Leiden is al eeuwen
stad vol hengelaars
Kruis
woord
Bridge
Oplossing
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1981
extrA
PAGINA 21
De sportvisserij en de stad Leiden hebben meer gemeen dan velen
op het eerste gezicht zouden vermoeden. Leiden is namelijk een
stad van hengelaars. Niet voor niets is de Hengelaarsbond voor
Leiden en omstreken de organisatie met het grootste ledental in
de recreatieve sfeer. Het is daarom ook niet toevallig dat de alou
de Hildebrand in zijn Camera Obscura een paar pagina's in
ruimde om te verhalen over die oude Leidse peuëraar. die in
nachtelijke uren met zijn bootje op de plassen en meren verblijft
om een maaltje aal te verschalken.
werd gestoken, of het ge
bruik van een sigaretten
vloeitje als wakertje op de
lijn van de werphengel.
Een van de aardigste passages
in het boekje is die waarin de
verhouding tussen de Leidse
en Haagse hengelaars wordt
geschilderd. Sportvissers uit
de Sleutelstad en collega's uit
de Residentie hebben nooit
veel met elkaar opgehad. Wie
met oudere Leidenaars daar
over spreekt krijgt steevast
een waarschijnlijk wat aange
dikt verhaal te horen over de
onhandigheid of onsportivi-
teit van een Haags hengelaar.
Die traditie wordt in bepaal
de kringen nog steeds "in ere
gehouden". Ik merk nog
steeds een zekere minachting
onder Leidenaars over de
hengelkunde van de Hage-
In het boekje "Visserslatijn"
wordt dat als volgt op plasti
sche wijze onder woorden ge
bracht: "Wanneer men in de
omgeving van Leiden een
beangstigd hengelaar ziet
draven aan de spits van een
troep met hooivorken gewa
pende en op bloed beluste
landlieden, dan kan men er
zeker van zijn te doen te heb
ben met een Hagenaar die
weer eens een hek heeft laten
openstaan of ruggelings door
een broeikas is gevallen.
Wanneer in Holland een raar
uitgedost mannetje bij de vis
gronden verschijnt, beladen
met 23 hengels, 78 vistuigen,
een zeildoeken fauteuil, een
zonnescherm en een mudzak
scherpzand maken de andere
hengelaars dat ze weg ko
men, want dan is er een Ha
genaar in de buurt. Men kan
dan ook de eerzame Amster
damse, Leidse of Dordtse
hengelaar niet erger beledi
gen dan door hem "Hage
naar" te noemen, hetgeen on
geveer hetzelfde betekent als
"prutser".
De grootvader van ons. een
meestelijk, doch kortaange
bonden sportvisser, heeft
eens een voorbijganger mot
een roeispaan op het hoofd
geslagen omdat deze vroeg:
Hildebrand zei het al. het wa
pen van de stad Leiden had
moeten bestaan "uit een paar
gekruisten hengelrieten, een
paar vishoeken overkruis" in
plaats van de sleutels van
Sint Pieter. Tot enkele weken
geleden dacht ik dat dit het
enige proza was, dat gewijd is
aan de typische Leidse hen-
gelsfeer.
Bij het snuffelen in een anti
quariaat ontdekte ik echter
een boekje getiteld "Vissers
latijn". dat ruim twintig jaar
geleden werd uitgegeven en
werd geschreven door een ze
kere Willem van Marendorp.
De naam, een voor mij onbe
kend pseudoniem, heeft een
duidelijk Leidse verwant
schap en tot mijn grote ver
bazing gold dat ook voor een
groot deel van de inhoud.
Op tal van plaatsen in het ruim
150 pagina's tellende boekje
wordt verhaald over de sfeer
en gebeurtenissen in de Leid
se hengelaars wereld. "Een
klein scheutje humor in de
grauwe brij van het leven van
alledag", zoals de schrijver
het noemt. Bij hei doorlezen
trof ik een aantal kenmerken
de zaken aan die nog voortle
ven. Sommige alsof er niets
veranderd is, andere op be
scheidener schaal.
