Energie
te duur"
m%
NIEUW:
Van Gelder failliet verklaard
"Van Gelder
principe"
werkte niet
Beurs Amsterdam
hort zakelijk
Bedrijfsleven in nood
T>T>
Pan Am in
problemen
Portugese actie beëindigd
Frankrijk moet wijn importeren
WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1981
ECONOMIE
Iraanse tegoeden
Dc Federal Reserve Bank of New
York maakte gisteren ruim twee
miljard dollar over op een reke
ning bij de NV Settlement Bank
of the Netherlands, een dochter
maatschappij van De Nederland-
sche Bank. Het gaat om een ge
deelte van de Iraanse tegoeden
in de VSW die president Carter
had bevroren als vergeldings
maatregel voor de gijzeling van
het personeel van de Amerikaan
se ambassade in Teheran. Ruim
de helft van het bedrag zal direct
i worden overgemaakt naar Iran.
Dit heeft een woordvoerder van
De Nederlandsche Bank meege
deeld.
Een miljard dollar blijft hier op een
rekening staan ten name van de
Algerijnse centrale bank en zal
onmiddellijk worden belegd in
waardepapieren buiten de VS en
Iran.
Vliegen
Het vliegen vanuit Frankrijk wordt
op 1 september vijf procent
duurder, zo heeft de luchtvaar
maatschappij Air France dins
dag bekendgemaakt. De verho
ging geldt voor alle vluchten
naar het buitenland van alle
luchtvaartmaatschappijen.
Tot verhoging van de tarieven is in
juni besloten op de vergadering
van de IATA. de internationale
vereniging van luchtvaartmaat
schappijen. Volgens de IATA
zullen de aangesloten onderne
mingen dit jaar een verlies van
tezamen ongeveer twaalf miljard
dollar (34 miljard gulden) lijden
Vliegen
Ondanks bezwaren van religieuze
aard blijft de Israëlische lucht
vaartmaatschappij El Al in het
winterseizoen 1981-82 op zater
dag. de sabbat, vliegen. Dat heeft
El Al gisteren in Frankfort be
kendgemaakt en de mededeling
is in Tel Aviv bevestigd.
De nieuwe regering wil gezien de
coalitie-afspraken weliswaar dat
de luchtvaartmaatschappij niet
meer op zaterdag vliegt, maar
eerst dienen oplossingen te wor
den gevonden voor het probleem
>van de verliezen die optreden
Lwanneer El Al niet meer op de
*sabbat vliegt, zo zei de onderne-
fming.
Vrachtvervoer
Voor overschrijding van rijtijden
voor vrachtwagen en autobu-
schauffeurs is niet langer alleen
•de werkgever, maar ook de
.'chauffeur zelf aansprakelijk. Dat
*is de strekking van een voorstel
tot wijziging van de rijtijdenwet,
dat verkeer en waterstaat bin
nenkort zal indienen bij de mi-
Inisterraad.
Het ministerie van verkeer en wa
terstaat heeft tot deze verande
ring besloten wegens het grote
aantal uren dat chauffeurs meer
maken dan wettelijk is toege
staan, waardoor de veiligheid
van inzittenden en andere weg
gebruikers ernstig in gevaar kan
komen.
Veiling Leiden. 19-8- 81
Appels 97. pruimen 2.40. aardappelen
$52. andijvie 47-63. pronkbonen 1.35-
1.70, snijbonen 1.55-3.25. stambonen
1.70. kroten 23-30. spitskool 12-30. poste
lein 52-96. prei 53-90, rabarber 55-57, spi
nazie 1.10-1.34, spruiten A 1.73-191.
spruiten B 1.72. spruiten C 53, spruiten
D 1 20. uien 21-61. meloenen 1.05-3.80,
bloemkool 1x6 1.75-1.80. sla 24-40.
bleekselderij 55-73. boskroot 9-16, peter-
Jbhe 10-36, seldenj 11-46, paprika kg 50
st 17-71.
Groenteveiling Katwijk van den Rijn
van 18 augustus.
Andijvie per kg 21-43. snijbonen 1,70-
1.80, sperziebonen 1,60, spitskool 13-24.
bospeen II 24-1.35. waspeen Al-per kist
3.90-5.00. All 3.60-5,30, BI 4,00-6.90. Cl
1.90-5.00. CII 2.10. breekpecn Al-per kist
BI 4.30-4,50, Cl 6.60-9,00. prei per kg 44-
47, sla (natuur) 0,15. spinazie 0.56, uien
per kg 25-54. peterselie (krul) 11-20, sel
derij (bos) 0.25. bloemkool 6 per bak 1
1 08-1,53, 611 21-95, 8 I 99-1,06. 811 21-36,
101 0,96.
