Strijd in Iran opgevoerd
Bezoek Haig tegen
tweespalt in NAVO
Diplomatieke
rook rond
El Salvador
Oud plan Kanaal-tunnel
weer uit ijskast gehaald
India: gevaarlijkste spoorwegennet
Nieuwe opperbevelhebber benoemd
Demonstraties
tegen Sadat
in Gaia-strook
Misdaad
in VS
stijgt fors
EG: 0,15% inkomen
naar arme landen
ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1981
LONDEN - Groot-Brittannio cn
Frankrijk hebben het oude idee
van een tunnel onder Het Kanaal
of een brug erover weer opgevat.
Die beslissing werd genomen
aan het einde van een tweedaags
bezoek dat de Franse president
Mitterrand bracht aan premier
Thatcher. De twee staatsleiders
beloofden onmiddellijk te begin
nen met het bestuderen van de
zeven of acht reeds bestaande
plannen voor de bouw van een
tunnel. De tunnel wordt in Lon
den gezien als het symbool dat
de kloof tussen de twee landen
wordt overbrugd.
Voor het idee van een tunnel vatte
destijds Napoleon al enthousias
me op, maar de wil het plan te
verwezenlijken heeft de betrok
ken regeringen tot dusver ont
broken. Na 180 jaar lijkt de tijd
Tijdens bezoek Mitterrand aan Londen
Ruzies
President Mitterrand en premier
Thatcher bespraken tevens de
problemen binnen de EG. de on
derlinge handel, de Oost-Wcst-
verhoudingen, en de Concorde.
Beiden lieten weten, wat de Eu
ropese Gemeenschap betreft, in
de belangen van hun eigen land
te zullen handelen. Deze realisti
sche noot betekent, dat het einde
van de visserij- en begrotingsru
zies nog lang niet in zicht is Op
persoonlijk niveau leken de lei
ders het goed met elkaar te kun
nen vinden. Hoewel het verschil
in politieke overtuiging nauwe
lijks groter kan zijn, waren ze het
op verschillende punten met el
kaar eens.
De conservatieve premier That
cher verwelkomt het standpunt
van Frankrijks socialistische lei
der ten aanzien van de Oost-
Westverhoudingen. Ze zijn het
onderling roerend eens over de
noodzaak van een sterke NAVO
als tegenwicht tegen het War
schaupact. en het stationeren
van kruisraketten in West-Euro
pa.
Verhouding
De besprekingen in Whitehall wor
den dan ook al onthaald als een
groot succes en het begin van
een nieuwe entente cordiale, een
as Parijs-Londen Politieke ver
schillende daargelaten kan pre
mier Thatcher het beter vinden
met Mitterrand dan met zijn
voorganger. Giscard d'Estaing
Mitterrand op zijn beurt heeft
eerder duidelijk gemaakt niet
veel te voelen voor de exclusieve
verhouding die zijn voorganger
had met de Duitse kanselier
Schmidt.
De Britten waren met name verrast
over het aantal ministers dat Mit
terrand meebracht en die afzon
derlijke besprekingen voerden
met hun Britse ambtgenoten. Ze
ker is dat sinds vrijdag niemand
in Whitehall meer laatdunkend
praat over ..die Franse socialist
die bovendien nauwelijks Engels
praat".
BEIROET (AP) - De Iraanse revolutionaire leider Ayatol
lah Khomeiny heeft gisteren tot opperbevelhebber van
de Islamitische revolutionaire garde Mohsen Rezaei be
noemd. Hij is in de plaats gekomen van Mortezai Rezai.
Linkse tegenstanders van het Iraanse regime hebben on
dertussen in Parijs en Londen bekend gemaakt dat de
strijd tegen het fundamentalistische Mohammedaanse
bewind in Iran wordt opgevoerd.
geresulteerd in tenminste vijf do
den aan de zijde van de gardisten
en een onbekend aantal gesneu
velde Mujahedeen.
De gevechten waren de eerste po
ging van de Mujahedeen Khalq
om zich op straat te begeven
sinds zij op 22 juni van dit jaar
daarvan werden weggeveegd
door een overweldigende meer
derheid van Hezbollahi-partisa-
nen. Khomeiny-welgezinde Gar
disten. De confrontaties vonden
plaats tjdens de twee dagen du
rende debatten die vooraf gingen
aan de afzetting van president
Abolhassan Bani-Sadr.
