Conflict Haig
en Weinberger
over MX-raket
Gesprek Begin - Sadat
krijgt
Polen
uitstel van
betaling schuld
Luchtverkeer naar Z.-Amerika vertraagd
Opnieuw
rellen in
Engeland
Arrogantie van de macht"
Soeharto waarschuwt
tegen sabotage
Paus weer geheel hersteld
Onderhandelingen uit het slop
Gevechten in Beiroet
PAGINA 6
BUITENLAND
MAANDAG 17 AUGUSTUS 1981
LIVERPOOL (AP/AFP) - Afgelo
pen zaterdag zijn bij geweldda
digheden in de wijk Toxteth in
Liverpool twee politicagenten
neergestoken en liepen vijftien
agenten andere verwondingen
op. Het geweld in de wijk, waar
veel immigranten wonen, brak
uit tijdens een massale betoging
waarbij werd geprotesteerd te
gen onjuist politicoptreden.
De gevechten begonnen bi j het ou
de hoofdbureau van politie. Dit
bureau was pas enkele uren
voordat de protestoptocht begon
door de politie verlaten. Men
heeft zich gevestigd in een ge
bouw in een ander deel van Li
verpool.
Drie politiemensen en verscheide
ne burgers zijn gewond geraakt
toen zich in de nacht van zater
dag op zondag in de Noordengel
se stad Sheffield rellen voorde
den tussen (vooral gekleurde)
jongeren en de ordetroepen. Ze
ventien personen zijn aangehou
den, aldus de politie.
De incidenten ontstonden toen de
politie een jonge kleurling wilde
aanhouden die voorbijgangers
bespuwde. De ordetroepen om
singelden direct ongeveer 500
jongeren.
Leiders van Engelse politieorgani
saties en enkele conservatieve
Lagerhuisleden hebben gisteren
aangedrongen op een hardere
aanpak in de rellenbestrijding.
"Zo gaat het niet langer", aldus
Fred Jones, hoofd van de politie-
vakbond in Liverpool, waar de
afgelopen zes weken in totaal 767
politiemensen gewond zijn ge
raakt. "Het wordt hoog tijd dat
we speciale arrestatie-teams for
meren om de ergste relschoppers
uit de menigte te kunnen pik
ken."
Nieuwe
Noordierse
hongerstaker
BELFAST (AFP) - In de Mazc-ge-
vangenis in Belfast zal vandaag
weer een gevangen lid van het
verboden 'Ierse republikeinse le
ger' (IRA) in hongerstaking gaan,
waardoor het aantal hongersta
kers opnieuw zeven zal bedra
gen. Dit is zondag door de IRA
meegedeeld.
Het is de 25-jarige Jackie McMul-
lan. Hij neemt de plaats in van
Tom McElwee die op 8 augustus
na een hongerstaking van 62 da
gen overleed. Sinds 5 mei zijn in
totaal negen hongerstakers be
zweken.
Het IRA-lid Paddy Quinn, die op
31 juli na een hongerstaking van
47 dagen door zijn moeder was
overgebracht naar een zieken
huis voor medische behandeling,
zet zijn hongerstaking niet voort.
Een woordvoerder van IRA ver
klaarde dat iedere IRA-honger-
staker vrijwillig voedsel weigert
en dat het hen vrijstaat hun actie
te staken.
SCHIPHOL. WASHINGTON (GPD) - Por
tugese verkeersleiders negeren de oproep
van hun internationale organisatie (Ifat-
ca) en boycotten sinds vanmorgen vroeg
middernacht alle geregelde en niet-mili-
taire luchtverkeer met de VS en andere
Amerikaanse gebieden. KLM-vliegtuigen
met bestemmingen in Midden- en Zuid-
Amerika lopen hierdoor vertragingen op
van circa een half uur, omdat dit verkeer
door de Portugezen gewoonlijk wordt
overgedragen aan de verkeersleiding van
San Juan op Porto Rico, dat tot de VS
behoort. De boycot'van de Portugese ver
keersleiders zou aanvankelijk 48 uur du
ren, maar is teruggebracht tot 24 uur.
