F abrikanten en omroepen met
groot materieel naar Berlijn
ïuropa's grootste elektronica-expositie staat voor de deur
Ombouw voor
iplantenbak
Fotolijstjes op maat bakken
Handymanschaaf
met geribde zool
Dubbeldeurkoelkast
voor inbouwkeuken
jAANDAG 31 AUGUSTUS 1981
'el eens op de Firato in de
„i Amsterdamse Rai ge-
A weest: En ook moe en
r" kleurendoof geworden?
£jj De Berlijnse Funkaustel-
lung is zeker tien keer zo
groot.
Db( e Berlijnse elektronicakermis die
.Dagjesmensen
laar loopt 't storm. De dagjesmen
sen, na een uur of wat uitgeke
ken op duizend verschillende tu
ners, versterkers of video- en tv-
apparaten, willen „show". De
zelfde show die ze anders op de
beeldbuis zien. maar nu in het
-ji echt en van dichtbij. Vandaar dat
I de Duitse televisie gigantische
jf produktieteams inzet om dage-
lijks ruim anderhalf uur zendtijd
te vullen. De radio heeft er per
manent bezette studio's en alle
buitenlandse programma's ko-
c men voor het merendeel uit het
gebouw van de zender Freies
Berlin, die tegenover het ten-
toonstellingscomplex staat.
!rote exposanten als Philips en
Grundig hebben er hun eigen hal
of paviljoen. Zij dulden geen
concurrenten in dezelfde zaal.
Vaak hebben zij er tevens kanto
ren, een bar-restaurant („alleen
voor de handel") waar de snelle
jongens in smetteloze kostuums
(want dat is belangrijk in Duits
land) koele drankjes en hapjes
genieten uit handen van fraaie
firma- of expositiedames.
daPubliekstesten"
men Funkaustellung noemt,
Firato in het kwadraat. Hij is
ook belangrijker, maar niet zo
veel dat hij de Firato in de scha
duw stelt. Daarom is er ook een
afspraak tussen Berlijn en Am
sterdam om de exposities om en
om te houden: het ene jaar in
Amsterdam en het volgende in
Berlijn.
Ic tentoonstelling die er van 4 tot
13 september wordt gehouden
ligt verspreid over 130.000 vier
kante meter expositiegrond. Er
zijn 24 verschillende hallen en 3
paviljoens en 80 zalen (van 10 tot
5000 plaatsen) tot de nok toe ge
vuld met elektronica. Er is een
park, tussen die hallen, waar ook
altijd een complete openlucht
studio is gebouwd door de ARD
of ZDF. Daar komen de shows
vandaan. Vaak is er een enorm
podium, hangend boven het vij
verwater, Blinkende pop- en
jazzballetten worden daar opge
nomen in het volle zonlicht met
nog eens duizend schijnwerpers
de „schaduwen" wat weg te
nemen.
Door
Hugo van derH
ed
TM
Stereo-tv-toestellen hebben speakers aan beide zijden van de beeldbuis.
(prijzen durft men nog niet te
noemen) heeft luidsprekers links
en rechts van het scherm, een
..superontvanger" heeft twee los
se luidsprekerboxen, net als de
HiFi-installatie En de nieuwst»-
ontwikkeling is een compleet
„rack" een toren waann video
en audiocomponenten zijn sa-
mengebouwd en het televisic-
steroogcluid via de HiFi-mstalla-
tie de huiskamer binnen wordt
geslingerd. Een zogenaamd
.jack" betaat dan uit een geheel
nieuw aan te schaften kleuren-
monitor. een bijpassend televi-
sie-afstemgedeelte. een stereo-vi
deorecorder. een audio-tuner en
versterker met daarnaast nog
een cassettedeck en twee luid-
sprekerboxen. Dit alles natuur
lijk te bedienen vanuit de leun
stoel met een soort „computer"-
toetsenbord.
Het enige voordeel van sommige
stereo-televisiesystemen is dat
films van twee talen kunnen
worden voorzien. Engelse film-
produkties kunnen dan in Duits
land via het linkerkanaal in de
oorspronkelijke taal worden uit
gezonden. terwijl via het rech-
terkanaal voor de Duitse na-
svnchronisatie kan worden ge
kozen.