Neem bijvoorbeeld eens de ge
woonte om 's avonds bij
bruggen bijeen te komen om
hengelsportervaringen uit te
wisselen. Bruggen over
stadsgrachten zijn de hoge
scholen der sportvisserij.
"Hier werd de oudvaderlandse
traditie in ere gehouden en
sprak alleen diegene, die iels
te zeggen had. Knaapjes van
twaalf tot veertig jaar hadden
te zwijgen en te luisteren. Be
jaarden, in de sport vergrijs
de vissers, legden in het volle
besef van hun vakmanschap
uit hoe men moest voornen
bij vriezend weer, brasemen
bij jachtsneeuw en karperen
bij windkracht 12 ZZO. De
grootste vistoekomst van me
nig knaapje heeft dan ook
een aanvang genomen op een
der bruggen".
Van Marendorp signaleert dat
het Leidse gemeentebestuur
van toen te weinig doordron
gen was van de opvoedende
waarde van deze brug-hoge-
scholen omdat men verzuim
de ter plaatse zitbanken neer
te zetten. Een verzuim dat
ook twintig jaar later - afge
zien van een enkele uitzonde
ring - nog steeds niet goed
gemaakt is.
Een aantal verschijnselen is in
middels verdwenen. Bijvoor
beeld de gewoonte om een
voerplek te markeren met
een opgevouwen krant die
met e: i stokje in de grond
Is het nog ver naar Den
Haag?". De rechter, die zelf
ook hengelaar was, sprak
grootvader vrij, aangezien de
vraag in deze omstandighe
den zeer provocerend was"
Tot zover Willem van Maren
dorp.
NVGS
Heeft u wel eens van de Neder
landse Vereniging van Ge
handicapte Sportvissers ge
hoord? De NVGS werd een
kleine vijf jaar geleden opge
richt met als doel de gehandi
capte in staat te stellen de
hengelsport in verenigings
verband uit te oefenen. Aan
de vooravond van het eerste
lustrum van deze vereniging
wilde ik over de NVGS iets
meer vertellen, omdat zij in
de afgelopoen jaren veel goed
werk hebben verzet.
Zo werden er visdagen op zee
georganiseerd op schepen,
die speciaal voor deze gele
genheid werden vrijgehou
den voor mensen in een rol
stoel. Ook in het binnenwater
werden wedstrijden georga
niseerd en het contact tussen
de leden wordt onder meer
onderhouden via een maan
delijks verschijnend blad.
Een grote wens van de NVGS
is om binnen afzienbare tijd
te kunnen beschikken over
een eigen zeevisschip dat ge
heel is aangepast voor gehan
dicapten. Aan het ministerie
van landbouw en visserij is
daarvoor een subsidie ge
vraagd. De boot is inmiddels
gekocht van moeizaam bij
eengegaarde bedragen. On
der meer via activiteiten op
de jaarlijkse hengelsportlen-
toonstelling Visma.
Gehandicapten kunnen lid
worden van de NVGS voor
een bedrag van 20 gulden per
jaar. Ze krijgen daarvoor ook
het maandblad. De vereni
ging is bereikbaar via post
bus 3007 in Amsterdam.
Casting
Een met de hengelsport nauw
verwante sport is casting.
Met een werp- of vliegenhen-
gel proberen casters preeisie-
worpen uit te voeren volgens
vooraf vastgestelde regels.
Hoewel er dus met hengels
wordt gewerkt komt er geen
visje aan te pas. Dat het voor
een sportvisser belangrijk
kan zijn om precies te kun
nen werpen hoeft geen be
toog.