De actie van de Portugezep moet in de eer
ste plaats het verkeer vari Zuid-Europa
met de VS hinderen. Op zichzelf is dat
niet vitaal. Volgens de FAA, de techni
sche luchtvaartdienst van de VS. gaan via
de Portugese verkeersleiders 40 lot 50
vluchten per dag. tegenover 300 tot 400
via de Canadese. In Amsterdam had het
Ifatca-bestuur afgelopen donderdag op
geroepen in elk geval tot aanstaande za
terdag geen luchtverkeer met de VS in de
war te sturen.
De Middenatlantische route van de KLM
die door de Portugezen wordt getroffen
omvat, van Nederland uit, het verkeer
van Guatemala tot Lima in Peru, met in
begrip van Venezuela, de Antillen en Su
riname. Om de boycot te omzeilen, kiezen
de KLM-vliegtuigen maandag een route
die vanaf Portugal in zuidelijker richting
afbuigt en gemiddeld een half uur langer
vliegen noodzaakt.
Intussen verloopt het KLM-verkeer met de
Amerikaanse bestemmingen Chicago.
Houston en Los Angeles weer vrijwel als
vanouds. Voor New York en Atlanta gel
den nog beperkingen. Hierdoor kreeg het
tweede vliegtuig naar New York zondag
twee uur vertraging en het toestel naar
Atlanta bijna anderhalf uur.
Een rechter in Washington heeft vrijdag
aanbevolen dat Patco. de vakbond van dc
ontslagen verkeersleiders, niet langer als
gesprekspartner moet worden erkend,
omdat de bond zich inzet voor een onwet
tige staking. Intrekking van de erkenning
was aangespannen door de Amerikaanse
staat.
De rechter hield het in zijn uitspraak echter
op een aanbeveling aan het driehoofdige
college van bemiddelaars in het nu lopen
de conflict tussen overheid en verkeers
leiders. De VS kennen zulke bemidde
lingscolleges voor conflicten tussen over
heid en ambtenaren maar ook voor be
langrijke bedrijfstakken, zoals die van de
(vele honderden) spoorwegmaatschappij
en in het land. Het college van bemidde
laars onthoudt zich voorlopig van com
mentaar.
Het Pentagon heeft bekend gemaakt dat
binnenkort 1000 militaire verkeersleiders
met het civiele luchtverkeer belast zullen
en dat het er over een poos 2300 kunnen
zijn. Intussen heeft American Airlines als
derde luchtvaartmaatschappij ontslag
van 1650 werknemers aangekondigd als
gevolg van het massale ontslag en daaruit
voortvloeiend het verminderde aantal
vluchten.
Vloot VS voor
kust van Libië
NEW YORK (Reuter) - Volgens
het Amerikaanse weekblad
Newsweek heeft de regering
van president Reagan de
Amerikaanse zesde vloot op
dracht gegeven deze week
oefeningen te houden voor
de kust van Libië, om een
reactie van de Libische leider
Moammar Gaddafi uit te lok
ken.
De oefeningen vinden volgens
het blad plaats in de Golf van
Sidra, die Gaddafi tot Libisch
grondgebied he'eft uitgeroe
pen. De Verenigde Staten er
kennen die proclamatie niet.
Desgevraagd verklaarde een
woordvoerder van het Penta
gon in Washington: "De
Amerikaanse marine houdt
op routinebasis oefeningen
op de Middellandse Zee. Dit
is zulk een oefening".
WASHINGTON GPD/Reuter/ANP) - De positie van Amerika's minister van buiten
landse zaken Alexander Haig komt deze week opnieuw in het geding als de president
en zijn adviseurs zich buigen over het probleem hoe de nieuwe intercontinentale
MX-raket in stelling moet worden gebracht.
HAMBURG (AFPIDPA) - Bij een ernstig ongeluk in een pretpark in Hamburg zijn in de nacht van vrijdag op
zaterdag zes doden gevallen. Vijftien mensen raakten gewond, van wie zeker vijf ernstig, zo heeft de politie
zaterdag meegedeeld.
