MX-raket toch
onder de grond
MASTURBATIE
Fruitvlieg zaait paniek in FS
Israël wil
gesprek over
Palestijnen
AWACS leggen
Saoedi-Arabië
voor VS open
Rumoer rond Cyprus
Voorlopige beslissing Reagan:
Aantal daklozen in
Z.-Afrika neemt toe
Tegenwicht Sowjet-Unie
WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1981
PAGINA 9
Buikgriep
of cholera?
DEN HAAG (ANP/DPA) - De
Rijks Geneeskundige dienst
stelt een onderzoek in naar
de aard van de maag- en
darmklachten van veertig
Nederlandse toeristen in
Roemenië.
De klachten, van vakantiegan
gers aan de Zwarte Zee-kust,
hebben geleid tot overigens
niet bevestigde geruchten
dat het hier om cholera zou
gaan. De twee reisbureaus
die de reizen van 700 a 800
Nederlanders naar Roemenië
hebben georganiseerd, heb
ben nadrukkelijk ontkend
dat aan de Roemeense Zwar
te Zee-kust cholera zou zijn
uitgebroken. Zij spreken van
buikgriep. Niettemin hebben
zij aangeboden de terugreis
te organiseren indien hieraan
behoefte zou bestaan.
Ongeveer duizend Westduitse
toeristen hebben eveneens
aan d^ Roemeense kust van
de Zwarte Zee diarree gekre
gen. Volgens onbevestigde
berichten zouden vijf Roeme
nen aan de ziekte zijn overle
den.
Steriele vliegen moeten ramp voorkomen
(Van onze correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - Terwijl de Voyager 2-satel-
liet bij Saturnus is aangeland, de Ameri
kaanse luchtverkeersleiders staken en de re
gering zich buigt over de bouw van een nieu
we intercontinentale kernraket, worden de
Verenigde Staten bedreigd door een
vliegend gevaar van geheel andere propor
ties: de Mediterrane fruitvlieg, een insect
waarbij de gewone huisvlieg c-en reus lijkt.
Niettemin vliegen boven het weelderige
landbouwgebied van de San Joaquin-vallei
in Californië thans vrachtvliegtuigen uit de
Tweede Wereldoorlog geladen met het
sproeivergif malathion. En in Florida ver
oorzaakte de vondst van een drietal vrucht
bare fruitvliegen een golf van paniek onder
de telers van citrusvruchten en ander zacht
fruit.
Vanwege de fruitvlieg heeft Japan de invoer
van Amerikaans fruit opgeschort, wil Texas
geen vruchten uit Californië meer en wor
den de vrachtwagens met zulke produkten
als citrus, perziken, druiven, paprika's door
zocht en soms 'uitgerookt', om maar te voor
komen dat de fruitvlieg zich verder ver
spreidt. In de boomgaarden en op de akkers
tot in wijde omtrek van de besmette gebie
den staan kleine kartonnen doosjes: vallen
voor de fruitvlieg. Vrijwel dagelijks zijn er
nieuwe vondsten, van vruchtbare mannetjes
en vrouwtjes en soms zelfs een larf. En bij
duizenden vierkante kilometers tegelijk
wordt de besmette zóne dan uitgebreid. Tot
nu toe echter blijft de vlieg aan de winnende
hand.
De Calilornische landbouw brengt jaarlijks
zo'n 14.5 miljard dollar op en zij produceert
een zeer groot deel van de perziken, peren,
pruimen, appels, druiven, meloenen, abriko
zen, kersen, kiwi's, avocado's, vijgen en no
ten die elders in de VS worden gekocht. In
de greep van de angst voor een financieel
débacle schreeuwen de landbouwers moord
en brand tegen de Califomische gouverneur
Jerry Brown. Deze zou vorig jaar hebben
verzuimd een kostbaar spuitprogramma te
laten beginnen, dat de plaag had kunnen
voorkomen. Want waar de landbouwers een
besproeiing wensten, reageerde de stedelij
ke bevolking met ongewone heftigheid te
gen deze 'vergiftiging'.
