"Case een vandaal?
Nee, natuurlij k niet
Ferme deuk in
prestige van
Hans van Dam
Mild oordeel
Leidse politie
over graffiti
Eerstej aarsstroom
soepel opgevangen
99
ACHTERGROND!
Geen boycot
collegegeld
SATERDAG 22 AUGUSTUS 198
LEIDEN - Voor graffiti is durf nodig. Het is een strafbaar
feit en de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van
Leiden vermeldt een straf van maximaal driehonderd
gulden of twee maanden hechtenis. In de APV lezen we:
"Het is verboden op enig goed, hetwelk zich op of aan de
weg bevindt met kalk, krijt, teer of een kleur- of verfstof
afbeeldingen, letters, cijfers of tekens aan te brengen".
Verder is het zelfs verboden om 's nachts met de ge
noemde schrijfwaren over straat te lopen, tenzij men kan
aantonen dat de middelen voor een ander doel nodig zijn.
"Ik verafschuw niet elke graffiti-handeling, maar het probleem is, dat
het vaak op de verkeerde plaats staat", zegt Huuf Verhulst die werkt
bij de afdeling culturele zaken van de gemeente Leiden. Zijn ideeën
over graffiti wijken nogal af van wat we meestal te horen krijgen.
Toch is Verhulst ervan overtuigd dat hij hierin niet alleen staat.
Uitgangspunt vormt voor hem het zoeken naar alternatieve graffiti-moge
lijkheden. "Kijkje kunt het op verschillende manieren benaderen. Ne
gatief gezien zou de gemeente ten aanzien van graffiti een coördineren
de taak moeten hebben. Neem het voorbeeld van een winkelier wiens
nieuwe winkelpui is ondergespoten. Het reinigen daarvan kan hij niet
betalen, dus lijdt hij op zo'n manier economische schade. De gemeente
zou van dit soort voorvallen een soort reinigingsschade moeten instel
len. Dat is een benadering"
"Ik hoop dat de stad niet zo
beklodderd wordt als in
het verleden. De spuitbus
moet wat dat betreft wor
den uitgebannen". Deze
wens van burgmeester
Goekoóp, uitgesproken
in zijn nieuwjaarsrede
laat aan duidelijkheid
niets te wensen over: de
graffiti is Leidens eerste
burger een doorn in het
oog. Maar wat hij ge
makshalve voor geklod-
der uitmaakt, is voor een
ander weer heel waarde
vol. Graffiti voor sommi
gen een boodschap, voor
velen een plaag. Hoe rea
geert de gemeente en de
politie? Daarover dit der
de en laatste deel, waarin
het verschijnsel graffiti
onder de loep wordt ge
nomen.
Graffiti in Leiden. "Bij diereu zie
je dat ze hun gebied merken.
Speelt dat hier ook
Foto Leids Fotokollektief).
"Positief bekeken ligt er voor de
gemeente vanuit de culturele
hoek ook een taak. Los van de
ontsporingen kan graffiti ook
heel functioneel zijn. Wat niet wil
zeggen dat het altijd mooi is.
maar dat hoeft ook niet. Je zou
kunnen zoeken naar een plek.
waarvan je mogelijkerwijs kan
verwachten dat graffitisten die
vormgeven. Schuttingen van
bouwprojecten bijvoorbeeld,
mits de omgeving het toestaat".
"Je moet het kanaliseren. En dat
bedoel ik niet als zoethoudertje
of dwangmaatregel via de zachte
lijn. Maar meer om zodoende de
agressieve sfeer rond de graffiti
weg te nemen. Door het beschik
baar stellen van plekken, groeit
er mogelijk begrip tussen ener
zijds graffitisten en anderzijds de
gemeente", aldus Verhulst.
Met een dergelijk plan wil hij voor
komen dat monumenten als het
Gravensteen en De Waag worden
beschreven met 'Boycot Pais' of
'Zorro was hier'. Verhulst ziet de
graffiti als (kunst)uiting die ge
waardeerd kan worden. "Toen ik
de tekening van Rikkie Rukeend
voor het eerst zag, schoot ik in de
lach. En als mijn zoontje vraagt
'zijn er nog meer?' dan ben ik
best trots dat ik kan zeggen dat
er inderdaad nog meer zijn. Ze
staan helaas vaak op de verkeer
de plaats".
