Dieptepunt relatie VS-Israël
Gibraltar: bron
van ruzie rond
Brits huwelijk
Polen vieren verjaardag
zonder stakingsdreiging
in Hogerhuis
Strauss zelfs in
München niet
onschendbaar
Pijnlijke nederlaag regering
Moord na bezoek EG-
delegatie Salvador
Vijandelijkheden met Libanon duren voort
J\l avo-chef'Maak
geheimen openbaar'
DONDERDAG 23 JULI 1981
BUITENLAND
PAGINA
litburo aanwezig waren. De eer
ste minister herinnerde in een
toespraak aan het "onverganke
lijke karakter" van de samenwer
king tussen Polen en de Sowjet-
Unie. Dit principe zal, volgens
Jaruzelski, nog worden versterkt
want "de bondgenoten
de garantie voor het bestaan
een onafhankelijk Polen".
WARSCHAU (Reuter/AFP/DPA)
De 37-ste verjaardag van de
proclamatie van het communis
tisch bewind in Polen is gisteren
gevierd met bescheiden plech
tigheden. Juist op het laatste mo
ment hadden regeringsonder-
handebars kunnen voorkomen
dat de plechtigheden zouden
worden overschaduwd door op
handen zijnde stakingen.
Twee teams van regeringsondcr-
handelaars kwamen met de
werknemers van de luchtvaart
maatschappij LOT en met de ha
venarbeiders tot overeenstem
ming slechts enkele uren vóór de
verjaardag, die traditioneel een
vrije dag is. De werknemers van
de Poolse luchtvaartmaatschap
pij schortten hun staking van
drie dagen, die morgen had moe
ten beginnen, op nadat ze van
premier Wojciech Jaruzelski een
brief hadden gekregen die zij be
schouwen als in principe sympa
thiek ten aanzien van hun eisen
tot arbeiderszelfbestuur. De mi
nister voor maritieme zaken, Sta-
nislaw Bejger, tekende een ak
koord (na 15 uur onderhandelen)
Het kabinet van Israël vergaderde
vanmorgen voor een onderzoek
van de militaire en politieke toe
stand in het licht van de spannin
gen met de Verenigde Staten. De
verbittering bij de Israëlische lei
ders is groot, constateren waar
nemers.
De Israëlische media geven ruimte
aan Amerikaanse commentaren
- die dikwijls zeer vijandig zijn
voor de politiek van premier Be
gin - van senatoren, van de pers,
van de regering zelf en uit het
volk (dat via opiniepeilingen aan
het woord is gekomen).
Beschuldigingen
Zo is het de Amerikaanse minister
van defensie, Caspar Weinber
ger, die Begin ervan beschuldigt
dat hij bij twee gelegenheden de
missie van de Amerikaanse di
plomaat Philip Habib heeft ge
torpedeerd, toen zij op het punt
stond met succes te worden be
kroond.
De eerste keer was door het bom
bardement op de reactor van
Irak op 7 juni en de tweede keer
door het bombardement van vo
rige week vrijdag op Beiroet.
Weinbergers verklaring, en andere
uit Amerikaanse regeringskrin
gen, hebben, volgens de Israëli
sche staatsradio "ongerustheid,
zeer grote teleurstelling en verle
genheid geschapen".
Volgens een hooggeplaatste Ame
rikaanse functionaris die werd
geciteerd door de Washington
Post, zou de waarschuwing die
Reagan aan Begin gaf toen hij de
levering van de F-16's aan Israël
verder opschortte, "een andere
Amerikaanse politiek jegens Is
raël kunnen inluiden".
Van zijn kant verklaarde de Israëli
sche ambassadeur in Washing
ton, Efraim Evron - die gisteren
op het ministerie van buiten
landse zaken werd ontvangen
door de minister van buitenland
se zaken Alexander Haig -, dat
er een 'probleem' is in de betrek
kingen tussen beide landen.
Vijandelijkheden
Terwijl de Amerikaanse speciale
afgezant naar het Midden-Oos
ten, Philip Habib, zijn vredesin
spanningen voortzette, duurden
gisteren de vijandelijkheden in
het Libanees-Israëlische grens
gebied voort.