Wie eens iets meer wil weten
over casting kan op 16 en 23
augustus de Nederlandse
kampioenschappen van de
Nederlandse Casting Federa
tie bijwonen. Op 16 augustus
worden de wedstrijden ge
houden aan de finish/ijde
van de Amsterdamse Bos
baan. Een week later kan
men terecht in het Haagse
Westbroekpark aan de Cre-
merweg. Op beide dagen be
ginnen de wedstrijden om
negen uur 's ochtends. Voor
meer informatie kunt u te
recht bij de NCF-secretaris
C.J. van Brakcl. Oude Kerk-
weg B 13, 2355 AV in Hoog-
made.
Horizontaal;
1. toneeldans, 6. deel van de
hand. 11. Turks bevelhebber.
12. grondsoort, 14. vriende
lijk - goed, 16. holte onder de
arm, 18. kompleet - niet stuk,
19. gebogen been. 21 sport -
term, 22. mannetjesbij. 23.
deelgenoot (afk.). 25. teugje,
27. gek - raar. 28. de onbeken
de. 29. plant gebruikt v.d.
bierbereiding. 31. jonge door
schijnende paling. 32. muil,
33. deel v.e. ladder, 35. klap,
36. regenmeter, 37. voertuig.
39. deel v.h. hoofd, 42. vroe
ger, 43. zuidvrucht, 45. vogel-
verblijf, 46. Geogr. mijl (afk
47. oude vrouw, 48. vochtig,
50. muzieknoot, 51. geheel ge
vuld, 52. lokspijs, 54. stap -
tred, 56. vrucht, 57. meubel,
59. vreemde munt, 60. stoot.
61. boom, 63. strook grond
langs de kust, 64. de oudste.
Verticaal;
2. emmertje, 3. muzieknoot. 4.
ik. 5. soort hond, 6. deel v.h.
been. 7. dun - teer. 8. num
mer. 9. wild zwijn, 10. verant
woordelijkheid van iets. 13.
arglistig, sluw, bedriegelijk te
werd gaan. 15. Europeaan, 17
toestel om aardbevingen te
registreren. 18. vestibule, 20.
jong dier, 22. vallei, 24. ge
hoororgaan. 26. vloertegel.
27. kinderziekte. 28 keurig.
30. specerij. 32. hoofddeksel.
34. kostbare stof. 35. schrijf -
artikel. 37. tegenover - ten
aanzien van. 38 water in
Utrecht. 40 nachtvogel. 41
vleeshouwer. 43. klein ver
trek. 44 houten kom. 47
De prijs van f25,- werd toege
kend aan M. Lemmens, Aert
van Nesten 82, 2341 hk
Oegstgeest. De prijs wordt de
winnaar toegezonden. Oplos
singen met vermelding
"kruiswoordraadsel" voor
donderdag op briefkaart of in
enveloppe zenden aan:
Redactie Leidsch Dagblad,
Witte Singel 1, 2311 bg Lei
den.
been. 49 hoeveelheid, 51.
eenheid v. electr spanning,
52. karakter - natuur. 53. te
ken, 55 graanpakhuis. 57
vat. 58 watering. 60 familie
lid. 62. naschrift (afk
ANDORRA (FRANS) - Al ja
ren achtereen geeft het Fran
se deel van Andorra natuur
beschermingszegels uit Ook
dit jaar ontbreken deze zegels
niet. Op twee zegels, die op 22
juni verschenen, worden de
ze keer inheemse zangvogels
afgebeeld: 1.20 fr.. bergfluitcr
en 1,40 frrotskruiper Van
beide zegels zijn 625.001)
stuks gemaakt
BONDSREPUBLIEK DUITS
LAND - Zoals we in een van
de eerste rubrieken van het
jaar hebben gemeld heeft de
Duitse post op 2 januari bij
wijze van proef op 15 plaat
sen in het land automaten ge
plaatst. waaruit men, na in
worp van een bepaald be
drag. in totaal 14 verschillen
de waarden kan halen. Een
micro-computer zorgt ervoor
dat op de zegel de gewenste
waarde wordt gedrukt. Uit de
automaten zijn de volgende
zcge'is te halen: 10. 40, 50. 60,
80. 90, 100, 120, 140, 150, 180.