De Mujahedeen concentreerden
zich sindsdien op stedelijke
guerrilla-oorlogvoering, in de
vorm van bomaanslagen e.d.
Woordvoerdeis voor de Mujahe
deen Khalc-organisatie. de be
langrijkste groep van de Iraanse
oppositie. z?iden dat een deze
week door de Mujahedeen in Te
heran georganiseerde betoging
"een nieuwe fase inluidde" in de
strijd tegen Khomeiny.
"De Mujahed?en lieten met hun
betoging zien dat zij in staat zijn
de straten »p te gaan om Kho
meiny omver te werpen en dat
Khomeiny zelfs niet langer de
straten coitroleert", aldus een
zegsman ir Londen.
Guerrillastriders van de Mujahe
deen. onder wie meisjes, betoog
den deze veek in drie grote Ave-
nuen in 7eheran. Zij hieven on
dermeer ie leuze aan "dit is de
maand *an bloed, dit is de
maand vin Khomeiny's val." De
guerrillastrijders raakten slaags
met Islamnsche revolutionaire
gardisten, letgeen zou hebben
JERUZALEM (AP) - In alle mos
keeën in ie door Israël bezette
strook vai Gaza is gisteren een
oproep voorgelezen, waarin een
veroordeing wordt uitgespro
ken over de "onderdrukkings-
maatregilen tegen hen die trouw
zijn aande Islam in Egypte". Is
raëlischs legerpatrouilles wer
den geposteerd bij de grote mos
keeën, maar van incidenten is
geen nelding gemaakt.
Na het vijdagochtendgebed verza
melden duizenden Islamieten
zich op het plein van de Al-Kou-
teiba-Moskee, waar scherpe toe
spraken werden gehouden tegen
de politiek van president Sadat.
De Israëlische pers meldt intussen
dat Egypte tevergeefs heeft ge
probeerd sectoren van de Pale
stijnse bevclking'te overreden
hun steun te geven aan de Camp-
Davidakko«rden.
Belofte
De vervanging van Morteza Rezai
door Mohsen Rezaei als com
mandant van het korps revolu
tionaire Gardisten volgde op een
belofte van de onlangs benoem
de premier Mohammad-Reza Ka-
ni om wijzigingen aan te brengen
in sleutelfuncties van de veilig
heidsdiensten, teneinde de on
derlinge rivaliteit te bestrijden.
Radio Teheran maakte geen mel
ding van de achtergrond van de
vervanging, maar goed ingelich
te zegslieden in Beiroet zeiden
dat de afgetreden Morteza Rezai
te onafhankelijk en te militant
was bevonden. Ook deden ge
ruchten de ronde dat hij onlangs
zou zijn vermoord in de stad Ka-
raj, 50 kilometer ten westen van
Teheran.
Parlementsvoorzitter Ali-Akbar
Rafsanjani verklaarde gisteren in
zijn predikatie in de universiteit
van Teheran dat de meeste Muja
hedeen Khalq die hadden deel
genomen aan de betogingen, in
middels waren gearresteerd. Hij
zei dat de betogers waren misleid
door hun leiders, die hen hadden
wijs gemaakt dat de bevolking
hen zou steunen. De betogingen
duurden volgens Rafsanjani
slechts vijftien minuten.
WEST-DUITSLAND - Tanks van het Westduitse leger steken de rivier Danube o
van Ingolstadt. De tocht is onderdeel van een grootscheepse militaire oefening t
momenteel wordt gehouden.
WASHINGTON - De zware cri
minaliteit in de Verenigde
Staten was vorig jaar 9 pro
cent hoger dan in 1979. dit
blijkt uit het gepresenteerde
jaaroverzicht van de federale
recherche (FBI).
Het aantal moorden steeg met 7
procent tot ongeveer 23.000.
Bij de helft van de moorden
constateerde de FBI gebruik
van handvuurwapens.
De politie in het hele land
meldde in 1980 meer dan 13
miljoen zware misdaden, zo
als moord, verkrachting, roof
en bedreiging met geweld.
