Wim Meutstege:
van Ajax naar
sociale dienst
Handel in schoolboeken niet echt lucratief
Leidse profvoetballer heeft sinds
juli geen club, geen baan
geen salaris en geen uitkering...
ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1981
£XTR A
PAGINA 19
LEIDEN - Vorig jaar
stond hij nog met Ajax
in de halve finale van
het Europese be
kertoernooi voor lands
kampioenen en kon hij
forse premies "win
nen", nu loopt hij de
kans dat hij zijn hand
moet gaan ophouden
bij de sociale dienst en
dreigt hij zijn huis te
verliezen.
Geheel buiten zijn schuld is ex-
profvoetballer VJim Meutste-
ge op 29 jarige leeftijd finan
cieel het water naar de lippen
gestegen. Als gevolg van een
zware knieblessure, opgelo
pen in de eerder genoemde
halve eindstrijd (tegen Not
tingham Forest), zit hij sinds
1 juli thuis in de Leidse Fa-
gelstraat. Zonder club. zon
der baan. zonder salaris, zon
der uitkering, zonder direct
perspectief.
De kans dat hij ooit nog aan het
werk komt als profvoetballer
is door de toestand van zijn
knie nihil, "er zit teveel spe
ling in"; de mogelijkheid om
op korte termijn als leraar li
chamelijke opvoeding te
gaan functioneren is uiter
aard gering nu het schooljaar
begonnen is en de banen ver
geven zijn.
Hij is uit de wao 'gestoten' om
dat hij voor minder dan 15
procent arbeidsongeschikt
heet te zijn. Wettelijk juist,
maar naar de geest "belache
lijk natuurlijk". Want als be
roepsvoetballer moetje volle
dig fit zijn. anders kom je niet
aan de slag". Hij krijgt geen
ww-uitkenng omdat hij te
gen die beslissing in beroep
wil gaan. De motivering: "U
staat ingeschreven als werk
zoekende, maar zelf zegt u ar
beidsongeschikt te zijn, dus u
kunt geen werk zoeken".
De verzekering heeft het tot op
heden laten afweten, on
danks de belofte dat hij door
een specialist gekeurd zou
worden; zijn wanhopige solli
citaties naar een inval-baan
in het onderwijs bleven zon
der resultaat. Enerzijds om
dat die er niet is, anderzijds
omdat de krakkemikkige toe
stand van zijn knie alom be
kend is leverden zijn pogin
gen niets op. Een onderzoek
van de belastingdienst wèl.
Na een artikel in een week
blad over het zwart geld cir
cuit in het betaalde voetbal
kreeg hij bezoek van een in
specteur. Die vond wat hij
zocht. Verkeerd ingevulde
papieren uit zijn Sparta-tijd,
"waarin ik dat door anderen
liet regelen", bezorgden hem
navorderingen vanaf 1975 en
blokkeerden de belastingte-
ruggave over 1979.
Het zal zo langzamerhand meer
dan duidelijk zijn. Na elf jaar
profvoetbal hééft Wim Meut-
stege niets meer en krijgt hij
ook bijna niets meer. Behalve
narigheid.
Zelf doet hij er bepaald niet
dramatisch of zielig over. In
tegendeel. Wim Meutstege
probeert zich groot te hou
den, maar uit alles blijkt dat
de nood echt hoog is en de
redding ver weg. In het klei
ne gezin (Wim. Ellen, zoontje
Paul) is de vrolijke onbezorg-
heid van weleer allang ver
dreven door galgenhumor
van het bitterste soort en
strikt doorgevoerde bezuini
gingen. Dus: "geen koekjes
meer bij de koffie", zoals zijn
vrouw ironisch verontschul
digend opmerkt, "zoveel mo
gelijk fietsen", zegt hij zelf en
"maar hopen dat het lang
mooi weer blijft, vanwege de
besparing in stookkosten die
dat oplevert".
