Steensector krimpt in Prijscompensatie veroorzaakt ook sneeuwbaleffect Mogelijk koper Uniser Beurs Amsterdam Grotere tekorten openbaar vervoer Financieel beleicl FNV aan kritiek onderhevig Vijfhonderd tot duizend banen weg Joegoslaven scheepsbouw onbeschermd Reagan rechten eerbiedigt vakbonden Beursoverzicht VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1981 ECONOMIE PAGINA 23 Philips De centrale ondernemingsraad van Philips heeft met verbijstering kennis genomen van de sane ringsplannen die de Philipsdi- rectie heelt met de vestiging Stadskanaal, waar 300 banen moeten verdwijnen. De COR is vooral zo verontwaar digd omdat de directie in juli nog heeft gemeld dat er geen verdere saneringsplannen bestonden, en i op een vergadering, vorige maand daarover ook niets heeft gemeld. Dit heeft de COR gisteren laten we- ten aan de raad van bestuur en de raad van commissarissen van Philips. De raad meldt het af te keuren dat de directie er geen vi sie op langere termijn op na houdt. Energiewij zer De Vereniging van Exploitanten van Elektriciteitsbedrijven in Nederland (VEEN) heeft nieuwe zogenoemde energie-wijzers uit gegeven voor koelkasten, diep vriezers. wasautomaten en af wasmachines. In totaal 1100 ap paraten worden in deze wijzers beoordeeld op stroom- en water verbruik. KEMA-keur en elektri sche veiligheid. De gegevens over deze apparaten zijn verstrekt door de fabrikant of de importeur. VEEN heeft ter controle van de gegevens steek proeven verricht. In het verleden zijn ook al energiewijzers uitge- I geven, maar de vraag naar deze overzichten was volgens de i VEEN zo groot, dat "het zinvol was de energiewijzers up to date f te maken". De energiewijzer wordt uitgegeven in afwachting van de invoering in ons land van een Europees label. Goederenvervoer [Het internationale goederenver- I voer over de weg is in het tweede kwartaal van 1981 wat opgeleefd ten opzichte van het eerste kwar- J taal en ook ten opzichte van het j tweede kwartaal van 1980. De l verwachtingen van de onderne mers voor het derde kwartaal zijn daarentegen somber. Dit is een conclusie uit de conjunc- tuurenquète voor het tweede kwartaal 1981. die door het Eco nomisch Bureau voor het Weg en Watervervoer (EBW) te Rijs wijk is uitgevoerd in opdracht van de Europese Commissie. HBG Hollandsche Beton Groep HBG heeft in het eerste halljaar van 1981 de omzet zien stijgen van 1311 tot 1406 min. Het bedrijfs resultaat steeg van 37 tot 49 min maar de nettowinst bleef met 23 min gelijk. Dit door ho gere afschrijvingen (van 36 naar 51 min). De winst over ge heel 1980 zal naar verwachting in de orde van grootte van die over 1980 51 min) liggen, aldus de Raad van Bestuur. Deli Het netto eigen resultaat van Deli- Maatschappij is in de eerste zes maanden van dit jaar ten opzich te van dezelfde periode van 1980 toegenomen van 4.1 min tot 5.8 min. Gezien de onzekere om standigheden maakt Deli groot voorbehoud ten aanzien van de winstontwikkeling in het tweede halfjaar. Voorlopig wordt ver wacht dat het resultaat over deze periode zal achterblijven bij dat over de eerste zes maanden, maar dat de jaarwinst hoger zal liggen dan vorig jaar. Toen be droeg het nettoresultaat 9,3 min. Groenteveiling 4 sept. aardappelen 13-39. andijvie 20-45. pronkbonen 1.20-1.85. snnboncn 1.35- 3.60. stambonen 75-1.05. spitskool 22-32, postelein 30-44. prei 40-94, spinazie 35- 75, spruiten A 1-1.05, spruiten B 1,20- 1,39. spruiten C 74. spruiten D 35-70, uien 26-44. witlof 8.30-8,60. bloemkool 1x6 1.10-1,55. bloemkool 8 st 80, bloem kool 10 st 60. knolselderij 71-80. sla 11- 21. bleekseldern 14-57. peterselie 21-35. radijs 32-35, selderij 15-32, paprika kg 60 st 19-56. DEN HAAG (ANP) - Ondanks een verdere toeneming van het aantal reizigers zullen de tekorten van het openbaar vervoer bij ongewijzigd beleid blijven stijgen. Tot die conclusie komt Drs. A.G.M. van der Meijs in het rapport ..openbaar vervoer op weg naar 1990". dat wordt uitgegeven door het instituut voor onder zoek van overheidsuitgaven in Den Haag. Door de verwachte toeneming van het aantal reizigers met enkele procenten per jaar zal het exploitatie per reiziger iets kunnen dalen. Tegenover een kleine daling van het tekort per reiziger staat echter een grotere stijging van het aantal reizigers, zodat per saldo het totale tekort in geld uitgedrukt zal stijgen, aldus Drs. Van der Meijs. De belangrijkste oorzaken van de tekorten liggen volgens hem in de stijging van de loonkosten en een achterblijvende arbeids productiviteit. Daarnaast kan een zekere invloed uitgaan van de stijging van de energieprijzen en speelt een rol of het bestaande aanbod van openbaar vervoer de grotere aantallen reizigers kan opvangen. Ook de jaarlijkse tariefstijging is uiteraard van in vloed op de tekorten UTRECHT (ANP) - D< FNV-amo tenarenfederatie ABVA KABO is ontevreden over het financieel beleid van haar vakcentrale, de FNV. De ABVA KABO heeft er volgens een woordvoerder bij de FNV op aangedrongen dat de vakcentrale beter gaat letten op de besteding van het geld dat door de bij de FNV aangesloten bonden wordt opgebracht De bonden kunnen volgens de ambtenaren federatie niet méér geld in het centrale apparaat van de FNV stoppen als gevolg van de slechte sociaal-economische gang van zaken in ons land. die het moeilijk maakt om hogere vakbondskosten aan de leden door te berekenen Hogere con tributies iciueit ci amen maai toe dat er meer leden weglopen, en dat is niet de bedoeling De FNV heelt de laatste tijd al aan merkelijk ledenverlies geleden. Volgens de ABVA KABO zal ook de FNV de tering naar de nering moeten zetten De ambtenaren- federatie heelt vooral bezwaren tegen de neiging van haar vak centrale om steeds meer (nieu we) taken op zich te nemen, die dan worden doorberekend aan de aangesloten bonden, terwijl die daar meestal helemaal niet op zitten te wachten. De ABVA KABO heeft de financiële pro blemen aangekaart binnen de FNV. met als gevolg dat er nu een discussie gaande is over mo gelijke oplossingen. SCHEVENINGEN (ANP) Nog dit jaar zal de baksteen- -B- industrie in Nederland een grootscheepse sanering in gang zetten die tussen de vijfhonderd en duizend ar beidsplaatsen gaat kosten. Dit zei J.L. Daams. voorzitter van de Vereniging de Nederlandse Baksteenindustrie (VNB), vandaag in Scheveningen. Daar hield de VNB haar jaarlijkse baksteendag Volgens voorzitter Daams kampt de baksteenindustrie met grote afzetproblemen. Om die proble men op te lossen gaan fabrikan ten van bakstenen en straatklin kers hun produktiecapaciteit te rugdringen. Dit zal tot gevolg UTRECHT (ANP) Volgens de in dustriebond FNV drijft de Ne derlandse scheepsbouw in be langrijke mate op de arbeid van circa 2.000 Joegoslavische vak lieden die hier onder sociaal on aanvaardbare omstandigheden moeten werken. Ze zijn in dienst van Joegoslavi sche staatsbedrijven die feitelijk als koppelbazen optreden en daarom vallen de Joegoslaven niet onder de Nederlandse wet geving. Als ze langdurig ziek zijn, worden ze door het staatsbe drijf teruggestuurd naar Joego slavië. Het gezin blijft dan onver zorgd in Nederland achter, want het komt niet in aanmerking voor een bijstandsuitkering. Blijkens de FNV-vakbondskrant gaat het om arbeiders in dienst van de staatsuitleen bedrijven Monting (met 1200 man in het Rijnmondgebied) en Tchnomont (circa 800 man in de regio Am sterdam). Ze zijn