Kernbom bedreigt met name Europa Nederland-Amerika: een feest Massale vlucht Turken Emigratie stagneert joden inS.U. Proces Martsjenko Tweehonderdjarige betrekkingen worden gevierd KISEVIERS DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1981 Conclusie Sowjet-Unie MOSKOU (Reuter) - De Sowjet- Unie heeft gisteren in een over zicht van "de stand van zaken in de wereld" geconcludeerd dat Europa de meest waarschijnlijke plaats is voor het beginnen van een kernoorlog en zegt erbij dat het oostelijk blok gereed is voor eigen verdediging. Het uitgebreide rapport over de brandhaarden in de wereld werd gepubliceerd door de Prawda. het blad van de communistische partij. Westelijke deskundigen die het niet ondertekende artikel heb ben gelezen zeiden dat het prak tisch zeker de góedkeuring heeft van het machtige centrale comité van de pgrtij. Een diplomaat zei dat het geen nieuwe iniatieven op net gebied van de Sowjetrussische buiten landse politiek bevat en blijk baar bedoeld is als uiteenzetting van het Sowjet-standpunt ten aanzien van wereldaangelegen heden met het oog op de algeme ne vergadering van de Verenigde Naties, die deze maand weer bij eenkomt. Een deskundige zei dat het meest opvallende van het rapport is dat het niet rept van het voorstel tot terugtrekking van Russische troepen uit Afghanistan. Dit plan. dat in mei 1980 door de Afghaanse president. Babrak Karmal. was voorgesteld, is door de meeste westelijke landen en door de buurlanden van Afgha nistan, Iran en Pakistan, verwor pen. Het artikel heeft vooral kritiek op de Verenigde Staten, "waar koortsachtig wordt bewapend om te trachten militaire superio riteit boven de Sowjet-Unie en haar bondgenoten te bereiken". Het artikel verwerpt opnieuw de plannen voor het opstellen van kernraketten in het westen en de goedkeuring van president Rea gan van het vervaardigen van de neutronengranaat. Het beschul digt de Verenigde Staten ook. sa men met China "te trachten van Polen een bron van internationa le spanning" te maken. Het komt echter niet met nieuwe gezichts punten over de toestand in Po len. Washington en Peking worden ook verantwoordelijk gesteld voor de huidige gevechten in Afghanis tan. "Dit alles heeft een rem ge zet op het ontspanningsproces, het internationale politieke kli maat verslechterd en het oor logsgevaar vergroot", aldus het rapport. Kanonnen in Airborne-mars wel TEL AVI V/MOSKOU (AFP) - In juni en juli heb en respectievelijk 400 en 600 joden de uit de Sow jet-Unie mogen vertrekken. Een dieptepunt sinds de Russen te gen het eind van de jaren '60 be gonnen met het verstrekken van uitreisvisa aan Russische joden. Dit heeft de Joodse emigratie- dienst woensdag bekendge maakt. Volgens schattingen zul len dit jaar niet meer dan 13.000 joden de Sowjet-Unie mogen verlaten vergeleken met gemid deld 25.000 tot 40.000 per jaar in de laatste jaren. In hartje Moskou hebben veertig Sowjet-Joden die een uitreisvi sum hebben gevraagd, gisteren anderhalf uur geprotesteerd voor het kantoor van de dienst die met de afgifte van de visa is be- last. Dit is van dissidente krin gen vernomen. De demonstran ten beklaagden zich over de traagheid bij de afhandeling van hun zaak, over het ontslag van sommige van hen. en over de weigering van de Russische au toriteiten om enige van hen een visum te verstrekken. Een functionaris van de dienst sprak met drie van de demon stranten. Daarbij verklaarde hij dat zijn dienst de stroom aanvra gen niet sneller kon verwerken in verband met geruchten dat de autoriteiten voorgoed een eind willen maken aan de emigratie van Joden. Er zijn geen arresta ties verricht, zo werd verder be kendgemaakt. mag nu OOSTERBEEK (ANP) - De onge veer honderd Britse militairen