CNV: personeel dupe van mismanagement
AMSTERDAM - Dc Amsterdamse rechtbank
heeft gisteren op verzoek van de bewind
voerders de voorlopige surseance van beta
ling van Papierfabrieken Van Gelder Zonen
NV omgezet in failhssment.
Volgens de bewindvoerders mi D.W.O.A
Grosheide en mr. G.A.P. de Kort zou voort
zetting van het uitstel van betaling niet tot
een bevredigende regeling kunnen leiden en
de voortzetting van die bedrijven binnen het
concern die wel levensvatbaar zijn in gevaar
brengen. Beide heren zijn door de rechtbank
aangesteld als curatoren.
De overgebleven bedrijven van het concern
worden voortgezet via afzonderlijke BV's,
namelijk te Apeldoorn Van Gelder Papier-
bedrijven Apeldoorn BV waarin zijn samen
gevoegd de fijnpapierfabriek, het verwer
kingsbedrijf en de Crown-Van Gelder Plas
tic Film Industrie, te Velsen Crown-Van Gel
der papierfabrieken BV en VGT Terminal
BV en te Wapenveld Berghuizer Papierfa
brieken BV. Deze BV's zijn dus niet failliet,
de aandelen in die BV's zijn nog eigendom
van de moedermaatschappij, zo heeft Van
Gelder bekendgemaakt.
Ten aanzien van de overdracht van de Apel-
doornse bedrijven zijn besprekingen met
een geïnteresseerde partij in vergevorderde
staat. In de bedrijven in Velsen en Wapen
veld is een bedrijfseconomisch onderzoek
aan de gang en hebben gesprekken over mo
gelijke overneming plaats. De reeds langer
bestaande ondernemingen waarin de moe
dermaatschappij deelneemt gaan gewoon
verder. Met dc ABN Bank is een boedelkri
diet-regehng getroffen die de ruimte biedt
de zaken zonder tijdsdwang af te wikkelen
Gezien de verkregen mededelingen bestaat
het vertrouwen dat ook de lange-geld-gevers
hieraan meewerken.
De Industriebond CNV is van mening dat de
werknemers van Van Gelder de dupe zijn
van mismanagement, gevoerd over een
reeks van jaren. Een machtsstrijd aan de top
heeft voortdurend mede het beleid bepaald.
Dat kwam met name het laatste jaar tot ui
ting door aantallen rapporten met overle
vingskansen voor diverse bedrijven. Zo
kwamen er rapporten over de bedrijven in
Velsen-Noord en -Zuid. in Wapenveld. Ren-
kum en in Apeldoorn. De Industriebond
CNV schrijft dit in een commentaar op het
faillissement van de papierfabrieken van
Van Gelder Zonen.
Het optreden van de raad van bestuur van Van
Gelder heeft op geen enkele wijze het ver
trouwen kunnen krijgen van de minister van
economische zaken. "Het is een teken aan de
wand als de overheid niet bereid is een der
gelijk omvangrijk bedrijf steun te verlenen"
aldus de industriebond CNV.
Het ziet er niet naar uit dat er nog jaarstukken
over 1980 zullen worden geproduceerd. Des
gevraagd zei curator mr. Grosheide: "Cura
toren maken die stukken zeker niet. Boven
dien zouden dergelijke stukken in de huidi
ge situatie nergens meer op slaanOf de
Raad van Bestuur alsnog zal besluiten een
jaarrekening te presenteren kon de heer
Grosheide niet zeggen.
De secretaris van de Vereniging Effecten be
scherming. drs. J.J. Hogetoorn. \indt dat
Van Gelder er zich maar makkelijk van af
maakt om geen jaarstukken meer te produ
ceren. "Men is toch op zijn minst moreel ver
plicht om verantwoording af te leggen over
het gevoerde beleid en aan te tonen wat er is
gebeurd. Ik vind dat de stukken alsnog op
tafel moeten komen en we zullen ons tot Van
Gelder wenden om te trachten dit ook te be
reiken".
De Stichting Onderzoek Bednjfs Informatie
SOBI gaat tegen de accountant van Van Gel
der Papier. Keuzenkamp en Co. een
tuchtklacht indienen bij de Raad van Tucht
van het NIVRA, het Nederlands Instituut
van Register accountants. SOBI-voorzitter
Pieter Lakeman die dit heeft meegedeeld
verklaarde dat deze klacht het niet opnemen
m de jaarrekening 1979 van een liquidaticba-
lans behelst. Eerder diende Lakeman hier
over al een klacht in bij de Ondernemingska
mer maar deze klacht werd op procedurele
gronden niet ontvankelijk verklaard.
