Harde taal Alexander
Reagan snijdt in
defensiebudget VS
Weer gevechten in Teheran
Oefeningen bij Polen afgelopen
IMF somber
over economie
-
Reüen tijdens bezoek aan West-Eerlijn
Toch wel lichtpuntjes
INZAMELINGSACTIES HEBBEN EEN SPECIAAL BANKREKENINGNUMMER:
TEHERAN (Reuter AFP L PF) -
Gewapende opponenten van het
bewind van ajatollah Chomcini
hebben gisteren voor de vijfde
achtereenvolgende dag in het
centrum van Teheran gevoch
ten met revolutionaire gardis
ten. Dit hebben Iraanse ballin
gen in Ankara na telefonisch
contact met Teheran gemeld.
De Iraanse radio maakte geen
melding van de incidenten,
maar zei wel dat revolutionaire
gardisten in twee andere steden
drie 'pro-Amerikaanse hypo
crieten' - de Iraanse term voor
guerrillastrijders van de bewe
ging Moedjahedien-e-Chalq -
hebben gedood.
De aanslag die op 30 augustus on
der andere het leven kostte aan
de Iraanse president, Ali Rad-
jai, en de Iraanse premier, Mo
hammed Djavad Bahonar, is ge
pleegd door de secretaris van
'de veiligheidsraad van het
Datum presidentsverkiezingen vast
land', Massoud Kechmiri. Dit
heeft de procureur-generaal van
Iran, ajatollah Rabani Amlachi,
gisteren bekendgemaakt. Kech
miri kwam zelf ook bij de aan-
sleg om. Amlachi zei dat Kech-
mizi al een jaar op het secreta
riaat werkte en erin was ge
slaagd 'zijn lelijke gezicht te
verbergen'. Kechmiri werd met
de Iraanse leiders met alle eer
bied, als 'martelaar van het
volk' begraven.
Tienduizenden mensen hebben in
de heilige stad Qom gisteren
Chomeini's schoonzoon, Sjaha-
buddin Eshraqi, en Chomeini's
vertegenwoordiger in het Turks
sprekende deel van Iran, ajatol
lah Assadollah Madani, ten gra
ve gedragen. De 56-jarige
schoonzoon van Irans geestelij
ke leider overleed zaterdag in
een ziekenhuis na een hersen
bloeding. Ajatollah Madani
werd vrijdag bij een bomont
ploffing in Tabriz dodelijk ge
wond.
De leider van de oppositiebewe
ging Moedjahedien-e-Chalq,
Masoud Radjavi, riep de Ira-
nièrs gisteren op het leven van
ajatollah Chomeini te sparen
opdat hij berecht kan worden
voor zijn rol in het Iraanse
bloedbad. In zijn ballingsoord
bij Parijs vroeg Radjavi het le
ger en de geestelijkheid zich bij
het verzet te voegen om Cho
meini's bewind omver te wer
pen.
In Iran zullen 2 oktober verkiezin
gen worden gehouden voor een
opvolger van president Moham
med Ali Radjai.
Op dezelfde dag zal er gestemd
kunnen worden voor vacante
zetels in het parlement, aldus
het radiobericht dat gebaseerd
was op een verklaring van het
ministerie van binnenlandse za
ken. De vacante parlementsze
tels zijn een gevolg van de dode
lijke aanslagen die de laatste
tijd veelvuldig worden ge
pleegd op vertegenwoordigers
van de leidende geestelijkheid.
Zo zijn er in sommige gevallen
nog steeds geen vervangers
voor parlementariërs die om
kwamen bij de bomexplosie in
het hoofdkwartier van de lei
dende islamitische republikein
se partij (IRP) op 28 juli.
(Van onze correspondent Hans Amesz)
WEST-BERLIJN - De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Alexander Haig heeft gis
teren in West-Berlijn gezegd dat het noodzake
lijk is de defensie van het Westen te versterken.
Terwijl de minister in het Steigenberger hotel
voor de Berlijnse pers sprak, demonstreerden
buiten enkele tienduizenden mensen (volgens
de politie 30.000, volgens de organisatoren
70.000) tegen met name de defensiepolitiek en
de buitenlandse politiek van de Amerikaanse
regering.