Pas nadat het ministerie van landbouw in Was
hington voor een groot deel van de Califomi
sche landbouw een quarantaine had inge
steld. gaf Jerry Brown opdracht tot
sproeien. Maar in het dichtbevolkte gebied
Santa Clara is enkele malen vanaf de grond
op spuitende helikopters geschoten.
De bestrijding van de fruitvlieg, een insect
waarmee Europa en het Midden-Oosten heb
ben leren leven, gebeurt onder meer via po
gingen steriele mannetjesvliegen te laten pa
ren met vruchtbare vrouwtjes teneinde
voortplanting te beperken. Van Hawaii,
waar de fruitvlieg al honderd jaar voorkomt,
worden honderden miljoenen steriele
vliegen naar Californië gestuurd En Hawaii
gaat een soort fabriek maken voor steriele
vliegen, die er 500 miljoen per week moet
produceren.
De Amerikaanse groente- en fruitkwekers in
het warme zuidelijke deel van de natie vre
zen het verlies van belangrijke markten el
ders in de wereld als de plaag niet kan wor
den bestreden. Behalve de MX-raket zijn zo
doende ook de fruitvliegen vandaag de dag
in de VS voorpagina-nieuws, dat maar net
minder aandacht krijgt dan het neerhalen
van twee Libische gevechtsvliegtuigen.
(Van onze correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - President Reagan, deze dagen vakantie- en kantoorhoudend in Cali
fornië, heeft voorlopig beslist de nieuwe intercontinentale kernraket MX, op land te
stationeren. Reagan zou volgens zegslieden vooralsnog echter niet 200 van die wa
pens willen plaatsen, verdeeld over 4600 silo's, maar 100, waarvoor 1000 bunkers
zouden worden gebouwd.
Op die manier zou de Sowjet-Unie
nimmer met zekerheid kunnen
bepalen waar dit deel van Ameri-
ka's arsenaal zich bevindt, zodat
de Russen er ook nimmer op
kunnen rekenen bij een eerste
aanval deze vergeldingswapens
te vernietigen. Militaire deskun
digen in de VS gaan ervan uit.
dat de duizend Minuteman-ra-
ketten waarover de Amerikanen
thans beschikken, in hun vaste
silo's wel door een Russische
aanval kunnen worden uitge
schakeld.
Minister van defensie Weinberger
heeft voorlopig kennelijk het
loodje gelegd in de bittere twist
die tussen hem en minister van
buitenlandse zaken Alexander
Haig was ontstaan over zijn plan
de nieuwe raketten tot een
vliegende kernmacht te maken.
Ook binnen de luchtmacht wa
ren daartegen ernstige bedenkin
gen gerezen. Reagans voorlopige
beslissing geeft Haig in het kabi
net en tegenover het buitenland
een verbeterde status - zijn posi
tie zou vrijwel onhoudbaar zijn
geworden als Reagan hem ten
gunste van Weinbergers overwe
gingen zou zijn afgevallen.
Voorstel van
Afghanistan
afg
ewezen
ISLAMABAD/MOSKOU (AFP/
Reuter) - Pakistan heeft laten we
ten dat het niets nieuws leest in
de verklaring die de Afghaanse
regering maandag heeft afgelegd
over de crisis in Afghanistan. In
vergelijking met de voorstellen
van mei vorig jaar is er volgens
de regering van Pakistan veran
derd.
Men voegde eraan toe dat Pakistan
wel een politieke oplossing van
de kwestie Afghanistan wil,
maar op basis van wat de Ver
enigde Naties en de islamitische
conferentie voorstellen. Zij wen
sen dat het Afghaanse volk zijn
eigen regering kan kiezen.
Kaboel wil gezamenlijke onder
handelingen met Pakistan, Iran,
de Sowjet-Unie, de Verenigde
Staten en andere landen, maar
daarbij mag niet worden getwij
feld aan de wettigheid van het
Afghaanse bewind (dat er zit
dankzij de Russische bezetting
en niet wordt erkend door Pakis
tan).
