Sadat "zuivert" Egypte
Interne strijd Labour
Bezuinigingen
Bonn "sociaal
aanvaardbaar"
Angola verder bezet
Kania zet druk
op Solidariteit
Polen:
nieuwe
partij?
Tegenstanders de mond gesnoerd
Noordse landen:
geen kernwapens?
VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
WARSCHAU (Reuter/UPI/AFP) - Dc Poolse partijleider Stanis-
law Kania heeft gisteren in zijn slotrede tot het centraal comité
van de communistische partij verklaard dat niet geprobeerd
moet worden de regeging "tot de afgrond" te dwingen. Ilij voeg
de eraan toe dat de autoriteiten alle noodzakelijke middelen zul
len aanwenden om het socialisme in Polen te verdedigen.
Kania onderstreepte dat de autoriteiten vast zullen blijven houden
aan hun recht om mensen te benoemen in leidende functies.
"De partij zal niet haar beleid opgeven om het kaderpersoneel te
benoemen bij staatsinstellingen. Dit vloeit voort uit de histori
sche verantwoordelijkheid van de partij voor de ontwikkeling
van het land en voor zijn socialistisch aanzien", aldus dc Poolse
partijleider, die overigens tegelijkertijd nog eens beklemtoonde
dat hij niet zal afwijken van zijn beleid van vreedzame dialooe.
Het Poolse centraal comité heeft twee dagen vergaderd over de
kwestie van het arbeiderszelfbestuur. Gisteren werd de vergade
ring afgesloten met het aannemen van drie resoluties. Deze heb
ben betrekking op het door Solidariteit geëiste arbeiderszelfbe
stuur en op de instelling van een commissie die een onderzoek
moet instellen naar dc oorzaken van alle sociale conflicten die
zich in het naoorlogse Polen hebben voorgedaan.
Een derde resolutie bepaalt dat de eerste-secretarissen van de pro
vincies (Wojewodztwo). die geen lid zijn van het centraal comité,
wel volledig bevoegd lid zullen worden van de commissies van
het comité.
WENEN (GPD) - De Poolse onaf
hankelijk vakcentrale Solidari
teit is volgens de Poolse vice-pre-
mier Miecyslaw Rakowski, die
de taak heeft met de vakcentrale
te onderhandelen, van plan op
korte termijn een nieuwe Poolse
Arbeiderspartij op te richten. De
ze opmerkelijke mededeling
deed hij tijdens een persconfe
rentie in Warschau, de tweede
die de vroegere hoofdredacteur
gaf sinds zijn benoeming tot vi-
ce-premier zes maanden gele
den.
Een nieuwe politieke partij zou
niets nieuws zijn. In het Poolse
parlement zijn behalve de com
munistische Verenigde Arbei
derspartij nog twee andere verte
genwoordigd. Politieke partijen
zijn in Polen toegestaan zolang
hun doelstellingen niet strijdig
zijn met die van de heersende
communistische partij. Maar een
nieuwe partij met een bijna gely-
ke naam als de bestaande com
munistische partij en die open
staat voor iedereen zou wel iets
nieuws zijn. Men kan van de be
staande partij alleen lid worden
na een strenge selectieprocedu-
Het effect van de oprichting van
een door „Solidariteit" gesteun
de partij laat zich voorspellen.
Net als tien mihoen vakbondsle
den vorig jaar overstapten naar
de nieuwe vakcentrale en de
communistische vakbond verlie
ten. zou de communistische par
tij zich waarschijnlijk geconfron
teerd zien met een veel grotere
socialistische partij.
De manoeuvre om een nieuwe
communistische partij op te rich
ten in plaats van de bestaande is
evenmin nieuw. De methode
werd in Tsjechoslowakije ge
bruikt na de interventie van het
Warschaupact in 1968 om de
door Dubcek geleide partij te
ontbinden en een ander op te
richten, waardoor alle hervor
mers uitgeschakeld werden.