die nu te voet met twee oude houwitsers van Osnabrück naar Arnhem op weg zijn, mogen deze kanonnen zaterdag toch. zij het korte tijd. laten zien aan de deel nemers van en publiek bij de jaarlijkse Airborne-wandelmars in Oosterbeek. De militairen hadden aanvankelijk toestem ming de houwitsers gedurende de hele mars mee te nemen, maar daartegen rees verzet. De organiserende politiesportver- eniging in Renkum beslot daar op vorige week van de deelname van de kanonnen gehaal af te zien. maar dat viel weer niet in goede aarde bij een ander deel van de bevolking. Besloten is nu dat de kanonnen direct na de of ficiële opening van de tocht wor den gepresenteerd, waarna de militairen alleen verder lopen. Door het meeslepen van «de hou witsers, die in 1944 bij de slag om Arnhem zijn gebruikt, wordt ge hoopt dat er zoveel geld ingeza meld wordt dat een 59-jarige in valide ex-militair uit Engeland een aangepaste auto kan kopen. De Britse militairen arriveren morgenavond in Arnhem. Het voornaamste bezwaar tegen de kanonnen in Oosterbeek was. dat tijdens de voorgaande 34 Air- borne-marsen bewust nooit wa pentuig is meegevoerd. De be zwaren kwamen onder anderen van D'66 in Oosterbeek. enige vaste medewerkers van de tocht en zelfs van een erelid van de po- litiesportvereniging. - PARJJS (AP) - In Parijs, ver verwijderd van het bloedige geweld in zijn geboorteland Iran. vermaakt de gevluchte ex-president Bani-Sadr zich met een partijtje tafeltennis. Bani-Sadr verblijft sinds juli in Frank rijk. om zich vanuit Parijs te verzetten tegen het bewind van geestelijk leider Chomeini van Iran. INSTANBOEL (GPD) - De afgelopen maanden heb ben 34 Turken politiek asiel aangevraagd in Grie kenland. Ze vluchten gewoonlijk door de grensri vier de Evros (Marie) over te zwemmen. Vier Turken waren volgens eigen zeggen tevoren twee weken in Instanboel geweest om de zwemkunst machtig te worden. Alle vluchtelingen worden in Griekenland ondergebracht in een speciaal kamp bij Lavrion, zestig kilometer van Athene, waar onder andere wordt nagegaan of ze geen spionnen zijn. Begin juli werd bekend dat. kort na elkaar, drie Tur ken die hun toevlucht hadden gezocht op het Griek se eiland Rhodos. door de plaatselijke autoriteiten met Turkse vaartuigen waren teruggestuurd, op grond van een regeling die stamt uit de tijd van de Griekse junta (1967 tot '74). Een Turkse krant, de Gun Aydin. er van uitgaand dat het hier ..terroris ten" betrof, kwam met een kop „Bravo Grieken". Maar de Griekse minister van buitenlandse zaken Mitsotakis, zelf tijdens de Griekse dictatuur ui^e- weken naar Turkije, werd in eigen land het object van felle kritiek. Hij verkondigde dat het buiten hem om was gegaan en niet meer zou voorkomen. Vanwege hun strenge isolatie is het vooralsnog onmo gelijk de motieven van de vluchtelingen te achterha len. Volgens Griekse kranten bestaat het merendeel van de vluchtelingen uit intellectuelen uit het Koer dische oosten van Turkse. De Turkse massakrant Hurriyet kwam gisteren met een heel ander verhaal. In het kamp zouden zich geen 34, maar al 100 Tur ken bevinden. Dit aantal zou spoedig zelfs tot 1000 kunnen oplopen. Volgens Hurriyet gaat dit de Grieken veel hoofdbre kens kosten. Het zou hier namelijk niet gaan om politieke vluchtelingen, maar om lieden die met visa voor West-Europa zouden zijn omgekocht tot het af leggen van verklaringen tegen het Turkse regime. Bemanningen: ongeluk met Atlantic weer onderzoeken DEN HELDER (ANP) - Er komt een nieuwe commissie die zich gaat buigen over het ongeval in januari met een Breguet-Atlantic marine-patrouillevliegtuig, na dat eerder al een commissie van onderzoek (CVO) rapport hier- over had uitgebracht. De commandant zeemacht Neder