De heer Lakeman zei overigens te verwachten
dat de SOBI deze nieuwe zaak niet zal win
nen. "Wij willen echter het publiek er op wij
zen dat aan verklaringen van accountants
weinig waarde behoeft te worden gehecht".
DEN HAAG (ANP) - De elektriciteitsprijzen voor het be
drijfsleven liggen veel hoger dan die van de buitenlandse
concurrenten en zouden kaarom met subsidie van de
overheid uit de aardgasbaten moeten worden verlaagd.
Dit schrijft de Vereniging Kracht-
werktuigen in het augustusnum
mer van haar verenigingsblad.
Alleen al door de hoogte van de
stroomtarieven is de concurren
tiepositie van vele industriële
grootverbruikers aangetast, al
dus dc vereniging. Een bedrijf,
dat jaarlijks 1.25 miljoen kwh
verbruikt, betaalt 1,5 a 5,5, cent
per kwh meer dan zijn buiten
landse concurrenten. Dat komt
neer op een kostenpost van
20.000 tot 70.000 gulden per jaar.
Voor een bedrijf, dat zeventig
NEW YORK (Reuter) - De
Amerikaanse luchtvaart
maatschappij Pan American
World Airways (Pan Am) wil
haar dochteronderneming
Intercontinental Hotels kwijt
en heeft twee vliegtuigfabri
kanten laten weten in totaal
tien bestelde toestellen niet
of later te willen hebben. Ver
der heeft Pan Am van een
aantal banken de toezegging
gekregen voor nieuwe kre
dieten van in totaal 200 mil
joen dollar, zo is in New York
bekendgemaakt.
De verkoop van de aandelen
Intercontinental Hotels is in
onderhandeling. Pan Am wil
de aandelen verkopen a con
tant. Wie de potentiële gega
digden zijn wil de onderne
ming niet laten weten.
Pan Am heeft gezegd wellicht
aan het eind van deze maand
niet in staat te zijn aan haar
betalingsverplichtingen te
voldoen als de afbetaling op
dc lopende schulden niet
wordt verlengd.
miljoen kwh verbruikt, is het
kostennadeel 3,5 a 6 cent per
kwh of 2,5 a 4 miljoen gulden per
jaar.
Dit was de situatie op 1 januari
1981. Sedertdien is het kostenna
deel nog groter geworden, door
dat de brandstofverrekenprijs
als gevolg van de stookolieprijs
stijgingen nog verscheidene cen
ten per kwh is gestegen. In mei
was dat voor Rotterdam per sal
do ongeveer 3,3 cent per kwh
meer. Het kostennadeel voor de
verbruikers van 70 miljoen kwh
per jaar nam hierdoor nog eens
met 2,3 miljoen gulden toe.
In het buitenland komen dergelij
ke prijsontwikkelingen niet
voor. aldus de vereniging kracht-
werktuigen. Daar wordt voor de
stroomopwekking op grote
schaal gebruik gemaakt van
goedkope bruinkool, steenkool,
waterkracht en kernenergie en
de tarieven zijn daar veelal niet
gekoppeld aan de werkelijke
brandstofkosten.
GÉNÈVE (APlReuter) - De Saoedische minister van olie Yamani rechts)
heeft aan de vooravond van de OPEC-conferentie, die vandaag in Gênève
begint, Volgehouden dat hij niet bereid is de olieprijs met meer dan twee
dollar te verhogen tot $34 per vat. Venezuela wil twee dollar meer. Herstel
van de eenheidsolieprijs wordt door dat conflict bemoeilijkt.
LISSABON (UPI) - De Portugese
luchtverkeersagenten hebben
vandaag hun boycot van twee
dagen van transatlantische
vluchten naar en vanuit de Ver
enigde Staten beëindigd met de
verklaring dat zij zullen ijveren
voor een internationale lucht-
6 jaarsdeposito,
minimale storting 1' 1.000,-
Het goede adres
LEIDSE SPAARBANK!
blokkade tegen Amerika uit soli
dariteit met de wegens staking
ontslagen Amerikaanse lucht
verkeersleiders.
