Informateurs: alleen praten Actie tegen zigeuners Hoe arm zijn gemeenten? Den Uyl minder 'super' dan het lijkt Eis CDA niet ingewilligd hl i I Wettelijke regeling inspraak minderheden Gier gespoten op staanplaats Hoogerheide VRIJDAG 24 JULt 1981 BINNENLAND PAGINA 7 DEN HAAG (GPD) - Den Uyl wordt ..superminister", zo heette het deze week in politiek Den Haag. In het jargon van de infor mateurs is deze term echter niet te vinden. Zij spreken van „inte grerend minister voor de sociaal- economische sector" en van „projectminister voor werkgele genheid". Hoe „super" is zo ie mand? De beide begrippen zijn recht streeks ontleend aan de voorstel len die de zogenaamde commis- sie-Vonhoff kort geleden lan ceerde. Die commissie heeft plannen ontwikkeld voor een be tere organisatie van de rijksover heid (ministerraad en departe menten). Het langs elkaar heen werken van ministeries en de grote macht van de ambtenarij moeten erdoor worden beperkt. Een aantal van de adviezen van de commissie-Vonhoff is in de voor stellen van de informateurs terug te vinden (over de andere wordt nog verder gepraat). Zo komt er een jaarlijks bij te stellen actie programma voor het kabinetsbe leid en worden er vijf „hoofdge bieden van beleid" aangewezen. In elk van die hoofdgebieden opereert een integrerend minis ter. Beperkter Nu de projectminister. Deze houdt zich met een veel beperkter deel van het regeringsbeleid bezig dan de integrerend minister. Hij krijgt daarin echter wel ruimere bevoegdheden. De commissie- Vonhoff heeft voorgesteld een aantal projectministers aan te stellen die speciaal belast wor den met de uitvoering van hoofd punten uit het actieprogramma van het kabinet. Volgens de adviezen van de com missie-Vonhoff krijgt een pro jectminister specifieke, inhoude lijke bevoegdheden. Die raken ook de andere departementen. Om heibel te voorkomen, moe ten de taken en bevoegdheden in een aanwijzingsbesluit van de ministerraad worden vastgelegd, vindt de commissie. Alleen al daaruit blijkt dat zo'n projectmi nister verdergaande bevoegdhe den krijgt dan zijn integrerende collega. Nu het geval Den Uyl. Volgens de voorstellen van de informateurs zou hij integrerend minister voor het sociaal-economisch beleid worden en projectminister voor werkgelegenheid. Tegen dat laat ste heeft Terlouw geen bezwaar, tegen het eerste wel. In deze be leidssector heeft de minister van economische zaken (dat wil Ter louw worden) nu de belangrijk ste coördinatie-functie. Terlouw wil dat zo houden. Hij vindt daar voor steun bij de commissie- Vonhoff, die economische zaken aanwijst voor het integrerend ministerschap in deze sector. In de praktijk lijkt het integrerend- ministerschap echter minder be langrijk dan het projectminister schap voor werkgelegenheid. In die functie kan Den Uyl alle ove rige departementen vastpinnen op een nog op te stellen werkge legenheidsplan. De „superminis ter" Den Uyl moet dan ook veel eer hierin worden gezocht dan in de hem toegedachte integreren de taak. Of Den Uyl terecht „superminis ter" kan worden genoemd, valt overigens te betwijfelen. Daarbij kan men bedenken dat Den Uyl ook zonder de fraaie titels het niet kan laten zich met alle as pecten van het sociaal-econo misch beleid te bemoeien in een kabinet. Maar belangrijker is. dat Den Uyl niet de enige ..supermi nister" in het kabinet wordt. Daardoor neemt de super-glans aanzienlijk af. Den Uyl zal slechts één van de vijf integrerende ministers zijn, die er volgens de voorstellen van de informateurs moeten komen. Ook dienen er nog een aantal an dere projectministers