De Verenigde Staten beschouwen
het voorstel van Afghanistan als
een „opgewarmde versie" van
het voorstel van vorig jaar, aldus
het ministerie van buitenlandse
zaken in Washington.
Bij wijze van compromis zal Wein
berger, voor de resterende 100 ra
ketten uit Carters oorspronkelij
ke plan, blijven zoeken naar an
dere mogelijkheden. Volgens het
dagblad Washington Post wil
Reagan de eerste 100 MX-raket-
ten installeren op staatsgrond in
Nevada, nabij Las Vegas - het
enige gebied dat vanwege econo
mische voordelen geen bezwaar
heeft tegen de plaatsing. Elders
in Nevada en Utah was sterke
oppositie gerezen.
Afbrokkeling
Reagan heeft hiermee voorlopig af
brokkeling van zijn politieke
macht in het westen van de VS
kunnen voorkomen. Niettemin
blijft het een feit. dat zijn rege
ring niet in staat is geweest een
goed alternatief te vinden voor
Carters besluit de MX in Ameri
kaanse grond te stoppen, een
plan dat Reagan tijdens zijn ver
kiezingscampagne heftig heeft
aangevallen en veroordeeld.
Veronderstellingen over de trefze
kerheid van Russische kernwa
pens (die door een conservatief
militair vakblad als 'Strategie
Review' onder niet bewezen be
weringen worden gerangschikt)
en kansberekening hebben ge
leid tot Carters besluit daj 200 ra
ketten in 4600 schuilplaatsen een
behoorlijke overlevingskans
zouden hebben. Reagans sterk
vermagerde tussenoplossing
stelt de bouw van meer dan de
eerste honderd raketten afhan
kelijk van andere mogelijkhe
den. De eerste lichting, die begin
1986 in stelling moet staan, zou
genoeg zijn voor een geloofwaar
dige afschrikking, als zij tegen
"ABM-systeem"
Een van de mogelijkheden die
Weinberger gaat onderzoeken, is
de bouw van een luchtverdedi
gingssysteem gebaseerd op ra
ketten-tegen-raketten. „ABM-
systeem" (Anti Ballistic missile-
systeem), zoals het officieel heet.
Dat is een gevaarlijke ontwikke
ling. De VS en de Sowjet-Unie
hebben bij verdrag van zulke
systemen afgezien. Als Amerika
er nu toch mee begint, of zelfs
maar opzichtig dreigt, kan dat de
Russen aanzetten eigen syste
men te gaan ontwikkelen. En als
zulk een „bescherming" eenmaal
bestaat, vergroot dat de verlei
ding tot een eerste aanval over te
gaan.
Kortom, de bewapeningswedloop
is, voor wie daaraan nog mocht
twijfelen, al ruimschoots begon
nen. Er is voor de Amerikanen
echter een belangrijke remmen
de factor, die in Reagans aanvan
kelijke overwegingen een blijk
baar te geringe rol heeft ge
speeld: geld. Bij de recente be
sprekingen met zijn militaire,
economische en politieke raad
gevers is gebleken, dat er vanwe
ge snelgroeiende begrotingste
korten voor defensie wellicht
minder geld zal zijn dan werd
verondersteld. Het gegeven dat
Reagans besluiten niet alleen mi
litair aanvaardbaar moeten zijn,
maar ook politiek (en tegenover
de bondgenoten) alsmede econo
misch. legt aan Weinbergers bar
se verlangens en Reagans zucht
naar herstel van Amerikaanse
nucleaire overmacht een troos
tende beperking op.
Een van de kleinkinderen van president Sadat kijkt nieuwsgierig naar
de fotograaf, die de aankomst van de Israëlische premier Begin in Ale
xandra vastlegde.
(Van onze correspondent
Karl Breyer)
JOHANNESBURG - De Zuidafrikaanse regering is gisteren door sociale
deskundigen gewaarschuwd voor een enorme toeneming van het aan
tal daklozen onder het zwarte volksdeel, dat een toevlucht zoekt in
krotten bij de grote steden. Alleen in de nabijheid van Durban leven
thans meer dan 367.000 mensen in krotten en sloppenwijken. In de
steden Durban, Kaapstad en Johannesburg zal tot het jaar 2000 het
aantal stadsbewoners tot over de 8 miljoen groeien. Een groot aantal
van hen zal geen werk en geen onderdak hebben.
