Glas als hobby
Kruisduivel voor het zware werk
Schroeven met
de boormachine
Geplastificeerd
materiaal bewerken
Gordijnrails niet
smeren met olie
Bedieningspanelen in braille
Badspel voor peuters
Handige
voegen-
krabber
Diep boren
Glutch in
nieuwe
vormen
VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1981
Steeds meer doe-het-zélvers
ontdekken de gemakken
van het machinaal ver
werken van schroeven. De
mogelijkheid daartoe
wordt geschapen door de
snelle opmars van de elek
tronisch regelbare boor
machine, die vanuit stil
stand traploosop de ver
eiste snelheid kan worden
gebracht. Bij Skil hebben
ze dan ook de bedienings
schakelaar van die machi
nes gaspedaalgenoemd.
Voor het in- en uitdraaien van
schroeven is uiteraard een zoge
naamde omkeerbare machine no
dig (links- en rechtsom draaiend);
met een alleen rechtsom draaien
de, traploos regelbare machine
kunnen overigens ook schroeven
worden ingedraaid.
Het enige wat men ervoor nodig
heeft, is een aantal „bitjes". Zo'n
bit wordt in de boorkop van de
machine geplaatst en dan is dat
samen een „boorschroever", of
wel een elektrische schroeve-
draaier.
Machinaal schroeven verwerken
gaat niet alleen sneller dan met de
hand (wat vooral bij min of meer
omvangrijk schroefwerk toch
wel belangrijk kan zijn), het
spaart ook heel wat lichamelijke
energie. Wie erg veel schroeven
achter elkaar verwerkt, zal dat
aan de handpalmen wel merken,
als het allemaal met de hand moet
gebeuren.
Belangrijk is ook dat het. als men
machinaal werkt, in veel gevallen
overbodig is om de schroef-
gaatjes voor te boren. Alleen wan
neer splijtgevaar bestaat (dun
hout), in erg hard hout en bij het
verwerken van „zware" schroe
ven kan het voorboren wenselijk
zijn. Ideaal bij het werken met de
elektrische boorschroever is het
gebruik van de moderne snel-
schroeven (ook wel spaanplaat-
schroef genoemd). Die trekken
zich door een aangepaste spoed
en draad heel gemakkelijk in het
hout en vinden daarin een betere
grip.
De speciale „bits" voor het machi
naal schroeven zijn thans vrij al
gemeen verkrijgbaar. Stanley
heeft onlangs een serie van die
dingetjes in de handel gebracht,
voor gewone gleufkop- en voor
kruiskop (ook pozidriv) schroe
ven, in enkele maten. Ze zijn per
stuk of per setje te koop in de dhz-
en gereedschappenzaken. De bits
zijn gehard en ze gaan dus een
hele tijd mee.
De bitjes voor de boormachine.
Een grappig en onderhoudend bad
spelletje voorkinderen van 1 tot 3
jaar is dit „bath activity centre".
Het kan over de rand van de bad
kuip worden gehangen, waarna
het bad precies tot aan de onder
kant van het badspel met water
wordt gevuld. Alles beweegt en
draait eraan, zodra het kind er
met een bijbehorend bakje (in
bootvorm) water in laat lopen.
Dat komt er langs allerlei weg
getjes weer uit, terwijl de dingen
allemaal bewegen. Er komt af en
toe zelfs een blauwe inktvis uit
zijn grot. In bad gaan wordt voor
peuters op die manier een pog
groter plezier.
Dit badspel van de Amerikaanse
speelgoedfabrikant Fisher Price
kost in de winkel f 56.95. Het zit
uitermate sterk in elkaar.
Extra
dikke
isolatie rol
Om aan de behoefte van een iso
latiemateriaal met een zo
hoog mogelijke isolerende
waarde te voldoen, heeft Ri-
gips de nieuwe Multisol ont
wikkeld. Het is een 10 meter
lange „deken" van minerale
wol, met een dikte van 8 cm.
De gebruikelijke maximale
dikte was 6 cm. De isolatie-
waarde is daardoor met 33
procent gestegen. De Multiso-
1-rol is geheel aangepast aan
het snelbouwsysteem dat Ri-
gips enige tijd geleden op de
markt heeft gebracht. Door
de breedte van 60 cm past
Multisol in dat systeem, dat
gebaseerd is op gipskarton-
platen van die breedte.
Het matenaal kan gebruikt wor
den voor isolatie van dakbe
schot. plafonds, muren en
voor het zelf bouwen van ge-
luidwerende scheidingswan
den.