te worden benoemd. DEN HAAG (GPD) - Informateurs en fractieleiders van PvdA, D'66 en CDA zullen de onderhandelingen over het ontwerp-regeerakkoord en de zetelverdeling niet herope nen. Slechts over drie nog niet volledig geregelde punten wordt verder gepraat: de staatssecretarissen van onderwijs, de taakafbakening tussen sociale en economische zaken en de kernwapens. Voor het overige kan slechts sprake zijn van verduidelijking van de eerder gemaakte afspraken. De informateurs Lubbers, De Ko ning (beiden CDA) en Van Thijn (PvdA) hebben deze werkwijze gisteren afgesproken. Ze komen daarmee slechts gedeeltelijk te gemoet aan de grote bezwaren die de CDA-fractie woensdag avond tegen programma en ze telverdeling inbracht. CDA-leider Van Agt zal vanoch tend bij het begin van de bespre kingen bekijken of hij voldoende ruimte krijgt de wensen van zijn fractie naar voren te brengen. Procedureel is die ruimte er, zei zijn woordvoerder, maar de vraag is of dat ook inhoudelijk het geval is. Het informateurs-trio wil vandaag en maandag nog met de drie frac tieleiders verder spreken over wat zij „de losse einden" noe men. Dinsdag verlangen zij een definitieve uitspraak van de frac ties. Woensdag willen ze konin gin Beatrix rapporteren of het beoogde kabinet van CDA, PvdA en D'66 te maken valt. De infor mateurs hebben de CDA-wens om alsnog advies in te Van Mierlo kandidaat defensie Hans van Mierlo, de grote voorman van D'66 uit de begindagen van de partij, is kandidaat voor het ministerschap van defensie. Zijn kandidatuur is in de plaats geko men van die van kamerlid Lau rens Jan Brinkhorst, die het frac tievoorzitterschap verkiest. De partij kampt echter met een probleem: Van Mierlo weet zelf nog niet dat hij kandidaat is en het kan hem ook niet worden verteld. Hij zit ergens in Spanje, volgens een woordvoerder van D'66 op 65 kilometer van het dichtstbijzijnde telefoontoestel. WEERRAPPORTEN Amsterdam De Bilt Deelen Eindhoven Den Helder Rotterdam Twente Vlissingen Zd. Limburg Aberdeen Athene Barcelona Berlijn van de president van de Neder- landsche Bank, Zijlstra, en ande ren, naast zich neergelegd. De taakverdeling tussen de beoog de minister van onderwijs Van Kemenade (PvdA) en de twee CDA-staatssecretarissen levert nog de nodige conflictstof op. Aan een brief aan de informa teurs hechtte Van Agt gisteren een lijstje van taken waarover maandagnacht overeenstem ming met Den Uyl zou zijn be reikt. De woordvoerder van Den Uyl sprak dat gisteravond echter stellig tegen. Franje Volgens het lijstje van Van Agt, dat hij de komende dagen formeel wil vastleggen, zou minister Van Kemenade alleen het hoger on derwijs plus wat franje (voorlich ting, internationale betrekkin gen) in zijn portefeuille krijgen. Het basis- en voortgezet onder wijs zou aan de CDA-staatssecre- tarissen toevallen, inclusief de middenschool. Van Agts woord voerder sprak van „een politieke wilsovereenstemming" tussen Van Agt en Den Uyl. De PvdA-woordvoerder verklaar de gisteravond dat. het bewuste lijstje maandagnacht inzet is ge weest van drie uur lang onder handelen. Den Uyl zou hebben laten weten dat Van Kemenade met zo'n uitgeklede portefeuille geen genoegen kon nemen. De daaropvolgende onderhandelin gen zouden geen definitieve af spraken hebben opgeleverd. Het tweede „losse eind" is de taak afbakening van het departement sociale zaken (kandidaat-minis ter: Den Uyl). D'66-leider Ter louw vindt dat hijzelf, als beoogd minister van economische za ken, de functie van integrerend minister in de sociaal-economi sche en financiële sector moet