Tegen de achtergrond van de mas
sale Russische militaire oefenin
gen langs de Russisch-Poolse
grens en op de Oostzee, die vrij
dag beginnen en tien dagen zul
len duren, heeft het centrale co
mité van de Poolse communisti
sche partij haar vergadering over
arbeiderszelfsbestuur voortge
zet.
Veel leden van het centrale comité
- een op de vijf is ook lid van Soli
dariteit - spraken zich uit tegen
de extremisten binnen Solidari
teit. Ze waren er ook fel tegen dat
arbeiders het recht krijgen de di
rectie te kiezen van de bedrijven
waarvoor zij werken of zelfs, zo
als Solidariteit heeft gesugge
reerd, mede-eigenaar van de be
drijven worden.
Voor de morgen beginnende eerste
landelijke vergadering van Soli
dariteit zijn in Gdansk de voor
bereidende besprekingen in vol
le gang. Daarbij was niets te be
speuren van een oplossing voor
het probleem van het verslaan
van het congres via radio en tele
visie. De vakcentrale verwierp
opnieuw de eis van de regering
dat zij zich van stakingen zal ont
houden en drong er op aan dat zij
en niet de regering het recht van
censuur heeft over het rapporte
ren van het vakbondscongres via
de door de staat gecontroleerde
media.
JERUZALEM (GPD) - In Egypte is een grootscheepse zui
veringsactie begonnen onder tegenstanders van het re
gime van president Sadat. De minister van staat voor
presidentiële zaken Mansoer Hassan bevestigde gister
avond dat enige honderden arrestaties zijn verricht on
der geestelijk leiders, journalisten, advocaten en poli
tici.
Het gaat volgens een officiële be
kendmaking om „subversieve
elementen die misbruik maken
van de vrijheid en democratie in
Egypte en die moslims en
christelijke kopten tegen elkaar
opzetten". President Sadat zelf
zal vrijdag in een toespraak tot
het volk nieuwe maatregelen te
gen de oppositie bekendmaken
en toelichten.
Al enige tijd is in Egypte sprake
van een groeiende oppositie te
gen president Sadat, vooral waar
het zijn Israël-politiek betreft.
Die oppositie komt vooral tot ui
ting via twee bladen: El Shaab,
het orgaan van de wettige Socia
listische Partij, en El Dauwa, het
orgaan van de onwettige maar
getolereerde Moslimbroeders.
Beide zijn gisteren met nog vier
kranten gesloten en verboden.
Waarnemers in Cairo zijn het er
over eens dat de kleine maar roe
rige oppositie, zowel van islami
tische als van linkse kant, geen
onmiddellijke bedreiging voor
het regime betekent, maar dat
met name de fundamentalisti
sche islamitische groeperingen
op langere termijn een levens
groot gevaar betekenen voor pre
sident Sadat als niet tijdig wordt
ingegrepen.
Het gaat niet alleen om Sadats poli
tiek jegens Israël. De moslims
beschuldigen het regime van
goddeloosheid op ieder gebied.
Britse adel
geeft zich
bloot op
vialnisbeh
LONDEN (UPI/DPA) - In Londen
is opschudding ontstaan nadat
een 14-jarige jongen op een vuil
nisbelt in het graafschap Leices
tershire medische papieren van
de koninklijke familie, een mi
nister en bekende artiesten had
gevonden.
Op de 130 km ten noorden van
Londen gelegen vuilnishoop trof
men laboratoriumresultatcn van
zwangerschapsproeven en gege
vens over afhankelijkheid van
verdovende middelen en alcohol
aan uit de praktijk van dr. Jean
Shanks, die in bloedproeven is
gespecialiseerd.
Op de papieren stonden gegevens
van leden van het Britse konink
lijk huis zoals de hertogin van
Kent en de hertogin van Glou
cester, de hertog en hertogin van
Bedford en van de voormalige
premier Edward Heath. Er wa
ren ook gegevens bij over Denis
Thatcher, de man van premier
Margaret Thatcher, de huidige
minister van handel, John Bif-
fen, en van artiesten zoals Rudolf
Nurejev, David Frost. Dudley
Moore en Jean Shrimpton.