Europese rijksluchtvaartdiensten
hebben geschat dat de boycot
van 48 uur heeft geleid tot lange
omwegen en vertragingen van
ongeveer 100 Amerikaanse
vluchten door alternatieve
Noordatlantische corridors
Van internationale luchthavens in
Europa werd gisteren vernomen
dat de Portugese actie praktisch
geen annuleringen tot gevolg
had gehad, maar wel omleidin
gen en vertragingen die tot vier
uur konden uitlopen.
De dezer dagen veelbesproken
voorzitter van de Stichting
Onderzoek Bedrijfsinforma
tie Piet Lakeman heeft giste
ren een al oude voorspelling
van zijn hand werkelijkheid
zien worden Van Gelder Pa
pier is failliet, de definitieve
ondergang van dit eens
bloeiende familieconcern ts
nog een kwestie van luttele
weken. Strekt Lakemans' ge
lijk nog verder, dan is de
Ogem-holding binnen afzien
bare tod een soortgelijk lot
beschoren.
Het is geen toeval dat Lakeman zich juist wat betreft het failliet
van deze twee bedrijven in het verleden zo zeker heeft betoond.
"Arrogantie" en "falend manangement" zijn sleutelbegrippen in
de neergang die bij Ogcm en Van Gelder langs gelijke lijnen is
verlopen Beide bedrijven stonden als gezond te bock. Bij Van
Gelder werd de toekomst zes jaar geleden onzeker, bij Ogem
rees de twijfel begin vorig jaar.
Was er in 1969 nog een winst van 16.2 miljoen, m de jaren daarop
volgend belandde het bedrijf in de rode cyfers met verliezen van
achtereenvolgens 3.7 miljoen. 8 miljoen en acht ton Na twee
'vette" jaren met winsten van 8.1 en 39 miljoen, ging het in 1975
ging weer mis (verlies 25 miljoen) en sedertdien is het nooit
meer geworden wat het ooit was.
Het Amerikaanse onderzoeksbureau Mckinsev werd binnenge
haald om saneringsvoorstellen te doen en is daar tot op de dag
van vandaag tevergeefs mee bezig gebleven. De duizenden ont
slagen in vestigingen als Rotterdam. Apeldoorn. Wormer. Vel
sen en Wapenveld hebben ae redding van het bedrijf niet nader
bij gebracht. Van de 7600 werknemers die Van Gelder in 1966
nog in dienst had. zijn er inmiddels nog 2.000 over. Zeker 700
personeelsleden verliezen binnenkort ook hun baan Voor de
overblijvende 1.300 is het voorlopig afwachten geblazen op po
tentiële kopers van de wellicht levensvatbare onderdelen van
het concern In zoverre brengt het faillissement geen nieuws. Al
eerder werd vastgesteld, dat 700 ontslagen hoe dan ook nodig
waren om te redden wat er te redden viel.
De oorzaken van het debacle liggen zowel binnen als buiten het
bedrijf. Op de Europese markt is al enige jaren sprake van over
capaciteit. De stygende prijzen van grondstoffen en energie vor
men de tweede complicerende factor Derde probleem is de vrij
grillige ontwikkeling van de vraag Als verpakkingsmateriaal
bijvoorbeeld heeft papier terrein verloren aan plastic Behendig
opererend management was ter bewaking van het marktaandeel
onontbeerlijk. Daar heeft het aan geschort
In de letterlijke zin was het bij Van Gelder allesbehalve eenzaam
aan de top. figuurlijk gesproken was het tegendeel het geval. Zo
bleek aan het einde van de jaren zestig een fusie het beste ant
woord op de problemen die zich aan dienden. Een partner werd
gevonden in Koninklijke Nederlandse Papier een bedryf dat
nu bij het failliet van Van Gelder goed garen zal spinnen i De
fusie sprong echter af, omdat KNP de bezem wilde halen door
het overbevolkte Amsterdamse hoofkantoor. Dat viel bij de top
van Van Gelder verkeerd en de fusie sprong af. Een jaar later in
'72 verwierf de Amerikaanse papiergigant Crown Zelbach een
belang van vijftig procent in het bedrijf Toen de Amerikaanse
partner dit aandeel vorig jaar voor 34 miljoen dollar afschreef,
werd ook de laatste optimist duidelyk hoe de kaarten geschud
lagen.
Uit het aantreden van de nieuwe voorzitter van de raad van be
stuur ir. Van der Want is door sommigen nog hoop geput, maar
ook deze "troubleshooter" moest het hoofd al snel in de schoot
leggen. Voor hij bij Van Gelder in dienst kwam. was hij direc
teur van de Rotterdamse Offshore- en Scheepsbouwmaatschap
pij (ROS) in oprichting De ROS is by gebrek aan voldoende
overheidssteun nooit tot leven gekomen Van der Want maakt
nu voor de tweede keer in nog geen anderhalf jaar tijd mee dat
het ministerie van economische zaken niet geïnteresseerd is in
bijdragen aan een bodemloze put.