De rol is verkrijgbaar bij de gro
te doe-het-zelf- en bouwcen
tra. Nadere informatie: Ri-
gips, Vianen, tel. 04373-
3644.
Zo doe je dat
Plaatmateriaal dat is afgewerkt met
een dun laagje hardplastic (het
bekendst en meest gebruikt zijn
de „planken" van dit materiaal,
verkrijgbaar in diverse breedten)
vergt een zorgvuldige behande
ling tijdens de verwerking. Als
zo'n paneel afgezaagd moet wor
den, schrijf dan aan beide kanten
af en kras op de lijnen het plastic
laagje met het zogenaamde for-
micamesje van Stanley stevig
Gebruik voor het zagen een zaag
met kleine tanden (goed scherp!)
en zaag nauwkeurig over de inge
kraste lijnen. Dit voorkomt af
brokkelen van het plastic langs
de zaaglijn, waarvoor met name
de onderkant erg gevoelig is.
Zaag eerst de eveneens met plas
tic beklede zijkant door. Wanneer
u het paneel bijna hebt doorge
zaagd, wees dan even voorzichtig
bij het doorzagen van de andere
zijkant.
De afgezaagde zijkanten kunnen
met voorgelijmd kantenstripma-
teriaa 1 worden bekleed. Schuur
die ruwe zijkant eerst enigszins
glad en verwijder het schuurstof.
Om de voorgelijmde kantenstrip
goed te kunnen aanbrengen, is
het raadzaam de kanten eerst met
contactlijm in te strijken; daar
door wordt het materiaal (het is
immers spaanplaat, dus nogal
„open" van structuur) beter
hechtend. Goed laten droge
Knip de strip ruim op maat, leg hem
op de kant van het materiaal en
bevestig hem door er met een
(niet al te) warm strijkijzer over te
gaan. De zogenaamde hotmelt-
lijmlaag smelt dan, hecht zich op
het materiaal en wordt bij afkoe
ling weer hard. Dit stripmateriaal
is in diverse kleuren en houtdes
sins verkrijgbaar, overeenko
mend met de afwerking waarin
het plaatmateriaal verkrijgbaar
De strip is iets breder dan de plaat
dikte. De overstekende randjes
moeten verwijderd worden,
evenals de stukjes die aan beide
zijden uitsteken. Gebruik daar
voor een scherp mesje, dat u zo
houdt dat het lemmet bijna over
het plaatoppervlak gaat. Snijd zo
Op deze tekening de handelingen die voor een goed resul
taat nodig zijn.
In de zomertijd komt er tussen de
voegen van tegels en stenen van
terras en tuinpad heel wat on
kruid doorgroeien. Er zijn chemi
sche middelen om dat ongewen
ste groeisel te doden en de voe
gen voor geruime tgd onknndvru
te houden, maar niet iedereen is
zo gecharmeerd van dergelijke
vergifmiddeltjes.
Men kan natuurlijk ook af en toe de
boel uittrekken of -krabben. Dat
levert wel pijnlijke knieen op.
Waarom is er nog geen enkele fa
brikant op het idee gekomen een
„voegenkrabber" te maken met
een lange steel, zodat je staande
kunt werken?
Doe het dan zelf maar. een driehoe
kige verfkrabber, bevestigd aan
een houten harksteel, maakt het
werk een stuk gemakkelijker.
Verwijder het handvat, boor een
gat in de steel en lijm de schacht
van de krabber met tweecompo
nentenlijm in dat gat. Er zijn ook
speciale voegenkrabbers (met
verwisselbaar ..mes" van gehard
staal) in de handel, die eveneens
op een steel kunnen worden be
vestigd.
mogelijk de hele lengte in èen on
onderbroken beweging af.
Schuur zo nodig de afgesneden
kantjes nog even met heel fijn
schuurpapier na.
Wanneer in geplastificeerd mate
riaal door-en-door geboord moet
worden, is dit de methode om^uit-
brokkelen van het plastic te voor
komen: boor eerst, met een hout-
spiraalboortje, een gat van gerin
ge diameter voor. Zet daarna een
voor van de vereiste diameter in
de machine (of booromslag) en
boor tot de halve diepte, draai het
materiaal om en boor vanuit het
voorgeboorde gaatje terug.
Visueel gehandicapten kunnen het
best uit de voeten in hun eigen
omgeving. Door een doelmatige
inrichting kunnen huishoudelij
ke bezigheden zoals koken, was
sen, afwassen en schoonmaken,
na enige oefening, net zo makke
lijk worden uitgevoerd als door
anderen.