Dr. Shanks noemt het allemaal een
vreselijk misverstand. Volgens
haar gaat het om gegevens uit
1977 en 1978 die zonder haar me
deweten niet zijn verbrand maar
zijn weggegooid.
Ze zei dat de papieren geen medi
sche diagnose bevatten én alleen
begrepen kunnen worden door
artsen. Zij en de juridische advi
seur van de kliniek hebben ver
zekerd dat de gegevens voortaan
zullen worden versnipperd.
En de verscherping van tegen
stellingen tussen fanatieke mos
lims en de koptische christelijke
minderheid (ongeveer 6 miljoen
van de ruim 40 miljoen tellende
Egyptische bevolking) is een
soort van katalysator voor tegen
stellingen binnen de Egyptische
maatschappij.
De afgelopen zes maanden is het
enkele malen gekomen tot ern
stige botsingen tussen kopten en
moslims, waarbij koptische ker
ken in brand zijn gestoken. Als
reactie daarop zijn de kopten be
gonnen zich te organiseren, on
der meer via een bewapende on
dergrondse militie. De religieuze
twisten betreffen trouwens niet
alleen kopten en moslims. Er
worden zo nu en dan ook mos
keeën beschadigd door rivalise
rende islamitische stromingen.
Deze incidenten duiden op een
mislukking van Sadats liberali-
seringspolitiek. Want met name
de legale Socialistische Partij,
die Sadat aanvankelijk zeer ge
stimuleerd heeft, moest als voor
beeld dienen hoe in Egypte de
democratie kon funktioneren. In
het partijblad El Shaab was het
dan ook mogelijk forse kritiek op
de president te uiten, zonder dat
er meteen een censor achter de
deur stond.
Aan de vooravond van het bezoek
van de Israëlische premier Begin
aan Alexandrië - 10 dagen gele
den - werd de oplage van El
Shaab in beslag genomen. De re
den hiervoor waren heftige aan
vallen op Begin, die Sadat niet
gelegen kwamen en daarom als
„opruiende en ondermijdende
aktiviteiten" werden gekwalifi
ceerd. Deze maatregel, en het in
beslag nemen van andere oppo
sitiebladen, waren al een eerste
aankondiging van op handen
zijnde maatregelen die een einde
betekenen van de - beperkte - li
beralisering.
Van doorslaggevend belang, zo zei
een westers diplomaat, is de po
sitie van het leger. Zolang Sadat
op de steun van het leger kan re
kenen, is er geen bedreiging van
zijn positie. En aangezien het
Egyptische leger zich sinds de
dagen van Nasser steeds minder
met de politiek bemoeit, kunnen
Sadat en de zijnen, voorlopig al
thans, rustig blijven slapen.
MOSKOU (ANP) Russische Joden tonen belangstelling voor de boekenstand van Israel op de derde interna
tionale boekenbeurs in Moskou. Op e woensdag geopende beurs zijn 160.000 boeken uit 86 verschillende landen
tentoongesteld.
Volgens bronnen in Lissabon
LUANDA (Reuter/AFP) Angola
heeft gisteren gezegd dat een
Zuidafrikaanse troepenmacht
van meer dan 11.000 man ge
steund door tanks en andere
pantservoertuigen, zes steden in
de zuidelijke provincie Kunene
bezet houdt. Eerder meldden of
ficiële Angolese bronnen in Lis
sabon dat dc Zuidafrikaanse
troepen aan een nieuwe opmars
waren begonnen in de dunbe
volkte provincie Kuando Kuban-
go. die aan Namibië grenst.