Sinds het noodlot bikkelhard
toesloeg moet hij op de klein
tjes letten.
Nog geen anderhalf jaar gele
De 27 leden tellende GEU verenigt
bijna alle educatieve uitgevers
en het bestuur bestaat uit direc
teuren van aangesloten bedrij
ven. De uitgevers bewegen zich
voornamelijk op het terrein van
de leermiddelen voor het basis
onderwijs en het voortgezet on
derwijs. Een enkeling geeft ook
iets uit voor het hoger onderwijs.
„De schoolboekenmarkt is al jóren
vrij stabiel en zal dat ook wel blij
ven", merkt Nouwen op. In het
schooljaar '79-'80 werd in Neder
land ongeveer 250 miljoen gul
den uitgegeven aan schoolboe
ken. Ongeveer 65 miljoen gulden
in het basisonderwijs en onge
veer 185 miljoen gulden in het
voortgezet onderwijs.
Boekenfonds
In het basisonderwijs wordt per
jaar gemiddeld ongeveer twintig
gulden per leerling aan boeken
uitgegeven. Dat geld komt. in de
vorm van een vast bedrag per
leerling, direct uit de staatskas
en wordt door de gemeenten uit
gekeerd. De ouders merken daar
in hun portemonnee weinig van.
Indirect, via de belasting, draai
en ze natuurlijk wel voor die kos
ten op.
In het voortgezet onderwijs ligt het
allemaal wat ingewikkelder. Al
lereerst is er verschil tussen
scholen mt en scholen znder een
boekenfonds. Als een school een
boekenfonds heeft, koopt de
school voor de leerlingen de boe
ken centraal in. Het is gebruike
lijk de boeken in 4 jaar af te
schrijven. Ouders betalen dan
per jaar een kwart van de nieuw
prijs van een boek.
Op de andere scholen moeten de
leerlingen (lees: de ouders) zelf
voor hun boeken zorgen. Het
spreekt voor zich dat een boe
kenpakket op deze scholen aan
merkelijk duurder is dan op
scholen met een boekenfonds.
Nouwen: „Deze leerlingen kun
nen hun boeken na het school
jaar verkopen. Maar de grote za
ken in tweedehands schoolboe
ken geven vaak niet meer dan
een derde van de nieuwprijs voor
het boek".
Gemiddeld wordt voor een leerling
die voortgezet onderwijs volgt
tussen de 100 en 300 gulden per
jaar aan boeken uitgegeven. De
kosten zijn afhankelijk van facto
ren als het genoemde al dan niet
de beschikking hebben over een
boekenfonds, maar vooral ook
van het pakket dat de leerling ge
kozen heeft. Een havo-leerling
die bijvoorbeeld aardrijkskunde
in zijn pakket heeft, zal een dure
atlas moeten aanschaffen en
voor zijn totale boekenpakket
aanmerkelijk duurder uitkomen
dan een leerling die dat vak niet
heeft gekozen.
Tweedehands
Hot gebruik van tweedehands boe-
ken is trouwens in verhouding
tot zo'n vijf jaar geleden enorm
toegenomen. Op het ogenblik be
staat een derde van de school
boeken uit gebruikte boeken.
Naar verwachting zal hun aan
deel in de schoolboekenmarkt
niet verder toenemen.
Beladen met goede voornemens,
nieuwe schriften, smetteloze
kladblokken en vooral versge-
kafte boeken, hebben onafzien
bare rijen leerlingen weer hun
plaats ingenomen in de school
banken. Ouders van leerlingen
uit het voortgezet onderwijs ma
ken de rekening op: het lijkt wel
of die boeken elk jaar duurder
worden. Er wordt wat gemop
perd, maar van echt verzet kan
geen sprake zijn. Als ouders wil
je het beste voor je kinderen.