Op spandoeken stond onder ande
re „Hail Haig" en „Yankee go ho
me". Om de Amerikaanse minis
ter te beschermen waren veilig
heidsmaatregelen op het aller
hoogste niveau genomen. Er wa
ren niet minder dan 7000 agenten
gemobiliseerd. Aanvankelijk
verliep de demonstratie vreed
zaam, maar in de vroege middag
ontstonden er op verschillende
plaatsen ernstige rellen. Er wer
den twee winkels geplunderd,
ruiten ingegooid en brandjes ge
sticht. Circa 50 agenten werden
gewond. Het aantal gewonde de
monstranten werd niet bekend
gemaakt. Ook werden er ruim
honderd mensen gearresteerd.
Tanks
In zijn rede zei Haig dat de Russi
sche tanks de vrede in Europa
bedreigen en niet de NAVO-ver-
dediging daartegen. De minister
maakte verder duidelijk dat een
produktievermindering van wa
pens aan zowel oostelijke als
westelijke zijde door de Verenig
de Staten wordt begroet. Maar
hij voegde daaraan toe dat de
hoop op zulke verminderingen
de grond wordt ingeboord als het
Westen uitgaat van een dubbele
maatstaf: dat de moeilijkheden
in de wereld niet zijn te wijten
aan agressie maar aan de verde
diging daartegen.
Haig noemde West Berlijn een
bloeiende stad, die een voortref
felijk voorbeeld is van het succes
van het Westen. Aan de andere
kant van de muur heerst volgens
Haig een treurige toestand. „Een
revolutie die zijn aantrekkings
kracht heeft verloren". De minis
ter gaf de verzekering dat de Ver-
Meer hulp aan
armste landen
PARIJS (AFP) - De rijkste indus
trielanden zullen hun hulp aan
de 31 armste landen in de wereld
verhogen, zodat het totaal van
deze hulp van nu tot 1985 wordt
verdubbeld. Dit heeft de leider
van de Franse delegatie, Stepha
na Hessel, naar de internationale
conferentie van de VN over hulp
aan de armste landen in Parijs
gisteravond verklaard. Vrijdag
was de plenaire zitting van de
conferentie geëindigd zonder dat
overeenstemming was bereikt
over een algemene verhoging
van de ontwikkelingshulp van
de rijke industrielanden tot 0,15
procent van het bruto nationaal
produkt. De tien EG-landen be
sloten daar wel al toe.
Volgens de Franse delegatieleider
zullen sommige donorlanden
hun hulp aan de 31 verdubbelen
en brengen anderen deze op 0.15
procent, met als totaal effect ver
dubbeling in de jaren tot 1985.
enigde Staten bereid zijn om tot
de dood de vrijheid van Berlijn
te verdedigen. „Zelfs als wij het
er niet mee eens zijn wat u zegt
zullen wij altijd uw recht verde
digen het te zggen", aldus Haig,
Voltaire citerend.
Over de komende ontwapenings
onderhandelingen tussen de
Verenigde Staten en de Sowjet-
Unie zei Haig dat het begin van
formele gesprekken bovenaan
de lijst staat bij de ontmoeting
tussen hem en de Russische mi
nister van buitenlandse zaken
Gromiko later deze maand.
In gezelschap van de Westduitse
minister van buitenlandse zaken
Genscher is Haig gisteren een
paar uur in West-Berlijn geweest.
Hij heeft zijn handtekening gezet
in het gouden boek van de stad
en een bezoek gebracht aan de
muur bij de Brandenburger Tor
Van Berlijn is hij naar Bonn ge
vlogen om onder andere uitge
breid te praten met bondskanse
lier Helmut Schmidt.
Het bezoek van Haig aan West-Ber
lijn had allang voor zondag voor
veel opwinding en publiciteit ge
zorgd. Alle politieke partijen
hadden zich nadrukkelijk gedis-
tancieerd van de, onder andere
door de jong-socialisten en jong-
democraten, georganiseerde de
monstratie tegen het bezoek van
Haig en de politiek van de Ame
rikaanse regering. Vrijdag nog
hadden ruim honderd sociaal-de
mocratische parlementsleden
een brief geschreven naar de
chef van de Amerikaanse missie
in Berlijn om te verzekeren dat
Haig als een vriend werd be
schouwd.
De jonge Union had opgeroepen
om voor het Rathaus Schone-
berg een sympathiedemonstratie
voor Haig te houden, maar daar
is niets van gekomen. Er stonden
wel een paar honderd mensen
voor het hermetisch afgesloten
stadhuis, waar overigens de
toenmalige Amerikaanse presi
dent John F. Kennedy in 1963 in
het Duits de historische woorden
sprak „Ik ben een Berlijner",
maar dat waren allemaal agenten
in burger.