Compact disc
del mag daarachter komen om
verwend te worden door de pro
ducent. Het gewone publiek,
zo'n miljoen mensen over alle
tentoonstellingsdagen, kan el
ders terecht voor Bratwürstchen
en cola. Zij mogen zich alleen
vergapen aan de apparatuur en
soms ook met de toestellen spe
len. „Die zijn afgeschreven na de
show", verzuchtte een bekende
fabrikant twee jaar geleden.
„Knoppen eraf, soms printen er
uit. Wij beschouwen de expositie
als een duurtest van onze nieuwe
modellen. Als ze nog spelen na
de Messe heeft zo'n model het
eeuwige leven..."
Dit jaar zijn er tussen 4 en 13 sep
tember 500 exposanten. De helft
uit Duitsland, de rest uit Japan
(33 procent), Europa, Amerika,
Taiwan en Hongkong. Hoofd
zaak is natuurlijk de consumen-
ten-elektronica, maar daarnaast
is er altijd veel echte techniek. Er
worden dan ook flinke zaken ge
daan, want het nieuwe seizoen
staat voor de deur. Er zijn fabri
kanten die hun nieuwe modellen
speciaal voor de beurs en exposi
tie opsparen. In zalen en zaaltjes
wordt voorgelicht over de nieu
we verkooppolitiek, de nieuwe
modellenlijn, gewijzigde deale-
raanpak en wat voor de lieden in
de branche nog maar meer inte
ressant is. Importeurs en fabri
kanten sturen hun spionnen naar
de concurrent. Sommige model
len zijn zogenaamde „mockups"
Lege kasten omdat het prototype
niet op tijd klaar was of nog niet
produktierijp. Als de expositie 's
avonds dicht gaat, worden de ge
sprekken tussen de zakenlieden
en klanten voortgezet in de tallo
ze (volgeboekte) hotels, bars, res
taurants en nachtclubs. Aan het
eind vafo de beurs is iedereen uit
geteld. Overdag op de expositie
staan en 's avonds klanten „vrij
houden" is bijna een 24-uurs job.
Toch is er tussen de commerciële
jungle door, waar het publiek
niets van merkt, veel te zien. Te
veel eigenlijk. En vaak verblin
dend mooi gepresenteerd, zoals
Grundig die vorige maal een
complete wand van een hal had
bedekt met zowat honderd pro
jectieschermen. Daarachter elk
een projector. Soms op elk
scherm een andere foto: een bont
geheel. Soms op alle schermen
tegelijk een gigantische voorste
ling van slechts een detail uit een
radio: tienduizendvoudig groot
en verpletterend mooi van kleur
en know-how: de projectoren
computer gestuurd.
Beursthema's
De thema's van deze beurs zijn au
diovisuele techniek (video-recor
ding, beeldplaat, stereo-televisie
geluid), communicatie (teletekst
in heel veel vormen, viewdata-
systemenen uit alle werelddelen)
en satelliet-televisie. Ongetwij
feld zullen er heel veel firma's
hun schotelantennes met achter-
zetapparatuur voor satellietont
vangst tonen. Wel gaan die zaken
pas in '84 spelen, maar in Amen-
ka doet men op dit terrein al heel
veel ervaring op, omdat daar al
kunstmanen voor verspreiding
van televisie gebruikt worden.
Uitgelekt nieuws
Wat de rest betreft: de afgelopen
dagen hebben een aantal groot
machten in Nederland toch een
tipje van de sluier opgelicht. Ste
reo-televisie wordt blijkbaar de
knaller van de Austellung. Zwei-
tes Deutsches Fernsehen (ZDF)
is al anderhalf jaar bezig met
„Zweikanalton". weer een po
ging van de fabrikanten om de
televisie kunstmatig te veroude
ren. Nu wordt het ook aan het
„volk" getoond. Toestellen zijn
erop ingericht en geavanceerde
videorecorders hebben twee ge
luidssporen gekregen. Weliswaar
was het televisiegeluid sterk ach
tergebleven bij het FM-radioge-
luid, maar sinds de fabrikanten
luidsprekers aan de voorzijde
draagbare radio nog meer functies
van het toestel plaatsen en soms
zelfs kleine akoestische boxjes
inbouwen, is er veel verbeterd
Vandaar de vraag of het publiek
nu wel zit te wachten op die ste
reo-televisie.