hier nodig om dat in de Randstad onvoldoende Nederlandse vaklieden voor de scheepsbouw te krijgen zijn. Het is de bedoeling dat de Joegosla ven via een rouleersysteem maar een beperkte tijd (één a twee jaar) in ons land blijven werken, maar in de praktijk kunnen ze hier veel langer blijven hangen. Dat dat roulatiesysteem een fic tie is, blijkt volgens de industrie bond uit het feit dat de meeste Joegoslaven bij de twee uitleen bedrijven al meer dan vijfjaar in ons land zitten. Volgens beleidsmedewerker Jan Muller hebben zich dc laatste ja ren herhaaldelijk schrijnende ge vallen voorgedaan bij Joegosla ven die het ongeluk kregen dat ze ziek werden. "Het gezin dat hier al vaak jaren zit met school gaande kinderen is veelal ge dwongen hier onverzorgd achter te blijven, en de zieke kostwin ner valt in zijn vaderland terug op de Joegoslavische sociale wetgeving en moet maar zien hoe hij met een karige uitkering zijn gezin en zichzelf kan onder houden" hebben dat de huidige voorraad wordt verkleind. Doordat in de vrije sector dit jaar nog weinig is gebouwd, zitten verscheidene baksteenfabrieken met enorme overschotten. Daar naast heeft een steeds dunner wordende portefeuille van ge meentebesturen geleid tot een gevoelige stagnatie in de ver koop van straatklinkers, aldus Daams. Volgens de laatste verwachtingen van de VNB zal de produktie van de gehele baksteenindustrie dit jaar twintig procent lager uitval len dan in 1980. Dit betekent dat de totale produktie zal uitkomen op twee miljard stenen. In 1980 zijn er bijna 2.4 miljard bakste nen en klinkers gefabriceerd. ..Deze ontwikkeling heeft ertoe ge leid dat een aantal metsel- en straatsteen bed rijven reeds over ging tot beperking en soms tot stopzetting van de produktie" aldus voorzitter Daams. Hij voegde eraan toe. dat de voor raad landelijk gezien nauwelijks is gedaald ondanks de reeds uit gevoerde produktiebeperkingen. Dit heeft de prijzen van de ste nen onder blijvende druk gezet zo zei Daams. Over het exacte aantal arbeids plaatsen dat door de sanering van de baksteenindustrie verlo ren gaat. bestaat nog onduide lijkheid. Woordvoerder J.N.A. Groenendijk van de VNB zei gis termiddag dat vijfhonderd ..tot de mogelijkheden behoort" maar dat duizend aan de hoge kant is. De VNB heeft samen met de over heid en de NEHEM (Nederland se Herstructueringsmaatschap- pij) inmiddels een plan voor de sanering afgerond. Binnenkort aldus Daams. zullen de vakbon den in de besprekingen worden betrokken. CHICAGO (Reuter) - President Reagan, die vorige maand 12 000 lucht verkeersleiders ontsloeg omdat ze in strijd met hun arbeidscontract staakten, heeft gisteren een verzoenende toespraak gehouden voor een vakbondscongres. Hij hield vertegenwoordigers van de bond van timmerlieden en meubel makers voor. dat hij nog steeds voorstander is van collectief overleg "Ik verzeker u, dat de regering bij haar beleid van inflatiebestrijding niet zal te tornen aan het fundamemtele recht van Amerikaanse arbei ders om over hun loon te onderhandelen. Wij willen de regering onder controle brengen, en niet het volk", aldus de president. De vorige keer dat Reagan een toespraak hield voor een vakbondscon gres. was op 30 maart in Washington. Bij het verlaten van het gebouw werd er toen een aanslag op zijn leven gepleegd ROTTERDAM (ANP) - Het Dellt- se vuilverwerkingsbedrijf Zeg waard is met de industriebond FNV en het ministerie van volks gezondheid en milieuhygiëne :n gesprek over een mogelijke over name van het chemisch afvalver werkingsbedrijf Uniser aan de Moerdijk. Het bedrijf is volgens de industrie bond bereid op korte termijn een bod uit te brengen en de werkge legenheid van Uniser veilig te