H* 4?r
Armoede Enschede
treft ook politie
Reportage
mssM
Schaarste en corruptie leiden
tot groeiende ontevredenheid
s "t'i "f Ts
5ï> W™WL
Afwijzing rollenbank
ramp voor politie
n
Aangepast fregattenplan
bespaart 52,5 miljoen
WOENSDAG 22 JULI 1981
PAGINA 15
Door
Anton Koene
In West-Europa heeft Roemenië de naam een
buitenbeentje te zijn in het door de Sowjet-
Unie gedomineerde Oost-Europa. Dat geldt
ook voor Joegoslavië, maar dat land is an
ders dan Roemenië niet aangesloten bij de
tegenhanger van de NAVO, het Warschau
pact, en valt ook geografisch buiten de di
recte Sowjet-invloed. Roemenië daarente
gen grenst aan de Sowjet-Unie en ligt inge
sloten tussen Bulgarije, Hongarije en Tsje-
cho-Slowakije.
Het „andere" beeld dat Roemenië niet alleen
in Nederland oproept, wordt vrijwel geheel
getekend door de onafhankelijke positie die
president Ceaucescu probeert in te nemen
ten opzichte van Moskou. Roemenië veroor
deelde in 1968 de invasie door het Warschau
pact in Tsjechoslowakije en stelt zich ook
nu op het standpunt dat de Poolse kamera
den zelf moeten uitmaken wat goed is voor
hun land.
Er wordt wel gezegd dat Moskou die zelfstan
digheid van Boekarest tolereert omdat het
gebruik kan maken van de bemiddelende
rol die Ceaucescu kan vervullen. In relatie
tot Israël bijvoorbeeld, maar ook in het con
flict met China. De Russische leiders hebben
bovendien de zekerheid dat Ceaucescu bin
nenslands regeert volgens strikt marxisti-
sche-leninistische principes: elke oppositie
wordt in de kiem gesmoord, de partij, waar
in familieleden van Ceaucescu sleutelposi
ties bekleden, is almachtig.
In die zin kan een groot vraagteken worden
gezet achter Roemenië als „buitenbeentje".
Onze correspondent voor Oost-Europa, An
ton Koene, verbleef enige tijd in Roemenië
en signaleerde Poolse temperaturen. Onte
vredenheid, gebrek aan eerste levensbe
hoeften, sterker wordende weerstand tegen
het binnenlands beleid van Ceaucescu. In
dit artikel concludeert hij dat ook in Roeme
nië een „nieuwe revolutie" niet is uitgeslo
ten.
BOEKAREST - „Waar
zijn onze levensmidde
len gebleven?". Deze
vraag houdt de meer
derheid van de Roeme
nen dag en nacht bezig,
terwijl ze met zere voe
ten en lusteloos van
winkel naar winkel
sjokken en eindeloos in
de rij staan voor de es
sentiële dagelijkse le
vensbehoeften. In de
winkels in Boekarest
was kort geleden geen
vlees, geen suiker, geen
kaas, geen verse groen
te, geen toiletpapier. Er
was alleen sporadisch
koffie te koop. Iedere
klant kreeg een rant
soen van twee ons. Voor
het eerst in maanden
waren er ook eieren. En
verder waren er potten
jam, geconserveerd
fruit en paprika's bij de
vleet. De restaurants
hadden niet veel meer
te bieden dan salade,
kippelevertjes en wat
twijfelachtige schnit
zels. En dan te weten
dat Boekarest en omge
ving één van de best be
voorrade streken van
Roemenië is.
voedseltekort is een gevolg van
Roemenië's meedogenloos,
naar de letter uitgevoerd be-
leid niet méér buitenlandse
schulden te maken, geen im
portgoederen te betalen met
exportgoederen en het plan
de betrekkelijk kleine schuld
af te lossen met meer expor-
„We exporteren natuurlijk le
vensmiddelen. maar de be
langen van ons volk komen
op de eerste plaats", werd mij
door staatssecretaris van
landbouw, Constantin Istra-
te, en waarnemend directeur
van de Plancommissie, Torna
Melinte verzekerd. Op papier,
gegeven het feit dat iedere
volwassen Roemeen 62 kilo
vlees per jaar consumeert en
op een gewone doordeweekse
dag 3000 calorieën naar bin
nen werkt, lijkt er voor een
land met een zo omvangrijk
landbouwgebied geen reden
te zijn om ook maar één inwo
ner honger te laten lijden.