De slachtoffers vielen toen enkele cabines van een Skylab-carrouselopbotsten tegen de arm van een kraan,
vanwaar uit reparaties aan een andere carrousel werden uitgevoerd. De gondels van de "Skylab" schoten voor
een deel los of werden opengereten. De inzittenden vielen vanaf 15 meter hoogte op straat.
Haigs
staat lijnrecht tegen
over die van minister van defen
sie Caspar Weinberger. Deze
staat gereed met een voorstel de
grootste raket, voor dc zwaarste
kernwapens die de VS ooit heb
ben gemaakt, in speciaal te bou
wen lichte vliegtuigen onder te
brengen en zo buiten bereik te
houden van een eventuele eerste
aanval van Sowjet-kanl.
Deskundigheid
Haig beschikt niet alleen over een
grote militaire deskundigheid,
maar ook over een onder meer
tijdens zijn jaren als NAVO-com-
mandant in Europa aange
scherpt gevoel voor de binnen
landse politieke problemen die
Amerikaanse bewapeningsbe-
sluiten voor Europese bondge
noten teweeg kunnen brengen.
Als de VS die kernraketten van
wege een protesterende bevol
king in de Westelijke staten Utah
en Nevada niet daar in stelling
willen brengen, zo redeneert Ale
xander Haig. welke argumenten
kunnen zij dan nog rederlijker-
wijs in het geding brengen tegen
over de Europeanen die plaat
sing van andere Amerikaanse ra
ketten voor de middellange af
stand op hun gebied van de hand
wijzen.
Vandaar dat Haig gisteren naar Ca-
lifornië is gereisd om nog voor
dat vandaag in Los Angeles het
beraad over Weinbergers voor
stellen begint, Reagan van zijn
gelijk te overtuigen. Hij geniet,
anders dan bij zijn poging de be
slissing over de neutronenwa
pens nog enkele maanden uitge
steld te krijgen vanwege Europe
se problemen, ditmaal belangrij
ke steun van militaire zijde.
Volgens de Washington Post zou
zo ongeveer de hele top van de
luchtmacht vervroegd met pen
sioen willen gaan (als blijk van
stil protest) indien Weinberger
zijn zin door kan drijven. En ook
vanuit het Congres zijn brieven
naar het Witte Huis en het minis
terie van defensie geschreven
waaruit blijkt dat in Senaat en
Huis van Afgevaardigden niet
voldoende steun is te vinden
voor het plan van Weinberger
Vernieuwing
de
Weinberger wil
wing van de strategische kern
macht van de VS in vijf jaar zo n
200 miljard dollar uitgeven - bij
de huidige wisselkoers is dat om
streeks 560 miljard gulden.
Genscher, heeft gisteren in een
radio-interview dringend ge
waarschuwd tegen ant-Ameri-
kaanse stromingen in de discus
sie over het N-wapen.
Hoofdpunt is, aldus Genscher, dat
niet over het hoofd moet worden
gezien het feit, dat de Ameri
kaanse noch de Bondsregering
op het ogenblik van plan zijn het
wapen in Europa te stationeren.
Partijfunctionaris Egon Bahr van
de SPD heeft gisteren op een
partij-bijeenkomst in West-Ber-
lijn de Amerikaanse minister van
defensie Weinberger "arrogantie
van de macht" verweten.
Bij de opening van het centraal co
mité van de Wereldraad van Ker
ken te Dresden in Oost-Duits-
land heeft een der voorzitters in
een interview scherpe kritiek uit
gesproken op de regering Rea
gan. De Argentijnse theoloog Jo
sé Miguez-Bonino verklaart dit
weekeinde in het Oostduitse
kerkblad "Dje Kirche". dat de
Amerikaanse buitenlandse poli
tiek "rechtse fascistische groepe
ringen" helpt en de klassente
genstellingen bevordert.