De Israëlische luchtmacht bom
bardeerde Palestijnse doelen in
de buurt van de rivieren de Lita-
ni en de Zaharani. Op de "vinger
van Galilca", de noordoostelijke
punt van Israël, vielen weer Pale
stijnse Katsjoesja-raketten.
Bij een om veiligheidsredenen ge
heim gehouden bezoek aan het
grensgebied zei premier Mena-
chem Begin dat voor de bevol-
Rode Brigades:
spoedig twee
vrijlatingen
ROME (AFP) - De Italiaanse
linkse Rode Brigades hebben
gisteren in Milaan en Napels be
kendgemaakt dat zij twee ont
voerden zullen vrijlaten. Het zijn
de op 27 april ontvoerde politi
cus Ciro Cirillo en de op 3 juni
ontvoerde Rcnzo Sandrucci, een
hoge functionaris van de autofa-
briek Alfa Romeo.
Het communiqué dat in Napels
werd verstrekt zegt dat de fami
lie van Cirillo en diens partij, de
christendemocraten, 1,45 miljard
lire (ongeveer 3 miljoen) losgeld
hebben betaald.
De verklaringen laten in hei mid
den wanneer de twee vrij zullen
komen. Het lot van een derde
ontvoerde is nog onzeker. Rober
to Peci, broer van de voormalige
terrorist Patrizio Peci. was op 10
juni in handen van de terroristen
gevallen, die gedreigd hebben
hem te zullen vermoorden.
waarin de havenarbeiders een
handvest wordt verleend inzake
salariëring en arbeidsomstandig
heden. Door dit akkoord werd
sluiting van de Poolse Oostzee
havens voorkomen, die met in
gang van vandaag had moeten
plaatsvinden.
De succesvolle onderhandelingen
hebben voorlopig het gevaar
weggenomen van nieuwe indus
triële onrust die een beproeving
had kunnen worden van de vast
beradenheid van de Poolse lei
ders, drie dagen nadat het bijzon
dere partijcongres was afgeslo
ten met een oproep tot arbeids-
rust. Het geschil tusSen LOT en
de autoriteiten ontstond over de
king daar eens de dag zal komen
dat er geen raketten meer zullen
vallen.
De veiligheidsraad aanvaardde
eenstemmig een resolutie waarin
een dringend beroep werd ge
daan de vijandelijkheden te sta
ken. Philip Habib voerde giste
ren besprekingen met de Libane
se autoriteiten en reisde vervol
gens door naar Saoedi-Arabië.
Premier Begin zei over de missie
van Habib dat het er niet om gaat
een bestand met de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie PLO
overeen te komen daar Israël de
ze organisatie afwijst. Het begrip
bestand is door Israël dan ook
niet gebruikt. "Wij spraken over
contacten (met de Libanese auto
riteiten) om te komen tot vesti
ging van vreedzame betrekkin
gen tussen Israël en Libanon"
Dat is door Habib als eerste stap
naar een "bestand" geïnterpre
teerd. "Het is zijn recht dat zo te
interpreteren", aldus Begin.
CASTEAU, (AP) - De opperbe
velhebber van de Navo-
strijdkrachten en Europa, de
Amerikaanse generaal Ber
nard Rogers, heeft deze week
in een interview op zijn
hoofdkwartier in Brussel ge
zegd dat naar zijn mening de
Amerikaanse veiligheids
diensten enige geheime gege
vens over de Sovjet-Unie
moeten vrijgeven om de Eu
ropeanen te overtuigen van
het Sowjet-gevaar.
"Persoonlijk denk ik dat gevoe
lig materiaal aan het Europe
se publiek getoond kan wor
den", aldus Rogers. Daarmee
zou de publieke opinie in
West-Europa overtuigd kun
nen worden van de noodzaak
om vast te houden aan het be
sluit om 572 raketten voor de
middellange afstand begin
1983 in Italië, Groot-Brittan-
nië, West-Duitsland, Neder
land en België te stationeren.