krijgen. Daarover praat hij nog onderling met Den Uyl. De CDA- fractie vindt bovendien dat Den Uyl geen projectminister voor werkgelegenheid mag zijn. Zolang niet precies is afgesproken welke functies integrerende en projectministers hebben, is het geen wijsheid ze te benoemen, schrijft Van Agt aan de informa-. teurs. Bovendien schrijft hij, dat te duchten valt dat Den Uyl bij herhaling in moeilijkheden zal komen met economische zaken, financiën, de minister-president en misschien nog andere be windslieden. Kernwapens Het laatste punt waarover de infor mateurs nog verdere besprekin gen toestaan is dat van de kern wapens. Van Agt heeft op dit hoofdstuk een voorbehoud ge maakt en ontleent daaraan het recht er op terug te komen. Zijn fractie verlangt bepaling van een termijn waarop beslist wordt over de plaatsing van kruisraket ten. Voorts maakt ze bezwaar te gen een voetnoot van de PvdA, die een tijdbom onder het kabi net legt. In die voetnoot zegt de PvdA dat het rakettenbesluit haar een crisis waard is. Alle overige punten die de CDA- fractie te berde heeft gebracht komen volgens de informateurs slechts in aanmerking voor een eventuele verduidelijking. Daar bij gaat het om de vraag of koop- krachthandhaving of het schep pen van werkgelegenheid voor rang heeft, over de omvang van bezuinigingen en de hoogte van de collectieve lasten en over een herziening van het belastingstel sel. ROTTERDAM In de Rotterdamse Prinses Beatrixhaven arriveerde gistermiddag een oude "Mallet" stoomlocomotief. De loc. die tientallen jaren dienst heeft gedaan in Indonesië, is een geschenk van de Indonesi sche Spoorwegen. Tot voor kort reed het gevaarte nog op Java. De 67 ton wegende loc zal nu worden "bijgezet" in het Spoorwegmuseum aan de Maliebaan in Utrecht. DEN HAAG (GPD) De verschil lende etnische minderheidsgroe pen in ons land, en de woonwa genbewoners, hebben de moge lijkheid inspraakorganen in het leven te roepen die de regering gevraagd en ongevraagd mogen adviseren. De wettelijke basis voor zulke inspraakorganen is gisteren gelegd. De ministerraad heeft ingestemd met het wetsontwerp „Inspraak etnische minderheden en woon wagenbewoners" dat deze in spraakorganen mogelijk maakt. Tot nu toe bestaat er nog maar één inspraakorgaan, en wel voor het Zuidmolukse bevolkings deel. Het samenstellen van een in spraakorgaan wordt zoveel mo gelijk aan de minderheden zelf overgelaten teneinde de spekifie- ke situatie van de onderscheiden minderheidsgroepen zo goed mogelijk tot haar recht te laten komen. Bordeaux Brussel Frankfort Genève Helsinki Innsbruck Klagenfurt Kopenhagen Lissabon Locarno Londen Luxemburg Mallorca Munchen Oslo Split Stockholm Wenen Casa Blanca Istanbul Las Palmas Tel-Aviv Tunis half bew. 28 16 licht bew.20 11 geheel bew. 19 12 licht bew. 19 11 zwaar bew 16 II onbew. 19 13 zwaar bew. 25 14 half bew. 27 11 regenbui 22 12 onbew. 24 15 zwaar bew 18 11 zwaar bew. 18 8 onbew. 30 15 onbew. 36 24 licht bew.28 20 zwaar bew. 26 13 zwaar bew. 24 17 geheel bew. 23 14 regen 21 12 onbew. 27 18 onbew. 24 15 geheel bew. 30 18 half bew. 30 18 zwaar bew. 16 11 zwaar bew. 25 - licht bew 26 20 half bew. 26 - half bew 28 22 onbew. 