Volgens Ve**hulst zijn de teksten
op de Leidse muren vaak onbe
grijpelijk. Maar het gaat hem te
ver om te stellen dat de mensen
zich hier minder gemakkelijk en
goed uitdrukken. "Je zou willen
dat de mensen iets meer van hun
gevoelens prijsgeven. Ik denk
dat de ontwikkeling toch wel die
kant op zal gaan. Dat er op een
gegeven moment kleine gedicht
jes en andere zieleroerselen op
de muren verschijnen. Die vaste
plekken moeten het overigens
ook mogelijk maken voor graffi
tisten om hun identiteit bekend
te maken. 'Case' en 'Hanx', dat is
leuk. maar dat gaat over. Er zit
toch iets in de mens om zich be
kend te maken, om aan vrienden
te laten zien: dat ben ik".
Beveiliging
Collega A. Seyn heeft te maken
met wat Verhulst al aanstipte:
bekladde muren dienen weer
schoon te worden, met alle bijko
mende problemen vandien.
Seyn: "We vinden het een nare
zaak. Het schoonmaken is vaak
een lastig karwei, afhankelijk
wat de ondergrond is. Een tekst,
geschreven met een viltstift op
een glad vlak is nog vrij eenvou
dig te verwijderen. Maar verf op
een poreuse gevel wordt een heel
probleem. Die steen zuigt de verf
op. waardoor je na het reinigen
altijd wel iets blijft zien. Vooral
met latex-verf hebben we grote
moeite, ondanks alle chemische
reinigingsstoffen die nu op de
markt komen".
Het is moeilijk vast te stellen welke
bedragen met het schoonmaken
gemoeid zijn. Tijd en materialen
verschillen per geval. Dat het om
een niet geringe som gelds gaat.
hoeft niet te worden betwijfeld.
Daar tegenover staat dat al het
geld en de moeite vaak tever
geefs zijn. "Nog niet zo lang gele
den is het viaduct aan de Rijns-
burgerweg bij het station hele
maal schoon gemaakt. Een paar
uur later zag ik dat het al weer
was beklad. Daar doe je weinig
aan. De gemeente wil wel een
soort beveiliging instellen. Niet
door middel van de politie, maar
men bekijkt nu of het mogelijk is
om bepaalde kostbare projecten,
zoals monumenten te impregne
ren. Dat houdt in dat de gevels
van deze gebouwen een speciale
behandeling krijgen, waardoor
de verf gen kans krijgt om in de
steen opgezogen te worden.
Hierdoor blijft het schoonmaken
enigszins mogelijk"
Voorkomen
Recht tegenover het politiebureau
aan de Zonneveldstraat staat op
een muur: "Raaf fucks the cops"
Vanuit zijn werkkamer kijkt de
voorlichter van de Leidse politie.
Dick Graveland de hele dag uit
op deze ontboezeming. Stoort hij
zich daar niet aan? "Nee hoor.
daar maak ik me niet druk om.
Je ziet overigens weinig echt be
ledigende teksten. Zelden zie ik
iets waarbij ik denk: hè, moet dat
Bij de Leidse politie komen weinig
klachten binnen over graffiti.
Volgens Graveland is dit een van
de oorzaken waardoor het ver
schijnsel om zich heen grijpt. "Ik
denk dat het niet-klagen te ma
ken heeft met de welvaartsmaat
schappij waarin we leven. Als
iets kapot gaat. dan koopt men
wel iets nieuws".
Ook gaat het volgens de politie-
voorlichter om een mentaliteits-
kwestie. Uit verhoren van men
sen die gepakt zijn. blijkt vaak
een onvrede met het kapitalis
tisch systeem, zegt Graveland
Niettemin gaat het bij graffiti
dikwijls om namen, zonder enige
politieke bedoeling. Daarover
heeft hij echter ook zo z n ge
dachten. In zijn vrije tijd doet
Graveland aan archeologie.
"Op Romeins aardewerk staan
vaak namen en tekens. Alsof de
bezitter wil zeggen dit is van
mij. Ik weet niet of je vandaar
een link mag leggen met de graf
fiti van vandaag. We hebben hier
op het bureau een aantal cellen,
oude en nieuwe. Die zijn volge
schreven. van boven tot onder.
Meest namen, dat is opvallend.
Bij dieren zie je ook dat ze hun
gebied merken. Je vraagt je af:
speelt dat hier ook?".
Voor een politieman neemt hij een
bijzonder mild standpunt in:
"Zo'n Case een vandaal? Nee, na
tuurlijk niet".
Omdat het verboden is. dient de
politie niettemin wel op te tre
den. Vaak komt het niet verder
dan af en toe eens iemand in de
kraag te vatten en verbaliseren.