Of we het nu leuk vinden of niet,
de techniek is er en dus komt
het. ZDF begint in september
voor publiek stereo uit te zen
den. reden waarom de bekende
fabrikanten hebben besloten
hun stereo-apparatuur maar ge
lijk op de markt te gooien, ook in
Nederland Weliswaar hebben
wij voor hetzelfde systeem als de
Duitsers gekozen, maar de ZDF-
zenders. net over de grens, zijn
nog niet met stereo uitgerust.
Bovendien is de proef hier pas in
de loop van volgend jaar te ver
wachten en dan nog op kleine
schaal.
Dure audivision
Stereo-televisies zijn er in drie vor
men. Een „eenvoudig" toestel
Is het bovenstaande niet iets waar
het pubbek van wakker ligt, Phi
lips heeft nu aangekondigd dat
de Compact-Disc vervroegd uit
komt Dat moet de opvolger wor
den van de langspeelplaat, een
schijfje dat je tussen duim en
wijsvinger op kunt pakken en
dat volkomen ongevoelig is voor
stof en krassen. De geluidsinfor
matie zit opgeborgen onder een
dunne beschermhuid en is gere
gistreerd met digitale (computer-
)technieken. Het levert een fabel
achtig geluid af. Geen naald
meer in de groef maar een lase
roogje dat de muziek in het
plaatje opspoort.
Deze Philips-vinding is geaccep
teerd door 25 andere merken,
waaronder de grote Japanners
waardoor het systeem de kans
maakt wereldstandaard tc wor
den, net als indertijd met de mu-
ziekcassette is gebeurd. Daar
mee zijn op slag alle platenspe
lers verouderd.
De Compact-disc zal volgens de fa
brikant volgend jaar op de Firato
in Amsterdam worden geïntro
duceerd en rond de jaarwisseling
1982-1983 in de handel komen
Dan zullen een tyd lang van elk
nieuw muziekwerk een lang
speelplaat en een Compact-disc
worden geperst. Rond 1990 zal
de langspeelplaat (geboortejaar
1948) met pensioen mogen.
1Zo doe je dat
all
Een grote (volle) plantenbak
van eternit, waarvoor decoratieve
„omhakken" nauwelijks ver
krijgbaar zijn, kan op eenvoudige
wijze van een zelfgemaakt jasje
voorzien worden. Maak dat zon
der bodem; dan hoeft de zware
bak niet opgetild te worden.
Eerst nauwkeurig meten; hou re
kening met de dikte van het
plaatmateriaal
2. Zaag vier stukken plaatmate
riaal (bijvoorbeeld spaanplaat)
van precies gelijke grootte.
Schrijf nauwkeurig af, zodat de
stukken precies haaks zijn. Om
vochtinwerking tegen te gaan,
kunnen de toekomstige binnen
zijden van enkele lagen blanke
lak worden
neerde wandbekledingsplaat,
enz. Hier als voorbeeld een bekle
ding met schrootjes. Zaag ze op
maat en lijm ze met montagekit
op het plaatmateriaal. Zaag van
de hoekschroten de „veer' af.
- 6. Breng aan de bovenkant
stukken in verstek gezaagd hoek-
profiel (van een bijpassende
houtsoort) aan. Dit gaat het ge
makkelijkst met dunne koploze
spijkertjes. Op de vier verticale
eveneens een hoeklijstje (van iets
geringere breedte); drevel alle
spijkertjes iets door en breng
kneedbaar hout in de gaatjes aan
Een stalen blokschaaf is vandaag de dag een nogal kostbaar stuk gereed
schap. wanneer je althans van goede kwaliteit verzekerd wilt zijn. Ga er
dan maar eens aan staan om een schavcnassortiment op te bouwen zoals
de vakman dat heeft. Een echte „verfijning" van het schaafgcreedschap
is een exemplaar met geribde zool, voor een veeleisende doe-hct-zelver
eigenlijk wel een onmisbaar ding om vochtig of vettig hout (teak) te
schaven.
