w
"Ik heb het met
mijn capaciteiten
redelijk gedaan"
Interview
PERZISCHE TAPUTEN TEGEN SPOTPRUZEN
piPPIIlllllliiiw»
Schrijver Anthony van Kampen
("Ketelbinkie"vandaag 70 jaar
295."
ti&or
865,-j
IMlMiiiiiiii
VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1981
VARIA
PAGINA 17
Door Ruud
van den Dobbelsteen
In de ban van een stem. Met Anthony van Kampen praat je niet Je luistert. Uren
lang. Zonder je een moment te vervelen. Een man die de kamer helemaal vult.
Alleen en uitsluitend met die ranselende, fluisterende. bulderende en lispelende
stem. Zo vertelde Jean Dulieu vroeger voor de radio de avonturen van Paulus de
Boskabouter. Dezelfde afwisseling van stemmetjes: hetzelfde ritme van spanning
en ontspanning. Van Kampen: "M'n kinderen zeggen wel 's: toe. vader ga het nou
niet versieren. Want die weten dat een klem verhaaltje dan zomaar kan uitlopen
tot eli... tot iets van een half uur
Hij wordt vandaag zeventig
jaar. Tot z'n eigen verbazing.
Ze hadden hem dan wel ge
zegd, dat hij honderddertig
zou worden of iets in die
geest, maar mooi dat-ie plot
seling wel van die „akelig
kouwe voeten" kreeg. „Zo n
smerige rotkou. die langzaam
omhoog griebelde. Ik dacht
nog: nou ja, kouwe voeten
heeft iedereen wel 's, niet
waar. Dus ik hou m'n mond.
Totdat ik weer zo'n aanval
kreeg. En nog een. En nog
een. Ik kijk zo naar dat been,
dat steeds blauwer werd en
nog ging schilferen ook, dat
ik denk ja hoor 's Toon, net
komt me voor dat er iets niet
helemaal in orde is"#
Geen praatjes
Hetgeen niet veel later door een
ernstig kijkende chirurg
werd bevestigd. Of hij de za
ken thuis maar even wilde
gaan regelen. Want eh... ja, de
kans zou er wel eens in kun
nen zitten dat eh... Nou ja,
meneer Van Kampen zou 'm
wel begrijpen.
Van Kampen: ,.En of ik 'm be
greep. Nou. dan heb je geen
praatjes meer hoor. Ik ben
naar buiten gegaan en ik heb
op een bankje wel eventjes
zachtjes zitten huilen. Ja.
Maar toen ze me de woens
dag daarop naar de operatie
kamer brachten... Man, dat is
een van de'meest fantasti
sche ervaringen géweest. die
ik ooit in m'n leven heb ge
had... toen was ik volkomen
rustig".
„Ha, ik was eerder nieuwsgie
rig. Dat is dan toch de journa
list in me hè. Ik dacht, nou
gaat het gebeuren. Hoe zou
het daarboven zijn? Niet dat
ik gelovig ben, maar toch... Ik
heb de balans opgemaakt en
ik kwam tot de conclusie,
Van Kampen je hebt het re
delijk gedaan. Je hebt geen
grote zonden begaan. Het
komt allemaal best in orde
met je. Nou, en zo ben ik gaan
slapen. Heel rustig".
Twee operaties die een volle
dag duurden. Van Kampen'
redde het. En schrijft zelfs al
weer. Z'n memoires. ..Het is
natuurlijk niet meer zoals
vroeger. Goh. wat kon ik
werken. Begon ik om negen
uur 's ochtends - stopte ik
drie uur 's nachts. Niet één
dag, maar weken achter el
kaar. Hoef ik nu niet te pro
beren, natuurlijk. M-aar jéé. ik
ben als een kind zo blij dat
het alweer gaat. Want ik heb
anderhalf jaar niet kunnen
schrijven, hoor. En ik schrijf
toch zo graag".
Asbest
„U bent van asbest en gewa
pend beton, hebben ze wel 's
tegen me gezegd. Maar na die
operaties, die narcoses van
acht uur, kon ik niet eens een
handtekening zetten. Toen
was ik bang zeg. Je gaat dan
toch geloven, dat je mis
schien wel celebraai gestoord
bent. Ja, weet jij veel. Ik mag
dan wel een nogal zekere in
druk maken, maar de
werkelijkheid is anders.
Schijn allemaal, pure schijn.
