Geen kabinet CDA/WD Een boosaardige (CDA-)gedachte Ook Japanse fietsen veroveren Nederland "Woningmarkt uit dal" "Sluiting Data Systems niet nodig" De Gaay Fortman wijst mmderheidscoalitie af Begroting volgende week in kabinet 1ATERDAG 22 AUGUSTUS 1981 PAGINA 7 HEREN (GPD) - Na de Japanse auto begint nu ook de fiets uit het land van de Rijzende Zon de Europese markt te veroveren. Hoewel de Nederlandse rijwiel industrie een stevige positie be zit op de exportmarkt, is waak zaamheid geboden. De Japanse import is nog niet erg zorgelijk, vindt marketing-manager K. Dantuma van Gazelle in Dieren. ..Maar daarmee wil ik niet zeg gen dat het niet oppassen is ge blazen". Jit het overzicht van het Japanse ministerie van financin blijkt dat Japan vorig jaar ruim 1.1 miljoen fietsen exporteerde. Dat is welis waar minder dan de totale Ne derlandse rijwielenmarkt. maar in elk geval twee keer zoveel als 1979. Jederland verkocht vorig jaar nog 1.4 miljoen neisen over ae geneie wereld en liep daarmee terug van 66 procent op de wereldmarkt naar 60 procent vorig jaar. Vol gens Dantuma. die onlangs nog Japan aandeed voor een orinta- tiebezock, heeft zich vorig jaar een explosieve import van Ja panse fietsen voorgedaan. ..Vier jaar geleden kwamen nog maar 4100 Japanse fietsen op de Ne derlandse markt. In 1978 waren dat er 4800. het jaar erop 5700, maar in 1980 was dit aantal plot seling opgelopen tot maar liefst 15.000 stuks". Hij wijt deze plotseling importex- plosieve vanuit Japan aan het feit dat de Nederlandse rijwielin dustrie vorig jaar de grote vraag naar fietsen niet aankon. ..Hoe wel wij in Nederland een grote produktie leveren, konden we vorig jaar met zijn allen de vraag niet bijbenen. De Japanners zijn toen heel duidelijk in dat gat ge sprongen". Qua automatisering van de rijwiel- produktie en ook kwalitatief ligt Japan op een overeenkomstig ni veau met de Nederlandse ïndus- Behalve complete fietsen impor teert Japan sinds jaar en dag on derdelen en frames. Vorig jaar waren dat er bijna 37.000 tegen nog maar 16 Ooiin 1077 Dantu ma wijst erop dat naast Japan ook Taiwan ernstig in de gaten gehouden moet worden Vorig jaar bracht Taiwan maar liefst 60.000 crossfietsen op de Neder landse markt. Dat aantal bedroeg in 1977 nog maar 2000. .Bovendien zijn de produktiekos- ten in Taiwan aanzienlijk lager dan in ons land of Japan, zodat die crossfietsen tegen aantrekke lijke prijzen kunnen worden ge leverd". Volgens de marketing manager van Gazelle moet de Nederlandse rijwielindustrie in elk geval ervoor waken niet in te slapen. DEN HAAG (GPD) - De nieuwe informateur, mr. W. F. de Gaay Fortman, heeft gisteren op een persconfenrentie gezegd de formatie van een minderheidskabinet niet tot zijn opdracht te rekenen. Daarmee is de kans op herstel van de oude CDA/VVD-coalitie in deze fase van de kabinetsformatie onmogelijk geworden. De Gaay Fortman heeft zich giste ren in oriënterende gesprekken met de fractieleiders van PvdA. VVD en D'66 op de hoogte ge steld van de stand van zaken in de formatie. CDA-fractieleider Van Agt, die eveneens voor een gesprek was uitgenodigd, moest wegens darmklachten verstek la ten gaan. Hij zal nu maandag laat in de middag woiden ontvange- nen. Verwacht wordt dat de drie leiders dinsdag voor het eerst ge zamenlijk met de informateur gaan praten. De Gaay Fortman kondigde giste ren op een persconferentie aan te zullen werken aan een kabinet van PvdA, CDA en D'66, omdat deze drie partijen hiervoor een duidelijke voorkeur hebben. Hij sloot echter niet uit dat er uitein delijk een „extra-parlementair" kabinet zal ontstaan, dat een minder sterke binding met som mige politieke partijen