Meer dan twee maanden gele
den had de Amerikaanse mi
nister van defensie, Caspar
Weinberger, al toegezegd een
"aangepaste", maar overtui
gende versie van een zeer ge
heim rapport over de plaat
sing van SS 20-raketten in de
Sowjet-Unie te publiceren.
De verschillende Amerikaan
se veiligheidsdiensten zijn
het echter nog onderling on-
benoeming van een algemeen di
recteur, die voor het eerst op de
mocratische wijze door de arbei
ders was gekozen.
De autoriteiten weigerden tot nu
toe zijn verkiezing te erkennen
omdat ze vinden dat de lucht
vaartmaatschappij deel uitmaakt
van Polens defensiesysteem en
als zodanig centraal moet wor
den bestuurd. Het geschil is uit
gegroeid tot een krachtproef
over de kwestie van arbeiders
zelfbestuur. De regering accep
teert in principe arbeiderzelfbe
stuur door werknemersraden,
maar ze heeft nog niet de gren
zen vastgelegd van het kader
waarbinnen het systeem kan
werken.
me informatie. De diensten
zijn bang dat op die manier
de Russen te veel te weten
zouden komen over het func
tioneren van de geheime
diensten.
Hoofdthema van het interview
dat Rogers gaf was, dat het
Europese volk meer be
vreesd zou moeten zijn voor
de militaire sterkte van de
Sowjet-Unie en meer steun
zouden moeten geven aan
verhoging van hun defensie
inspanningen.
Bernard Rogers
Zoals elk jaar werd de nationale
Poolse feestdag gisteren geken
merkt door het afvuren van de
traditionele 24 kanonschoten in
Warschau en andere grote steden
en kransleggingen ter herden
king van Poolse, maar ook Russi
sche. soldaten die gevallen zijn
voor de bevrijding van hun land.
De gebruikelijke militaire defi-
lé's en andere enorme plechtig
heden waren echter dit keer ach
terwege gelaten als duidelijk te
ken van de nieuwe politiek van
bezuiniging. In het kasteel van
Wilanow nabij Warschau vond
voor het voltallige diplomatieke
corps een receptie plaats, waar
partijleider Stanislaw Kania, pre
mier Jaruzelski en het gehele po-
(Van onze correspondent
Hans Amesz)
BONN (GPD) - Volgens de politie
ke tegenstanders van Franz Jo
sef Strauss begint diens positie
als minister-president van de
vrijstaat Beieren een beetje te
wankelen. Dat is waarschijnlijk
te sterk uitgedrukt, maar dat
Strauss zelfs in München niet on
schendbaar is, is de laatste dagen
gebleken.
De minister-president en CSU-
voorzitter had namelijk forse ru
zie gekregen met zijn minister
van cultuur en vice-voorzitter
prof. Hans Maier. Deze had zich
in een column in de Münchener
Merkur achter de redactie van
dit conservatieve dagblad ge
schaard, die voorheen in de door
Strauss uitgegeven Bayern-Ku-
rier heftig was aangevallen. De
CSU is van mening dat de Mün-
Dader aanslag
paus krijgt
levenslang
ROME (AFP) - Een Italiaanse
rechtbank heeft gisteren de Turk
Mehmet Ali Agca tot levenslange
gevangenisstraf veroordeeld we
gens poging tot moord op de
paus en poging tot doodslag op
twee Amerikaanse toeristes. De
aanslag vond op 13 mei plaats.
Agca was bij de uitspraak niet aan
wezig. Hij heeft alleen de eerste
dag van het proces op maandag
bijgewoond waarna hij weigerde
verder aan de procesgang deel te
Het vonnis werd uitgesproken
door de president van de recht
bank Severino Santiapichi. De
jury had bijna zeven uur nodig
om tot een oordeel te komen. Ag
ca werd bovendien veroordeeld
tot tien jaar gevangenisstraf we
gens verboden wapenbezit en
het vervalsen van een paspoort.
Deze tien jaar kunnen worden
omgezet in een jaar isolement
overdag in de gevangenis omdat
hij al tot levenslang was veroor
deeld.
Agca moet nu binnen drie dagen
beslissen of hij tegen het vonnis
in beroep gaat. Hij kan erop reke
nen dat hij bij een levenslange
gevangenisstraf op zijn vroegst
pas na 28 jaar vrijkomt
De rechtbank heeft de uitspraak
nog niet mondeling toegelicht.