Volgens eem verklaring van het
Angolese ministerie van defensie
heeft een gemotoriseerde een
heid van Zuid-Airika de steden
Ngiva. Monoua. Xangongo. Mu-
cope, en Cuamoto en Kunene be
zet. Volgens Angop. dat de ver
klaring citeerde, beschikte de in
vasiemacht over Centurion-
tanks, pantserwagens en kanon
nen van 140 en 150 mm Het An
golese persbureau maakte geen
melding van een Zuidafrikaanse
opmars in de provincie Kuando
Kubang, zoals uit Lissabon was
De Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken. Roelof
"Pik" Botha, zei gisteren in een
tv-interview dat dc betrokken
heid van de Sowjet-Unic in An
gola het niveau bereikt van haar
rol in Afghanistan. Het feit dat er
Russische soldaten meevi cht< n
bewijst volgens hem dat zij met
de Namibische bevrijdingsbewe
ging Swapo meevechten Zuid-
Afnka meldde eerder deze week
een Russische officier te hebben
gevangen en twee luitenants-ko
lonel te hebben omgebracht bij
de aanvallen in Angola.
Een woordvoerder van het Zuid
afrikaanse leger wees gisteren
een bericht uit westerse kringen
van de hand dat onder de gedode
Russische militairen twee vrou
wen waren. Hij verklaarde "niet
op de hoogte te zijn" van het om
brengen van vrouwen. In goed
ingelichte westerse kringen in
Johannesburg werd vernomen
dat sinds de Zuidafrikaanse in
val in Angola vier Russische mi
litairen zijn omgebracht.
De verliezen aan de Zuidafrikaan
se kant bedragen volgens officië
le cijfers uit Johannesburg
twaalf man. onder wie twee
zwarte soldaten uit Namibië. Het
Angolese leger en de Swapo ver
loren naar schatting 400 tot 500
man. Volgens de Zuidafrikaanse
legerleiding is de Zuidafrikaanse
operatie in Angola "vrijwel"
beëindigd en is de terugtrekking
van de troepenmacht "prak
tisch" voltooid.
Na lang heen en weer ge
praat tussen de beide
regeringspartijen SPD
en FDP en een twee da
gen durend overleg in
het kabinet staat de
Westduitse begroting
voor 1982. evenals de fi
nanciële middellange-
termijnplanning tot
1985, nu vast.
Een kennelijk opgeluchte en
tevreden minister van finan
ciën. Matthofer, heeft dit gis
teren op een persconferentie
in Bonn bekendgemaakt. De
begroting stijgt als verwacht
met 4.2 procent tot een totaal
volume van 240 8 miljard
mark. De staatsschuld wordt
beperkt tot 26.5 miljard. Hier
voor was een bezuinigings
operatie ter grootte van bijna
15 miliard noodzakelnk.
Minister Matthofer verkondig
de trots dat er door wat in
Bonn wordt genoemd „Ope
ratie '82" niet is gezaagd aan
de sociale peilers van de
Bondsrepubliek Duitsland.
De werkloosheidsuitkerin
gen, de oudedagsvoorzienin
gen. de doorbetaling bij ziek
te en de verzorging van de
oorlogsslachtoffers worden
niet aangetast. Misbruik van
sociale voorzieningen zal
echter krachtig worden aan
gepakt omdat het. aldus
Matthofer, in moeilijke tijden
niet aangaat op kosten van de
gemeenschap uit te rusten
De kinderbijslag voor het twee
de en derde kind wordt met
20 mark verminderd, wat een
bezuiniging van 1.5 miljard
oplevert. Maar dat betekent
volgens Matthofer slechts dat
de stand van 31 januari van
dit jaar. toen besloten werd
tot een verhoging, weer is be
reikt.
In de nabije toekomst zullen
verder onder andere medicij
nen voor niet zware ziekten
door dc patiënten zelf moe
ten worden betaald en het
ziekenfonds zal nog maar 60
inplaats van 80 procent van
de tandartskosten vergoe
den. Ook de subsidies voor
zogenaamde Kur-vcrblijven
worden verminderd.
Inmiddels hebben de CDU-
CSU-oppositie, de werkge
vers- en werknemersorgani
saties forse kritiek op de re
geringsplannen uitgeoefend.