heeft. Hierbij dacht hij met name aan het CDA. Agent geschorst AMSTERDAM (ANP) - De 25-jari- ge Amsterdamse politie-agent C.V.. die vorige week woensdag de 32-jarige Meta Hofman dood schoot, is door de hoofdcommis saris van politie Valken buiten functie gesteld. Tegen de betrokken agent die zich na het gebeurde heeft ziek ge meld, was al een gerechtelijk vooronderzoek ingesteld op ver zoek van officier van justitie, mr. H.J.H. Pieters. Meta Hofman werd door V. doodgeschoten in haar woning aan het Javaplant- soen 'omdat zij de agent met een aardappelmesje bedreigde'. DEN HAAG (ANP) - De minister raad heeft zich gisteren in ver kennende besprekingen gebo gen over de begroting voor vol gend jaar, met name over de om buigingsoperatie. Vice-premier Wiegel, die in verband met de ziekte van premier Van Agt de vergadering voorzat, zei na af loop van het kabinetsberaad dat er nog geen beslissingen zijn ge- Wiegel zei dat belangrijke beslis singen bij voorkeur in aanwezig heid van de premier genomen moeten worden, en hij zei er op te vertrouwen dat Van Agt weer maandag hersteld zal zijn. Wat betreft het bedrag dat volgend jaar omgebogen moet worden zei Wiegel te denken aan een "forse ombuiging". Hij zei uit te sluiten dat het minder wordt dan 4,5 tot 5 miljard gulden. Volgens Wiegel is de demissionaire minister- ploeg van plan een begroting te maken waarin wordt ingegaan op de economische problemen van dit moment. Het kabinet is niet van plan een passieve, af wachtende begroting te maken, aldus Wiegel. Voor het vinden van de bedragen voor de ombui gingsoperatie zei Wiegel op voor hand geen enkel alternatief te willen uitsluiten. Het huidige demissionaire kabinet is volgens Wiegel tot de slotsom gekomen dat het nu knopen moet gaan doorhakken om er voor te zorgen dat er op de Derde Dinsdag van september een be groting ligt. Dit kabinet moet de "zware beslissingen" nu wel gaan nemen omdat er nog geen nieuw kabinet is, aldus Wiegel. Hij zei dat de ministersploeg nog wel even de tijd heeft hiervoor en zei aan te nemen dat de besluit vorming hiervoor eind augustus kan worden afgerond. Het kabinet komt maandag en dinsdag weer bijeen en zal zo no dig ook nog kunnen vergaderen op volgende dagen. PvdA-leider Den Uyl en fractie voorzitter Terlouw van D'66 lie ten na hun eerste gesprek met de informateur nogmaals weten vol ledig vertrouwen te hebben in zijn optreden. (Van onze parlementaire redactie) Houdt een enquête onder een re presentatieve groep D'66-kie- zers om na te gaan of zij niet toch willen dat een kabinet ge vormd wordt van CDA, VVD en D'66. Dat advies deed de Rotter damse hoogleraar in de politi cologie en bestuurskunde, prof. dr. U. Rosenthal, vanmorgen voor de TROS-radio. Rosenthal vindt dat D'66 op die manier zijn kiezers alsnog over deze combinatie kan laten spre ken. Voor de verkiezingen van mei heeft D'66 een kabinet met CDA en VVD van de hand gewe zen. Ook D'66-leider Jan Ter louw weigert dat nog steeds, omdat hij zijn aan de kiezers ge geven woord niet wil breken. Inmiddels is duidelijk geworden dat het door WD-leider Wiegel voorgestelde kabinet van CDA, VVD en D'66 er tijdens deze for matie niet zal komen. Op aan dringen van Wiegel heeft De Gaay Fortman Terlouw gevraagd naar zijn mening over deze coali tie. Terlouw verklaarde na afloop dat hij het „bekende" antwoord gegeven had, namelijk dat D'66 de WD niet uitsluit, maar niet met CDA en WD samen wil re geren. De Gaay Fortman heeft ook af stand genomen van het voorstel van Van Agt, dat hij met een vol komen blanke lei zou moeten be ginnen. Op zijn persconferentie benadrukte hij dat „elke vorige fase natuurlijk invloed heeft op een