Intussen blijkt dat de regering van Transkei deze squatters', illegale ar
beiders die door de Zuidafrikaanse politie over de grens werden gezet,
weer helpt om opnieuw naar Kaapstad te komen. De minister-presi
dent van Transkei, George Matanzima. protesteerde tegen de wijze
waarop de daklozen werden behandeld en ook tegen het feit dat som
migen van deze 'squatters' niet eens staatsburgers van zijn land zijn.
maar gewoon door de Zuidafrikanen over de grens werden gebracht.
Velen van hen zijn inmiddels alweer op weg naar de Kaapprovincie. In
kjein stadje op de weg naar Kaapstad, werden 22 man
gearresteerd omdat zij 'illegaal' Zuid-Afrika waren
Craddock,
nen en 26 vrouwe
binnen gekomen.
ALEXANDRIE (Reuter/AFP) -
Premier Begin van Israël heeft
president Sadat van Egypte gis
teren gevraagd om onmiddellij
ke hervating van de onderhande
lingen over autonomie voor de
Palestijnen op de westelijke Jor-
daanoever en in de strook van
Gaza. De reactie leek gunstig te
zijn, volger.» een medewerker
van Begin.
Begin en Sadat voeren gedurende
twee dagen besprekingen in Ale-
xandrië in Egypte. Het is hun
eerste ontmoeting qinds Begin in
juni werd herkozen als premier.
Volgens Begins medewerker
streeft Israël na£
ming over hervatting
tonomie-ondediandelingen
"De reactie van de heer Sadat
kwam ons positief voor Het was
een goede vergadering en tot
dusver gaat alles uitstekend", al
dus de medewerker na het eerste
onderhoud van zestig minuten
tussen Sadat en Begin.
Egypte brak de autonomiebespre
kingen ruim een jaar geleden af
uit protest tegen de formele inlij
ving van Oost-Jeruzalem bij Is
raël. Bij de autonomie gaat het
om een beperkte vorm van zelf
bestuur voor de Palestijnen op
de westelijke Jordaanoever en in
dc strook van Gaza.
Toen de twee leiders elkaar giste
ren in Sadats villa ontmoetten,
was er geen spoor van de span
ning die in de betrekkingen tus
sen beide landen heerste sinds
Israels bombardement op de
kernreactor in Irak op 7 juni.
De Israëlische en Egyptische mi
nisteriële delegaties vergaderden
gisteren gedurende anderhalf
uur. Het ging hierbij volgens een
woordvoerder in eerste instantie
over het normaliseren van de be
trekkingen tussen beide landen
Vandaag worden de besprekin
gen voortgezet.
President Reagan wil de
levering van 20 miljard
gulden aan vliegend
wapentuig aan Saoedi-
Arabië doorzetten, on
danks de grote tegen
stand binnen de Ameri
kaanse volksvertegen
woordiging. Voor Rea
gan heeft deze leveran
tie een zo groot strate
gisch belang, dat hij die
niet bij voorbaat ge
wonnen strijd met het
Congres tot het eind zal
volhouden.
Een hooggeplaatste Ameri
kaanse functionaris, die ano
niem wenst te blijven, ver
klaarde deze week dat de VS
zich in geval van een conflict
niet afzijdig zullen houden en
dan dankzij de leveranties
van vliegende radarposten.