land. vice-admiraal Hulshof, heeft gisteren ingestemd met een verzoek hiertoe van de belangen vereniging van marinepersoneel VBZ. De nieuwe commissie, re gionale commissie geheten, gaat rapporteren aan vice-admiraal Hulshof Volgens VBZ-voorzitter Schier is het verzoek tot de instelling van de commissie gedaan omdat de VBZ vindt dat de manneleiding alle procedures moet doorlopen zoals die bij ongevallen met ma- nnevliegtuigen moeten worden gevolgd. De instelling van een re gionale commissie maakt deel uit van die procedure. Daarnaast werd om deze commis sie gevraagd op een bijeenkomst afgelopen maandagavond m Kat wijk aan den Rijn van de beman ningsleden van de Breguct-toe- stellen. Volgens Schier bleek op deze vergadering dat de persoon lijke visie die de commandant van de manne-patrouillevliegtui- gen. kolonel Peeters, die dag had gegeven op het rapport van de CVO. er niet bepaald toe heeft geleid dat de bemanningsleden meer vertrouwen hebben gekre gen in de oplossing van de bestu ringsprobleem van het toestel. "In tegendeel, door de nogal nega tieve uitlatingen van kolonel Peeters over de bevindingen van de commissie van onderzoek, heeft het vertrouwen in een goe de oplossing van 'de problemen een flinke knauw gekregen. Ik betreur dit zeer", aldus VBZ- voorzitter Schier. •STADSKANAAL - Blukt er op een andere manier niet een be vredigend resultaat mogelijk dan zullen bij de Philips-vestiging te Stadskanaal hardere acties vol gen m de vorm van bijvoorbeeld stakingen en een bezetting. Dit zei gisteren FNV-bestuurder Van der Veen na afloop van een door 700 mensen bezochte vergade ring van het Philipspersoneel te Stadskanaal. MOSKOU (UPI) - In de Russische stad Wladimir is-gisteren een proces begonnen tegen de dissi dente schrijver Anatoly Marts jenko, die beschuldigd wordt van 'ar.ti-Sowjet-agitatie en pro paganda Als hij schuldig wordt bevonden, kan hij worden ver oordeeld tot zeven jaar werkkamp en vijf jaar binnen landse verbanning. Volgens het persbureau Tass heett Martsjenko zich schuldig ge maakt aan het schrijven en ver spreiden van 'Anti-Sowjet-vcr- zinsels', gericht op ondermijning l het communistische bewind. Het proces in Wladimir begon op dezelfde dag als de opening van de derde internationale boeken beurs in Moskou. Bij de vorige manifestatie, in 1979, was Marts jenko als gast verschenen op een receptie van Amerikaanse uitge vers. Het persbureau Tass sprak toen zijn afkeuring en verbazing uit over het feit dat de Amerika nen de dissidente auteur hadden uitgenodigd. Martsjenko heeft zijn ervaringen in gevangenkam pen weergegeven in het boek "Mijn getuigenis". Twintig doden bij vliegramp BOGOTA (Reuter/UPI) - Bij een vliegtuigongeval-in Paipa in Co lumbia zijn gisteren twintig men- sen omgekomen, zo hebben luchtvaartfunctionarissen in Co lumbia meegedeeld. De enige overlevende van de 21 inziten- den is er erg slecht aan toe. De slachtoffers zaten in een twee- motorig vliegtuig van Braziliaan se makelij dat vlak na het opstij gen van het vliegveld in Paipa neerstortte. Het toestel had als bestemming Cartegena aan de Caribische kust. Paipa ligt op 180 kilometer ten noordoosten de hoofdstad Bogota. Men is nog niet achter de oorzaak van het ongeluk. SEOEL (Reuter) - Tengevolge van de wervelstorm Agnes zijn in de kustgebieden van Zuid-Korea en Sjanghai vrijwel zeker ruim veer tig mensen omgekomen. In Ko rea deden zich overstromingen en aardverschuivingen voor. Er raakten bijna 30.000 mensen dak loos. In Sjanghai kapseisden bui tendien bijna 300 jonken van vis- DEN HAAG (GPD) - Als het aan de interdepartementale werkgroep viering 200 jaar betrekkingen Nederland- Verenigde Staten ligt, zal Ne derland in 1982 bij zijn be langrijkste bondgenoot