en de Verenigde
Staten zelfs geldt dat het aandeel
van de collectieve uitgaven in
het nationaal inkomen fors daalt
In deze drie landen lag het aan
deel in 1979 zelfs onder het ni
veau van 1975. In Italië kwam de
neerwaartse omslag in 1979.
Minister Van der Stee wyst er in de
Miljoenennota dan ook op dat de
internationale ontwikkeling van
het aandeel van de collectieve
uitgaven sterk uiteen blijft lo
pen. Daardoor, en doordat Ne
derland en Zweden in dit opzicht
toch al aan de top stonden, wordt
de koploperpositie van deze bei
de landen nog eens verder be
klemtoont.
Uit een analyse in de Miljoenenno
ta blijkt dat er tot 1986 rekening
mee moet worden gehouden dat
de collectieve uitgaven met nog
eens f29 miljard zullen stygen.
Voornaamste oorzaak hiervan is
de noodzakelyke terugdringing
van de overheidstekorten tot het
wenselijke percentage van 4 pro
cent van het nationale inkomen
in 1986 (f 9 miljard).
De groei wordt verder veroorzaakt
door de geschatte toename van
de kosten van het stelsel van so
ciale zekerheid (f7 miljard) en de
toenemende rentelasten (f 6,5
miljard). Verdere uitgavenstij
ging doen zich voor door de groei
van de investeringsuitgaven (f 1
miljard) en stijgende uitgaven
voor defensie en volkshuisves
ting en ruimtelijke ordening.
Bij deze cyfers is het ministerie uit
gegaan van stabilisatie van de
werkloosheid op het mveau van
480.000. Groeit deze echter met
nog eens 20.000 gemiddeld per
jaar, dan stijgen de overheidsuit
gaven met zeker 1,5 tot 2 miljard
gulden. Ook een betere of slech
tere ontwikkeling van de lonen
heeft effect op de overheidsuit
gaven.
Zo groeien de uitgaven met f 5 mil
jard indien de lonen met 1 pro
cent stijgen. In geval van een da
ling met 1 procent komt het to
taal van de collectieve uitgaven
f5 miljard lager uit dan de ge
schatte f 29 miljard.
Het ministerie heeft uit de meerja
renramingen geconcludeerd dat
ook in de komende jaren, zelfs
indien de collectieve lastendruk
gestabiliseerd wordt, er spannin
gen blijven bestaan tussen de
collectieve en particuliere sector.
Door versterking van het over
heidsbeleid zullen de problemen
alleen maar vergroot worden.
9?
De kerncentrale in Dodewaard
gebruik wordt gemaakt van gas
en olie. In 1980 werd de elektrici
teit in ons land nog voor onge
veer 80 procent opgewekt met
behulp van olie en gas. In de an
dere EG-landen is dat gemiddeld
maar 35 procent. Gevolg daarvan
is dat met name de grote indus
triële verbruikers hier meer moe
ten betalen dan in omringende
landen.
Van Aardenne zegt dat hierdoor
voor de industrie een nadeel ont
staat van een half miljard per
jaar. „Nederland zal niet achter
kunnen blijven by de tendens
van voortgaande terugdringing
van olie en gas voor de elektrici-
teitsproduktie in het buitenland.
Een toenemend gebruik van ko
len en eventueel later van nog
goedkopere kernenergie biedt
daartoe de mogelijkheid".
Het hoge kostenpeil vormt een re
den om extra oplettend te blijven
bij het te voeren prijsbeleid op
dit terrein. „Hoewel het over de
lange termyn gezien in het alge
meen onontkoombaar is dat kos
tendekkend wordt gewerkt zal
juist in deze periode grote terug
houdendheid moeten worden
betracht ten aanzien van plannen
voor het doorvoeren van tanel-
stijgingen", zegt de afgetreden
bewindsman.
In het nu begonnen parlementaire
jaar krijgt het parlement een
wetsontwerp met betrekking tot
de veiligheid, de deugdelijkheid
en de doelmatigheid van elcktri-
citeits- en gasttoestellen. Wat de
veiligheid betreft zal dit ontwerp
gewijzigde en aanvullende be
voegdheden bevatten ter vervan
ging van de bepalingen in de
Elektriciteitswet 1938.
DEN HAAG (GPD) - De prijs van het aargas zal ook het komend jaar weer
stijgen. Hocwc-l de oud-minister van economische zaken een "krachtige
verhoging" van de prys voor kleinverbruikers bepleitte 12 cent), zal
zijn opvolger Tcrlouw het houden by een "gematigde verhoging" vcr-
moedelyk 8 cent).
Van Aardenne wyst erop dat de binnenlandse gaspryzen een steeds knel-
lender probleem gaan vormen. Het gaat erom de stijging van de olie
prijs te vertalen in een prysbelcid voor aardgas zodat er een logische
samenhang bestaat met de prijzen van andere brandstoffen. Daarby
moet ook worden gezorgd voor redelijke verhoudingen tussen de tarie
ven die aan de verschillende groepen van gebruikers worden berekend.
De prijs voor de kleinverbruikers is in dit verband een apart probleem
geworden. Deze prys wordt maar eenmaal per jaar aangepast aan de
oliepryzen en is daardoor achterop geraakt
Zeker is dat by een verhoging de koopkracht van de laagstbetaalden
wordt ontzien, aldus het akkoord dat de coalitiepartners tijdens de ka
binetsformatie hebben bereikt.