China
vreest
"Hollandse
ziekte"
PEKING (AFP) - China heeft
zaterdag zijn verontrusting
uitgesproken over de bezwa
ren die in West-Europa leven
tegen de voorgenomen plaat
sing van 572 nieuwe Ameri
kaanse middellange-af-
standsraketten. In een be
richt van het Chinese persbu
reau "Nieuw China" wordt
sterk de nadruk gelegd op
het gevaar dat de zogenaam
de "Hollandse ziekte" zich
verder zal verspreiden. De
term "Hollandse ziekte"
wordt in de internationale
pers langzamerhand gemeen
goed om het verzet mee aan
de duiden dat in Nederland -
ook op hoog politiek niveau -
bestaat tegen de stationering
Euroraketten.
JAKARTA - De Indonesische pre
sident Soeharto heeft gewaar
schuwd dat strenge maatregelen
zullen worden genomen tegen
degenen die de parlementaire
verkiezingen van mei volgend
jaar willen saboteren. Hij zei dit
zaterdag in een rede voor het
Huis van Afgevaardigden ter ge
legenheid van de 36e verjaardag
van Indonesiës onafhankelijk
heid.
Soeharto waarschuwde de politici
„geen verstikkend klimaat te
scheppen aan de vooravond van
de verkiezingen. Dat zou de na-
Zimbabwe
haalt olie uit
Mozambique
SALISBURY/ZIMBABWE
(AP) Zimbabwe zal tegen
het einde van dit jaar een ein
de maken aan zijn afhanke
lijkheid van Zuid-Afrika voor
alle olie. Alle olie die Zim
babwe nodig heeft zal dan uit
Mozambique komen in plaats
van uit Zuid-Afrika, zo meldt
het in Salisbury verschijnen
de dagbald Herald.
Sinds 1976 komt praktisch alle
olie voor Zimbabwe via Zuid-
Afrika in dat jaar sloot Mo
zambique dc grens ter verste
viging van de sancties tegen-
de toenmalige blanke rege
ring van Ian Smith.
tionale eenheid en de ontwikke
ling kunnen schaden", aldus de
president.
Zijn waarschuwing gold volgens
politieke waarnemers de opposi
tie, studenten en ondertekenaars
van de zogenaamde Petitie 50,
onder wie ex-generaals, politici
en prominente islamieten. Ver
wacht wordt dat deze groepen de
verkiezingen zullen boycotten.
Het ministerie van binnenlandse
zaken verklaarde onlangs in het
bezit te zijn van een geheim plan
van een illegale groep die van
plan zou zijn de verkiezingen te
saboteren.
De ondertekenaars van Petitie 50
kritiseerden in juli vorig jaar de
president omdat die volgens hen
de staatsfilosofie Pancasila en
het leger gebruikt om aan de
macht te blijven.
N^aast de MX-raketten wil de mi
mister van defensie ook een
enigszins gewijzigde versie bou
wen van de B-l-bommenwerper
die Carter aan de kant had gezet. ROME (GPD)
tenminste zolang niet kan wor
den overgeschakeld naar de pro-
duktie van de zeer geavanceerde
zgn. „Stealth'-vliegtuigen die
voor vijandelijke rader vrijwel
onzichtbaar zouden zijn.
Reagan en Weinberger hebben tot
nu toe geredeneerd dat slechts
vanuit een sterke positie met de
Russen over beperking en ver
mindering van bewapening kan
worden onderhandeld. Daarbij
moet het dan gaan om eerlijke,
controleerbare en evenwichtige
afspraken. Velen in Washington
echter vinden het feit dat de VS
thans officieel werken aan een
positie van superioriteit moeilijk
te rijmen met het vooruitzicht
dat zij die bij onderhandeling
voor een nieuw „evenwicht" zou
den moeten prijsgeven. En men
vreest tevens dat er met de Rus
sen niet veel valt te onderhande
len als de VS voor zichzelf een
soort nucleaire veiligheidsmarge
blijven reserveren bij wijze van
tegenwicht voor mogelijk Rus
sisch bedrog.