stellen. Directeur W. Zegwaard heeft de belangstelling van zijn bedrijf voor Uniser gisteren be vestigd. Zegwaard (200 man personeel) werkt landelijk en verwerkt alle mogelijke afval met uitzondering van chemisch afval Het bedrijf met een geschatte omzet van enkele tientallen miljoenen gul dens per jaar - overweegt al eni ge tijd in de chemische afval te duiken en ziet daar nu een kans toe, aldus directeur Zegwaard. Zegwaard heeft afgelopen maan dag besprekingen gevoerd met twee districtsbestuurders van de industriebond FNV Op korte termijn vindt een gesprek plaats met het ministerie van volksge zondheid en milieuhygiëne Zegwaard heelt een duidelijk beeld van de huidige situatie van Uniser en de mogelijkheden, zo is de industriebond uit de be sprekingen gebleken Het bedrijf vindt dat met behulp van dc rijksoverheid de komende vijf jaar honderd miljoen gulden geïnvesteerd zou moeten worden aan de Moerdijk om van Uniser een goed functionerend che misch afvalverwerkingsbedrijf te maken. Het ministerie staat, volgens de industriebond, posi tief tegenover de nieuwe kandi daat-koper. De Voedingsbond FNV zond de inmiddels ex- informateur De Gaay Fortman een telegram om hem de „toenemen de zorg" over de kabi netsformatie te laten weten. De bond is met name bang dat de nieu we regering ook met een loonmaatregel zal komen en de prijscom pensatie zal aanpak ken. Wat het laatste betreft is de vrees niet onbegrijpelijk. In het algemeen is trouwens het systeem van automatische prijscompensatie weer. of nog steeds, in discussie. De automatische prijscompen satie is bedoeld om de gevol gen van de inflatie - het ver lies aan koopkracht - voor de loontrekkenden op te van gen. Het systeem werd in ons land eerst laat geïntrodu ceerd en wel in de cao-groot metaal voor de jaren 1970 en 1971. Belgie werkte bijvoor beeld al in de jaren '20 met een prijscompensatie (Om precies te zijn bij Philips werd in 1965 een cao afgeslo ten met een looptijd van drie jaar. waarin de bepaling dat bijgestuurd zou worden op basis van de prijsindex, maar bij meerjarige contracten ligt de zaak wat anders). Het voorbeeld van de grootme taal vond navolging en in 1970 adviseerde de Sociaal- Economische Raad de prijs compensatie voor één keer toe te staan in eénjange col lectieve arbeidsovereenkom sten. De aanleiding was het invoeren van de btw. de op volgster van de omzetbelas ting. dat tot een stevige prijs stijging leidde. De uitzonde ring werd ook in dit geval re gel. Later werd de prijscom pensatie echter wel ..ge schoond" voor verhogingen van overheidstarieven en in directe belastingen. De regeling is zeer simpel. Twee keer per jaar worden de lonen automatisch aangepast aan de gestegen prijzen. De geringere koopkracht van de gulden wordt dus telkens ge compenseerd. Zo blijft het reek- inkomen gelijk. Verho gingen ervan vloeien voort - of met uit de zogenaamde ïnitiéle loonsverhogingen. i nadeel ele inko mens niet aantast, kan de geldontwaarding iemand ver der onverschillig laten Dus verslapt de strijd tegen de in flatie. Bovendien leidt een hogere loonsom (lonen plus door de werkgever te betalen premies) door de compensa tie tot hogere prijzen, die dan opnieuw gecompenseerd moeten worden, en zo vervol gen:» Er zit dus een sneeuw baleffect in de prijscompen satie. Ze vangt niet alleen de gevolgen van de inflatie op ze versterkt tevens dc infla tie Er zit in het systeem ten slotte iets onbillijks jegens hen die er niet van profiteren, maar wel de gevolgen van de door het stelsel versterkte in flatie moeten dragen Dat geldt met name voor veel ge pensioneerden voor het niet- AOW-deel. Er is echter ook een goede kant aan de zaak. die niet mag worden