Dit zal op een later tijdstip ge
beuren.
Als illustratie daarvan ontvingen
de Poolse leiders een "hartelijke
groet" van de Russische presi
dent Leonid Brezjnjew en pre
mier Nikolai Tichonow. In de
boodschap onderstrepen de Rus
sische leiders dat "het socialisme
aan de Poolse staat een echte on
afhankelijkheid heeft verleend
en een duurzame waarborg van
de onschendbaarheid van zijn
grenzen". In een toespeling op
de huidige, moelijke situatie
waarin Polen verkeert, heet het
in de boodschap dat Polen, "lid
van het Warschau-pact en de
Comecon, kan rekenen op de
steun van de Sowjet-Unie en an
dere landen van de socialistische
gemeenschap".
chener Merkur allang bezig is
met een „soort campagne" tegen
Strauss en dat deze krant „infor
matie vervalst en manipuleert".
Vooral hoofdredacteur Paul Pu-
cher moet het bij Strauss ontgel
den; „een pseudo-hoofdredac-
teur".
Na het CSU-partijcongres in Mün
chen, waar Franz Josef Strauss
overigens met overweldigende
meerderheid, (ruim 97 procent)
werd herkozen als voorzitter,
had de Münchener Merkur het
gewaagd kritiek uit te oefenen en
gesproken over „langdradige sta
tements van de high society op
het podium". Daarop werd ge
reageerd door het huisorgaan
van de CSU, de Ba.vern Kurier,
die in een artikel van een pagina
gal spuwde over de Münchener
Merkur en het o.a. over de „neer
gang" van een krant had.
Dit nu ging minister Maier te ver.
Hij nam de Münchener Merkur
in bescherming en verklaarde
dat het „onverdraaglijk is als een
politieke partij probeert de pers
gelijk te schakelen of meningen
te sturen". Op zijn beurt ontstak
Strauss in woede en eiste dat mi
nister Maier of zijn verontschul
digingen zou aanbieden of zou
aftreden. Waarop Maier weer zei
dat hij noch het een noch het an
der zou doen.
Uiteindelijk bereikten de twee he
ren na een meer dan 120 minuten
durend gesprek onder vier ogen
een compromis. De minister van
cultuur blijft weliswaar achter
zijn column staan, maar liet tege
lijkertijd weten dat het nooit zijn
bedoeling was geweest de CSU
of Strauss te krenken. Volgens
Maier is dat echter geen veront
schuldiging. Strauss vindt nu
juist dat dit wel het geval is, en zo
heeft een verschillende interpre
tatie er vooralsnog voor gezorgd
dat de strijd binnen de CSU-top
naar buiten toe beëindigd is.
LONDEN (DPA) - De Britse rege
ring heeft gisteravond in het Ho
gerhuis een pijnlijke nederlaag
moeten incasseren. De Lords
stemden in het debat over de om
streden nationaliteitswet vóór
het toekennen van het volwaar
dige Britse staatsburgerschap
aan de bewoners Gibraltar.
De leider, van het hogerhuis, Lord
Soames, had de conservatieve
meerderheid onder de Lords
aangeraden dat zij de burgers
van Gibraltar van de bepalingen
In diplomatieke kringen en in
het parlement in de Britse
hoofdstad ontspxich gisteren
een ruzie over de weigering
van de Spaanse koning Juan
Carlos het huwelijk van prins
Charles en lady Diana bij te
wonen. Juan Carlos en ko
ningin Sofia bedankten voor
de uitnodiging omdat het
Britse koninklijk paar zijn
huwelijksreis in Gibraltar zal
beginnen.
Aangenomen wordt dat de
Spaanse monarch, wiens per
soonlijke band met de Britse
koninklijke familie bijzonder
vriendelijk is, door het
Spaanse parlement onder
druk is gezet vanwege de
sterke publieke opinie over
de gevoelige Gibraltar-kwes-
tie.