WASHINGTON - Het Atlantische
bondgenootschap moet meer ge
zamenlijk tegenwicht bieden te
gen de Scwjet-pogingen twee
spalt tussen de VS en zijn bond
genoten teveeg tracht te bren
gen. Mede ret het oog daarop is
de Amerilaanse minister van
buitenlandse zaken. Alexander
Haig. afgerasd naar Europa. Een
bezoek aan de Bondsrepubliek
vormt de ïoofdmoot van zijn
vierdaagse jitstap. In West-Ber-
lijn zal Haig een wat in Washing
ton wordt ^noemd „belangrijke
politieke r«de" houden. In die
stad zijn o#k demonstraties ge
pland. waarver de politieke lei
ders in Bom al bij voorbaat hun
afkeuring lebben uitgesproken.
Het bezoek a»n de Bondsrepubliek
past in zijl recente oproep de
NAVO nieuw'leven in te blazen.
Volgens zfer hoge zegslieden is
Haig niet beducht voor de veel-
gewraakte neutralistische of pa
cifistische tendensen in West-
Europa. Integendeel, hij be
speurt die niet en stelt daar
tegenover dat ook in de VS
groeiende bezorgdheid bestaat
over het nucleaire vraagstuk en
dat het doorgaans serieuze men
sen zijn die zich daarmee bezig
houden. Evenwel, zo meent Haig
naar het heet. de propaganda van
Moskou buit dit uit en is erin ge
slaagd bressen te slaan in het
bondgenootschap. Reagans be
slissing over de aanmaak van de
neutronenbom heeft dat nog ver
ergerd.
Niettemin is de top van het State
Department ervan overtuigd, dat
met Bonn overleg nodig is als
voortzetting van het consultatie
proces waartoe de VS zich heb
ben verbonden en zo vlak voor
een zeer druk seizoen in de diplo
matie.
Suriname: meer partijen
PARAMARIBO - In de nieuwe
ontwerf-grondwet voor Surina
me wodt het een-partijstelsel
uitgcsld-en. Dat heeft president
Chin a 5en vrijdag op een pers
conferentie in Paramaribo ver
klaard. Volgens het ontwerp zal
er ruimte bestaan voor uiteenlo
pende politieke ideologieën,
maar poltieke partijen zullen
wel aan e?n aantal voorwaarden
moeten voldoen, of anders van
deelneming aan verkiezingen
worden uitgesloten. De besturen
van de partijen zullen op demo
cratische wijze moeten worden
gekozen en openheid moeten be
trachten op het gebied van hun
financien Jaarlijks zullen zij in
de officiële overheidspublicatie
een overzicht moeten geven van
hun financiële situatie.
Haig meent dat ue westelijke
bondgenoten niet wakker ge
noeg zijn geweest toen de Sow-
jet-Unie in Yemen, in Afrika en
Afghanistan (nog zonder inval
toen) intervenieerde. Hij meent
dat de Europese regeringen be
ter hun best moeten doen om het
volk te overtuigen van de nood
zaak van modernere kernbewa
pening en hoge defensielasten
Haig wil dit gecoördineerd via de
NAVO aanpakken. Er moet. al
dus een zegsman, van de minis
ter, grotere helderheid komen en
een duidelijker eenheid van
doelstelling. Als dat niet gebeurt,
oordeelt Haig. zal de Sowjet-
Unie het Westen in toenemende
mate confronteren met situaties
waaraan steeds meer risico is
verbonden.
Voordat hij naar Bonn reist zal
Haig eerst via Spanje naar Joego
slavië reizen. Tijdens een tussen
landing van enkele uren in Mala
ga zal de minster van buitenland
se zaken de Saoedische prins
Fahd ontmoeten om hem verslag
te doen van de besprekingen met
Israëls premier Begin Haig wil
hem vermoedelijk ook informe
ren over de kansen van Reagans
voornemen om Saoedi-Arabië
AWACS-vliegtuigen (vliegende
radar en commandoposten) te
verkopen Zowel bij Israel als in
de Amerikaanse Senaat is daar
tegen ernstige oppositie gerezen
en het is niet helemaal zeker dat
Reagan zijn zin zal krijgen.