vergeten in de dis cussie over het al dan niet (gedeeltelijk) handhaven van de automatische prijscom pensatie. Ik wees daar bij een eerdere gelegenheid ook al op Laten we maar eens na gaan wat er gebeurt als we geen pnjscompensatiesys- tecm hebben. De vakbonden houden dan natuurlijk - en te recht - rekening met de (of hun) inflatieverwachting wanneer zij onderhandelen over de loonsom. Ze zorgen er dan voor dat dc werkne mers niets te kort komen door initieel" het nodige te eisen. Het is logisch dat ze daarbij aan de veilige kant blijven, dat is aan de hoge kant. Zo kan het afschaffen van de automatische prijs compensatie leiden tot een hogere loonsomstijging dan geschied zou zijn bi) het handhaven van het systeem Wat er dan uit de bus komt kan hoger zijn dan verant woord en billijk is Hebben de bonden zich bij de loononderhandelingen op de inflatie verkeken of doen zich plotseling niet te voorziene prijsstijgingen voor (zoals bij de oliecrisis van 1973). dan proberen ze achteraf uiter aard de schade in te halen Eventueel trachten ze de lo pende cao s open te breken. Onrust onder de werknemers en onmin tussen de sociale partners is er het gevolg van. De vrees van de Voedingsbond FNV komt voort, neem ik aan. uit dc sociaal-economi sche paragraaf van het re geerakkoord Daarin staat dat er bij het kabinetsbeleid vanuit wordt gegaan ..dat werknemers en werkgevers met het oog op de werkgele genheid zullen afspreken wel voort te gaan met het sys teem van automatische prijs compensatie, maar tegelijk een negatieve loonruimte (of zo men wil zuivering) toe te passen voor ruilvoetverslech tering. waarbij dc opbrengst verbetering van aan het bui tenland verkocht aardgas buiten beschouwing zal blij- Er hoeft niet gevreesd te wor den dat de (waarschijnlijk) komende regering de prijs compensatie- geheel kwijt wil Ze heeft haar voor een andere doelstelling juist no dig. namelnk het verdelen van het nodige inkomensof fer - van min 1 tot ruim 4 min procent - over de verschillen de inkomensniveaus Het af toppen van de prijscompen satie voor de hogere en hoog ste inkomens is daarbij een belangrijk instrument zo staat in de sociaal-economi sche paragraaf, naast het ma ximeren van de vakantietoe slag. BOTE DE BOER 82.50 815.00 350.00 VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1981 ACTIEVE AANDELEN AKZO AMEV 292,00 290,50 92,50 92,50 53.30 52,70 154,50 154.30 5,00 5.00 30.60 30.00 235.50 232.50 118 10 118.20 245.50 239.50 152.80 63,00 28,20 BINNENLANDSE AANDELEN 215.00b 64^50 82.20 720,00 22!Ö0 348,50 56.00 81.50f 45.00 275,00e 23,90 41,50 250.00 27,50 19.50 59,30 21.30 AgVrn Her BELEGGINGS INSTITUTEN GOUD EN ZILVER BUITENLANDS GELD AMSTERDAM (ANPl - Op dc Amsterdamse effectenbeurs gin gen de koersen op de laatste beursdag van de weck omlaag Dc animo om te handelen was hicrbn n lit t name de internationals hadden te lij den van een zwak Wall Street Zo •tuimcld' Unilever f 2 omlaag naai i 153 en Kon Olie 1,30 op I 85,30 Akzo zag 60 cent van de koers afgaan op i 22.80 en KLM 1.70 op 100 30 Hoogovens en Philips wisten dc schade te beperken tot twee dubbeltjes <»p respectievelijk f 16.10 en f 22. Ook de banken, die een verdere verhoging van de opsiagrentc hebben aangekondigd, lagen slecht in de markt ABN verloor 1.50 op 290.50 en NMB 40 cent op j 154.30. De hypotheek banken zakten eveneens gestaag naar beneden Bij de verzeke raars moest Ennia ondanks dc tors hogere nettowinst in het r sic halfjaar f 2.50 prijsgeven op i 129 Nationale Nederlanden bleef ex-intcrimdividend per sal do nagenoeg onveranderd <»p 113 40 Bij de uitgevers was El sevier-NDU l 2.50 in reactie op 115

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 23