Volgens de oppositie en de
werkgevers leiden de geno
men maatregelen niet tot een
noodzakelijke sanering van
de staatsfinanciën en zullen
bestaande problemen daar
om binnenkort versterkt te
rugkeren. De vakbonden zijn
van mening dat is verzuimd
een effectief werkgelegen
heidsprogramma in te voeren
teneinde de sterk oplopende
werkloosheid te verminde-
Daarentegen heeft de president
van de Duitse centrale bank.
Otto Pohl. zich positief geuit
over de begroting voor '82.
Hij gelooft dat de bescheiden
groei van het staatsbudget en
de sterke begrenzing van de
netto-kredietopname een
gunstige uitwerking zullen
hebben op de internationale
kapitaalmarkten waardoor
de koers van de mark wordt
verbeterd. Ten aanzien van
de toekomstige economische
ontwikkeling /ei Puhi dat hU
niet pessimistisch is. hoewel
de centrale-bankpresident
daar nadrukkelijk aan toe
voegde dat het aantal werklo
zen (nu 1.29 miljoen; 5.5 pro
cent) naar alle waarschijnlijk
heid zal toenemen. Verder
verklaarde Pohl dat eventue
le conjunctuurprogramma's,
waarover dc laatste tijd druk
is gepraat, niets hadden ge
holpen om het werkloos
heidsprobleem op te lossen.
In de Bondsrepubliek is op dit
moment sprake van een op
merkelijke verbetering van
de export. Bankpresidcnt
Pohl loofde hiervoor de aan
passingskracht van de Duitse
industrie. De toeneming van
de export draagt er toe bij dat
het bruto sociaal produkt
niet meer daalt en als deze
ontwikkeling zich doorzet,
zal de lopende rekening van
de betalingsbalans over niet
al te lange tijd waarschijnlijk
geen tekort meer vertonen.
Minister Matthofer zei gisteren
dat iedereen - de centrale
bank, de economische ad
viesraad van de regering, de
minister van economische za
ken. de minister van finan
ciën - zich had vergist bij het
maken van prognoses over
de financieel-economische
ontwikkeling Dat de zoge
naamde hoge-rentepolitiek
van de Verenigde Staten zo
lang zal voortduren en dat de
belastinginkomsten dras
tisch zouden teruglopen, was
niet voorzien, aldus Mattho
fer. Daarom was het noodza
kelijk te zorgen voor meer in
komsten van de staat De ac
cijnzen op tabak en alcohol
gaan omhoog, wat er op neer
komt dat een pakje sigaretten
bijna éénderde duurder
wordt, een fles wijn circa 75
pfennig en een fles jenever
ongeveer 1.50 mark. Mattho
fer noemde dit echter sociaal
aanvaardbaar omdat ieder
een zijn drank- en rookge
woonten kan veranderen.
HANS AMESZ
KOPENHAGEN (DPA) - De
samenwerking van de Noord
se landen in besprekingen
over een kernwapenvrije zo
ne in Noord-Europa moet
volgens een besluit van de
betrokken ministers van bui
tenlandse zaken verbeterd
worden. Dc ministers van
Denemarken. Noorwegen.
Zweden, Finland en IJsland
kwamen gisteren ter afslui
ting van hun conferentie in
Kopenhagen overeen, de
contacten wat deze kwestie
betreft uit te breiden. Tijdens
hun overleg, dat bij toerbeurt -
in een vwn de vijf landen ge
houden wordt, hebben de mi
nisters Kjeld Olesen. Knud
Frydenlund, Ola Ulsten.
Paavo Vaeyrynen en Olaf
Jannesson zich voor het eerst
met deze discussie bezigge
houden.
Het thema van de kernwapen-
vrije zone in Noord-Europa,
dat oorspronkelijk alleen bui
ten de agenda om besproken
zou worden, werd tegen de
verwachtingen in zelfs in het
slotcommuniqué aangeroerd.
De ministers onderstreepten
daarin de "betekenis van een
veiligheids-politiek even
wicht in het noorden als bij
drage voor het behoud van
vrede en veiligheid, ook in
een bredere internationale
samenhang".