De nadruk ligt meer op het voor
komen. Daarvoor wordt gezocht
naar oorzaken. "In bepaalde wij
ken zie je veel teksten. Je moet
dan gaan onderzoeken wat daar
precies speelt. Is er sprake van
verveling? Ontbreekt er iets"' Bij
voorbeeld een sportveldje of een
buurthuis. Als je dat duidelijk
hebt. dan moet de gemeente in
samenwerking met de politie
voorzieningen treffen. Daarbij
moet ook gewerkt worden aan
bewustwording. Weten kinderen
dat ze vernielingen plegen0 Dat
ze in wezen hun eigen zaak te
kort doen. Hiervoor wordt spe
ciaal voorlichting gegeven op
scholen, middels speciaal ge
maakte lesmodellen. Die zijn sa
mengesteld door onderwijzers
en politie ambtenaren
Ook pleit de politieman voor een
grotere sociale controle. Hij ver
telt: "Ik reed eens bij het Rijns
burger viaduct en zag een jon
getje op de stoep fietsen. Hij
haalde een viltstift te voorschijn
om iets op de muren te schrijven.
Ik stopte snel en riep: wat krij
gen we nou. Het jongetje liet
toen van schrik z'n stift vallen en
peesde er vandoor. Kijk. als er
meer mensen zo zouden hande
len. is er wellicht iets aan te
doen'.
Praten
Echt uit te bannen lijkt het voorals
nog niet en het is natuurlijk ook
maar de vraag of dat wenselijk is.
Waarom iets verbieden dat zo
sterk leeft onder een grote groep
De inhoudsloosheid van veel graf
fiti roept de gedachte op dat het
schrijven op zich de boodschap
is. Het doorbreken van de regels
wat wel en wat niet is toegestaan.
Misschien ook wel een andere
manier van praten met elkaar.
Graffiti is hoe dan ook een ver
schijnsel dat op de één of andere
manier iets zegt over de tijd
waarin we leven. Eenzijdige af
wijzing staat vanuit die gedachte
gelijk aan het negeren van be
paalde ontwikkelingen. Het is
niet alleen een verzet tegen de
openbare orde. maar ook een
versiering daarvan.
ERIC ZUILHOF
El Cid-week afgesloten
LEIDEN - Een groepje slenterende
tieners kan in de maand augus
tus maar één ding betekenen:
deelnemers aan de El Cid-week
met hun mentor. Gisteren - op de
laatste dag - concentreerde de
nieuwe lichting aspirant-acade
mici zich op de Hooglandse
Kerkgracht, waar 's morgens een
informatiemarkt werd gehouden
en rond de Burcht en het Stad
huisplein, waar de aanstaande
studenten zich 's middags wat
konden verpozen bij muziek.
Het was gisteren ook de dag waar
op alle partijen de rekening kon
den opmaken en dat viel ruim
schoots positief uit. Zo toonden
de organisatoren van de intro
ductieweek aan de Leidse uni
versiteit zich behalve opgelucht
dat het achter de rug was. vooral
dik tevreden. De El Cid-trein (de
week stond ditmaal in het teken
van het spoor) heeft een uitste
kende reis achter de rug. Alleen
bleken er maandagmorgen iets
meer passagiers (om in het juiste
vocabulaire te blijven) dan ver
wacht. Gerekend was op een dik
ke vijftienhonderd, maar met
veel late aanmeldingen kwam
het aantal deelnemers op acht
tienhonderd. Spitsuur dus op het
onderkomen van El Cid aan het
Rapenburg. Karen Golterman
"Allemaal mensen die - help,
help - kwamen zeggen dat ze nog
niet bij een mentorgroepje za
ten". Problemen die snel overi
gens opgelost waren. De meeste
groepen konden er nog wel een
lid bij hebben.
Redelijk content waren ook de stu
dentenverenigingen, die zich tij
dens de El Cid-week altijd van
hun meest gezellige/leuke/maat
schappij-kritische kant laten
zien. Hoezeer ze elkaar ook de
loef probeerden af te steken, bij
elke vereniging bleef het aantal
aanmeldingen praktisch gelijk
aan dat van vorig jaar.