In tegenstelling tot vroegere Ame
rikaanse politieke representan
ten die West-Berlijn bezochten
heeft Alexander Haig geen „bad
in de menigte" kunnen nemen.
Hij was totaal afgeschermd van
zowel demonstranten als sympa
thisanten. Dat zijn aanwezigheid
in Berlijn tienduizenden mensen
de straat had opgebracht, was
hem echter niet ontgaan, zoals
hij in zijn toespraak in het Stei
genberger hotel zei. Aan de ene
kant vond minster Haig dit be
treurenswaardig, maar aan de
ene kant vond minister Haig dit
betreurenswaardig, maar aan de
andere kant vond hij de demon
stratie een teken van sterkte van
de democratie in Berlijn.
Na de demonstratie tegen het bezoek van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Haig aan
West-Berlijn kwam het tot ernstige ongeregeldheden. Betogers wierpen barricaden op en bestookten de politie
met stenen.
WASHINGTON (Reuter) -
President Reagan van de
Verenigde Staten heeft za
terdag besloten de defen
sie-uitgaven van de VS ge
durende de komende drie
jaar met in totaal dertien
miljard dollar te verlagen.
De verlaging moet bijdra
gen in het in evenwicht
brengen van de Ameri
kaanse begroting, zo heeft
het Witte Huis meege
deeld.
Volgens perschef David Gergan
van het Witte Huis raken de be
zuinigingen geen strategische
strijdkrachten en brengen ze de
nationale veiligheid niet in ge
vaar. Hij zei dat besluiten over
welke onderdelen van het defen
sieprogramma teruggedraaid
zullen worden later zullen wor
den genomen, na aanbevelingen
hierover vanuit de strijdkrach
ten.
Eerder liet het Witte Huis weten
dat Reagan dertig miljard wilde
snoeien op de defensie-uitgaven.
Dat voorstel stuitte op grote be
zwaren van minister van defen
sie Weinberger en een aantal le
den van het Congres.
Uit een verklaring van het Witte
Huis blijkt dat Reagan het be
sluit tot bezuinigen heeft geno
men met in zijn achterhoofd
enerzijds de noodzaak van een
sterke verdediging en anderzijds
de noodzaak van uitgavenver-
mindering in het belang van de
Amerikaanse economie. Minister
Weinberger en de directeur van
de begroting, Stockman, zijn bei
den tevreden over de maatregel.
In het begrotingsjaar 1982 gaat
181,8 miljard dollar naar defen
sie. Dat is twee miljard dollar
minder dan oorspronkelijk de
bedoeling was, maar nog altijd
zeven procent meer dan in 1981
naar defensie gaat volgens de be
groting Carter, aldus het Witte
Huis. In 1983 zal vijf miljard min
der naar defensie gaan, waarmee
de uitgaven op 214,9 miljard zul
len komen. In 1984 wordt zes
miljard bezuinigd en komt de de
fensie-inspanning op 242,6 mil
jard.
De bezuinigingen in 1983 en 1984
maken deel uit van een pakket
van 74 miljard dollar, waarmee
Reagan aan het eind van zijn re
geerperiode denkt de begroting
in evenwicht te kunnen brengen.
Twijfels daarover hebben de afge
lopen weken geleid tot een
scherpe koersval op de beurs van
Wallstreet. "De president gelooft
dat zijn inspanning om de over
heidsuitgaven terug te dringen
een geruststellend signaal voor
de beurs zal zijn," aldus Reagan.
"Tegelijkertijd gelooft de presi
dent dat het van wezenlijk be
lang is voor de veiligheid van de
natie om een lange-termijn op
bouw van de Amerikaanse strijd
krachten te lanceren," voegde hij
daar nog aan toe.
Reagan moet volgens de woord
voerder nog besluiten nemen
over bezuinigingen in andere
sectoren.
WASHINGTON (IMF) - Het In
ternationale Monetaire
Fonds (IMF) noemt de econo
mische toestand in de wereld
in 1980 en de eerste helft van
1981 moeilijk en in veel op
zichten teleurstellend. Het
ziet ook een paar lichtpuntjes
waaruit blijkt dat de wereld
zich bewust is van de precai
re situatie en bereid is zich
aan te passen aan de gewij
zigde omstandigheden. Dit
schrijft het fonds in zijn
jaarverslag over het boekjaar
1981, dat 30 april van dit jaar
afliep.