Verder werd gezegd dat men
zich op de hoogte zal stellen
van de voorwaarden die - be
halve voor de politiek van na
tionale veiligheid - ook voor
de vestiging van een kernwa
penvrije zone zouden kunnen
gelden. De ministers waren
het erover eens dat zij hun
contacten in samenhang met
het verdere werk op dit ge
bied zullen moeten voortzet-
Tussen Britse arbeiders en 'middenklassers'
LONDEN (GPD) - Nauwelijks teruggekeerd
van vakantie storten de Labourpolitici zich
met vernieuwde energie in de strijd om het
vice-leiderschap van de Labourpartij. De
strijd zal eind september worden uitgevoch
ten op het jaarlijkse partijcongres in Brigh
ton. Bruin verbrand en met zand van exoti
sche badplaatsen nog in de oren maken de
politici zich op voor de beslissende ronde.
De belangrijkste kandidaten voor het vice-lei
derschap zgn de tot de linkervleugel beho
rende Tony Benn en de gematigder Denis
Healey. Beiden zijn begonnen aan een mara
thon van interviews om via de media de
deelnemers aan het partijcongres op hun
hand te krijgen. Zij immers moeten kiezen.
Op het congres hebben de vakbonden de
meeste stemmen en de stem van de grootste,
de 1.250.000 leden tellende transportarbei-
dersbond, zal de doorslag geven. Als de
transportarbeidersbond voor Benn kiest,
wint hij het vice-leiderschap Onthoudt ze
zich van stemming da.i wordt het Healey,
zeggen de voorspellingen.
Aanhangers uit het Healey-kamp schilderen
Benn af als een man onder wie de Labour
partij zo'n fikse ruk naar links zal maken,
dat de partij er zelf ten onder aan zal gaan.
Het heet dat een extreem-socialistische La
bourpartij geen schijn van kans zal maken
bij de volgende verkiezingen. Dit zou
slechts dc nieuwe Sociaal-Democratische
Partij in de kaart spelen.
Healey beschouwt Benns aanhangers, voorna
melijk activisten uit de Labourpartij. als
„elitaire middenklassers" Volgens hem is
Tony Benn helemaal niet van plan Engeland
democratischer te maken. Democratie naar
Benns model is volgens Healey van hetzelf
de soort „als de volksdemocratieën die Rus
sen in Oost-Europa hebben opgezet en waar
tegen de Poolse arbeiders nu rebelleren".
Oud-ministers Harold Wilson en Jamt 1
laghan hebben al gezegd voor Healey te zijn.
De huidige labourleider, Michael Foot, is de
enige politicus die zijn mond houdt als hem
gevraagd wordt naar zijn favoriete kandi
daat. Aangenomen mag worden dat ook hg
Benn liever ziet gaan dan komen sinds zgn
verzoek aan Benn zijn kandidatuur voor het
vice-leiderschap in te trekken.
In een ingezonden brief in The Guardian zeg
gen achttien prominente vertegenwoordi
gers uit de Britse arbeidersbeweging zich te
scharen achter Healey als „het symbool voor
dc overleving van de Labourpartg op een zo
breed mogelijke basis" Een aantal Labour-
Lagerhuisleden heeft te kennen gegeven
niet onder Benn als vice-partijleidcr te wil
len dienen. Verwacht wordt dat wanneer de
keuze op Benn valt. het aantal overlopers
naar de Sociaal-Democratische Party met
sprongen omhoog zal gaan.
Benns opponenten vragen zich af of de La
bourpartij bg dc volgende verkiezingen be
ter voor de dag komt met programmapun
ten als eenzijdige kernontwapening, meer
nationalisaties en uittreding uit de EG Tony
Benn wees ook het argument van Labour
rechts van de hand dat Healey automatisch
als vice-leider had moeten worden herko
zen. „In duizenden afdehngsdistncten van
de Labourpartij en in tienduizenden vak-
bondsvergaderingen zgn er beleidsdiscus-
sies gevoerd Dat zou nooit gebeurd zgn als
Healey zonder tegenkandidaten herkozen