Drie maanden na
de aanslag op het Sint Pieters
plein is paus Johannes Paules II
weer geheel de oude. De artsen
verklaarden het in hun laatste
bulletin, toen zij hem afgelopen
vrijdag uit het ziekenhuis ont
sloegen, de menigten die hem af
gelopen weekend uit het raam
van zijn studeervertrek in het
Vaticaan hoorden spceken, kon
den het vaststellen.
De paus sprak met dezelfde krach
tige stem en reageerde weer even
levendig en spontaan op hun toe
juichingen als voor de 13e mei,
toen hij door de pistoolschoten
van de Turkse terrorist Mehmet
Ali Agca ernstig in de buik werd
gewond.
Bij zijn definitieve terugkeer in het
Vaticaan zag de paus er verma
gerd, maar gezond uit. Gisteren
begaf hij zich naar het pauselijk
buitenverblijf Castel Gandolfo,
waar hij op doktersvoorschrift
tot eind september rust moet
blijven houden. Daarna, zo ver
zekerden de behandelende art
sen, kan hij zijn werkzaamheden
als vanouds hervatten en ook
'weer op reis gaan.
MOSKOU (DPA/Reuter/AFP) - Polen heeft tot aan het eind van het lo
pende vijfjarenplan in 1985 uitstel van betaling van zijn schulden aan
de Sowjet-Unie gekregen.
Dit staat in een communiqué, uitgegeven na afloop van het bezoek dat de
Poolse partijleider Kania en de Poolse premier Jaruzelski aan de Russi
sche president en partijleider Brezjnjev hebben gebracht.
Het uitstel van de betaling is verleend in verband met de aanhoudende
'zeer verwarde en moeilijke toestand' in Polen.
In het communiqué staat voorts dat de Sowjet-Unie bereid is behalve de
grondstoffen die al toegezegd zijn, ook nog 'extra grondstoffen te leve
ren voor de lichte industrie en bepaalde verbruiksgoederen'.
Ook valt uit het communiqué op te maken dat de Russen steun ^éven aan
de voorzichtige aanpak van de hervormingen die de vorige maand is
goedgekeurd op het buitengewone congres van de Poolse communisti
sche partij. Gezegd wordt namelijk dat het programma, opgesteld door
het negende congres van de Poolse partij steeds meer steun vindt bij
miljoenen arbeiders.
De Poolse partij, aldus het communiqué, heeft initiatief getoond door een
program uit te werken om de crisis in het land te boven te komen. "Het
congres sprak zich uit voor het behoud en de versterking van de mar-
xistisch-leninistische gronslagen van de partij"
Brezjnjev heeft volgens het communiqué verklaard dat de Sowjet-Unie
volledig achter Polen zal blijven staan in zijn strijd tegen "de machten
en krachten die vijandig staan tegenover het socialisme".
De bijeenkomsten en marsen die vandaag in Polon zouden worden ge
houden als protest tegen het vasthouden van politieke gevangenen, zijn
gisteravond afgelast. De organisatoren van de protestbijeenkomsten in
vijf steden, gevolgd door een mars naar Warschau, lieten weten dat alle
protestacties voor het ogenblik zijn opgeschort.
Het was de bedoeling de vrijlating te verkrijgen van drie anti-o
tische dissidenten, leden van de "bond voor een onafhankelijk Polen"
die in de hoofdstad gevangen zitten.
Arrogantie
BEIROET (Reuter/AP) - Vanmor
gen vroeg werd er hevig gevoch
ten in een zuidelijke buitenwijk
van de Libanese hoofdstad Bei
roet, waarbij werd gebruik ge
maakt van artillerie, mortieren
en zware machinegeweren. Uit
politieke kringen werd verno
men dat de gevechten geleverd
worden tussen leden van de sjii-
tisch-mohammedaanse burger
wacht Amal en communisten.
In de sloppenwijk waar de gevech
ten zich concentreren kwam om
de acht seconden een granaat
neer. Het geratel van de machi
negeweren klonk door de hele
stad. Over slachtoffers is niets
bekend.