Dat er toch schaarste is, schijnt
te worden veroorzaakt door
gesjoemel met de produktie-
cijfers. Daarop is het hele
planningsysteem gebaseerd.
Maar die cijfers worden bij el
ke ambtelijke schijf, van de
staatsboerderij tot het minis
terie, naar boven „herzien"
tot zij het jaarlijkse „plan"
marginaal
Achter
overschrijden.
Want in het Roemenië van pre
sident Ceaucescu is er niets
ergers dan verder te gaan dan
in het almachtige staatsplan
is voorzien. Als de werkelijke
produktie X is, de vastgestel
de produktie X plus Y en het
exportcontingent op X. dan
blijft er weinig of niets over
voor de eigen markt.
Straatbeeld in Boekarest: ook hier de dreiging
De autoriteiten weten heel goed
wat er gaande is. Maar toege
ven zou ook betekenen een er
kenning dat de Roemeense
produktie in de landbouw ver
achter is op het schema en dat
het landbouwbeleid heeft ge
leid tot een noodlottige
achteruitgang van talrijke
agrarische staatsbedrijven.
Met andere woorden: het plan
is mislukt. Maar in Roemenië
is het plan onfeilbaar.
Een ander excellent voorbeeld
van het verschil tussen de of
ficiële versie en de feiten zijn
de woonomstandigheden van
20.000 buitenlandse studen
ten, uit 120 landen, van wie er
•olutie.
veel in Boekarest studeren.
„Wij zorgen voor de huisves
ting van de studenten tegen
de spotprijs van 50 Lei (3.30
dollar) per maand", vertelde
de persoonlijke adviseuse
van de minister van onder
wijs, mevrouw Mircea Racea-
nu. „Voor 500 Lei per maand
kunnen ze bovendien drie
maaltijden per dag krijge-
Onbewoonbaar
Dat kan inderdaad. Maar de ge
bouwen waarin veel studen
ten in cellen wonen, die niet
groter zijn dan 2,5 bij 1,5 me
ter en die vaak geen venster
hebben, zouden naar zelfs de
meest primitieve westerse
maatstaven onbewoonbaar
moeten worden verklaard.
Vuilniskokcrs zijn volledig
verstopt door rottend afval.
Omdat er geen vuilnisem
mers zijn, wordt het vuil uit
de ramen langs het trappen
huis naar beneden gegooid op
een minuscuul binnenplaats
je. De gebouwen zijn door
drongen van de stank van ge
blokkeerde en kapotte
WC's.
Een conciërge beneden vraagt
alle bezoekers zich te legiti
meren en noteert de i
van Roemenen die buiten
landse studenten bezoeken.
De lijst wordt elke dag opge
haald door de politie Het al
ternatief voor deze huisves
ting is een kamer voor 150 dol
lar per maand te huren, wat
moet worden betaald in harde
valuta.
Weinig studenten kunnen dat
betalen. De meerderheid
komt uit de ontwikkelings
landen en studeert in Roeme
nie omdat ze zich dat in het
eigen land niet kunnen per
mitteren. Niettemin, verze
kerden zij ons, zijn de omstan
digheden waaronder de Roe
meense studenten wonen
zelfs slechter. Bijna niemand
gaat in de mensa eten. „Zelfs
een kat zou het niet overle
ven", zo zei een student
Onderdrukking
De Roemeense leiders hebben
genoeg reden zich zorgen te
maken over wat er in Polen
gebeurt. Dezelfde sympto
men worden hier duidelijk.
De tolerantie ten opzichte van
de wijdverspreide corruptie
en het nepotisme, dat van
hoog tot laag deel uitmaakt
van de Roemeense manier
van leven, gaat net zo snel om
laag als de aanvoer van con
sumptiegoederen slinkt.
Het belangrijke verschil is dat
in dit land. waar dissidenten
meedogenloos worden onder
drukt, nog geen duidelijke
centrale groep bestaat die de
heersende ontevredenheid
kan kristalliseren. „Dit is niet
de communistische partij
waarvoor ik na de oorlog gete
kend heb", zegt een overtuigd
communistisch veteraan, die
nu volledig gedesillusioneerd
is door het systeem. Maar hij
illustreert wel een ander
„Pools" symptoom: ook in de
partijgelederen zelf is de onte
vredenheid binnengeslopen.