Kenmerken voor de huidige
toestand noemt het fonds het
voortdurend hoge peil van de
inflatie in veel landen, de tra
ge economische groei in de
industrielanden met als ge
volg daarvan grote werkloos
heid en het inzakken van de
wereldhandel, en tenslotte
een zeer onevenwichtige toe
stand op de lopende rekening
van de betalingsbalans van
veel landen.
Het wisselende beeld dat de lo
pende rekening van veel in
dustrielanden toont, waarbij
ongewoon grote tekorten
worden afgewisseld door on
gewoon grote overschotten,
heeft bijgedragen tot de grote
verschillen die in de wissel
koersverhoudingen tussen
de belangrijkste muntsoor
ten aan de dag zijn getreden.
De grote verschillen in infla
tie en inflatiebestrijdende
maatregelen tussen de lan
den onderling zetten de wis
selmarkten nog verder onder
druk.
Nieuw in 1980 en 1981 was de
hoge rente, zowel reëel als
nominaal. De ontwikkeling is
het gevolg van de wisselwer
king tussen een grotere mo
netaire terughoudendheid en
een voortrazende inflatie na
een lange periode van in het
algemeen te hoge belasting
druk, aldus het IMF. Alles
wijst erop dat de rente weer
kan gaan dalen als de inflatie-
verwachtingen afnemen.
Daarvan zal overigens pas
sprake zijn als er zekerheid
bestaat over de ontwikkeling
van de rentestand.
Inflatie
Het IMF heefl de indruk dat de
inflatiegolf van 1979 en 1980
nu over haar hoogste punt
heen is. De regeringen moe
ten hun strakke monetaire
beleid echter wel voortzetten
en mogen niet verslappen: al
leen dan kan de infaltie echt
worden bedwongen. Obsta
kel daarbij is het grote begro
tingstekort in veel landen,
waardoor de overheid een be
roep moet doen op de kre
dietmarkt en dus bijdraagt
tot de hoge rentestand.
Dat de inflatie op het ogenblik
wel meevalt is ook te danken
aan de relatief geringe stij
ging van de olieprijzen gedu
rende de laatste tijd. Het
fonds merkt met instemming
op dat de industrielanden er
in zijn geslaagd om anders
dan na de oliecrisis van 1973
de overige kosten die zich na
de olieprijsverhoging van
1978-80 hebben aangediend,
binnen de perken te houden.
Dat geldt vooral voor de stij
ging van de loonkosten.
Positief is in de ogen van het
IMF ook dat de samenhang
tussen economische groei en
olieverbruik veel minder
nauw is geworden De indus
trielanden verbruiken op het
ogenblik ongeveer net zoveel
olie als in 1973. terwijl hun
gezamenlijke bruto nationaal
produkt tussen 1973 en nu
met reëel negentien procent
is gegroeid.
Veel waardering is er voor het
feit dat de liquide overschot
ten van de olie-exporterende
landen de afgelopen twee
jaar weer soepel in omloop
konden worden gebracht,
niet in de laatste plaats dank
zij de positie die particuliere
financiële instellingen zijn
gaan innemen in de interna
tionale kapitaalstroom.
Ten aanzien van de betalings-
balansproblemen en de fi
nanciering van tekorten
maakt het IMF melding van
dne problemen. In de eerste
plaats is de betalingsbalans
tussen de olie-importerende
landen in evenwicht. Dat zal
de komende jaren wel zo blij
ven, maar het fonds raadt de
olie-importeurs aan doelma
tiger gebruik te maken van
energie en ook op zoek tc
gaan naar andere Energie
bronnen. Verder moet de
overdracht van goederen en
diensten van de olie-importe-
rende naar de olie-exporte
rende landen makkelijker
gaan verlopen.
Kleine landen
Een ander probleem vormen de
grote tekorten op de betalingsba
lans van een aantal kleinere in
dustrielanden. De financiering
van deze tekorten zal deze lan
den niet al te veel moeite kosten,
maar het fonds verwacht wel dat
dit en koste zal gaan van hun ex
port en de algemene bedrijvig
heid. Een herstel van de rende
menten is hier de enige remedie,
aldus het jaarverslag
Het meeste zorgen maakt men
zich in Washington echter over
de betalingsbalanspositie van de
olie-importerende ontwikke
lingslanden. en dan vooral de
landen met een laag inkomen per
hoofd van de bevolking en de
iets rijkere landen die het vooral
moeten hebben van de export
van ruwe grondstoffen (met uit
zondering van olie natuurlijk).