niet alleen meer worden gezien als verspreider van „Hollan ditis" en „neutralistische ten- denzen". Op 19 april volgend jaar, als koningin Beatrix haar staatsbezoek aan de Ver enigde Staten begint, onder houden Nederland en de VS 200 jaar diplomatieke betrek kingen. Een groot aantal cul turele, economische en spor tieve activiteiten in zowel Ne derland als Amerika moeten dit feit luister bijzetten. Gisteren ontvouwde de voorzit ter van de werkgroep, mr. A. F. K. Hartogh, gepensioneerd topambtenaar bij buitenland se zaken, in Den Haag de plannen van de werkgroep. Behalve het staatsbezoek van koningin Beatrix omvatten die vanuit Nederland georga niseerde evenementen, zoals een door de gejneente Rotter dam gesponsorde transatlan tische zeiltocht (voor zowel toer- als wedstrijdjachten), vlootbezoeken, schilderyen- tentoonstellingen. het slaan van een gedenkmunt, de uit gifte van een gezamenlijke postzegel, de produktie van een door de Nederlandse ci neasten George Sluizer en Nico Crama te vervaardigen tv-fllm, diverse wetenschap pelijke symposia, en sport manifestaties op het gebied van hockey, honkbal, jeugd voetbal, fietsen en gehandi captensport. Het idee om de twee eeuwen vriendschap op deze wijze te vieren, is in eerste aanleg ge komen van de voormalige Amerikaanse ambassadeur in Nederland, Middendorf. Hij is voorzitter van de Ne therlands-American Amity Trust, een particuliere orga nisatie die voor deze „bicen tennial" een werkcomitéeeft opgezet, het Netherlands- American Bicentennial Com- t Dit vignet moet de viering van de betrekkingen tussen nederland en de VS illustre- mittee. Erevoorzitter daarvan is de Amerikaanse vice-presi dent George Bush. Over de Amerikaanse plannen is ver der nog weinig bekend. Het Amerikaanse bedrijfsleven zal in ieder geval een aantal topfunctionarissen naar Ne derland sturen. Het vorige kabinet had wel oren naar een viering als deze en stelde 2,5 miljoen gulden beschikbaar. Daarbovenop komen nog de gelden die ver schillende ministeries reeds hadden uitgetrokken voor ac tiviteiten in de VS of met Amerikaanse wetenschap pers in Nederland. Het Ne derlandse bedrijfsleven (zo zegt een lid van de werk groep) reageerde uiterst traag Op dit moment wordt met een Amerikaans public relations- bureau gepraat over een ge zamenlijke presentatie van Neèrlands handels- en indus triewezen op de Amerikaanse tv-buizen en in de geschre ven pers. Gedacht wordt aan hoofdprijzen voor populaire tv-quizzen, die dan moeten bestaan uit een vakantie in Nederiand. De kosten aan deze presentatie zullen fifty-fifty worden ver deeld tussen het bedrijfsle ven en het ministerie van economische zaken. Over de hoogte ervan kon gisteren in Den Haag niets worden mee gedeeld. Evenmin kon ant woord worden gegeven op de vraag of president Reagan in het kader van deze viering een bezoek aan Nederland zal brengen. In Nederland is dit idee wel geopperd, zo wisten zeer betrouwbare bronnen te melden, maar in Washington is daar nog niet enthousiast op gereageerd. Ook particuliere organisaties in Nederland dragen hun steen tje bij. Zo is de stichting Ne derland-Verenigde Staten druk doende met een uitwis seling tussen twee Ameri kaanse steden (in North-Ca rolina) en de Nederlandse ge meenten Maastricht en Arn hem. Het is de bedoeling dat tegen de 200 geselecteerde in woners van de vier steden de oceaan oversteken om kennis te maken met een tot dan voor hen vreemd land. Soort gelijke activiteiten worden gepland door onder meer Breukelen en Êrooklyn. Vrij Nederland is van mening dat er nog steeds obstakels voor het CDA-PvdA-D'66 kabinet liggen. Als formateur zal Van Agt "nog menig verrassende zet kunnen doen". Hij en andere CDA-ers speculeren er volgens het blad