Punt uit. Geen gezeur dus, ze
gaan weer met een prima uitrus
ting aan het schooljaar beginnen
Het is vreemd gesteld met de han
del in schoolboeken. De meest
normale consumentenwetten
zullen waarschijnlijk nooit vat
krijgen op deze branche. Als kri
tische consument ben je gewend,
al dan niet na vergelijking, goe
deren uit te zoeken, daar geld
voor neer te tellen en dan vervol
gens die goederen ook zelf te
gaan gebruiken. Bij schoolboe
ken ligt dat anders
Wat bij normale aankopen in n
hand ligt, wordt by schoolboe
ken verdeeld over drie ..han
den" De onderwijsgevende be
slist welk boek er gebruikt gaat
worden, de ouders betalen en de
leerlingen zijn de gebruikers.
Een producent van schoolboe
ken heeft dus feitelijk alleen
maar met de onderwijsgevenden
te maken. Ouders betalen toch
wel en leerlingen zijn niet in de
positie om een bepaald boek tc
weigeren.
-Winstgevend
Bij veel mensen zal de gedachte
opkomen dat het uitgeven van
schoolboeken een uiterst winst
gevende zaak moet zijn. In
werkelijkheid is het rendement
van een educatieve uitgeverij
echter zeker niet hoger - en in ve
le gevallen beduidend lager - dan
het rendement van heel wat an
dere bedrijven die op i
le basis werken
Daarnaast zijn studieboeken in de
laatste jaren minder sterk in prijs
gestegen dan andere levensbe
hoeften. De educatieve uitgevers
zijn van mening dat zulks te dan
ken is aan de voortdurende ver
hoging van de productiviteit en
het feit dat de winsten daar geen
gelijke tred mee hebben gehou
den. Verder worden de winsten,
volgens de educatieve uitgevers,
in steeds grotere mate geïnves
teerd in de ontwikkeling van
nieuwe leermiddelen
„Wij trachten leermiddelen te ver
vaardigen die het onderwijs no
dig heeft en we doen dat in een
vrije markt. Er is dus sprake van
concurrentie. Met andere woor
den: er zijn altijd verschillende
leerpakketten voor dezelfde
groep leerlingen. Men kan kie
zen". Aan het woord is M A Nou
wen. voorzitter van de GEU
(Groep Edueatieve Uitgeverijen)
Nou wens „Driejaar geleden is d
tweedehands-handel geweldi
gaan groeien. Dat komt natuui
lyk in de eerste plaats door d-
economische situatie Onder
wnsg.'v.Tiden n ouders hebbel
een veel groter economisch be
wustzijn gekregen. Maar daar
naast moet ik zeggen dat de han
delaren in tweedehands boeker
ook geweldig aan de weg getim
merd hebben".
Het teruglopend aantal leerlingen
hoeft natuurlijk ook doedui ttfc
ve uitgeveryen niet onberoerd
gelaten. Vooral de omzet in de
leermiddelen voor het lager on-
derwys loopt behoorlyk terug.
Nouwen: „Er is een aarzeling
merkbaar in het aanschaffen van
nieuwe methodes. Zoals bekend
zijn er plannen om in 1983 te star
ten met het basisonderwijs en
men wacht duidelyk af wat die
nieuwe onderwijsvorm aan nieu
we leermiddelen zal vragen De
uitgevers zijn natuurlyk al lang
bezig met het ontwikkelen van
deze nieuwe zaken en men ver
wacht dan ook dat de leermidde-
lenmarkt voor het basisonder
wijs na 1983 behoorlyk zal aan
trekken".
In het voortgezet onderwys heeft
zich by de invoering van de
Mammoetwet een soortgelijke
ontwikkeling VOOMWUtt) Ook
toen heeft de markt in school
boeken een tyd stil gelegen om
na de invoering van de wet weer
volop toe te nemen
Het is duidelyk dat de afzetmoge
lijkheden voor schoolboeken in
het gewon» onderten gevo)
ge van het steeds dalende aantal
leerlingen, voorlopig niet zullen
groeien De educatieve uitgevers
zijn dan ook naarstig gaan zoe
ken naar nieuwe mogelijkheden.