Zo'n geribde schaaf is er nu ook voor de amateur die een beetje op de
centjes wil letten. Het is een zgn. C-uitvoering van de Stanley Handy
man. een populaire schaaf die altijd nog enkele tientjes minder kost dan
de meer professionele schaven, maar die in kwaliteit niet onderdoet.
Weliswaar kost die Handyman met geribde zool nog f79,50, maar zoals
gezegd een „profschaaf" kan tegenwoordig niet meer voor een zacht
prijsje gemaakt worden.
Wie nog een eerste schaaf moet aanschaften, kan met dit nieuwe type
nagenoeg alle schaafwerk doen; vergeet dan eventueel de schaaf met
gladde zool voor het werk dat de nbbeltjesschaaf met aankan: smal hout,
kantjes e.d. schaven. Daarvoor kun je immers een goedkoop klein
schaafje of een surform nemen.
3. Spijker of schroef drie delen
aan elkaar tot een U-vorm. Let er
op dat ze „verspringend" beves
tigd worden; dat is nodig omdat
alle delen gelijk van afmeting
zijn. Laat de spijker- of schroef-
koppen enigszins verzinken, of
zorg er minstens voor dat ze in het
geheel niet boven het oppervlak
van het materiaal uitsteken.
e4-4. Zet de ,,U" om de plantenbak en
di bevestig het vierde stuk plaatma
teriaal. zodat een gesloten geheel
ontstaat. Controleer of de om-
ai bouw haaks staat. Hij moet enige
o} speling hebben t.o.v. de eternit
bak: 1 2 cm aan alle kanten is
voldoende.
5. De ombouw kan op diverse ma
nieren decoratief worden afge
werkt, bijvoorbeeld met formica
(lijmen met contactlijm), gefi-
Voor mensen, die het eens hele
maal anders willen doen: (fami-
lie-)foto's op maat 'verpakt' in
bakkersklei! Moeilijk? Welnee:
het is gewoon een lijstje van ge
bakken brooddeeg, waarachter u
foto van één of meer van uw
'dierbaren' plakt. Heel simpel
dus, maar het effect is werkelijk
verrassend, hetgeen u beslist zult
merken aan de reacties van uw
bezoek. Trouwens, wat dacht u
van zo'n 'deeg-lijke' fotolijst als
kadootje. Origineel, niet waar, en
echt makkelijk met weinig mid
delen te maken.
Ga als volgt te werk: meng 3 delen
gewone bloem met 1 deel zout (te
gen schimmelvorming) en 1 deel
water. Goed kneden tot er een
plastische boetseermassa ont
staat - eventueel een theelepeltje
glycerine toevoegen.
Rol met beide handen drie lange,
dunne strengen en vlecht deze in
de vorm van een cirkel in elkaar.
>e koelkast is in veel ïnbouwkeu-
kens vaak een lastig element. De
koel-vrieseenheid moet bij voor
keur onzichtbaar worden wegge
werkt in het 'keukenfront', de
kastenwand die het gezicht van
de keuken bepaalt. Dat is bereikt
door het zgn. geintegreerde in-
bouwsysteem, dat Philips zojuist
introduceerde. Daarbij is een zo
wel praktische als fraaie oplos
sing gevonden. De deur is door
middel van een sledemechaniek
verbonden aan de normale koel
kastdeur, in de formaten van de
andere grote deuren in de kasten
wand. Boven die deur zit nog een
kleinere, ook genormaliseerd aan
de overige kastdeurtjes. Daarach
ter verbergt zich het vriesvak.