PARIJS - De Europese Gemeen
schap zal ernaar streven 0,15 pro
cent van het bruto nationaal pro-
dukt te besteden aan ontwikke
lingshulp voor de 31 allerarmste
landen. Zo staat het in een ont-
werp-slotverklaring waarin, te
gen de verwachting in. toch nog
een gezameniijk standpunt
wordt verwoord, bij de VN-con-
ferentie voor de 31 minst ontwik
kelde landen. Aan deze hulp
wordt overigens geen tijdslimiet
verbonden.
Nederland, dat allang 0.28 procent
van het BNP (de waarde van alle
geproduceerde goederen en
diensten van een land) besteedt
aan de allerarmsten, had aange
drongen op een datum waarop
dit percentage door de EG be
reikt zou moeten worden. Tot het
laatst hebben Groot-Bnttannie
en West-Duitsland zich hiertegen
verzet. Frankrijk had eerder al
toegezegd vóór 1990 0.7 procent
van haar BNP aan ontwikke
lingshulp te besteden en 0.15
procent voor de allerarmsten.
De EG-verklaring, waaraan dit
weekeinde verder wordt gesleu
teld. komt los te staan van net
VN-slotdocument dat maandag
na afloop van de conferentie
wordt uitgegeven. Hierin wordt
VN-secretaris-generaal Kurt
Waldheim gevraagd er bij de VN-
lidstaten op aan te dringen een
..wezenlijk nieuw actieprogram
ma" uit te voeren om de 31 aller
armste landen uit het slob te ha
len.
Dit actieprogramma gaat uit van
0.7 procent van het BNP voor
1990, waarvan 0.15 procent voor
de minst-ontwikkelde landen.
De EG legt zich in de ontwerp-
verklaring dus niet vast. maar
verklaart louter naar dit percen
tage te zullen streven.
Westduitse
garantie voor
neutraliteit
van Malta
ROME (ANP) De Westduitse
Bondsrepubliek zal misschien
net als Italic- een garantieverkla
ring voor de neutraliteit van Mal
ta in de Middellandse Zee ver
strekken. Naar gisteravond van
Italiaanse zijde in Rome verluid
de. werd deze mogelijkheid be
sproken op het eerste onderhoud
dat bondskanselier Helmut
Schmidt had met premier Gio
vanni Spadolini van Italie.
Schmidt is gisteren voor twee
daags overleg met de Italiaanse
regering in Rome aangekomen.
Italië sloot vorig jaar met instem
ming van zijn Navo-partners een
verdrag met Malta aan de hand
waarvan Rome zich verplicht de
neutraliteit van het eiland inter
nationaal te steunen en in geval
van nood militair te verdedigen
Malta zegde op zijn beurt toe dat
het geen militaire bases voor de
marine van de Verenigde Staten
of de Sowjet-Unie zou toelaten.
Professionele zakkenrollers
hebben wel eens de neiging
om te roepen ..houdt de dief
om vervolgens in de verwar
ring te verdwijnen. Op het
Amerikaanse continent is vo
rige week een soortgelijk be
drog voorgekomen. Onder
leiding van Venezuela en met
een knipoog naar de VS ver
klaarden een tiental Latijnsa-
merikaanse regeringen dat
het Mexicaans-Franse initia
tief een ..interventie in de
binnenlandse aangelegenhe
den van EI Salvador bete
kent".
Maar wie komen er nu precies
in de Salvadoriaanse burger
oorlog tussenbeide? Vene
zuela heeft de Salvadoriaanse
junta al van meer dan 50 mil
joen dollar voorzien en vol
gens beweringen van de Sal
vadoriaanse minister van
buitenlandse zaken Fidel
Chavez Mena. heeft de Vene
zolaanse regering vorige
week nog eens 100 miljoen
dollar beloofd. Chili, zo ont
hulde kort geleden Robert
White, de voormalige Ameri
kaanse ambassadeur in El
Salvador, heeft al ruim een
jaar een tiental militaire advi
seurs in het Middenameri-
kaanse land rondlopen.