Het bedienen van elektrische ap
paratuur levert daarentegen nog
al eens moeilijkheden op. Vooral
het programmeren van wasauto
maten, drogers en afwasautoma-
ten schept vaak problemen.
Voor dit probleem vond Miele,
voor Nederland in nauwe samen
werking met de Blindenbiblio
theek Le Sage ten Broek in Nij
megen. een oplossing in de vorm
van een transparant plaatje met
aanduidingen in braille.
Dit zelfklevende "braillepaneel" is
heel eenvoudig over het bedie
ningspaneel van de automaat
aan te brengen. Omdat het brail
lepaneel transparant is en de or-
ginele tekst dus duidelijk lees
baar blijft, kunnen zowel niet- als
wel- visueel gehandicapten de
automaat bedienen.
Voor de Nederlandse markt heeft
Miele voorlopig voor twee typen
wasautomaten, de W 436 en de W
438, de drogers T 333 en T 336 en
voor de afwasautomaat G 520
braillepanelen laten ontwikke
len.
Een braillepaneel is a 10 incl.
btw verkrijgbaar bij Miele Ne
derland B.V., postbus 166, 4130
ED Vianen, telefoon: 03473-8880.
De nog altijd in gebruik zijnde me
talen gordijnrails werken na ver
loop van tijd steeds stroever om
dat „aangekoekt" stof het rollen
van de runnertjes bemoeilijkt.
Vaak wordt dan geadviseerd om
een paar druppeltjes olie aan te
brengen, maar dat kan men maar
beter niet doen. In het dunne olie
laagje blijft stof des te vaster
plakken en het middel is dan dus
erger dan de kwaal.
Voor het „smeren" vai
voldoet een heel ander, helaas
niet zo erg algemeen verkrijgbaar
produkt veel beter: Emralon
Door de rail (eerst heel goed
schoonmaken) licht met dit mid
del te bespuiten, ontstaat een
hard en zeer glad laagje dat in ho
ge mate stofafstotend is. Het is
eigenlijk merkwaardig dat Emra
lon zo weinig bekend is Men kan
er heel wat huiselijke pro
bleempjes mee oplossen
gordijnrails Om een willekeurig voorbeeld te
noemen: lastig schuivende laden
functioneren veelal weer uitste
kend wanneer de zijwanden of de
geleiders met dit middel worden
bespoten. Het opgespoten laagje
kan worden vergeleken met een
tefloncoating.
Emralon is verkrijgbaar in busjes
van ongeveer 17Ó gram (f 18.85)
en ongeveer 340 gram (f27.75)
Om er achter te komen waar het
te koop is. kunt u informeren bij
Glas is niet weg te denken uit
ons dagelijks bestaan. We
passen het op grote schaal toe
in woningen en kantoren, bij
het maken van (huishoudelij
ke) gebruiksvoorwerpen en
ook voor het vervaardigen
van sierobjecten wordt meer
en meer glas gebruikt. Kort
om, glas is en blijft voor ons
van „levensbelang", daar
hebben kunststoffen weinig
of niets aan kunnen verande
ren.
Opvallend is, dat ook vanuit het
hobby- en vrijetijdsgebeuren
de laatste jaren een groeiende
interesse voor glas en glas
werk bestaat. In de eerste
plaats bedoelen we dan het
verzamelen van oude en-of
antieke glazen gebruiks- en
siervoorwerpen. Vaak gaat
het om zeer bijzondere (en
dus kostbare) stukken. Dat
kunnen zowel ambachtelijke
(mondgeblazen) dan wel in
dustrieel vervaagdigde pro-
dukten zijn. Elke „artistieke
periode" in de geschiedenis
kent, wat glas betreft, zijn ei
gen stijl en vormgeving.
Zeer apart is het glaswerk uit
onder andere de Jugendstil-
tijd rond de laatste eeuwwis
seling. Niet alleen de vorm,
maar ook de manier van deco
reren vertoont een geheel ei
gen stijl. Als u meer over dit
onderwerp wilt weten, beve
len we het boekje „Jugendstil
glaswerk" aan. Het is geschre
ven door Albrecht Bangert en
bevat een uigebreide collectie
van (gefotografeerde) Ju
gendstil- en Art Déco-
voorwerpen Het 160 pagina's
dikke boekwerkje kost 26 gul
den en wordt uitgegeven door
Het Spectrum te Utrecht.