210. 230 en 280 pfdie vanaf
het begin in de catalogus ge
noteerd staan, zowel postfris
als gebruikt, voor 30 mark
Tot nu toe zijn ongeveer 25 mil
joen automaat-zegels ver
kocht. Hoe lang ze echter nog
te koop zullen zijn, m a w
hoe lang de proef nog duurt,
is niet bekend. De Michel
Rundschau van juli denkt
evenwei dat er over niet al te
lange tijd een punt achter de
proef zal worden gezet. Ver
anderingen van vorm en af
beelding van een mogelijke
nieuwe set kunnen dan van
de ene op de andere dag wor
den aangebracht. Wu advise
ren daarnm te controleren of
u de huidige serie compleet
We vervolgen deze week onze
speurtocht door het oude
damboek van C.H. Broek
kamp. Zoals we al gemerkt
hebben is de theorie uit dat
boek niet .of nauwelijks
bruikbaar. Ook het feit dat de
schrijver op elke openingszet
van wit een beste iet van
zwart tot zijn beschikking
heeft doet, in deze tijd, enigs
zins vreemd aan. Opmerke
lijk is tevens dat de voortzet
ting 35-30 onbesproken
blijft, maar daarentegen 1.31-
26 wel degelijk tot het ope
ningen-repertoire behoort.
Laten we eens meelezen: "Nu
is het zeer moeilijk en niet
minder gewaagd, om een oor
deel uit te spreken, over - of
een scheidingsmuur te plaat
sen tussen de minder goede
en foutieve openingen, en wij
gaar hiertoe niet over. dan
onder voorbehoud". En ver
deT: "Deze mening voor op
stellende durven wij de "bui
ten-opening", beginnende
met 31-26, als minder goed te
beschouwen".
Het doel van deze openingszet
blijkt te zijn: een aanval op de
zwarte korte vleugel, van
oudsher de zwakste volgens
de klassieke theorie. Hij geeft
een voorbeeld. 1.31-26 17-21A
Polen werd Europees kam
pioen met het formidabele
gemiddelde van 17 punten
per wedstrijd, iets dat alleen
door de Italianen in hun 1>.
te periode werd overtroffen.
Met nog twee wedstrijden te
gaan waren ze al niet meer :n
te halen en was alleen de
strijd om de tweede plaats
nog van belang, omdat Euro
pa voor het eerst in de histo
rie ook de runner-up mag af
vaardigen naar het wereld
kampioenschap Voor die
tweede plaats bleven twee
kandidaten over: het thuis-
spelende Engeland en olym
pisch kampioen Frankrijk
De Fransen hadden de beste
papieren maar Engeland had
het geluk in de voorlaatste
wedstrijd de Polen te ont
moeten na een nachtelijk
feest waarin het kampioen
schap uitbundig was gevierd.
De Oosteuropeanen zaten
met rode oortjes aan tafel leg
den geen kaart goed en slik
ten een nederlaag waaraan
zelfs minuspunten te pas
kwamen. Gezegd moet wor
den dat de Engelsen briljant
opereerden met Rose-Shec
han in een glansrol
West gever allen kwetsbaar. In
de open kamer met Collings
Hacket voor Engeland oost-
O
Mikhail Tal. wereldkampioen
van 1960 61 heeft vele schitte
rende partijen gespeeld.
Maar zijn slechte gezondheid
en vele ïngrypende operaties
noodzaakten hem tot een
meer energies parende stiji.