Elias Hannoush. een voormalig lid
van de christelijke tijger-militie
in Beiroet, is gisteren met zijn
twee kinderen en twee lijfwach
ten in een hinderlaag in de door
overwegend moslims bewoonde
westelijke sector van Beiroet
doodgeschoten. Bij onderlinge
gevechten tussen linkse milities
kwamen nog eens vier personen
om het leven, aldus de politie.
JERUZALEM (GPD AFP) - Pre
mier Begin van Israël en presi
dent Sadat van Egypte zullen
volgende week dinsdag in Ale-
xandrië in Egypte bijeen komen
om te trachten de vastgelopen
autonomie-onderhandclingen
weer op gang te brengen. In de
laatste ontmoeting tussen beide
staatslieden in Ofira begin juli
dit jaar werden geen wezenlijke
zaken besproken omdat Israël
aan dc vooravond van verkiezin
gen stond.
Het lijdt geen twijfel, dat de Egyp
tische president zijn Israëlische
gast zal voorstellen om het over
leg over dc nadere invulling van
de akkoorden van Camp David
te hervatten, nu Israël een nieu
we regeling heeft. Dc toekomst
van de door Israël bezette gebie
den (strook van Gaza en westelij
ke Jordaan-oever) alsmede de
status van de bewoners ervan
spelen een belangrijke rol bij de
in het slop geraakte besprekin
gen.
Begin leidde gisteren voor het
eerst na de verkiezingen de we
kelijkse kabinetszitting en legde
duidelijk de nadruk op de poli
tieke vraagstukken die Israël
voor de komende maanden op de
agenda heeft staan. De Israëli
sche premier liet er geen twijfel
over bestaan dat Israël politiek
weer in het offensief gaat en op
lossingen eist voor enkele pro
blemen die door de verkiezingen
terzijde zijn geschoven. Het be
zoek aan Alexandrië is daarbij
slechts een onderdeel van een
zeer intensief programma. Begin
september zal Begin in het kader
van de vredesonderhandelingen
ook een bezoek aan Washington
brengen.
Begin trok gisterén lei van leer te
gen het Amerikaanse besluit de
levering van de F-15 en F-16 ge
vechtsvliegtuigen op te schorten.
Hij stelde dat deze vliegtuigen
contractueel van Israël zijn en
dat Amerika met haar embargo
Israël onrecht heeft aangedaan.
Isrëal heeft nu de verzekering ge
kregen dat de vliegtuigen vol
gende week zullen worden gele
verd. Maar Begin stelde dat Is
raël een dergelijk embargo in de
toekomst niet zal dulden.
Begin zei tevens een brief aan de
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Haig te zullen
sturen waarin hij verdere Ameri
kaanse actie inzake de Syrische
raketten in Libanon eist. Deze
brief is, aldus Begin, een ant
woord op de brief van Haig aan
hem waarin hij Begin verslag
doet van het bezoek van Sadat
aan Amerika. Volgens Begin
heeft Haig daarin benadrukt dat
de Verenigde Staten elke vorm
van onderhandelen met de PLO
afwijzen. Ook heeft Haig beves
tigd dat Israël gerechtigd is ver
kenningsvluchten boven Liba
non uit te voeren en dat dit niet
in strijd is met het bestand. De
toestand in Libanon blijft Israël
zorgen baren zei Begin. Hij ver
klaarde dat Israël de verken
ningsvluchten zal voortzetten.
De door de minister van defensie
Arik Sharon aangekondigde be
leidsverandering ten aanzien van
de Palestijnen van de Westelijke
Jordaanoever leidde gisteren tot
grote verwarring. Sharon had vo
rige week verklaard dat de hou-,
ding van het militaire bestuur'
soepeler zou worden om de ver
standhouding tussen de Arabi
sche bewoners en Israël te verbe
teren. Tijdens de kabinetszitting
verklaarde premier Begin in ant
woord op vragen van een van de
ministers dat het beleid helemaal
niet was veranderd.