De strakkere regeling van de El
Cid-week viel bij een enkele ver
enigingscolporteur echter min
der in de smaak. Het programma
moest 's avonds om twaalf uur
worden afgerond en dat leverde
bij bijvoorbeeld Quintus wel wat
problemen op. "Dat was soms
echt niet te doen", aldus een
Quintus-man. "Zo hadden we op
een avond Louis van Dijk. Nou.
die man kost wel een paar duiten
en dan is het toch jammer dat de
El Cid-deelnemers om twaalf uur
weg moeten". Quintus toonde
zich daarmee kennelijk wat
Roomser dan El Cid. Want bij an
dere verenigingen zei men wel
eens een oogje toe te knijpen als
een deelnemer na hét midder
nachtelijk uur nog rondstapte.
Niettemin kon Karen Golterman
met enige trots constateren dat
het ochtendprogramma goed be
zocht was. Beter zelfs nog dan
het middagprogramma.
Met een feest bij De Burcht werd de El-Dicweek gisteravond afgesloten
De heuvel was voor deze gelegenheid voor "gewone" Lei denaars met toe
gankelijk.
De 'twaalf uur-regel' leverde bij de
aanstaande studenten wisselen
de reacties op. Volgens Marga-
reth van 't Bosch uit Alphen aan
den Rijn was je meestal toch te
moe om het laat te maken: de
Haagse Sunsh Raghoebier had
daar echter minder moeite mee.
"Zelfs de Koets ging al om één
uur dicht", beklaagt hij zich.
Maar. zegt Margareth: "Als je er
gens zat. gaf dat toch haast nooit
problemen Je kwam alleen na
twaalf uur nergens meer in"
De lading informatie in de afgelo
pen week is in elk geval niemand
slecht bevallen. "Nee hoor. het
was zeker niet te veel", wuift
Margareth alle twijfels weg en
Surish "Dat over de universiteit
was best interessant, alleen dat
van de gemeente vond ik niet zo
van belang". Sunsh blijft dan
ook plaatsgenoot van koningin
Beatrix Het meest enthousiast is
echter wel Irene Mouthaan uit
Brielle De El Cid -week "In één
woord: hartstikke leuk"
Op zijn minst onzorgvuldig Zo
noemt VVD-raadslid Michiel
Zonnevylle de handelwijze van
wethouder Hans van Dam
(PvdA) waar het gaat om de huis
vesting van de Rudolf Steiner
school in Noord. (Voor het ge
mak laten we de vraag of de
school het predikaat Vrije
School mag krijgen, gebaseerd
op de antroposofische levensvi
sie van Rudolf Sterner, even bui
ten beschouwing. Want daarover
zijn de onderwijskundigen het
oneens.)
De jurist Zonnevylle, werkzaam bij
de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten in Den Haag. weet
als geen ander dat de hele heisa
over de huisvesting van de
school volstrekt overbodig is.
Sinds 4 juni van dit jaar is er een
noodwetje van kracht, die bij dit
soort kwesties uitkomst biedt.
Hij heeft zelf de brief over deze
wet aan de gemeenten gestuurd.
"Dat heeft op die datum ook in de
Staatscourant gestaan en je mag
van een zo grote gemeente als
Leiden toch verwachten dat dat
gelezen wordt en bij de afdeling
onderwijs bekend is", zegt Zon
nevylle desgevraagd. Hij wijst er
ook op dat de wethouder in de
raadscommissie al eens heeft ge
wezen op de wet. toen deze nog
niet van kracht was. Van Dam
wist dus dat de wet 'er aan
kwam'
De wet die het vorderen door het
gemeentebestuur van leegstaan
de lokalen bij het bijzonder on
derwijs mogelijk maakt, kent
volgens de liberale rechtskundi
ge voldoende waarborgen voor
de schoolbesturen. Zoals de mo
gelijkheid om in beroep te gaan
tegen zo n besluit van de raad.
En leegstaande lokalen bij het
bijzonder onderwijs in Leiden-
Noord zijn voorhanden.
Het is niet de eerste keer dat Van
Dam in zfin functie van wethou
der van onderwijs onzorgvuldig
heid kan worden verweten. Dat
de ouders en schoolbesturen van
vooral bijzondere scholen uit de
krant moesten vernemen dat
'hun' school naar de mening van
de wethouder zou moeten wor
den opgeheven, werd Van Dam
terecht niet in dank afgenomen.
Kille planner
Maar ook de lokalenkwestie met
de kleuterschool Bambino en de
lagere school De Glijbaan munt
te uit door onzorgvuldigheid.
Een gebrek aan overleg en de
korte termijnen voor het vinden
van oplossingen voor huisves
tingsproblemen. waren ook toen
al goed voor hoog oplopende
emoties. En dat terwijl de wet
houder zelf het imago heeft een
kille, emotieloze planner te zijn.
met liefst een telraam pontificaal
voor zich op het bureau.