Zo zien we hem de laatste
tiental jaren in positionele
stijl bete Wie 11 hik rhat| 1
zier heeft gehad hem te zien
anatoeran, kan slechts met
eerbied over zijn stellingin
zicht spreken. Juist hierom is
hij de laatste jaren de techni
sche begeleider van Karpov
Ook treedt Tal dikwijls op als
spreekbuis voor Karpov, zo
als laatst in de discussie over
het uitstel van de match om
de wereldtitel. Tal is daarbij
ook nog schaak-aktiof Hij
won dit jaar het toernooi in
Tallin met 10 uit 15, en een m
Malaga met 7 uit 11 om in dc
Russische teamkampioen
schap de beste score aan het
eerste bord te noteren. Een
partij uit het toernooi te Tal
lin.
I
w
1
I
1
1
1
1 1
i
4
-
- -
-
heeft en er desgewenst nog
een set bij te kopen. Voor be
langstellende verzamelaars
memoreren we hierbu het
adres waar men terecht kan
voor een bestelling Postamt
Weiden - Versandstelle fur
Postwertzeichen - Postfach
20 00 - 8480 Weiden - Bonds
republiek Duitsland Op He
enveloppe links bovenin ver
melden Automaten - Post-
wertzeichen
FRANKRIJK - Vier emissies
uit Frankrijk. Op 22 juni ver
scheen in de serie "beroemde
personen" een zegel van 1.20
0.30 fr gewijd aan de film
en toneelacteur Louis Jouvet
(1887-1951). Eveneens 22 ju
ni 1.40 fr.. 100 jaar Hogere
Economische en Handels
school: en 1.60 fr.. Organisa
tie ter bescherming van de
Franse oevers en stranden.
Tot slot op 29 juni 1,80 fr
wereldkampioenschap
schermen van 2 tot 13 juli in
Clermont-Ferrand
door
Ronald van Egmond
2.26x17 12x21B 3 32-27x27 en
wit is al aardig op weg zijn
plan door te voeren. A - door
deze schijf weg te ruilen
speelt zwart wit in de kaart. B
- 11x22 is nog slechter want
dan volgt 32 27 22x31 en 37
x26 met het vervolgen van
wits plan.
Komt bovenstaande misschien
wat komisch over, toch had
Broekkamp wel een heldere
kijk op het damspel, zo be
veelt hij na dc buiten-ope
ning van wit de volgende
spelgang voor zwart aan
1.31-26 18-23 236-31 12-18
3.41-36 7-12 4 47-41 20-24 5.31-
27 14-20. Een zettenreeks wel
ke men ook vandaag tegen
komt. al zal men tegenwoor
dig eerder 46-41 1 p v 47-41
spelen. De essentie van het
zwarte spel is: blijf van 21 at1
De praktische kant van het
damspel blijft natuurlijk al
tijd bruikbaar Zie diagram 1
O s.AH2
h. A H B
O r. A H 10 4
k. H 10 9
s. B 10 8 5 3 S. V 7 6 j
h. 5 p h VS32
Or. V 9 8 2 O r653
k. 83 2 k. A 4
4. s.9
O h. 10987 4
O r B 7
k. VB 76 5
west opereerden de laatsten
met hun bizarre biedsysteem
West (Hacket) opende 1 kla
ver dat of natuurlijk is of 0-8
punten aangeeft ongeacht de
verdeling, noord paste maar
eens even, oost 1 ruiten (0 tot
8 punten), zuid pas. west pas
(0 tot 8 punten) en nu kwam
het dak naar beneden Noord