Deze landen, ongeveer negentig
in getal, zijn er tot dusver in ge
slaagd een economische groei
van gemiddeld vier a 4,5 procent
per jaar te verwezenlijken. Dat is
vooral te danken geweest aan het
feit dat de rente op hun schulden
nominaal onder de prijsstijging
van hun export heeft gelegen. De
rentestijging die 1980 81 te zien
heeft gegeven doet echter het
ergste vrezen voor de lasten die
deze landen in de komende jaren
zullen opbrengen.
Het valt volgens het IMF te ho
pen dat de olieprijzen niet verder
zullen stijgen en dat de geïndus
trialiseerde wereld de weg naar
economische groei kan terugvin
den, zodat deze landen hun goe
deren hier weer kunnen afzetten.
Mochten deze ontwikkelingen
zich niet voordoen, dan blijft
economische groei voor deze lan
den uit. en dat betekent dat in de
meeste gevallen een achteruit
gang in het reele inkomen per
hoofd van de bevolking.
OSKOU (Reuter) De Sowjet-
Unie heeft zaterdag bekendge
maakt dat de grootscheepse mili
taire oefeningen nabij de Poolse
grens, waaraan bijna 100.000 mi
litairen van leger, marine en
luchtmacht deelnamen, zijn
geëindigd. Volgens het persbu
reau Tass keren de eenheden die
aan de manoeuvres onder de co-
De oefeningen begonnen een week
geleden en vielen samen met het
eerste nationale congres van de
onafhankelijke Poolse vakcen
trale Solidariteit in Gdansk.
Westelijke diplomaten hadden
als hun mening te kennen gege
ven dat de omvang van de ma
noeuvres en het feit dat zij wer
den gehouden in wit-Rusland, de
Baltische staten en in de Oostzee
erop zouden kunnen duiden dat
Moskou op deze wijze druk wil
den uitoefenen op de Polen. De
Sowjct Unie heeft dit ontkend
en gezegd dat de oefeningen
ADVERTENTIE
3x70 EN NOG WAT.
Bijvoorbeeld de Nier Stichting
Nederland: 70-70.70.880.
Of het Prinses Beatrix Fonds:
70.70.70.325.
Makkelijk te onthouden als zo'n
nummer op de buis verschijnt.
Het enige waar u naar moet kijken
zijn de laatste drie cijfers, want ervoor
Dit geldt dus voortaan voor het
bankrekeningnummer van landelijk
gevoerde inzamelingsacties: 70.70.70.
gevolgd door drie cijfers.
staat altijd 70.70.70. publikatie van de gezamenlijke banken en spaarbanken.
noodzakelijk waren voor de trai
ning van het personeel.
Vrijdag hield een sterke Russische
vlootmacht uitgebreide lan
dingsoefeningen by Baltysk.
vlak ten noorden van de Poolse
grens. Volgens een woordvoer
der van de Westduitse marine
werden in vijf golven m totaal
5 000 militairen aan land gezet
Volgens het officiële bericht van
Tass zijn "De bij de oefeningen
gestelde bedoelingen verwezen
lijkt". "Naar het oordeel van de
leiding zijn de manoeuvres op
een georganis4?erde en instructie
ve wijze verlopen". aldus Tass
De Russische minister van defen
sie beschuldigde m een toe
spraak tot de militairen na afloop
van de oefening de VS van 'in
ternationaal gangsterdom" en
zei. dat het Westen voortdurend
probeert zich te mengen in Pool
se aangelegenheden. "De impe
rialistische reactie probeert op
allerlei manieren de fundamen
ten van het sociale systeem in
landen van de socialistische ge
mccnschap te ondermijnen", al
dus minister Dimitri Oestinov
die door Tass werd geciteerd De
Russische minister, die impliciet
een verband legde tussen de ge
beurtenissen in Polen en de mili
taire oefening, zei verder dat
"Russiso soldaten in nauwe sa
menwerking met soldalen van
de broederlanden van het Pact
van Warschau de vcrworvenhe
den en belangen van het socialis
me zullen bewaken".