Britse vertegenwoordigers we
zen erop dat prins Charles en
lady Diana geen staatsbezoek
aan Gibraltar zullen brengen,
maar er slechts heenvliegen
om vandaar uit aan boord te
gaan van het koninklijk jacht
voor een huwelijksreis in de
Middellandse Zee.
Opgeblazen
In het Lagerhuis deelde de
staatssecretaris van buiten
landse zaken, Sir Ian Gil-
mour, mee dat de Britse rege
ring er niet aan denkt om het
koninklijk paar over te halen
Gibraltar te vermijden, om
dat die beslissing een kwestie
is van het aanstaande bruids
paar alleen. Gilmour zei ver
der dat het incident niet bui
ten alle proporties opgebla
zen moest worden, omdat het
niets veranderd had aan de
politieke verhoudingen tus
sen Spanje en Engeland.
Die verhoudingen zijn de afge
lopen jaren verbeterd, hoe
wel Gibraltar wiens inwoners
voor het grootste deel bij
Groot-Brittannië aangesloten
willen blijven, een doorn in
het oog blijft. Maar Engeland
steunt de Spaanse aanvraag
voor lidmaatschap van de EG
en de NAVO. Conservatieve
kamerleden, die door de
Spaanse afwijzing danig op
hun tenen zijn getrapt, riepen
gisteren niets meer met
Spanje te maken willen heb
ben en tegen de Spaanse toe
treding tot de EG te zijn.
De weigering van de Spaanse
koning Juan CarloS om acte
de presence te geven bij het
huwelijk van prins Charles
en lady Diana Spencer is in
Spaanse politieke kringen en
in de pers juist met instem
ming begroet. De daad van
de Spaanse koning wordt al
gemeen beschouwd als „als
vaderlandslievend".
Klap in gezicht
Sommigen interpreteren de
keuze van Gibraltar als ver
trekpunt van de huwelijks
reis van het Engelse prinselij
ke paar als een provocatie en
een klap in het gezicht van de
Spanjaarden. En op z'n minst
als een duidelijke stap terug
in de onderhandelingen tus
sen Engeland en Spanje over
uiteindelijke overdracht van
de Engelse kolonie aan Span
je.
In het voorjaar van 1980 leek er
enige opening te komen in de
patstelling, ontstaan nadat in
1969 generaal Franco de
in de nationaliteitswet zouden
uitzonderen, als zij het land niet
voor een 'nieuwe en zeer ernstige
situatie' wilden plaatsen.
Het besluit van het Hogerhuis zou
de spanningen tussen Groot-
Brittannië en Spanje groter kun
nen maken daar het vooruitloopt
op het resultaat van de bilaterale
onderhandelingen tussen beide
landen praktisch ten gunste van
Groot-Brittannie.
Bovendien zouden andere leden
grensovergang over land her
metisch had afgesloten, zich
beroepend op het Verdrag
van Utrecht van 1713. Voor
jaar 1980 besloten in Lissa
bon Lord Carrington en de
toenmalige Spaanse minister
van buitenlandse zaken Oreja
om een serie gesprekken
over Gibraltar te beginnen.
Spanje zegde daarbij toe de
grens weer te zullen openen,
zodra echteonderhandelin
gen zouden beginnen over de
toekomst van de apenrots.
Engeland stelde als voor
waarde dat de autochtone be
volking met die onderhande
lingen en met de inlijving bij
Spanje akkoord zou gaan.
Verkiezingen vorig jaar in Gi
braltar wezen echter uit dat
de meerderheid van de au
tochtone bevolking weinig of
niets voelde voor aansluiting
bij Spanje. En een extra bar
rière, onoverkomelijk, die
uiteindelijk verhinderde dat
de grens weer openging, was
de weigering van Engeland
om het wederkerigheidsprin
cipe toe te passen. Dat wil
zeggen dat de Spanjaarden
dezelfde rechten zouden krij
gen als de autochtone bewo
ners van Gibraltar om bij
voorbeeld huizen te kopen of
een zaak te beginnen.
Recente gesprekken begin de
ze maand tussen Lord Car
rington en de Spaanse minis
ter van buitenlandse zaken
Perez Llorca leverden geen
nieuwe gezinspunten op om
uit de impasse te geraken.