Argentinië kondigde twee en
een halve week geleden aan
dat men bereid is troepen te
sturen als de Salvadoriaanse
junta daar behoefte aan heeft.
Guatemala heeft zijn grens
met El Salvador hermetisch
afgesloten voor vluchtelin
gen en is door de oppositie
bij verschillende gelegenhe
den verweten het Salvado
riaanse leger rechtstreeks
steun te verlenen. Honduras
stelde zes weken geleden de
grenzen open voor 2000 Sal
vadoriaanse militairen opdat
er een strategische bergtop in
het grensgebied op de guer
rilla kon worden terugver-
overd.
Venezuela. Chili. Argentinië.
Guatemala. Honduras. Voeg
daarbij Colombia. Bolivia.
Paraguay en de Dominicaan
se Republiek en we hebben
de negen landen die vorige
week de Frans-Mexicaanse
erkenning van de Salvado
reans oppositie als ..een in
terventie in de binnenlandse
aangelegenhden van El Sal
vador" bestempelden. Een
standpunt dat in Washington
door Witte Huis-woordv t
der Dean Fisher werd be
groet als ..instemming met
ons oordeel wat betreft de
fundamentele rol van de ver
kiezingen die in maart aan
staande worden gehouden
om het Salvadoriaanse con
flict op te lossen".
Claude Cheysson. de Franse
minister van buitenlandse za
ken heeft opgemerkt dat de
veroordelers van het Mexi
caans- Franse initiatief gro
tendeels uit militaire dicta
tors bestaan Maar dat is niet
alles, in feite gaat het om het
leggen van een diplomatiek
rookgordijn rond de oorlog in
El Salvador Juist die landen
die in El Salvador tussenbei
de komen beschuldigen Me
xico en Frankrijk van inter
ventie om de wereldopinie
van hun eigen wandaden af
te leiden. Een tactiek die
Washington niet vreemd b
De ruim 100 miljoen dollar
aan economische en militaire
bijstand voor de Salvado
riaanse junta wordt door Rea
gan en zijn discipelen goed
gepraat met de bewering dat
het Sowjct-blok en Cuba de
Salvadoriaanse guerrilla op
grote schaal van wapens
voorzien, een veronderstel
ling die nog nooit met harde
bewijzen is gestaafd
Mexico en Franknjk hebben de
Salvadoriaanse oppositie er
kend als „representatieve po
litieke macht" en de Veilig
heidsraad van de VN opge
roepen toe te zien dat het
recht op zelfbeschikking van
het Salvadoriaanse volk zal
worden gerespecteerd en om
op te treden tegen interventie
van buiten af. Mexico en
Frankrijk willen op die ma
nier bereiken dat de voor
maart geprogrammeerde pre
sidentsverkiezingen zullen
plaatsmaken voor een vre
desoverleg tussen de junta en
de oppositie, die niet aan de
verkiezingen wenst mee te
doen. onder meer vanwege
de op het ogenblik van
kracht zijnde staat van beleg
en de perscensuur. maatrege
len die vrije verkiezingen in
elk land tot een utopie ma-
kin
De Mexicaanse president Jos
Lopez Portillo heeft op felle
wijze ontkend dat Mexico en
Frankrijk zich schuldig zou
den hebben gemaakt aan in
terventie .Het erkennen van
de oppositie als een represen
tatieve politieke macht is niet
meer dan een logisch gevolg
van de gebeurtenissen in El
Salvador", zo lichtte A Mexi
caanse president toe ..In El
Salvador heerst een burger
oorlog. waarbij het ene deel
van het volk het andere de
macht afhandig probeert te
maken Dat de oppositie re-
pesentatief is blijkt wel uit
het feit dat de autoriteiten
een beroep hebben moeten
doen op de regering van een
vreemd land om in het zadel
te kunnen blijven. Dat dat
vreemde land de junta van
wapens voorziet noem ik in
terventie. niet de erkenning
van de oppositie als een re
presentatieve politieke
macht, een representativiteit
waarvan de interventie juist
een bewijs vormt". Het is dui
delijk dat Lopez Portillo met
het ..vreemde Ind" dat inter
ventie pleegt op de VS doelt.