Twee gebieden hebben nun oy-
zonderc aandacht, het onderwijs
aan culturele minderheden en de
volwasseneneducatie.
Garantie
Voor het ontwikkelen van ..taalver
wervingspakketten" voor kinde
ren van buitenlandse werkne
mers wordt contact gezocht met
het ministerie van onderwys en
wetenschappen Nouwen ..De
groep is te klein en te verschil
lend van afkomst om voor ons
commercieel aantrekkelyk te
zyn. Maar toch moeten er ook
voor hen leermiddelen ontwik
keld worden"
„Wij willen met het ministerie sa
menwerken. maar het komt alle
maal maar moeizaam van de
grond. Begnjp goed. we vragen
geen subsidie, maar denken
meer in de nchting van een afna-
me-garantie Het ministerie geeft
ons in die constructie de verze
kering om van een bepaalde me
thode een afgesproken aantal ex
emplaren af te nemen. Op die
manier wordt ons risico aanmer
kelyk verminderd Maar het mi
nisterie is kennelijk toch wat
huiverig om contracten met ons
af te sluiten"
JAN GEERT MAJOOR
Door
Paul
de Tombe
heid begon met de blessure
die hij vlak voor de rust op
liep in de thuisbeurt tegen
Nottingham Forest, de opera
tie die volgde. Maanden was
hij daarna bij Ajax bezig om
terug te komen. Voluit, maar
de pijn en de beperkingen
bleven. "Ik ben teruggeko
men tot 50. 60 procent van
mijn mogelijkheden", schetst
Meutstege het begin van het
einde, "maar daarmee kom je
er niet in het profvoetbal.
Daarin is het 100 procent of
niks".
Ajax besefte dat het afgelopen
was. was blij dat zijn driejarig
contract per 1 juli afliep en
liet hem gaan. Transfervrij.
Normaal een zegen voor een
voetballer van die leeftijd:
ditmaal dè indicatie dat het
afgelopen was met de speler.
Meutstege onderstreept het.
"Als club die overal geld wil
uitslaan zou Ajax heus nog
wel wat voor me hebben ge
pakt. als dat mogelijk was ge
weest. Nu ze me zó lieten
gaan. was duidelijk wat er
achter zat. Ik was afgeschre
ven. Klaar als een klontje,
voor iedereen".
De verzekeringsgeneeskundige
van de GMD (de Gemeen
schappelijke Medische
Dienst, die beslist over de
wao-uitkeringen) had daar
weinig mee te maken. Anders
dan de arts van de bedryfver-
eniging. die keurt voor de
ziektewet, laat hij het uit
geoefende beroep buiten be
schouwing. De functionaris
van de GMD bekijkt in hoe
verre iemand arbeidsonge
schikt is in het algemeen. Het
feit dat Meutstege kon mee-
trainen met de groep en wel
ander werk zou kunnen
doen. zei hem genoeg. "Als ik
met de groep kon trainen,
was ik fit en lag het aan mijn
kwaliteiten dat de trainer mij
niet opriep. Ik kon dus
werken en werd per 1 juli uit
geschreven uit de wao".
Terecht naar de letter van de
wet. maar Meutstege heeft er
uiteraard moeite mee. Vooral
omdat hij die trainingen volg
de "om zo snel mogelijk fit te
worden, omdat ik niet wilde
profiteren. Ik had ook direct
na die operatie de handdoek
kunnen gooien, maar ik heb
er alles aan gedaan om terug
te komen. Dat werd op die
manier beloond. Inplaats van
een zetje mee. door het hand
haven van die uitkering,
werd ik zwaar getackeld en
uitgeschreven. Zonder gron
dige keuring. Als ik die nou
nog had gekregen, zou ik er
geen problemen mee hebben
gehad. Nu vind ik het ronduit
belachelijk".