Ook bij de nieuwste lokalenproble-
men, die zich afspelen in de con
text van een bijna genante on
derlinge concurrentiestrijd van
de scholen, springt het gebrek
aan overleg en de haastige spoed
van de wethouder in het oog. Het
is eraan te danken dat rector
Steffens van de Louise de Colig-
ny zijn post naar zyn vakantiea
dres liet doorsturen, dat de
school nog tijdig in actie kon ko
men om te vermijden met een
onwerkbare situatie opge
scheept te worden.
De briefwisseling tussen wethou
der en schoolleiding ontstond
namelijk pas in de vakantiepe
riode. Het hoofd van De Karei
Doormanschool was zelfs hele
maal niet ervan op de hoogte
welke problemen hem bij het be
gin van het schooljaar te wach
ten stonden. Inmiddels werden
al lokalen van de Louise met roze
verf bewerkt om er een leuke,
vrolijke kleuterschool van te ma
ken
De goodwill die de wethouder on
der meer bij de Karei Doorman-
school had verworven, heeft een
ferme deuk gekregen. Zijn bot
sing met de rector van de Louise
zal de vriendschappelijke be
trekkingen ook geen goed doen.
Naar verluidt heeft de wethou
der op een onfatsoenlijke ma
nier, namelijk onder vier ogen,
maar wel met zijn beleidsambte
naren erbij, de rector oncollcgia-
liteit verweten.
Inbraak
De woordkeuze van de rector
Van Dam ook in het verkeerde
keelgat geschoten, zo wisten
siders te melden. 'De ondemo
cratische inbraak in de eigen
school', waarover Steffcns
schreef, was tegen het zere been.
Steffens zou in dat 'gesprek on
der vier ogen' koel gereageerd
hebben op de uitbrander van de
wethouder. "Meneer de wethou
der. wat er in de brieven staat is
nog maar een kwart van de on
vrede die er op school leeft", zou
de rector gezegd hebben.
In dit verband is het tragi komisch
de wethouder te herinneren aan
zijn woorden, die hij bij de pre
sentatie van het PvdA-jaarver-
slag sprak. Gekscherend merkte
hij het als zijn grootste prestatie
aan. dat het hem gelukt was dit
jaar geen nieuwe lokalen in de
Meren wijk te bouwen Niet ver
moedend uiteraard, dat de voltal
lige gemeenteraad hem even la
ter op een lokalenkwestie onder
uit zou halen.
Want het prestige V3n Van Dam
heeft niet aleen in de onderwijs
wereld, maar ook in de Leidse
politiek schade geleden. En dat
bij een kwestie, die volgens Zon
nevylle eigcnlyk onnodig
Van Dam zal daarom ongetwij
feld opgelucht ademhalen, wan
neer hij in het volgende college
weer zijn oude baan van wethou
der van financien op zic h kan ne
men. zoals in politiek Leiden al
geruime tijd gesuggereerd
wordt. Maar of dat de komende
jaren een dankbare taak zal
zijn..-
LEO MAAT
LEIDEN - Er komt in Leiden
geen algemene boycot van de
verhoging van het collegegeld
voor studenten. De initiatiefne
mers tot de actie hebben gecon
stateerd dat er niet voldoende
animo is om de boycot krachtig
door te zetten. Ongeveer zeven
honderd studenten waren bereid
tot een boycot van de verhoging
over te gaan. dit aantal wordt te
klein geacht
Het vormingscentrum Troef tn
Leiden brengt het komende
cursusjaar een drietal nieu
we cursussen. Voor buiten
landse werknemers is een
technische schakelcursus
naar het Centrum Vakoplei
ding voor Volwassenen opge
zet Buitenlanders die al eni
ge kennis van de Nederlandse
taal hebben kunnen door
cursus net als 'gewone' Neder
landse volwassenen aan een
om- of bijschol ingsproces
deelnemen.
Troef gaat dit jaar ook een
gnxtt deel van het Open
School'-pakket overnemen.
De Open School die aan de
Herengracht was gevestigd is
als instelling opgeheven De
activiteiten werden verdeeld
over verschillende instellin
gen m Leiden Troef zal een
schakel program ma »x»r het
MBO Middelbaar Beroeps
Onderwijsvoor z'n rekening
gaan nemen.
Voor het Open School-project
heeft het Leidse vormingscen
trum een speciale ontheffing
gekregen wat betreft de leef-
17 tot 30 jaar.
leerlingen mog*
der zijn dan 33
Vieuu' bij Troef t