Het is ook mogelijk dit soort
produkten (en vele andere ui
teraard) „in levende lijve" te
zien in het Nationaal Glasmu
seum aan de Lingcdijk 28 te
Leerdam (telefoon 03451-
3141). Naast de vaste exposi
tie (waar onder andere werk
te zien is van vroegere en he
dendaagse glaskunstenaars)
is er tot eind september een
tentoonstelling over glasgra
veerkunst ingericht. En juist
dat laatste is extra interes
sant, omdat het glasgraveren
door „amateurs" juist op het
ogenblik zo in de belangstel
ling staat.
Zo komen we (wat glas betreft)
vanzelf op het tweede hobby
terrein: het bewerken van
glas. Op de foto ziet u de tech
niek van het wiel- of radgrave
ren. Voor de amateur is dit
niet haalbaar; hij of zij zal zich
moeten „behelpen" met een
nog oudere techniek, de zgn.
diamantgravure. Overigens
valt dat behelpen wel mee: bij
hobby- en handenarbeidza-
ken zijn tegen alleszins rede
lijke prijzen diverse gereed
schappen (en boekjes) te
koop en na wat oefening zult
u al gauw de slag te pakken
hebben. Op die manier kunt u
van een eenvoudig glas, een
karaf of schaal een origineel
cadeau met een persoonlijk
tintje maken. Een leuke, crea
tieve vrijetijdstechniek, die
zeker de moeite van het ken
nismaken en uitproberen
waard is.
Nog een andere manier om „in
de huiskamer" glas te bewer
ken is het zogenaamde glas-
schilderen. Dit kan zowel op
plat als op ruimtelijk glas. Er
zijn tegenwoordig glasver
ven. die zonder brandproces
redelijk tot goed op glas hech
ten. U dient dan wel een lange
droogtijd van enkele weken
en de nodige voorzichtigheid
bij het afwassen in acht te ne
men, als het drinkglazen be
treft.
Decoraties op sierglaswerk ge
ven geen enkel probleem.
Hetzelfde geldt voor het zgn.
achterglas-schilderwerk. De
ze techniek, die vooral bij on
ze oosterburen erg populair
is, verovert ook langzaam Ne
derland. In het boekje „Schil
deren op glas" (verschenen
bij uitgeverijg Helmond, prijs
f 12,50) kunt u alles over deze
glashobby lezen. Glasverf is
onder andere verkrijgbaar bij
uw handenarbeidleverancier
en bij speeldgoed- of boek
handels. Mocht u bij u in de
buurt geen adres kunnen vin
den, bel dan even naar Peli-
kan Nederland te Zevenaar,
tel. 08360-26951.
Bij het maken van constructies uit la, een skelet voor een carport en-
zwaar materiaal, zoals dikke bal- zovoort, is voor een doe-het-
ken voor bijvoorbeeld een pergo- zeiver de verbindingstechniek
nogal eens een probleem. Er is
echter een handige methode om
zulke constructies simpelweg
volgens de „koud-op-elkaar-
techniek" te maken, waarbij een
zeer solide bouwsel ontstaat zon
der dat er allerlei ingewikkelde
verbindingsprofielen behoeven
te worden gemaakt.
Het is uiteraard wel zaak om eerst
alle onderdelen van het bouwsel
op de juiste afmetingen te maken,
afgestemd op het tevoren ge
maakte ontwerp. Alles loodrecht
en horizontaal „uitwaterpassen"
en bijvoorbeeld met lijmtangen
op de juiste plaats stellen. De
„koude" bevestiging van alle
kruisende delen kan dan ge
maakt worden door forse deuvels
met iets minder dikke „borgdeu-
vels" aan te brengen.
Dwars door de twee elkaar kruisen
de balken boort men dan een gat,
uiteraard in het hart van de krui
sing. Bij balken van bijvoorbeeld,
zo'n 10 cm dikte kunnen deuvels
van 18 mm diameter worden toe
gepast; die bestaan niet, maar die
zaagje uit rondhout met die dik
te. Het gat kan het best worden
geboord met een zogenaamde
speedboor met verlengstuk (als
met de boormachine wordt ge
werkt) of met een slangeboor (bij
boren met de booromslag). Let op
de overeenkomstige boordiame-
ter t.o.v. het rondhout.
Zaag de deuvel uit het rondhout op
maat (ca. 2 cm te lang) en breng
deze aan met tweecomponenten
lijm, aan boven- en onderkant
een stukje uitstekend. Boor dan
haaks op de richting van die deu
vel een gat dwars door één van de
balken, vanzelfspreken d het ex
emplaar dat de grootste behoefte
aan borging heeft. Dus zoals in de
tekening bijvoorbeeld een „on
deraan opgehangen", vrijdragen-
de balk. Dat gat moet dwars door
de eerder genoemde deuvel heen
gaan. de diameter kan 8 mm zijn.