In het geval van Van Gelder is het uitblijven van nog meer steun
alleszins te rechtvaardigen. Jarenlange verwaarlozing in combi
natie met immer hoge. maar zelden gefundeerde verwachtingen,
hebben hun tol geeist Resteert dertig miljoen schuld aan de
belastingen en 117 miljoen aan uitstaande hypotheken
Ter sanering van de schulden heeft Van Gelder de afgelopen jaren
veel winstgevende onderdelen verkocht. Een aanpak die Piet
Lakeman het "Van Gelder Principe" heeft gedoopt verkoop
wat goed is. reorganiseer de rest en bezie of de schuldenlast zo
vermindert, dat met die rest opnieuw een winstsituatie bereikt
kan worden. Dat pnncipe is recentelijk veel toegepast. De gang
van zaken by Ogem. waar naar verluidt twee leden van dc raad
van bestuur (ex-minister Jaap Boersma incluis) binnen afzien
bare tijd hun ontslagbnef verwachten, vertoont een wel heel
frappante gelykenis.
TON VAN BRUSSEL
BRUSSEL (DPA) - De Europese
Commissie heeft Frankrijk dins
dag gelast onmiddellijk een eind
te maken aan het vasthouden
van bijna 300.000 hectoliter goed
kope Italiaanse wijn bij Franse
douaneposten. Dit heeft de di
recteur-generaal voor landbouw
zaken van de Commissie. Claude
Villain, verklaard na afloop van
besprekingen met Franse en Ita
liaanse regeringsvertegenwoor
digers in Brussel.
Villam zei dat de Europese Com
missie zich als hoedster van het
Verdrag van Rome verantwoor
delijk voelt voor een soepel en
vrij handelsverkeer tussen de
lidstaten van de EG. Hy wees er
op dat de Commissie zich bereid
heeft verklaard de uit 1970 date
rende wijnverordening te her
zien. Er zal strenger toezicht ko
men op de produktie omdat die
steeds verder toeneemt by een
vermindering van dc vraag Zelfs
in traditionele wynlandcn als
Frankrijk en Itahe is het ver
bruik met respectievelijk een
miljoen en 500 000 hectoliter per
jaar afgenomen
De Europese Commissie wil bij
dragen tot een vermindering van
de spanning tussen Frankruk er
Italië door een extra hoeveelheid
van negen miljoen hectoliter tot
industriële alchol te distilleren
WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1981 BINNENLANDSE
ACTIEVE
AANDELEN
AKZO
ABN
AMEV
AANDELEN
112,00 115.0
215.00b 215.0
201.00 201.0
245.00e 250.00
65.50 65.50
225,50 221.0
53.20 52.80
1080,00 1070.
Ned. Scbeepshyi
26.50
HA 00
BELEGGINGS
INSTITUTEN
GOUD EN ZILVER
BUITENLANDS
GELD
Belfis<^r fr <IM>
295.50 294.50
Beursoverzicht
AMSTERDAM (ANP) - De beur,
begint in de ban te komen van de
halfjaarcijfers. Gistermiddag liep
de koers van Unilever na d«-
fraaie cyfers met bijna 8 op tot
J 163
Vandaag volgde enige reactie tot
161.50 In dc middag worden de
Ak/o halfjaarresultaten vei
wacht, de aandelen bleven op
26 50 staan. Kon. Olie die don
derdag de uitkomsten over de
eerste zes maanden presenteert
daalde 80 cent tot 96 70 Phi
hps, die volgende week aan de
beurt is. klom 40 cent tot I 23 70
KLM was f 1 lager op J 109. lei
wijl Hoogovens 20 cent aantrok
tot t 18 50
De beide grote hypotheekbanken
komen vrijdag met de halljaarctj
fers. Ze begonnen wat lager
maar konden zich naderhand
herstellen Van de assurantie-
waarden was Ennia 3 lager op
129 50 By de uitgevers was EIm
vier vast met een winst van f 2 50
op 108. VNU ging 70 cent om
hoog naar 66 70. Elders op d«-
actieve markt sprong Nedlloyd
weer eens in het oog met een
vooruitgang van 2 op f 154 5b
Relatief zwak was Ogem met 2")
cent verlies op 5.20 Pakhoed
en Van Ommeren brokkelden
een paar dubbeltjes af.