39 24 HOOGERHEIDE (GPD) - Ongeveer zestig zigeu ners, afkomstig van het Haagse Malieveld, hebben gisteren een plaats inge nomen op een aan het Rijk toebehorend stuk grond in Hoogerheide Hun aankomst verliep rustig. Actievoerders die zich verzetten te gen de komst van de zigeuners overwegen nog steeds een kort geding aan te spannen tegen het Rijk. Een onbekende heeft 's morgens een tank met gier leeg gegoten op het stuk grond waar de zigeuners hun bivak zouden opslaan. De gemeente Woens- drecht heeft om politiebijstand gevraagd in verband met de ver hoogde surveillance in het ge bied. De eerste groep arriveerde in drie personenauto's en twee caravans omstreeks half drie op het ter rein. De tweede groep met vijf auto's en caravans vertrok gister avond rond half acht van het hoofdbureau politie in Den Haag en kwam in de loop van de avond aan. De derde groep zigeuners is gisteravond eerst nog naar Am sterdam gereisd om daar, vol- Zigeunerbeleid overheden gekraakt door stichting DEN HAAG (GPD) - De Stichting Lau Mazirelfonds, een vereni ging die zich opwerpt als verde diger van de belangen van de zi geuners, is zeer verontwaardigd over het optreden van de Vereni ging van Nederlandse Gemeen ten (VNG) en het ministerie van justitie jegens de groep zigeu ners die momenteel in Den Haag verblijft. De VNG wordt kwalijk genomen de oproep aan haar leden, waarin werd gevraagd geen zigeuners •zonder verblijfsvergunning op te nemen. En de stichting neemt het het ministerie kwalijk, dat het de zigeuners geen andere verblijfplaats wil aanbieden dan het huis van bewaring. Boven dien bespeurt de stichting in de verklaringen van de regering na- zi-achtig woordgebruik. gens een politiewoordvoerder, persoonlijke bezittingen op te halen. Het ministerie van justitie heeft een beroep gedaan op Defensie om militairen in te schakelen bij het graven van latrines en het aanvoeren van drinkwater in tanks. Later zullen meer defini tieve voorzieningen worden aan gebracht. De Haagse gemeente politic, waar de zigeuners een verblijfsvergunning aanvragen, verwacht dat volgende week dinsdag alle zigeuners die nu op het Malieveld verblijven, in Hoo gerheide zullen staan. Politiebijstand Loco-burgemeester S. E. Lense link van de gemeente Woens- drecht, waartoe Hoogerheide be hoort, heeft aan de commissaris van de koningin in Noord-Bra bant om politiebijstand ge vraagd. Die zou in begin augus tus verleend worden en zal uit ongeveer acht manschappen be staan die van buiten het district Breda van de rijkspolitie zullen komen. Hoewel er geen sprake zal zijn van een permanent toe zicht op of rond het terrein, heeft de politie wel een verhoogde sur veillance ingesteld Die rust op het personeelsbestand van de groep Woensdrecht. Vandaar het verzoek om assistentie Lenselink zei gistermiddag op nieuw dat het gemeentebestuur door justitie voor een voldongen feit is gesteld. Het besluit om de zigeuners toe te laten is door het college genomen na overleg met de raadsleden. Lenselink: „Als gemeente hebben wij vooraf ge steld dat wij geen bemoeienis met de voorlopige huisvesting willen hebben. Dat houdt ook in dat wij niet betrokken zijn bij het verlenen van bijstandsuitkerin gen. Dat regelt justitie". De loco-burgemeester zegt naar aanleiding van de onrust die zou zijn ontstaan in de gemeente Woensdrecht en Huijbergen: „Verstoorders van de openbare orde. zigeuners of mensen uit de bevolking, kunnen rekenen op een confrontatie met de politie. Actievoeders moeten een demo cratische weg bewandelen", zegt de heer Lenselink. Een afvaardiging van de actievoer ders die woensdagavond beslo ten tot het aanspannen van een kort geding tegen de Staat der Nederlanden, heeft gistermiddag een gesprek gehad met Lense link en de heer Staneker van bin nenlandse zaken. De actievoer ders wilden een schriftelijke ver klaring dat de zigeuners niet lan ger dan twee maanden in Hoo gerheide zullen blijven. Elke dag ze langer ln de gemeenü blijven eisten ze een bedrag van 10 