Sla daarin een stukje rondhout
van die dikte, ook ruim op maat
afgezaagd, ingestreken met twee-
componentenlum. Veeg alle uit
puilende lgm meteen weg. laat de
lijm uitharden en zaag de uitste
kende „koppen" van de deuvels
weg. Eeven glad schuren en de
boel zit geheid.
Het principe van deze techniek kan
behalve in de hierboven genoem
de gevallen ook in allerlei andere
situaties te pas komen, wanneer
met forse houtafmetingen wordt
gewerkt.
Het komt niet zo vaak voor. maar
soms moet je toch wel eens een
erg diep gat boren. Bijvoorbeeld
als je dwars door een heel dikke
muur heen moet. of door een ver
diepingsvloer en het daaronder
liggende plafond. Praktisch elke
ijzerwaren-gereedschappenwin-
kel heeft extra lange steen boren
in voorraad; van 30 tot 50 cm.
Daarmee kun je heel goed uit de
voeten.
Een handige werkmethode is om
het begin van het gat met een ge
wone korte steen- of beton boor te
maken en die tot nagenoeg het
einde in het materiaal te drijven.
Span daarna de extra lange boor
in. na eerst het boorgruis uit het
gat te hebben verwgderd. Maak
tfjdens het naar grotere diepte bo
ren ook regelmatig het gat gruis-
vnj; dit voorkomt dat de boor-
punt (de hardmetalen snijplaal)
sterker verhit wordt dan nodig
is.
Heel diepe gaten boren in hout
vormt vaak een groter probleem,
overigens alleen omdat de daar
voor bestemde gereedschappen
niet zo erg bekend zijn. Je kunt
dit het best machinaal doen. De
zogeheten slangeboor kan overi
gens zowel in de (handbediende)
booromslag als in de boormachi
ne worden gehanteerd, sinds
Sandvik een combinatic-
slangeboor ontwikkelde. De ma
ximaal bereikbare boord iep te
ligt rond de 12 cm. best aardig
diep. Maar als je, in hout. nog
dieper moet?
Hier biedt de zogenaamde speed
boor. uitsluitend in de elektri
sche boormachine bruikbaar, uit
komst. Op zich zijn de meeste
speed boren niet langer dan slan-
geboren, maar er zyn wel verleng
stukken verkrijgbaar. Daann
span je de speedboor (door mid
del van zogenaamde inbus-
bou^jes) vast en dan kom je moei
teloos tot zo'n 40 cm. De al eerder
genoemde fabrikant heeft hieruit
een logische consequentie ge
trokken: hij brengt nu ook speed-
boren met een extra lange
schacht zodat er geen verleng
stuk nodig is om toch die 40 cm
boordiepte te halen.
Gluton, het bekende plaksel met
zijn typische geurtje, bestaat al
bijna tachtig jaar. Een onschade
lijke papierlijm, die je behalve
met het kwastje ook gerust met
de vingers kunt verwerken Het is
nu in diverse nieuwe uitvoerin
gen verkrijgbaar. Zoals in een tu
be: Gluton Plak-Tube. Handig
voor het lijmen van kleine en
dunne stukjes papier. Gaat het
om grotere werkstukken, waar
voor dus veel plaksel nodig is.
dan kan Gluton Plak-Poeder het
werk gemakkelijker en de „plak-
prijs" lager maken. Het poeder
wordt met water gemengd en wat
er aan plaksel over is kan gerust
tot de volgende dag of zelfs langer
„overstaan", want het droogt
voorlopig met op.
Dan is er ook nog Plak-Col. een
kleurloze, vloeibare lgm voor pa
pier en karton, verpakt in een fla
con met doseersponsje Handig is
dat de flacon kan worden bgge-
vuld.
Gluton Plak Stift is een „lumstaaf
zoals we die ook onder vele ande
re merknamen kennen en ten
slotte is er dan nog Gluton Plak-
Gum. een lijvige massa waarvan
bolletjes kunnen worden ge
kneed om allerlei dingen tegen de
wand. op het raam of waar dan
ook op kunnen worden geplakt
En zonder beschadiging van de
ondergrond weer worden verwij
derd.
Uitpuilende Glutonresten kunnen
makkelyk worden verwijderd en
zijn probleemloos uitwasbaar uit
kleding De produkten kunnen
dus veilig in kinderhanden wor
den gegeven.
Deze nieuwe generatic. nazaten van
„opa Gluton". wordt in de handel
gebracht door Perfecta, fabrikant
van de bekende Bisonhjmen.