volgende". „Het zou ook aardig zijn als je de schepping opnieuw kon begin nen, dan zou je een aantal dingen Vragen PPR over gedrag Geertsema DEN HAAG (ANP) - De PPR- tweede kamerleden mevr. Bec kers en Waltmans willen dat mi nister Wiegel van binnenlandse zaken de commissaris van de ko ningin in Gelderland Geertsema er op wijst dat het uiten van on bewezen vermoedens niet in overeenstemming is met zijn ambt. Zij doelen hierbij op uitlatingen van Geertsema in het blad Tele- vizier, dat geld van bankoverval len zou zijn gebruikt voor kraak- acties en acties tegen kernener gie. De kamerleden willen in schriftelijke vragen van Wiegel weten of hij over aanwijzingen beschikt dat de uitspraken van Geertsema enige grond van waarheid bevatten. anders regelen", zei hij. Het be reikte bij na-akkoord wil hij ech ter ook niet als vertrekpunt ge bruiken bij zijn onderzoek. De Gaay Fortman blijkt overigens maandag fel stelling te hebben genomen tegen de houding van de CDA-fractie in de afgelopen weken. In een brief aan CDA- voorzitter Bukman zou hij zelfs gedreigd hebben zijn lidmaat schap van het CDA-bestuur op te geven, indien het CDA de coali tie met PvdA en D'66 zou blok keren. Dat laatste wilde de infor mateur vrijdag echter niet toege ven. „Het was een persoonlijke brief', zei hij slechts. De Gaay Fortman bekritiseerde in zijn brief het telkens weer door het CDA opvoeren van nieuwe wensen waardoor de formatie steeds opnieuw werd vertraagd. De informateur zei zijn brief te hebben geschreven als een „be zorgd CDA-bestuurslid". De Gaay Fortman heeft ook af stand genomen van de eis van CDA-leider Van Agt, dat nog in de formatie wordt vastgelegd dat op de begroting voor volgend jaar 4.5 miljard gulden moet wor den bezuinigd. Het afwijzen van die eis door PvdA en D'66 leidde mede tot het „nee" van de CDA- fractie. „Je moet niet tijdens de besprekingen in een formatie al zaken aan de orde stellen waar door straks optredende minis ters voor wat de uitkomst betreft gebonden kunnen worden", al dus de informateur. HIPPOLYTHUSHOEF (ANP) - In het Noordhollandse Hippolytushoef is gisteren één van de zes zangeresjes van de "Dolly Dots" getrouwd. Honderden fans wachtten Ria en haar echtgenoot Hans bij het stadhuis Winstdaling hypotheekbanken AMSTERDAM (GPD/ANP) - De FGH Hypotheekbank (de nieu we naam van de Friesch-Gro- ningsche) ziet twee signalen van een straks weer aantrekkende woningmarkt. Ten eerste is er nu meer weerstand tegen het door zetten van de prijsdaling, met na me voor huizen van rond de 100.000 a 125.000 gulden. Ten tweede is er meer belangstelling voor belegging in premie-huur woningen. De FGH zei dit bij monde van het lid van bestuur G. J. Jansen ter gelegenheid van de presentatie van de halfjaarcijfers. De voorzit ter van de raad van bestuur, mr J. W. van Dijk. had eerder al op gemerkt dat de aankondiging van een golf van gedwongen exe cuties en daardoor grote moei lijkheden voor vele gezinnen die de hogere hypotheekrente niet kunnen opbrengen, „indianen verhalen" zijn. "Men vergeet steeds dat wie nu zijn hypotheek moet vernieu wen. met een hogere rente, de voorgaande vijf jaar nog wel een verhoging van inkomsten heeft gehad, maar geen verhoging van woonlasten, zoals huurders ieder jaar wel Het gaat voor hen om een aanpassing van de uitgaven aan de nieuwe hypotheekrente lasten. De mensen komen veel meer door persoonlijke omstan digheden. met name echtschei dingen, in problemen met hun eigen huis. In het eerste halfjaar 1981 moest de FGH in 137 gevallen overgaan tot executie tegen 222 gevallen in geheel 1980. Er was een bedrag van f 16.4 miljoen mee gemoeid tegen 25.4 miljoen in geheel 1980. Bij de