Een van die koelkasten uit het gein
tegreerde inbouwsysteem (ARB
506) heeft een netto inhoud van
240 liter, waarvan 58 liter voor het
vriesvak. In de praktijk blijft dat
voor veel mensen voldoende; het
opslaan van grote buffervoorra
den aan diepvriesvoedsel i
genwoordig niet meer zo in trek
De vriescapaciteit is 6 kilo per et
maal. Zelfs deze 'zware jongen'
springt zuinig om met energie;
per 24 uur verbruikt hij 1,7
kWh.
Werk op de matte kant van met
boter ingesmeerd aluminiumfo
lie. Blaadjes, bloemen e.d. snijdt
u met een puntig mesje uit een
platgerolde deegplak. Maak het
figuurtje aan de onderkant iets
vochtig en duw het goed aan op
de gevlochten krans. Daarna met
een satéstokje de nerven inteke
nen. Scheur of knip het uitste
kende aluminiumfolie eraf en leg
het geheel op de bakplaat van een
voorverwarmde oven. Laat het zo
2 tot 3 uur staan - oventempera
tuur circa 200 graden C. Tussen
tijds regelmatig controleren.
Laat het werkstuk na het (door en
door) bakken helemaal afkoelen
en schilder het daarna ten minste
tweemaal met (matte of glanzen
de) blanke lak of vernis. Plak ten
slotte de foto met knutselfijm te
gen de (platte) achterkant van het
lijstje. Misschien een leuk idee
voor de best geslaagde vakantie-
kiek dit jaar. Een sene kleine lijst
jes met daarin foto's van gezins-
en-of familieleden doen het erg
leuk als ze (op een lint) onder el
kaar geplakt worden. Succes ver
zekerd!
Mocht u meer willen weten over het
creatief werken met deeg. dan ad
viseren we u het (tweede) boekje
van Pien Lemstra (uitgave Cante-
cleer). Het heet 'Huisje-Boompje-
Beestje in deeg' en kost
f 17.50.
En nu we het toch over boenen heb
ben: onlangs is verschenen bij
uitgeverij Helmond het boek
'Meer doen met u v foto's'. Het is
geschreven door Alex Morrison
en staat werkelijk boordevol tips
en ideeën voor het afwerken, be
werken en verwerken van (al dan
niet zelfafgedrukte) foto's. Met
name de vele verschillende ma
nieren waarop grote en kleine fo
to's toegepast worden, maken het
boek tot een nuttig bezit voor ie
dereen die foto's heeft, maakt of
laat maken. Dit njk in kleur geïl
lustreerde en 142 pagina's tellen
de boek iè verkrijgbaar bij elke
boekhandel en kost f 29,50.
Tegen de zogeheten kant-en-klaar
foto, die al ruim dertig jaar be
staat. worden vaak nog de aloude
bezwaren uit die begintijd aange
voerd: na verloop van tijd verble
kend beeld, geen negatief be
schikbaar om extra afdrukken te
(laten) maken enz.
Er is sinds het einde van de jaren
'40, toen Edwin Land het 'direct
klaar' systeem bij fotograferen
uitvond, echter wel heel wat ver
anderd en verbeterd. Dat blijkt
wel uit het feit dat de beroepsfo
tografen hun geringschattende
houding ten opzichte van dit foto
systeem helemaal hebben laten
varen. Ook kunstenaars maken
dankbaar gebruik van het direct-
Afdruk van
Kant-en-klaar
foto is nu ook
mogelijk
klaar systeem. Step-by step illu
stratiewerk voor technische han
delingen, zoals bijvoorbeeld in de
dhz-inl'ormatie. worden vastge
legd met zo'n camera en aan de
reeks opnamen heeft de tekenaar
dan een stevig houvast
Voor de amateur is die kant-en-
klaar fototechniek heel interes
sant. Je kunt een plaatje meteen
bekijken en het zo nodig opnieuw
maken. Dat is wel heel wat anders
dan de hele film volschieten, af
drukken laten maken en dan pas
zien of de plaatjes 'gelukt' zijn.
Wat velen zich nog niet realiseren
tegenwoordig kun je een direct-
klaar foto gewoon naar de foto-
handelaar brengen om er extra af
drukken van te laten maken.in
feite is het een kopie