De reactie van Meutstege is be
grijpelijk, maar zo'n keuring
Tegenwoordig maar op de fiets
een uitspraak volgt en intus
sen zit hy vanaf juli al zonder
inkomsten. "Ik heb om een
ww-uitkering gevraagd, maar
die kreeg ik dus met omdat ik
in beroep wilde gaan. Daar
om werd de uitkering opge
schort. Na veel praten heb ik
een voorschot gekregen.
Daar moet ik het nu mee
doen".
Pogingen om onderdak te ko
men bij Vitesse en Telstar lie
pen inmiddels stuk op zyn
kapotte knie. "Bij Telstar heb
ik een keertje meegespeeld.
In die wedstrijd bleek duide
lijk dat ik op dat niveau niet
meer mee kan. Wel op routi
ne, maar ik kan geen sprint
meer trekken Ik train er nu
nog, om fit te blijven, verder
kan ik alleen maar hopen".
Op de keuring van de verzeke
ring ("met dat geld kan ik
myn hypotheeklasten enigs
zins omlaag brengen"), op
een gunstige uitslag van het
hoger beroep en op een
schoolhoofd dat zich mijn
naam herinnert en het on
danks die knie met me wil
wagen". Voor het overige
probeert hy optimistisch te
blyven. "Misschien gaat het
beter als ik aan het eind van
het seizoen opnieuw sollici
teer naar een baan als gymle
raar. Ik kan bovendien wel
licht wat gaan doen m de be
geleiding bij de VVCS en by
Telstar en ik ga de cursus ma
nagement betaald voetbal
volgen. Misschien levert dat
iets op". Als het maar iets op
levert".
Verliest hij het beroep en vindt
hy geen ander werk. dan
wordt het nog moeilijker Hy
kan dan maximaal een half
jaar de ww in. dan volgt de
wwv (75 procent van het dag
loon. gebaseerd op de ver
diensten bij de laatste werk
gever). Dat duurt twee jaar.
Daarna volgt onherroepelyk
het moment dat hy by de so
ciale dienst moet aanklop
pen. Om voor een uitkering
van de Algemene Bijstands
wet in aanmerking te komen,
mag niemand meer dan 9000
gulden eigen vermogen heb
ben Dus zal hy dan eerst, zo
als de geijkte term luidt, "zyn
huis moeten opeten".
Vorig jaar kon hy zich met Ajax
nog spiegelen aan de glitter
en de glamour rond het Euro
pese bekertoernooi, als alles
tegen blijft zitten, staat hy
straks berooid op de Leidse
keien.
Het begin van
alle ellende: Wim
Meutstege na de
operatie met zijn
toen nog erg
kleine zoontje
Paul en zijn
vrouw Ellen.
hoefi niet noodzakelijk te
zijn, ais de voorliggende be
scheiden duidelijke taal spre
ken. Hij wist dat niet. Er
speelt duidelijk veel onwe
tendheid mee van zijn kant.
onbekendheid met die toch
al moeilijke materie. "Lo
gisch, want het is me nooit
goed duidelijk gemaakt hoe
het in elkaar steekt. Je wordt
dan wel geacht de wet te ken
nen, maar wie weet nou
zoiets als je er nooit mee tc
maken hebt gehad. Niemand
toch en zeker profvoetballers
niet Die denken dat je on
middellijk de wao inkunt. Als
dit met mij achter de rug is.
ben ik van plan voor de
WCS een brochure over dat
onderwerp samen te stellen.
In overleg met een specialist
op dat gebied. Het is hard no
dig"
Ook voor zichzelf wil Meutste
ge het er niet bij laten zitten.
Door de spelersvakbond
werd hij voor rechtskundige
hulp verwezen naar de FNV.
Hij wil in beroep. Doet hij dat
op grond van het feit dat hy
ongeschikt is voor het voet
ballen. dan verliest hy dat on
herroepelijk, want dat crite
rium hanteert de GMD dus
niet. Zo'n beroep zal worden
verworpen op grond van het
feit dat hij wel in een andere
baan kan werken. Of hy die
kan vinden doet niet terzake.