Als iets me vijfendertig keer
uitstekend is gelukt, dan ben
ik als de dood, dat het me de
zesendertigste keer finaal
mislukt. Zo'n type
Anthony van Kampen, de
schrijver. Of ,.de verteller",
zoals hij zich bij voorkeur
noemt. Welke jongen las
nooit zijn „KetelbinkieEn
hoevelen genoten er niet van
zijn „Jungle Pimpernel". Een
miljoen boeken zijn er onder
hand van verkocht. Een voor
Nederlandse begrippen on
gehoord aantal. „Het vertrou
wen in je schrijfkunst wordt
door zo'n oplage natuurlijk
niet minder. Maar toch... Ik
schreef „Jungle Pimpernel"
in minder dan een half jaar.
Zo met het idee van: nou ja,
m'n uitgever wil het zo graag.
Ik dacht, die verhalen heb
ben al in ik weet niet hoeveel
kranten gestaan - geen hond
die er dan ook nog eens een
boek over wil lezen. Kwam
het boek uit, stond het twee
jaar lang nummer n op de
bestsellerlijst".
„En nou kan je daar heel blasé
over doen, maar ook ik ben
maar een doodgewoon mens.
Dus ik liep niet eens naast
mijn schoenen, nee. ik was ze
compleet kwijt. Toon had een
meesterwerk geschreven,
daar kwam het zo ongeveer
wel op neer, en er moest ui
teraard meteen een nieuw
meesterwerk op volgen. Dat
werd „Runamar". Een ver
haal dat zich in Schotland af
speelde. Ik zeg tegen die
Schumacher, m'n uitgever:
„Als ik jou was, zou ik er toch
minstens 25.000 laten druk
ken". Hij zegt: „Tututut. we
draaien er eerst 5000 en dan
kunnen we altijd nog zien".
Ik kwaad. Stelletje halfwas
sen, daar op die uitgeverij.
Begrepen er niets van".
Flop
„Het boek komt uit en wat
dacht je... nul komma nul.
Geen hond had belangstel
ling. Het doet wat pijn, maar
op zo'n moment sta je wel
weer met beide benen op de
grond. D'r zijn aan het oud
worden veel nadelen verbon
den. Maar ook één heel groot
voordeel: je leert relativeren.
Nou moet ik wel bekennen,
dat er een paar mensen ogen
blikkelijk beginnen te lachen
als ik zoiets zeg. Truus. m'n
vrouw en Nienke en Warry,
m'n kinderen. Want ik ben en
blijf iemand, die zich vlug
laat meeslepen. Je mag het
naïviteit.noemen, maar ook
enthousiasme".
,Moet je horen, als ze hier ko
men met de vraag of ze Marv
Bryant mogen verfilmen, dan
ben ik eerst verbluft. Maar
dan ben ik wel zo iemand, die
bij zichzel denkt: verrèk, da's
een goed idee. Want dat bock
leent zien nu eenmaal bij uit
stek om verfilmd te worden.
En dan gebeurt het hè. Dan
laat ik me helemaal meesle
pen in m'n enthousiasme. En
als ze dan nog mededeling
doen van het feit. dat het me
vrouw Jane Fonda heeft be
haagd de hoofdrol te gaan
spelen..."
„Warry, die bij de televisie zit.
die waarschuwt me dan. „Va
der, die filmwereld dat is een
wereld die is totaal anders.
Dat moet je heel anders aan
pakken. Zakelijker. Veel
meer de grote jongen uithan
gen. die e-v-e-n-t-u-e-e-1 be
reid is de filmrechten te ver
kopen". En dan zeg ik naden
kend en met volle overtui
ging: „Oké jongen, je hebt ge
lijk", maar als ze dan vanuit
Australi weer aan de telefoon
hangen, dan ben ik die voor
nemens op slag en sprong
vergeten. Lokkende rijkdom,
jongen. Ha. Maar ook illusie
en desillusie".
Memoires
Overigens moet de mogelijk
heid nog altijd met worden
uitgesloten, dat Marv Brvant
inderdaad wordt verfilmd.
- Omdat er zoveel dollars in
zijn gestopt. Dit in tegenstel
ling tot „Corsicaans avon
tuur". dat met Maria Schell in
de belangrijkste rol op het
witte doek zou verschijnen.
Van Kampen voorlopig be
rustend: „Nou ja. ik zal het al
lemaal toch moeten afwach
ten. Warry beweert dat Mary
Bryant eens zal worden opge
nomen. Niet omdat ik zijn va
der ben, maar hij vindt het
voor een film een uitmun
tend verhaal. Maar of ik het
nog zal beleven".
Berusting. Voorlopig zijn zijn
memoires het belangrijkst.
Elke dag weer een stukje. In
die hoge. met hout betimmer
de werkkamer naast dat heer
lijke huis in Bergen. Zojuist
is-ie klaargekomen met zijn
„Jungle-Pimpernel periode".
Zijn doorbraak. Als Anthony
van Kampen daarover begint
te vertellen, zwijgen zelfs de
vogeltjes buiten. Een stem
met het aanzwellende en dan
weer wegzakkende ritme van
een oerwoudtrom.