op dat op het komende PvdA- congres nogmaals zal worden be nadrukt dat de kruisraketten er niet mogen komen. Daarmee zou dat hoofdstuk alsnog kunnen worden opengebroken. De beoogde premier zou zich ge tergd hebben getoond over de uitlating van Den Uyl dat de laat st? wijziging van het regeerak koord niet veel te betekenen heeft. In de tv-studio. buiten beeld, liet Van Agt zich ontval len: "Zegt Joop dat? Dat zal-ie dan merken. Als hij zijn werkge legenheidsplan maakt, moet hij bij mij zijn centjes komen halen. Dat werkgelegenheidsplan van hem is van de baan. Niets veran derd? Als de staatssecretaris van sociale zaken ruimte weet te scheppen door te bezuinigen op de sociale uitkeringen dan mag de minister van sociale zaken die ruimte vullen met zijn werkgele genheidsplan". Het blad buigt zich over de vraag "waarom het nieuwe belastm- grapport-Van Bijsterveld over de verwoestende gevolgen van kop pelbazen en andere fraudeurs door Van Agt en Van der Stee wordt geheim gehouden". Het antwoord is dat de overheid zelf bijv. bij de miljardenprojecten van Rijkswaterstaat in het web van de koppelbazen zit. "De sa menwerking tussen ambtenaren onderling is bedroevend". België staat aan de vooravond van een groot aantal abortusproces sen. Abortus is in dat land niet alleen verboden, het is ook geen onderwerp van gesprek. "Abor tus is nog steeds een misdaad te gen de 'orde der familie'." Verder: de eerste honderd dagen van president Mitterrand, het laatste interview met dirigent Karl Böhm. Twee pagina's over W.F. Hermans ("De Boze Mees ter in den Vreemde zestig jaar"): negen schrijvers van een nieuwe generatie geven weer wat zijn in vloed op hun werk is geweest. Het kleurkatern biedt een even boeiend als triest stemmend ver slag van een vakantie van werkende jongeren: "De geheel verzorgde illusie". Volgens EM heeft Van Agt in zijn strijd met Den Uyl op vrijwel alle hoofdpunten zijn zin gekregen. Er zal wel degelijk volgend jaar 4.5 miljard worden bezuinigd, "alleen mag je dat cijfer niet noe men". Maar al is Van Agt voor het blad dan de grote overwin naar, anderzijds wordt geconsta teerd dat "de beoogde premier vele uren met zijn beoogde vice- premier zal moeten strijden over de beste weg die naar minder werkloosheid leidt. De grote coa litie zal een vechtkabinet bij uit stek worden. De zes harde strijd punten van de PvdA zijn gelijk de strijdbijlen van de Indianen voorlopig begraven. Voorlopig: wij zijn er van overtuigd dat de socialisten de wapens zullen op graven zodra zij in het Catshuis hun intrek hebben genomen". In een interview zegt Van Agt op het verwijt dat hij te populistisch zou zijn: "Ik kan die mensen toch niet verbieden van mij te houden". EM schetst uitvoerig het politieke portret van Ruud Lubbers. Hij komt naar voren als een dubieu ze woordgoochelaar, een hande laar in allerhand politiek goed. "Lubbers is altijd de eerste die opstaat om verontwaardigd het pand te verlaten en Lubbers is ook altijd de eerste die op zijn schreden terugkeert. Lubbers blijft altijd zitten. Hij is het vlees geworden compromis met zich zelf. Hij heeft altijd een alter ego nodig die de stappen zet die hij zo graag zou hebben gedaan. Dat ketent hem aan een man van be ton als Dries van Agt". EM kan Lubbers wel schieten, dat is dui delijk. Het geruchtmakende rapport "Binnenspiegel" over de Am sterdamse politie wordt nader bekeken. Normvervaging bij de politie. "Maar waar niet", vraagt het blad zich af. In de aanbeve lingen van het rapport ziet EM weinig. De intreeleeftijd van de agenten dient te worden ver hoogd en de stokoude, allang overleefde hiërarchie moet op de helling. "Er moet dwars door alle rangen heen met elkaar worden gewerkt en onder elkaar worden