doubleerde waarna via 1 har
ten/doublet 1 schoppen/dou
biet uiteindelijk 2 gedou
bleerde klaveren werd be
reikt De Polen verdedigden
TalrWeingofc I
1. e2-e4MS.Pgl-Oteil
Pf3xe5 d7-d6 4 Pc5 f3 Pf6xe4
5 d2-d4 dt-dS 6 Lfl d3 Lfti
o7 7 0-0 Lc8 fT» 8 I
scherpste voortzetting) d5xc4
9 Ld3xc4 0 0 10 Tfl-el (deze
stand is bekend uit Karpo\
Panno Buenos Aires 1980»
Pb8-c6 11 Pbl -c3 Pe4 d6 12
Lc4-d3 (op Ld5 volgt Pb4 13
bcdafgli
jö <3 o
O O O
O O
Een partijstand van J. blan
k< naai Wit staat po ition. cl
gewonnen Er kan bijvoor
beeld volgen 8 12 27-22 12-
17. na 11 17 en 13 18 volgt 11-
6 en 39-33 en wit moet kun
nen winnen, 36-31 15-20 30-25
11 16 22x11 16x7 32-27. dreigt
28-22 en 37-32. 7-12 27-22 etc
wint. In de partij volgde ech
ter 1 15 20 waarna wit een
slagzet liet volgen, hoewel
een positionele winst ook
mogeluk was 2.27-21 26x17
3 23 18 13x22 4 28-23 19x28
5.30x19 14x23 6.39 34 28x30
7.35x2! en wit won. Een fraaie
afwikkeling en een terechte
afsluiting van dit interessan
te boek. dat in die tyd toch in
een behoefte zal hebben
door
Ton Schipperheyn
goed Noord startte met troel
voor het aas. ruiten naar de
heer, klaveren heer harten
heer en opnieuw troef De lei
der kreeg weliswaar de har
tens vrij maar raakte troe
farm en eindigde 1 400 down
Aan de andere tafel opende
Sheehan voor Engeland de
noordhand met 2 klaveren,
zuid twee sans atout en noord
6 sans atout. Schoppenboer
werd genomen met het aas
gevolgd door ruitenaas en
een kleine ruiten. Oost aan
slag speelde harten terug
1 Rose afwikkelde tot
h. geen
O r. H 10
•f k. H 10 9
h m 11
v I V
k. 8 2
q h 109
O r geen
4b k V B 7 6
k A 4
Hij incasseerde ruitenheer.
stak over naar klaveren aas
waarna harten vrouw en kla
verheer west tot overgave
dwongen 1.430 punten en
uiteindeluk nog 1 uno winst
Lb3 Lg4) Le7 PB 13 d4-di>
Lf5xd3 14 Ddlxd3 (na dxc6
volgt Lxc3 15 bxc3 Lc4) Pc6-
b4 15 Dd3-dl Pd6 15 16 g2 g4
(alles of niets) Pre-e?"* (dc ver
keerde reactie, na Ph4 Pxh4
Lxh4 is het onduidelijk hel
wit verder moet) 17. g4-g5
LfBxc3 18 b2xc3 Pb4 a6
(PbxdS kost na c4 een stuk)
1!) c3-i 4 Pc7 gfi 20 Lol a3
Tt8 e8 21 Ddl d4 c7-c5 22
Dd4-c3 (Lxc5 geeft zwart na
Da5 tegen kansen' Dd8 d6 23
I^a3 b2 17 fH (op Dfil volgt d6')
24 g5xf8 Dd6xf6 igxfb faalt
op Pg5) 25 Pf3-d2 (niet Dxfb
gxfti en Lxfb want dat kost na
Tfti een stuk) Dftt g5 26
Kgl-hl Tc8xel 27. Talxcl
Pg6-f4 28 Dc3-f3 (niet Tgl
vanwege Dxgl Kxgl Pe2-f)
Pf4 g6 29 Pd2-e4 Dg5 h6 30-
Pe4-d6 Ta8 f8 31 Tel «-8 Dhf.
f4 (Te8x" dan Df7+ 32
Df3x f4 Pg6xf4 33 Te8 e7 Pf4
h5 84 Tc7xb7 Pa6 b4 (Txf3
dan Kgl Tft)cnTxa7>35 Pd6
e4Pb4 d3 36 d5d6T(Bd8 37
Lb2 c3 Ph5 f4 na deze fout in
tijdnood gaf zwart meteen
op er volgt Txg7