Behalve veroordelingen heeft
het Frans-Mexicaanse initia
tief de afgelopen week ook
positieve reacties teweeg ge
bracht. In Latijns-Amcnka
hebben Nicaragua. Cuba en
Panama de erkenning van de
Salvadoriaanse oppositie toe
gejuicht. In West-Europa zijn
de adhesies tot op het ogen
blik vrijwel beperkt gebleven
tot op partijniveaus. Alleen
de Noorse regering heeft tot
nu toe het diplomatieke of
fensief voor een werkelijk po
litieke en niet militaire oplos
sing voor de Salvadoriaanse
burgeroorlog een „stap in de
goede richting" genoemd
Verder heeft de socialistische
fractie in het Europees parle
ment. met 113 leden do groot
ste. donderdag een beroep
gedaan op de EG de opposi
tie in El Salvador officieel te
erkennen, tcrwyl de Europe
se christen-democraten een
aanbod tot bemiddeling heb
ben gedaan In de commissie
mensenrechten van de Ver
enigde Naties werd eveneens
donderdag een resolutie aan
vaard. waarin wordt onder
streept dat alle politieke
krachten' mQeten meewer
ken aan het vinden van een
vreedzame oplossing Ge
steld wordt dat in El Salva
dor momenteel de voorwaar
den voor werkelijk democra
tische verkiezingen ontbre
ken Ook de VS stemden
vóór deze resolutie.
Een delegatie van de oppositie
in El Salvador, aangemoe
digd door de Frans-Mexi
caanse erkenning, komt bin
nenkort overigens naar Euro
pa in de hoop op verdere er
kenning. Alleen landen van
wie een mogelijk positieve
reactie kan worden verwacht
staan op het programma.
Daartoe behoort ook Neder
land. zo kwam Miquel Bonil-
la. vertegenwoordiger van
het El Savadonaanse verzet
in Brussel, deze week in Lei
den - eiteUan
ROB SPRENKELS
NEW DELHI (AP) - India be
schikt over cén van de grootste
spoorwegnetten in de wereld
maar tegelijkertijd over een van
de gevaarlijkste. Het ministerie
voor de spoorwegen maakte gis
teren bekend dat zich in de eer
ste acht maanden van dit jaar 525
grote en kleine ongelukken heb-
|>en voorgedaan op het spoor
wegnet.
Naar aanleiding van berichten over
treinongelukken in het land had
een aantal parlementariërs vra
gen gesteld en het ministerie ge
dwongen opheldering te ver
schaffen. In zijn antwoord ver
klaarde minister van staat Malli-
kerjun dat in 176 gevallen de oor
zaak van botsingen of ontsporin
gen menselijke fouten van spoor
wegbeambten zijn geweest en in
132 gevallen technische gebre
ken. Hetzij van de treinen zelf.
hetzij van de spoorlijn. Tien on
gelukken zouden door sabotage
zijn veroorzaakt, aldus de minis
ter.
Bij een ongeval in de staat Andrha
Pradesh zijn enkele weken gele
den volgens officiële gegevens 25
mensen om het leven gekomen.
Parlementariërs hebben de afge
lopen dagen echter ooggetuigen
gehoord volgens wie het doden
tal in de buurt van de 150 ligt De
media in New Delhi schatten het
aantal slachtoffers als gevolg van
treinongelukken dit jaar op meer
dan 1 000
Het Indiase spoorwegnet is meer
dan 125 jaar ouden met een leng
te van 60 000 kilometer het op
drie na grootste in de wereld
Volgen deskundigen is het ech
ter gezien de tfkUnd het slecht
ste en gevaarlijkste van alle lan
den. In 1980 deden zich vrijwel
900 ongelukken voor met ongr
veer 200 doden en meer dan 600
gewonden In de jaren daan-oor
zagen de cijfers er niet veel an
ders uit Als reden voor de slech
te toestand van het net voeren
deskundigen aan het gebrek aan
ieder verantwoordelsjkheidsgo
voel (ook bij politici), ontoerei
kende middelen voor aanpas
sing. uitbreiding en modernise
ring cn de voordurende politise
ring van het bestuur Daardoor
wordt een professioneel manage
ment vrywcl onmogelijk ge
maakt.