FGH staan 31.000 hypo theekcontracten uit voor in to taal f6,4 miljard. De executies maakten dus 4 promille van het bestand uit. Het aantal gevallen waarin betalingsregelingen moesten worden getroffen, ligt in dezelfde orde van grootte, iets De FGH heeft overigens betrekke lijk weinig woninghypotheken in de portefeuille, ongeveer een derde van het bestand. Op dit moment wordt er vrijwel geen woninghypotheek afgesloten. Er is nauwelijks vraag naar. De jongste ontwikkelingen in het hypotheekwezen waren voor de FGH de aanleiding bij de publi catie van de halfjaarcijfers een persconferentie te houden. Wat de FGH betreft is er geen enkele reden voor ongerustheid, aldus mr. Van Dijk. Wel is de halfjaar winst met 18.8 procent gedaald tot 12.196 miljoen, maar dat was in het jaarverslag 1980 al aange kondigd. Voor het hele jaar zal er een teruggang zijn. Of dat voor het dividend consequenties heeft, valt nog niet te zeggen. In het verslag werd een dividend- verlaging onontkoombaar ge noemd bij een lagere winst. Westland-Utrecht De Westland-Utrecht Hypotheek bank heeft in het eerste halfjaai van 1981 een bedrijfsresultaat behaald van 10,3 min tegen J 31,8 min in dezelfde periode van vorig jaar. Het tweede kwartaal gaf een uitkomst te zien van 3.2 tegen 13,1 min. De nettowinst daalde in het eerste halfjaar van I 16,8 tot 4,3 min en in het tweede kwartaal van 7.1 tot 0.2 min. Ook in het tweede kwartaal bleet als gevolg van de aanhoudend hoge rente op de geld- en kapi taalmarkt en de onzekere econo mische situatie de ernstige stag natie op de onroerend goed- markt voortduren. In het afgelo pen halfjaar konden dan ook slechts 3600 hypothecair lenin gen worden gesloten tot een be drag van 550 min (le helft vorig jaar: 67Ö0 leningen, 956 min). Na aftrek van aflossingen en ver koop van hypotheken uit porte feuille nam de portefeuille af met 124 min (v.j. stijging met 620 min) tot 13.612 min. FNV steunt ondernemingsraad Philips EINDHOVEN (ANP) - 'Als Phi lips werkelijk wil, kunnen de ruim 1600 banen bij Philips Data Sytems in Nederland behouden blijven'. Tot die conclusie komen de bedrijfsledengroepen van de Industriebond FNV uit Apel doorn en Den Haag in de brochu re 'Naar een andere koers', die gisteren ten doop werd gehou den. In die brochure geven de kaderle den van de FNV uitgebrejde kri tiek op het beleid dat Philips Da ta Systems in het verleden voer de. Daarnaast ontvouwen ze een alternatief plan voor de gezond making van Data Systems, het Philips-onderdeel dat zich bezig houdt met kleine computers. De brochure is bedoeld als reactie op de sanering die Data Systems in Nederland boven het hoofd hangt. Philips heeft al aangekon digd. dat dit jaar bij de fabriek in Den Haag 375 van de 475 banen moeten verdwijnen. De indus triebond FNV verwacht, dat op korte termijn ook bij de vesti ging in Apeldoorn rake klappen zullen vallen als gevolg van een strategisch onderzoek, waaraan momenteel door Philips de laat ste hand wordt gelegd. De kaderleden brochure verbijsterend, dat een wereldconcern als Philips er nooit in is geslaagd een winstge vend marktaandeel te verwerven op de computermarkt, die jaar lijks nog steeds met 20 procent groeit. Volgens de bedrijfsleden groepen is dat falen alleen maar verklaarbaar door een falend be leid. 'Philips heeft de opkomende markt van computers voor prive- gebruik niet onderkend', aldus de brochure. 