000 gulden, aan hen uit te betalen Ze zijn verwezen naar het ministerie van justitie. „De gemeenten onder druk". Zo heet de „Open brief aan de kabinetsformateur" die de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) samen stelde. Een tikje voorbarig schrijven, deze brief, want hij kwam al uit toen de informa teurs De Koning cn Lubbers nog maar net waren begon- Maar daarom is „De gemeenten onder druk" nog niet minder actueel. De gebeurtenissen in Enschede, waar ambtenaren zullen moeten worden ontsla gen omdat de gemeente dom weg geen geld heeft, onder strepen dat krachtig. Toen het voornemen tot ont slag bekend werd. kwam ogenblikkelijk de vraag op is „Enschede" een zaak op zich zelf, of is deze oostelijke stad misschien de eerste van een reeks gemeenten die hun fi nanciële perikelen niet an ders kunnen oplossen dan door ontslagen? Met andere woorden: staat de ambtenaren - die tot dusver de betrekkelijk gebleken ze kerheid mochten koesteren niet ontslagen te kunnen worden - eenzelfde lot te wachten als werknemers bij zovele bedrijven die aan de verkeerde kant van de econo mische golfbeweging te rechtkwamen? De bonden hebben furieus op de Enschedese plannen ge reageerd, en nemen voorals nog het standpunt in „geen man de deur uit". Voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is juist dat stand punt „De Les Van Ensche de". Een woordvoerder zegt: „De bonden hebben zich op deze zaak gestort, en elke gemeen te die met ontslagen zou wil len komen, kan op discussies met de bonden rekenen, dat staat wel vast. En dus zullen de gemeenten denkelijk eerst proberen op een andere ma nier hun geldzorgen op te los- Twee wegen zijn denkbaar te rugschroeven van het voor zieningenniveau, of een vaca turestop die, in de woorden van de VNG-woordvoerder, onvermijdelijk zal leiden tot „een sluipende en onomkeer bare aantasting van de werk gelegenheid." We komen er straks op terug Maar eerst: hoe arm zijn nu eigenlijk de meer dan 800 ge meenten in ons land? Voor de gemeenten geldt wat voor de mensen geldt: er zitten ar me cn rijke tussen. Over het geheel genomen komen de gemeenten echter duidelijk tekort. Daar zijn wel enige cijfers over. Zo kregen de gemeenten in 1980 151 miljoen gulden min der uit het Gemeentefonds dan waarop ze hadden mo gen rekenen. Voor 1981 was dat 133 miljoen. En in het ka der van de bezuinigingsge- dachte staat nu al vast, dat over volgend jaar nog eens 172 miljoen minder naar de gemeenten gaat. Daar komt nog wel het een en ander bij. De Raad voor de Gemeentefinancien heeft ge raamd dat de stijging van de rentelasten over dit jaar al leen al 160 miljoen gulden zal zijn. Dat komt er dus bij. Bo vendien wordt voor 1981 een forse stijging van de bijstand suitgaven verwacht (waarvan de gemeenten een deel moe ten opbrengen), een stijging die slechts deels zal worden goedgemaakt door het rijk. 500 miljoen Als je dat allemaal bij elkaar optelt - en de VNG heeft dat gedaan - kom je op een geza menlijk tekort voor de ge meenten van 500 miljoen in '81. Het betreft hier dus geld dat de gemeenten van de rijksoverheid krijgen. En de gemeenten zijn financieel met handen en voeten gebon den aan die rijksoverheid, die ongeveer 93 procent van de inkomsten van de gemeenten ophoest. Blijft dus over 7 procent in komsten uit andere bronnen, en wel: onroerend-goed-be lasting, tarieven voor dienst verlening, en leges. Kan daar nog iets extra's aan worden ontleend? Het antwoord is: niet tot nauwelijks. Men zou de onroerend-goed- belasting omhoog kunnen schroeven. Maar daarvoor heeft men de toestemming van