Een lange hete zomer - de tem
peraturen zijn al 36 graden in
de schaduw - zou Roemenië
tijdelijk kunnen redden van
het uit de hand lopen van de
moeilijkheden. Tenzij er een
fundamentele verandering in
het beleid komt voordat de
bescheiden aanvoer van
groenten op de vrije markt
opdroogt, staat het land voor
de dreiging van een onvermij
delijke revolutie.
(Van onze correspondent)
ENSCHEDE (GPD) - De benarde
financiële positie van Enschede
heeft ook gevolgen voor de ge
meentepolitie. Bij het Enschede-
se korps moeten 20 manjaren
overwerk worden teruggewon
nen. Omstreeks mei-juni is ge
bleken, dat wanneer men op de
huidige voet voort zou leven de
begro.ing voor dit jaar ver zou
worden overschreden. Zonder
bijsturing dreigt een tekort van
850.000 gulden. Dat bedrag be
helst overigens nog geen 4 pro
cent van de totale begroting, die
in de buurt van de 22 miljoen
gulden ligt.
De budgetcommissie heeft na
overleg met de dienstcommissie
van de Enschedese politie (een
soort van medezeggenschaps
commissie binnen het korps) een
aantal ingrijpende voorstellen
DEN HAAG (ANP) - De Hoge
Raad heeft in een proefzaak be
paald dat de rollenbank. die de
politie gebruikt in de strijd tegen
opgevoerde brommers, niet vol
doende bewijs levert dat een
brommer inderdaad is opge
voerd. De uitspraak van de Hoge
Raad, een dezer dagen gedaan, is
een vervolg op een vonnis van de
rechtbank in Alkmaar waarbij
een bromfietser werd vrijgespro
ken hoewel zijn brommer bij de
test op de rollenbank wel bleek
te zijn opgevoerd.
De verkeerschout bij de rechtbank
te Alkmaar zei gisteravond dat
de uitspraak voor de politie "een
ramp" betekent omdat de politie
nu gedwongen is een brommer
weer te demonteren om het be
wijs te kunnen leveren dat hij is
opgevoerd.
Ook de hoofdcommissaris van po
litie te Utrecht, C S van Does
burg, tevens voorzitter van de
centrale politie verkeerscommis-
sie (CFVC), zei dinsdag dat de
uitspraak voor de politie een ern
stige tegenslag is. "De slagkracht
ran de politie wordt erdoor ver
minderd. Er is ons een handzaam
n nauwkeurig middel uit han-
in geslagen. Wij hadden ge-
lacht dat dc rollenbank het bij
de Hoge Raad wel zou halen", al
dus Van Doesburg.
Van Doesburg vindt dat de rollen
bank, die door verschillende
korpsen is aangekocht en enkele
duizenden guldens kost, door de
uitspraak is gedegradeerd tot
een selectiemiddel. "Middels de
rollenbank kan het vermoeden
worden verkregen dat er iets met
een brommer niet goed zit maar
het bewijs moet voortaan weer
geleverd worden via demontage.
Dat gaat de politie veel meer tijd
kosten. De brommer moet mee
genomen worden naar de werk
plaats en daar gedemonteerd zo
dat we aan de cylinder kunnen
zien dat er mee geknoeid is", zie
Van Doesburg.
gedaan om alsnog uit de malaise
te komen.
Zo zullen vanaf 3 juli jl. overuren
niet meer in geld, maar in vrije
tijd worden beloond. Tegelijker
tijd wordt het overwerk tot het
uiterste beperkt. Piketdiensten
worden sterk verminderd en zijn
zelfs deels geheel ingetrokken.
Voor veel politiemensen - vooral
voor die van de recherche - bete
kent dit een forse inlevering wat
de inkomsten betreft. Sommigen
worden geconfronteerd met hon
derden guldens netto minder per
maand.
Er komt verder een belangrijke
„temporisering" in de materiële
sfeer. Er moet worden bespaard
op voertuigen, brandstoffen en
energie. Gevolg daarvan is weer
dat de politie meer gebruik moet
gaan maken van fiets- en voet
surveillance.
Grootste tegenvaller voor de En
schedese politie was wel dat ste
vig het mes werd gezet in de uit
betaling van overuren. Ten op
zichte van 1979 (800.000 gulden)
moest men twee ton omlaag en
later bleek men zelfs terug te
moeten naar 450.000 gulden. Na
enkele maanden in dit jaar werd
door het ministerie van binnen
landse zaken meegedeeld dat er
voor 1981 maar 250.000 gulden
voor overwerk beschikbaar zou
zijn. Dat geld was op het moment
dat het bericht kwam al op ge
bruikt.