F 15 gevechtsvliegtuigen en
vliegende tankers, mogen re
kenen op een militaire struc
tuur naar Amerikaanse nor
men. Via deze miljar-
dentransacties moet het olie
rijke Saoedi-Arabie worden
opengelegd voor Amerikaan
se strijdkrachten die bij een
conflict in het gebied van de
Perzische Golf zouden moe
ten ingrijpen
Zelfs al vertoont Saoedi-Arabiè
in het openbaar geen enkel
enthousiasme ten aanzien
van het VS-verlangen in dit
land een basis te vestigen
voor zijn snelle interventie
macht van de nabije toe
komst, dan nog betekent de
verkoop van deze wapens
aan een rijk. maar betrekke
lijk achterlijk land. de onver
mijdelijke aanwezigheid van
Amerikaans militair en civiel
personeel, dat het technolo
gisch zeer geavanceerde
luchtverdedigingssysteem
in staat van paraatheid moet
houden.
„Het is", zei de functionaris,
„zeer in ons belang ons mate
rieel toe te voegen aan de in
ventaris van landen waarmee
wij nauwe betrekkingen wil
len ontwikkelen en die zich
bevinden in die gebieden van
de wereld waar zich moeilijk
heden zouden kunnen voor
doen". Waar het op neerkomt
is dit: onder geen voorwaarde
willen de Amerikanen dat de
Sowjet-Unie de olierijkdom
van Saoedi-Arabie kan be
dreigen. Vandaar dat Amen-
ka de politiek moeilijke keu
ze heeft gemaakt tussen Is
raëlische woede (die gegeven
de huidige verhoudingen in
Israel nauwelijks iets voor
stelt) en een gebaar tegen
over Saoedi-Arabié.
Het lijdt geen twijfel dat Israels
politieke lobby in de VS
machtig genoeg is om Rea
gans plannen effectief aan te
vallen. Binnen de volksverte
genwoordiging, die vijftig da
gen de tijd heeft om de ver
koop te verbieden, bestond
tot voor kort geen meerder
heid voor Reagans plannen.
Naar het heet is de leverantie
aan de Saoedi's verpakt in
voorwaarden, die Israels mi
litair welzyn moeten waar
borgen. Sterker nog, onder
minister van buitenlandse za
ken, James Buckley, heeft
benadrukt dat de VS val
ge zijn verplichtingen tegen
over de joodse staat ervoor
zullen blijven zorgen dat het
land een duidelnk militair
overwicht behoudt tegenover
zijn potentiele Arabische vij
anden.
Israel krijgt nu vliegtuigen (F-
15 en F-16) die het reeds had
betaald Israels aanvallen op
de Iraakse kernreactor en
Beiroet bewogen president
Reagan tot een tijdelijk stop
zetten van de aflevering. Het
zijn politieke gebaren die zul
len culmineren in een verbit
terde strijd tussen wat ge
makshalve heet de .joodse
lobby" en het strategisch be
lang. zoals dat aan Reagan
wordt voorgelegd.
„Een oorlog van het Midden-
Oosten op Capitol Hill", zoals
een commentator het noem
de. zal binnen de muren van
de vestiging van de Ameri
kaanse volksvertegenwoordi
ging moeten worden uitge
vochten Metterdag neemt
het risico toe dat RmCUI het
onderspit zal delven. Dat kan
het keerpunt zijn van zijn po
litiek fortuin.
Desondanks valt Reagans poli
tieke moed niet te ontzeggen:
tegen de tijd dat Israels pre
mier Begin begin september
in Washington komt ver
schijnt hu als politiek kwets
bare bedelaar, maar niet lan
ger als de arrogante bood
schapper van de militair
machtigste natie in het Mid
den-Oosten. Voeg dat bij
Amerikaanse plannen om
ook Egypte aanmerkelijk te
versterken, tegen de achter
grond van het feit dat Israel
niet wid i.meer
heeft te spelen als de Sinai
eenmaal aan de Egyptenaren
is teruggegeven en dan blijkt
dat Reagan een vreemd potje
te koken heeft gezet.
Of de betrokkenen willen of
niet zij worden ingelijfd bij
de resultaten van het verlan
gen politiek te overleven. Dat
geldt voor de VS. voor Begin,
voor de Saoedische prinsei\
en voor Sadat.
HENK KOLB
ngvlndc-^: Grieken niet gelukkig met machtspositie Turkije
ADVERTENTIE
Hoe denkt Nederland over zelfbevrediging?