„En dan - op een avond - gaat
de telefoon. „Helffrich hier,
heeft u even tijd meneer Van
Kampen?" Helffrich was dus
de commandant zeestrijd-
krachten. Ik zeg: „Natuurlijk
admiraal, ga uw gang". Hij
zegt: „U zult het met me eens
zijn. dat onze marine momen
teel voortreffelijk werk doet
in de Indische wateren. Maar
ik lees er niks van in de krant.
Hoe komt dat?" Ik zeg: „Ja,
er zijn geen echte maritieme
schrijvers in dat gebied". Hij
zegt: „Maar kunt u er dan niet
heen gaan?" Ik zeg: „Neemt
u me niet kwalijk admiraal,
maar dat is onder de huidige
omstandigheden onmogelijk.
Ik ben momenteel mede-di
recteur van een uitgeverij en
die kan ik niet zomaar in de
steek laten". Hij zegt - want
zo'n man was het dus - hij
zegt: „Wat is nou belangrij
ker. 's landsbelang of die uit
geverij van u". En hij hangt
op".
Landsbelang
„Drie dagen later. Telefoon. De
president-commissaris van
onze uitgeverij, die zelf gene
raal was. En een vriendje van
Helfferich. „Goede mogge
meneer Van Kampen, u gaat
een jaartje naar Indië. Lands
belang". Vier weken later al
trok ik het zeegat uit. Op weg
naar de Gordel van Smaragd.
Met de Kortenaer. Eind '47.
Niemand jongen, niemand
heeft Indie gezien zoals wij
het hebben gezien. Frits Was-
senburg, de befaamde came
raman. en ik. De hele marine
stond voor ons klaar. Ik hoef
de maar naar admiraal Pinke
te gaan. „Big Ocean Bill", of
we konden ons alweer in
schepen. Landsbelang En de
verhalen die ik schreef ver-
(Fluisterend» Ik was vol
maakt gelukkig Ik was op
het eiland van de kannibalen
en koppensnellers. Ik zeg
„Frits. ik ruik het avontuur'
En Frits zegt: „Toon. ik ruik
alleen maar stank".
Misprijzend
r, miH
Anthony van Kampen: "Ik schrijf toch zo graag
schenen in kranten in heel
het land".
.Alleen Nieuw Guinea, dat
bleef onbereikbaar voor ons.
Tot een paar weken voor ons
voorgenomen vertrek. We zit
ten op Priok een biertje te
drinken op de club. hoor ik
achter me het woord Nieuw
Guinea vallen. Niet netjes
van me natuurlijk, maar ik
schuif m'n stoel een beetje
naar achteren en ik begrijp
uit het gesprek dat een paar
lui naar Nieuw Guinea moe
ten met een vliegboot. Ik zeg
tegen Fnts: „Frits. jongen,
dat pikken we nog c
Oplossing
lang"
Guinea. Landsbe-
„Wij de volgende dag naar „Big
Ocean Bill". Ja. admiraal, we
zitten vlak voor ons vertrek,
maar dat is nou jammer, we
zijn nog niet in Nieuw Gui
nea geweest. Enne ja. dat
hoort toch ook tot ons Ko
ninkrijk. We vinden dat we
daar ook nog maar eens een
kijkje moesten nemen...
Landsbelang".
„Nou. dat belang zag-ie dan wel
niet zo zitten, maar er was
nog iets anders. D'r ging bij
na nooit iemand naar toe.
Nee. maar daar had ik dan
wel een oplossing voor. Heel
toevallig was mij ter ore ge
komen. dat er een vliegboot
op het punt stond naar het
onbekendste stukje Neder
land te vertrekken. En als de
admiraal het niet ontriefde.
waren Frits en ik wel bereid
ons in te schepen. Je moet
tenslotte iets over hebben
voor 's landsbe... Nou ja. dat
woord gebruikte ik toen na
tuurlijk even met meer".
„Big Ocean Bill" telefoneren.
Ja. er ging dan wel een vlieg
boot. maar daar konden de
heren niet meer bij. Nou kan
ik verrekte sip kijken en toen
moet ik dat wel heel erg heb
ben gedaan. Want opeens
pakt de admirbal weer de te
lefoon en blaft „Verbind me
met Van Diermen
„Van Diermen. dat was de
„toean basar" van de olie in
Indie. De grote man dus.
BPM. En dan. dan begint er
een sprookje. Of we even
langs wilden komen. Zo be
gint een film joh. We parke
ren de auto bij een bordes, zo
groot, zo verschrikkelijk ont
zettend groot... Trap op. pal
men. salon met ïjsgekoelde
dranken en mooie Chinese
vrouwtjes. Komt er na vijf
minuten een klein driftig
mannetje m „kort wit" bin
nen. Wij stonden - ons be
wust van het belang van ons
bezoek - te puffen in het
„lang wit". Het zweet stroom
de uit onze pas geschoren po
nen".