'Op de Amerikaan se markt kreeg Data Systems geen voet aan de grond, terwijl de ontwikkeling van computer programma's onvoldoende werd bevorderd. Daarnaast liep een bijzonder ambitieus plan. dat had moeten leiden tot verminde ring van de kosten en verster king van het produkt, uit op een kostbare mislukking'. De kaderleden stellen het manage ment daarom verantwoordelijk voor de honderden miljoen gul dens verhes die Data Systems de afgelopen jaren heeft geleden. Ze vinden, dat de gevolgen niet op de werknemers mogen worden afgewenteld. Volgens de bednjfsledengroepen is het mogelijk Data Systems binnen dnc jaar uit de rode cij fers te halen, zonder te snijden m het personeelsbestand. Wel moet dan aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Het vakbonds kader stelt onder meer voor de verkopen door een actiever be leid te vergroten. Verder zouden voorraad en goederenstroom ef ficiënter moeten worden be heerst. Ook is een betere wissel werking nodig tussen gebruikers en ontwikkelaars van computer systemen. Drie Rotterdamse economen wa ren eerder deze week tot de con clusie gekomen, dat voor de voorgenomen afslanking van de Haagse vestiging van Data Sys tems geen enkele economische noodzaak bestaat. 'Philips heefl het bedrijf bewust laten dood bloeden. of er is sprake van fa lend beleid', was het eindoordeel van de wetenschappers. Tot voor kort ging menigeen er van uit dat de CDA-fractie in de Tweede Kamer uit een tweetal componenten was opgebouwd: getrouwen en dissidenten. Maar afgelopen woensdag bleek dat toch even anders te liggen. De gebruikelijke dwarsliggers in het CDA. traditiegetrouw van AR-huize, kregen plotse ling steun uit een onverwach te hoek Enkele CHU'ers en een aantal voormalige KVP'ers sloten zich bij hen aan. En dat leidde ertoe dat uiteindelijk twaalf CDA-frac- tieleden de voorkeur gaven aan het bestaande, voorlopi ge regeerakkoord voor een coalitie met PvdA en D'66 bo ven handhaving van hun po litieke leider Van Agt. Wat hen betrof mocht de grote lei der desnoods opstappen - waarmee h(j al had gedreigd - als de beoogde coalitie er maar kwam. En dat was nog niet alles, want in de fractie diende zich een nieuwe stroming aan die voor- en tegenstanders in zich trachtte te verenigen. Het was een club van zestien die het midden hield tussen "ja coalitie nee Van Agt" (twaalf) en "nee coalitie ja Van Agt" (negentien). Deze zestien CDA'ers, onder wie de ex-informateurs De Ko ning en Lubbers, zeiden "ja" tegen de beoogde coalitie en "ja" tegen Van Agt. Maar Van Agt wilde de coalitie niet. Dus zeiden de zestien uitein delijk alleen "ja" tegen Van Agt, maar wel met de kantte kening dat het "ja" tegen de coalitie recht overeind bleef. Het CDA-beraad kreeg dus als uitkomst een drie-eenheid van voor-, tussen- en tegen standers en die bracht een tweetal curieuze politieke fei ten aan het licht. Het ene is dat zich binnen de CDA-fractie een meerderheid aflekent die uitgesproken voorstander is van een coali tie met PvdA en D'66 op ba sis van het tot nu toe bereikte onderhandelingsresultaat. Dit betekent dat een meer derheid in het parlement die coalitie dus wenst. En dat ge geven hangt nauw samen met het tweede curieuze feit, dat te maken heefl met de po sitie van Van Agt, die weinig benijdenswaardig is. rot voor kort heefl Van Agt zijn solistische optreden in de for matie redelijk bekroond ge zien. Stukje bij beetje dwong hij PvdA en D'66 op de knieen en hij leek nog verder te willen gaan toen hij vorige week met een nieuwe vondst op de proppen kwam: er moest nu al worden vastge legd dat er volgend jaar 4.5 miljard gulden zou worden bezuinigd. Gingen PvdA en D'66 daar niet mee akkoord, dan kwam er geen coalitie. Wat doet Van Agf Ditmaal hielden PvdA en D'66 evenwel voet bij stuk en de formatie mislukte. Op het Binnenhof werd Van Agt ver volgens luid toegejuicht door toegestroomde belangstel lenden En het leek erop dat hij andermaal had gezege vierd. Maar