Aflevering 4 van de Nieuwe Revu
sexenquète. 32 Redacteuren(-trices)
vertellen hoe zij het doen. Reuma: de
duurste ziekte die we kennen. En de
nieuwe degelijkheid van de jeugd; verloven,
trouwen en stijldansen raken weer in.
(Van onze correspondent
Frans van Hasselt)
ATHENE - Deze maand hebben zo
wel de Griekse minister van bui
tenlandse zaken Mitsotakis als
zijn Turkse collega Turkmen uit
voerige bezoeken aan Cyprus ge
bracht - eerstgenoemde vanzelf
sprekend aan het Griekse, laatst
genoemde aan het Turkse deel.
De bezoeken stonden ongetwij
feld in verband met dc eerder in
gediende. gedetailleerde Turks-
Cyprische voorstellen voor een
oplossing van de Cyprus-kwes
tie.De Turks-Cyprische voorstel
len. waarop een dezer dagen
Grieks-Cyprische tegenvoorstel
len worden verwacht president
Kypnanou raadpleegt daarover
alle partijleiders - gingen voor
het eerst sinds de Turkse ver
overingen van 1974 gepaard met
twee kaarten, waarop stond aan
gegeven wat de Turken willen te
ruggeven.
Dat was in Grieks-Cypnsche ogen
niet veel van de 38 procent van
het eiland dat de Turken in 1974
buitmaakten hooguit 4 procent,
plus dc hele huidige buflfeflÓM
tussen het Turkse en het Griekse
deel die nu onder controle van de
Verenigde Naties staat en zowat
3 procent van het hele land uit
maakt. Er liggen 19 dorpen in de
ze stroken, maar bijvoorbeeld de
stad Morfou en haar vruchtbare
omstreken, in het noordwesten
van het eiland, zouden vast on
der Turks gezag blijven, dus in
ieder geval de badplaats Kyrenia
(nu Girnei
Fnuikender nog in Grieks-Cypri
sche ogen waren voorstellen aan
gaande de staatsrechtelijke
structuur van het toekomstige
Cyprus Twee streng gescheiden
federale eenheden, elk met eigen
politie, banken en geld. diploma
tieke vertegenwoordiging etc
waar de bevolking van de andere
zóne niet klakkeloos kan binnen
komen, laat staan zich vestigen
In Nicosia een zwak centraal be
stuur. met een roulerend presi
dentschap afwisselend voor een
periode van vijf jaar een Grieks-
Cyprioot of een Turks-Cyprioot
De Turkse minister kreeg by zijn
maandag beëindigde bezoek aan
de „Turkse federale staat Cy-
pru> niet zoveel openlijke kri
ek als zijn Griekse collega Mit-
otaki^
r dat wil r
egge
dat de Turks-Cvprio
lukkig zijn over de machtspositie
van Ankara's militaire bewind
op het eiland De frustraties kwa
men tot uiting bij en na de ver
kiezingen die eind juni werden
gehouden en die groot verlies op
leverden voor de nationale een
heidspartij van „president"
Denktasj van Cyprus
Een links weekblad in Turks Nico
sia. Soz (Woord) schreef al enige
weken geleden dat het eerlijker
zou zijn als Ankara gewoon een
gouverneur naar het eiland zou
sturen „Pogingen een ongewen
ste regering en een ongewenst
kader aan de macht te houden,
zullen uitlopen op een onover
brugbare kloof tussen de Grieks-
Cyprioten en de Turkse autori
teiten."
Maar ook Denktasj. afgeschilderd
als zetbaas van Ankara, geeft
zich de laatste weken, misschien
uit tactische overwegingen, over
aan kntick op het moederland
Hij heeft er geen twijfel over la
ten bestaan dat dc laatste voor
stellen. waarbij hele dorpen
moesten worden prijsgegeven,
vanuit Ankara zijn gedicteerd.
Het had alleen nog erger kunnen
zijn. zo zei hi; We verwachtten
dat onze hoofden en armen zou
den worden afgehakt, het bleken
alleen onze vingers tc zyn".