Het ligt voor de hand dat
door dit diplomatieke con
flict de discussie in Spanje
over Gibraltar opnieuw zal
oplaaien.
Hoewel ook de linkse oppositie
de eis tot teruggave van Gi
braltar ondersteunt, beplei
ten vooral conservatieve sec
toren momenteel als enige
weg om Gibraltar bij Spanje
in te lijven, toetreding tot de
NAVO. Als Spanje eenmaal
lid van de NAVO zou zijn,
zou in die conservatieve visie
Gibraltar tot een belangrijke
NAVO-basis kunnen worden.
Maar dan wel onder Spaanse
souvereiniteit, waarbij de En
gelse invloed beperkt zou
blijven tot meebeslissen over
de strategisch militaire as
pecten van Gibraltar.
LIA VAN BEKHOVEN
GERRIT JAN HOEK
van het voormalige Britse impe
rium soortgelijke rechten voor
hun burgers kunnen eisen. Met
haar nationaliteitswet die drie
verschillende rangen van staats
burgers creëert - wil de conser
vatieve regering echter voorko
men, dat de stroom immigranten
naar Engeland aanhoudt.
Men verwacht, dat het nu door het
Hogerhuis aangenomen ontwerp
ook in het Lagerhuis in derde le
zing zal worden goedgekeurd.
BRUSSEL (DPA) - twee socialisti
sche leden van het Europees par
lement beschuldigen de regering
van El Salvador ervan de moeder
van een politieke gevangene te
hebben vermoord nadat zij met
een EG-afvaardiging had gespro
ken.
Een delegatie van christendemo
cratische en socialistische Euro
parlementariërs heeft onlangs
een bezoek gebracht aan El Sal
vador. De Nederlandse afgevaar
digde Ien van de Heuvel en haar
Westduitse collega Heidemarie
Wieczorek-Zeul hebben gisteren
een brief geschreven aan de Sal-
vadoriaanse president Jose Na
poleon Duarte. Hierin zeggen zij
dat de 67-jarige Cristales Flores
vermoord is nadat zij zich met
een verzoek tot hulp voor haar
zoon gewend had tot de EG-dele-
gatie.
Volgens de Europarlementariërs
zijn ook familieleden na dit ge
sprek door de politie opgepakt.
"U had beloofd dat wij met ieder
een konden praten met wie wij
wilden praten. Is de arrestatie en
zelfs de moord van de mensen
met wie wij spraken, het gevolg
van uw belofte?" zo vragen zij
president Duarte.
De oppositie in El Salvador is be
reid met de regering van presi
dent Napoleon Duarte te onder
handelen over een politieke op
lossing in het land. Dit heeft Ru
ben Zamora, belast met de inter
nationale betrekkingen van het
revolutionair democratisch front
(FDR) gisteren in Washington
bekendgemaakt. De FDR is de
politieke vleugel van het guerril-
- lafront "Farabundo Marti"
(FMLN).
Volgens Zamora "is het noodzake
lijk dat de twee partijen (regering
en oppositie) bemiddelaars aan
wijzen" om "serieuze onderhan
delingen" te garanderen. Deze
zouden met name moeten gaan
over het houden van verkiezin
gen.
JERUZALEM (AFP/UPI/Reuter) - Nooit waren de betrek
kingen tussen Israël en de Verenigde Staten zo gespan
nen als nu, verklaarde gisteravond de commentator van
de Israëlische televisie. Alle Israëlische donderdagkran
ten en bespeelden dit thema.
if; -jm>
Medewerkers ran het Rode Kruis zoeken in de puinhopen r,
Israël in Zuid-Libanon.
r eventuele slachtoffers van de beschietingen door
Om gevaar Moskou te tonen
i5 »-V'I
-i vi-
w \II \iïi.i: r": ll;
TiiNsiwi)
tó)Y\l.
-;\\ti>I>IV./ T -
tl T ill KIT t - •- 7
OI< si"»]
De stoelen staan al klaar langs de route die het Britse kroonprin
selijk bruidspaar zal aandoen. Wie belangstelling heeft, kan zelfs
nog stoelen huren.