hoe anders is de realiteit. Het is waar dat zijn dreige ment dat hij zou opstappen, effect heeft gehad. Uiteinde lijk verkreeg hij hierdoor de steun van een meerderheid in de CDA-fractie. Maar zyn be zuinigingseis van 4.5 miljard heefl het niet gehaald En dat is niet onbelangrijk. Want hij kan nu moeilijk opnieuw de ze eis op tafel leggen, vooral ook omdat hu niet goed is on derbouwd. In het voorlopige regeerak koord (eindverslag van de in formateurs) staat dat er in de komende vier jaar 9.5 miljard moet worden bezuinigd. Het financieringstekort (verschil tussen inkomsten en uitga ven van de staat) moet hier door met twee procent van het nationaal inkomen wor den verkleind. Het zwaarte punt van de bezuinigingen valt in de eerstkomende twee jaar (1982 en 1983). En dat be tekent dat er volgend jaac al drie mibard (is eén procent van het nationaal inkomen) moet worden bezuinigd Dat ligt vast en zowel PvdA als D'66 is daarmee akkoord ge gaan. Maar Van Agt wil meer. Hij wil dat er bovenop die drie mil jard nog eens 1.5 miljard ex tra wordt bezuinigd. Die 1.5 miljard is een erfenis van het vorige kabinet van CDA en WD. maar dat kan dat kabi net niet worden aangewre ven. Het gaat om een te lage schatting van het Centraal Planbureau, die het gat van 1.5 miljard heefl doen ont staan. En dat gat moet de ko mende jaren dus alsnog wor den opgevuld. Nu heefl Van Agt allerminst duideluk gemaakt waarom dat persé volgend jaar al moet gebeuren en op welke wijze Anderhalf miljard gul den kan best over vier jaar worden uitgesmeerd Dat blijkt ook uit het voorlopige regeerakkoord en dat ak koord is behalve door PvdA en D'66 ook door de eerder genoemde club van zestien CDA'ers onderschreven. Zo bezien hebben de zestien CDA'ers in hun fractie dus een opmerkelijk standpunt ingenomen. Zij zijn uiteinde lijk achter hun politiek leider gaan staan, terwijl zij het tot dusver bereikte onderhande lingsresultaat onderschre- Dat zij hem hebben gevolgd omdat hij als democratisch gekozen leider in een beslis send stadium zelf de politie ke lun moest uitstippelen, is een inhoudsloze redenering. Van democratisch gekozen fractieleiders wordt, juist in beslissende stadia, verwacht dat hij afgaat op wat er in de fractie leeft. Een fractie - en met alleen de politiek leider - vertegenwoordigt tenslotte de achterban en wordt dus geacht er een eigen stand punt op na te houden. Heefl de club van zestien dan voor Van Agt gekozen uit vrees dat ze hem zouden ver liezen? Dat lukt te eenvou dig. Van Agt is weliswaar po pulair bij een groot deel van het Nederlandse volk. Maar voorlopig zijn er geen verkie zingen. dus als hu zou op stappen brengt dat geen di recte schade toe aan het CDA Waarom dan tóch die steun voor Van Agf Er zun vele va rianten denkbaar, waaronder een heel boosaardige. Op 9 september moet Van Agt. volgens de regels van de wet. kiezen voor zun toekomstige positie Of hij bluft (voorlopig demissionair) premier of hu kiest voor een kamerlidmaat schap Kiest hu voor een pre mierschap - w gezien zijn am bities wel waarschijnlijk is - dan krijgt het CDA een ande re fractievoorzitter en wordt Van Agt formeel losgeweekt van zijn fractie Het is zeker niet uitgesloten dat de club van zestien CDA'ers daarop aanstuurt De formatie met PvdA en D'66 - met wie de zestien graag wil len regeren zou in dat geval worden uitgerekt tot de CDA fractie (los van Van Agt) de handen vnj heefl Een meerderheid van de christendemocraten zegt, zo als ook nu, vervolgens "ja" tegen het (huidige) regeerak koord en de beoogde coalitie kan worden volbracht. Maar zoals alfijd: wat doet Van Agt?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 7