„Van Diermen". zegt dat kleine
driftige mannetje. „De heren
willen naar Nieuw Guinea''
Prima. Er vertrekt een vlieg
boot over drie dagen en u
kunt mee. Alles is geregeld.
Goede reis". En weg was-ie.
Drie dagen later landen we in-
stikdonkere nacht op een
baai in Nieuw Guinea. Nood
weer Het donderde en blik
semde. De regen stroomde
neer. Twee uitgeholde boom
stammen met een paar stin
kende papoea's brachten ons
naar een verrotte steiger met
een stinkende lekkende, in
elkaar gezakte druipsteen
grot, die ze hut noemden.
„De volgende ochtend kwam er
oen klein mannetje op be
zoek. Hij had geloof ik iets
mei de PTT 'c maken ..Ah, u
bent dus journalist Mooie
verhalen" Na een tijdje zegt-
le „Op Hollandia. daar zit
een vent. die heeft verhalen
Da's een man die heeft in de
oorlog het hele Japanse leger
achter z'n broek aan gehad.
Omdat-ie weerberichten en
zovoort doorgaf aan de geal
lieerden Maar ze hebben m
niet te pakken gekregen. Hij
kon steeds weer een andere
schuilplaats vinden. Samen
met de inboorlingen, die hem
hebben geholpen. Mensen
die nog helemaal in het ste
nen tijdperk leven".
„Je bent wel een hele slechte
journalist als er bij zo'n ver
haal niet allerlei schellen, bel
len en wekkers in zowel je
rechter als je linker oor gaan
rinkelen. Een paar dagen la
ter zat ik oog in-oog met doc-
tor ,i v de Brusn en ik heb
zelden iemand mispnjzender
naar mij zien kijken dan hij.
„Nee", zei hy glashard, „ik
sta geen interview toe" Hij is
later een van m'n beste vrien
den geworden. Vic de Bruyn,
alias ..Jungle Pimpernel'
Anthony van Kampen schreef
er ook zijn best verkochte
bock over. De schrijver:
„Maar als ze me nou vragen,
wat is uw „chef d'oeuvre".
het beste wat ik in mijn leven
als schrijver heb gedaan, dan
zeg ik toch „Dat is '..Het
Land dat God vergatDat
boek over de leprozenkolonie
van pater Jan de Vries. Dat
was een boek met een missie.
Een boek. dat betekenis heeft
gehad. Een boek - ik hoop dat
het niet te opschepperig
klinkt, maar ik zie het nu een
maal zo - met een sociaal-hu
manitaire betekenis. Duizen
den hebben door wat ik daar
over geschreven heb. een
menswaardiger bestaan ge
kregen. Ik ben geen Melville
of een Hemingway, weet ik
best. maar als ik dat bedenk,
dan zeg ik toch bij mezelf:
„Ik heb het met mijn capaci
teiten toch vrij redelijk ge
daan". „Dat geeft me voldoe
ning. Ik schaam me niet, dat
te bekennen".
ADVERTENTIE
openings-
stunt
salon
maten
huis- en
eetMtnef
lapiiien
U hebt het in alle dagbladen kunnen lezen!
Door: slechte economische omstandigheden
zijn veel tapijtzaken en groothandelaren in
grote liquiditeits problemen gekomen. Om
deze reden, hebben een aantal importeurs,
teneinde hun faillissement te vermijden, de
krachten gebundeld.
Zij hebben de PERZEN GIGANT te Den Maag
bereid gevonden, hun voorraden direkt aan
het publiek en h.h.handelaren ten gelde te
maken, tegen de
ALLER LAAGSTE PRIJS
DIE MOGELIJK IS!
super-stunt»
BERBERS
We «Vore Mo rokkl
300 200
240
*170
565,-,
«Sr»
op onze 4e etage Vindt U de meest]
unieke kollektie perzen^",n
Nederland heengebracht.
o.a. Blauw Kashan i 325 x225f
1 isphahan 320 x 220
Nain Bidjar, Veramin.Quom,
Keshan, Abode, Tabriz, Sarough,
Kazak etc. unieke Koopjes I
supermaten voor ambassades, hotels, villa's en herenhuizen!
Isparta 670 x 400 Afghaan 512 x 351
tegenmeeneempnizen
GRIJP DEZE KANS
NU OF NOOIT
DONDERDAG KOOPAVOND
2500 m' VPrltn -
^0'9esfouwd Spim,e' 5 e'oges
Oosterse tapijten sctle en
a'rekfi