Hij moet dus andere argu
menten vinden in overleg
met de FNV-man. Maar wel
ke''
Zelfs als het hem lukt kan het
nog maanden duren voor er
Wim
Meutstege:
Ik heb
me toch
waargemaakt
bij Ajax".
den dacht hij in het groot en
leek zijn toekomst zonnig ge
noeg. Wim Meutstege kon
zich begin 1980 koesteren in
de gedachte dat hij, ondanks
zijn beperkingen, nog best
een paar seizoenen mee zou
kunnen op hoog voetbalni
veau en had bovendien nog
altijd zijn opleiding (Acade
mie voor Lichamelijke Op
voeding) als 'achterdeurtje'.
Voorlopig dacht hij die niet
nodig te hebben. Via Excel
sior, Go Ahead en Sparta,
waar hij vijf seizoenen speel
de. had hij Ajax bereikt. Mee
genomen door Cor Brom. die
eigenlijk liever Bert Jansen
had verhuisd, "maar Ajax
vond hem té bescheiden..",
dacht hij als full prof goed te
zitten bij de Amsterdamse
topper. Hij zou er best mee
kunnen. Hij voelde zich
sterk, had een paar goede
voetbaljaren achter de rug,
bevestigd door een uitverkie
zing voor Oranje, dus wat
kon hem gebeuren?.
Goed, een technische uitblin
ker was hij nooit geweest en
zou hij nooit worden ook.
maar als sobere verdediger
zou hij best zijn partijtje mee
kunnen blijven spelen. "Ik
vond mezelf nooit een voet
baller voor een topclub, maar
in het Ajax van toen kon ik
goed mee. met al mijn beper
kingen". Hij was verstandig
genoeg dat laatste te besef
fen. overvroeg dus niet en
hield zich als VVCS-bestuur-
der "gedeisd" in het Inter
Football-bolwerk in de Meer.
Het sloom ogende, intelligen
te buitenbeentje dat vak
bondswerk verrichtte uit
nieuwsgierigheid en sociaal
gevoel, kon zich inderdaad
gemakkelijk handhaven.
Soms met een rotgevoel door
de vedette-neigingen van an
deren (Krol!), maar hij hield
stand, omdat er op dat mo
ment geen betere vleugelver-
dedigers voorhanden waren.
"Ik heb me bij Ajax toch
waargemaakt", meent hij
zelf.
Zonder uit te zijn op 'het grote
geld' dat zoveel van zijn colle
ga's zelfs over de ruggen van
derden willen pakken, ver
diende hij goed in die jaren.
Hij stak zijn geld in een oud.
vrij groot huis, waarin hij re
delijk onbezorgd kon wonen.
Tot het noodlot keihard in
greep op 23 april 1980. Sinds
dien is hij gewend op de
kleintjes te letten.
Noodgedwongen, want zoals
het er nu voorstaat komt er
onherroepelijk een moment
dat echt alles op -is. dat hij
met geheel lege handen staat.
Dan zal de nu nog soepele hy
potheekbank hem géén uit
stel van betaling meer verle
nen. eenvoudig omdat er dan
geen betaling meer te ver
wachten is. "Ik doe het liever
niet, maar het zit erin dat ik
dan naar de sociale dienst
moet", voorziet hij als uiter
ste consequentie "Ik zal toch
ergens van moeten leven".
Voorlopig leeft hij van dag op
dag. redt hij het dankzij een
eenmalig ww-voorschot
en het bij zyn schuldeisers le
vende begrip. Hoe rekbaar
dat is weet hij niet. wel besert
hij dat hij financieel veel min
der speling heeft in de maat
schappij, dan in zijn knie zit
op het voetbalveld.
Dat is de bron van alle ellende.
Die linkerknie. Alle narig