gesproken". Wat vertelt de Sowjet-Unie de jeugd over de verschrikkingen van de atoomwapens? De slavist H. Bax ging het na. "Het atoom wapen leren ze zien als een grote dikke bom, die weliswaar veel slachtoffers kan maken en puin hopen, maar waartegen je je goed kunt beschermen, bijv. door het innemen.van anti-stra- lingstabeletten De special gaat over "Zeventig jaar mr. Luns". De secretaris-gene raal van de NAVO laat zich op zijn bekende zelfverzekerde wij ze uit. "De waarheid is: ik ben niet veranderd, maar de oolitieke partijen zijn veranderd, die zijn geradicaliseerd" De Haagse Post gaat diep in op de vraag hoe ver de invloed van Van Agt in het CDA reikt. Niet alleen in de kamerfractie, maar ook bij de lokale politici en de gewone CDA-kiezcr. Uit alle gesprekken blijkt hoe sterk het CDA zich af hankelijk voelt van zijn leider. ("Het CDA als gevangene van Van Agt"). Naar de mening van het blad heeft Van Agt de verzui ling doorbroken door zich recht streeks tot de kiezer te wenden. "Feitelijk heeft hij voor het eerst de deconfessionalisering gi bruikt. In zijn eigen voordeel" Maar er zijn volgens HP ook grote gevaren. "De nieuwe partij (CDA) koos een leider die haar begiftigde met een mentaliteit en een aanhang die naar rechts nei gen. En wel met zo n zuigkracht dat men hem nog slechts op straf fe van zware averij kwijt kan. Het succes van Van Agt als lijst trekker dreigt het echec te wor den van het CDA als middenpar tij" door laatstgenoemde als plan netje opgeworpen "investerings- loon" - een deel van dejaarlijkse loonstijging die niet meer in con tanten zou moeten worden uitbe taald. maar bijv. in aandelen of obligaties. Van Veen "Kok is zo slim als een mens. Het is een schitterend ver haal dat hij vertelt. Het klopt al leen niet. De loonruimte die de werknemers moeten inleveren, dat is geen geld dat in de zakken van de ondernemers vloeit, nee, dat is geld dat er gewoon niet is. De emmer is leeg". Prof. Van der Doel gaat in zijn ko lom heftig tekeer tegen de leden van de commissie-Wagncr Hij noemt hun werkstuk een "poli- tiek-culturele staatsgreep van grote ondernemers en hun vazal len". Wethouder Wolffensperger van Amsterdam zegt in een inter view: "Lokale tv is alleen een kwestie van wanneer, niet van óf' Verder gesprekken met de 11nk-Ir.i.ü. i.i«t H.idjavi en met acteur Julien Schocnacrts. En wederom een artikel over zelfmoord: "Suïcide zou op dok tersrecept moeten gebeuren", al dus de Leidse hoogleraar René Diekstra. [hervormd nederland denkt miljoenen te besparen op pleegkinderen. Een kind ge plaatst in een gezin kost haar jaarlijks f 14.000, m een tehuis f 55.000. Er moet voor zeker acht miljoen worden bezuiqigd, dus dienen 200 kinderen te 'verhui "Op die manier wordt tegen het be lang van deze groep kinderen aangekeken". Atoom pacifisme is volgens gene raal b.d Von Meyenfeldt niet meer voldoende. "Je moet radi caler gaan denken. Je kunt de kernbewapening alleen nog te rugdringen in het kader van een totale vermindering van het mili taire geweld". Joke Smit wil een vrou wen partij, "het enige middel dat feministen overblijft om hun doel te berei ken- de herverdeling van macht ten gunste van vrouwen" Zc meent dat als die vrouwenpartij daadwerkelijk gaat ftinctioneren "de terreur van mannenland" losbreekt, "maar die drijft vrou wen pas naar elkaar toe". De soldatenvakbond WDM be staat vijftien jaar Er is nog veel te doen, meent voorzitter Henk Tegels "We pakken de essentie van het leger niet echt aan. We zenlijke dingen hebben wc bin nen het leger nog niet veran derd". Een nieuwe aflevering van ."Al leenstaande ouders en "Kerk in Polen voelt niet veel voor men senrechten". RUUD PAAUW

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 11