Binnenlandse Zaken no dig die deze ongaarne geeft als de verhoging boven pro portioneel zou uitpakken Bovendien gemeenten die veel geld nodig hebben, zit ten met hun onroerend-goed- belasting doorgaans al aan het plafond. Tarieven dan? Daarvan lopen de opbrengsten (met name voor elektriciteit) terug door dat Nederland massaal op energie is gaan bezuinigen Tariefsverhogingen zouden hooguit dat verlies kunnen compenseren. Bovendien mogen de gemeenten niet eens met een willekeurig per centage verhogen. Deze week werd bekend dat het volgend jaar maximaal 4 procent zal kunnen zijn "Leuke dingen" Goed, de gemeenten kunnen dus niets anders doen dan be zuinigen. Hoe gaat dat in de praktijk'' Eerst snoei je op al le „leuke dingen voor de mensen". Wat minder subsi die voor het schoolzwem men. wat minder groenvoor ziening, onderhoud uitstel len, en dergeluke. De woordvoerder van de VNG: „Als je in het sociaal-cultu reel werk gaat beknibbelen bijvoorbeeld, gaat dat steeds met kleine posten Een paar duizend gulden hier. 'ns een keertje tienduizend gulden daar. Dan is het voor gemeen ten toch veel aantrekkelijker om een vacature niet op te vullen?" Hij vervolgt: ..Zo iets is interes sant voor de gemeenten om dat in eerste aanleg niemand schade lijkt te hebben. Maar voor je weet wat er gebeurt, is de Werkgelegenheid bij de gemeenten boterzacht ge worden, weggevloeid En dat zou nogal wat betekenen, want de gemeenten hebben gezamenlijk jaarlijks 20.000 vacatures aan te bieden. De woordvoerder „Dit proces, het niet opvullen van vacatu res, is al een tijdje aan de gang, en niemand kan zeggen waar het eindigt. De ironie wil dat het uiteindelijk dc ge meenschap, en dus ook de gemeenten, toch geld kost, omdat meer werklozen meer aan sociale uitkeringen bete kenen." Artikel 12 Voor gemeenten waar het echt slecht blijft gaan. is er nog één weg over artikel 12-ge- meente worden. Dat wenst geen enkele gemeente, want, in de woorden van de VNG- woordvoerder. „Dan ben je onder curatele gesteld. Je mag dan bij wijze van spre ken nog geen potlood kopen als de inspecteur gemeentefi nancien van het ministerie van binnenlandse zaken dat niet goedvindt." Artikel-12-gemeente is men voor een periode van dne jaar, waarna de financiën van de betrokken armlastige ge meenten geacht worden ge zuiverd te zijn. Het verschijn sel neemt toe - nog een teken van de armoede in de ge- meentenkassen. momenteel zijn er 55 artikel-12-gemeen- ten Het gaat dus slecht met de ge meenten omdat het rijk hun te weinig geld geeft. Maar wat is het alternatief7 De VNG verwijt het rijk in ieder geval gebrek aan creativiteit. „Als ze er niet - uitkomen, wordt er maar weer eens wat bij ons weggehaald." De VNG denkt bovendien dat er nog heel wat geld valt te besparen, juist in de contac ten tussen rijksoverheid en gemeenten. Men constateert dat er een geweldige versnip pering is bij de uitkeringen waar gemeenten recht op kunnen doen gelden. Als hinderlijk cn geldverslin dend wordt de bonodtnia van ambtenaren op Haagse departementen gezien Zij gaan immers over dc speci fieke subsidie- en bijdragere gelingen voor de gemeenten. Liever zag de VNG dat zoveel mogelijk van dit soort uitke ringen wordt overgeheveld naar het algemene - Ge meentefonds Maar of dat nu de redding zal brengen7 Eén ding is zeker de nieuwe minister van bin nenlandse zaken zal al heel gauw van dc top van dc VNG de uitnodiging ontvangen „eens te komen lunchen Niet voor niets heet de VNG „de best geoliede lobby van ons land" te zijn HENK DAM

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 7