„Voor een goede dienstuitvoering
kunnen we niet zonder over
werk", zei hoofdcommissaris
Hoppel gisteren op een peiscon-
ferentie in het bureau van politie.
De gehele operatie zal volgens
Hoppel ook niet onopgemerkt
aan het publiek voorbijgaan. Het
kan naar zijn mening niet anders
of de te nemen maatregelen gaan
ten koste van de dienstverlening.
DEN HAAG (ANP) - Dankzij dc
overdracht van twee Nederland
se standaardfre-gatten aan Grie
kenland is het mogelijk het stan-
daard-fregattenprogramma van
de Koninklijke Marine zodanig
aan te passen dat dit een bl pi
ring oplevert van tenminste 52,5
mihoen gulden.
Er hoeft dan geen extra (comman
dofregat te worden gebouwd «.p
het bestaande programma Dat
komt tot uiting in een brief en
een bijgevoegd studierapport
van staatssecretaris Van Eekelen
(defensie) aan de voorzitter van
dc vaste Tweede-Kamercommis
sie voor defensie.
Bedoeling was dat het bestaande
programma voor de bouw van
twaalf standaardfregatten zou
worden uitgebreid met één aan
gepast fregat - het zogenaamde
commando-fregat - dat zou wor
den uitgerust met een tartar-ra-
ketsysteem voor de luchtverde
diging op middelbare afstand en
met extra verbindingsmiddelen
voor commandovoering over een
verband van schepen Dit fregat
zou de kern vormen van de derde
escortcgroep van de Koninklijke
Als gevolg van de recente aankoop
door Griekenland van een twee
de fregat stelt de staatssecretaris
nu voor af te Sten van de bouw
van het aangepaste oorlogsschip
en het Urtsr luchtverdedigings
systeem dat in Amerika voor
Nederland wordt gebouwd - op
de laatste twee van de serie van
twaalf fregatten aan tc brengen.
Beide schepen kunnen dan de
rol vervullen die het aangepaste
fregat-i ioebedai ht al Iti Van
Eekelen in de brief.
VLISSINGEN (GPD)- In Vlissingen is de familie Bom vorige week ver
blijd met de geboorte van acht leguanen Het nest is het grootste dat ooit
in Nederland is uitgebroed. De geboorte van leguanen in gevangen
schap is een vrij zeldzame aangelegenheid In Nederland zijn, voor
zover bekend, maar zes keer van die kleine Caraibtsche reptieltjes uit
het ei gekropen en dan nooit in een groter gezelschap dan van één of
twee broertjes en zusjes.
De geboorte van de 27 centimeter lange reptielen brengt het leguanen be
stand van de familie Bom op 28 Daarnaast huizen er nog 19 andere
reptielen, insecten, hamsters, cavia's en duiven. De leguanen kunnen
ongeveer twee meter lang worden
Haagse notaris
gedaagd
voor rechtbank
DEN HAAG (ANP) - De 66 ja-
rige Haagse ex notaris E II.
zal worden vervolgd wegens
valsheid in geschrifte en ver
duistering De officier van
justitie in Den Haag heeft, na
afloop van het gerechtelijk
vooronderzoek dat meer dan
een jaar heeft geduurd, een
voorlopige dagvaarding uit
gebracht. De ex-notans wor
den zeven misdrijven ten las
te gelegd, waarbij het in to
taal gaat om ruim 46.000 gul
den.
De voorlopige dagvaarding is
een selectie uit de strafbare
feiten, die aan het licht zijn
gekomen sinds de notaris
werd aangehouden, vorig
jaar maart Hij werd aanvan
kelijk verdacht van het ver
valscn van één notanele akte.
maar het onderzoek van de
rijksrecherche leverde al
spoedig meer frauduleuze
handelingen op.
De notaris werd twee maanden
na zijn aanhouding in vrij
heid gesteld. De koninklijke
notariële broederschap
royeerde hem en zijn kantoor
ging aan het begin van dit
jaar dicht. Dc officier van jus
titie kon nog niet meedelen
wanneer de notaris voor de
rechter zal moeten verschij
nen. Zolang blijft hg op vrge
voeten.
