PvdA heeft
breuk met
WD nu al
uitgekiend
„Je s
taat hie
r soms
ope<
ens in d
e stilte"
3dwalen over de Burcht
vandelendoor de Hortus
m
m£
'Hoog boven het park
torent 't standbeeld
van Van der WerfF
mCHTEHGHOHBI
19
TERDAG 18 JULI 1981
nt z.
Foto boven: Emmy Verpoorten,
gehuld in zelfgeweven jas, legt
haar leerlingen uit hoe het In
diaanse weefgetouw werkt. Foto
rechts: Een Limburgse familie
daalt de trappen van de Burcht af
"Wij zijn eigenlijk niet zulke stads
mensen".
(foto Jan Holvast)
K
'X
„rs?
in de Hortus Botanicus is een gewild plekje bij toeristen.
la-EIDEN - Wat doet de toe-
„jjk'rist die in Leiden arri-
veert en van zins is om
een wandeltocht te ma-
wij) ken door deze stad? Pre
facies: hij ziet dat het
esir WV-kantoor een enkele
,ujc tientallen meters van het
ids-: station is verwijderd en
Jieigaat daar naar binnen.
e Eenmaal binnen maakt
i. neen informante zich uit
een groepje collega's los
tei en komt naar de balie.
and Wat de toerist wilde? Een
ees paar gemompelde zinnen
tei ten antwoord, zijn voor
53 haar voldoende om haar
)52i programma op spervuur-
lds snelheid af te ratelen:
tei "Folders? Natuurlijk
an hebben we die. Kijkt u
c hier maar eens".
'aaEn snel grist ze een
drietal drukwerkjes
uit een overvol stan-
re- daardje voor haar
neus. Folders - bol-
ei. staand van de hoog-
gestemde lyriek - die
niet alleen zijn ge
maakt om de dagjes-
jn mens de weg te wij-
f zen, maar hem ook
Jj' nog vermogen te on-
e. derwijzen.
t- Door Wim
11 Brands en
Saskia
Stoelinga
Wat bijvoorbeeld te denken van
deze algemene introductie, die
- ook in een schoolboek niet zou
i- hebben misstaan: "Leiden, de
stad die achter hoge wallen en
grimmige poorten moedig stand
hield tegen de Spanjaarden. Ie
der jaar wordt op 3 oktober het
ontzet (1574) uitbundig gevierd
met hutspot, haring en witte-
f brood. Hoog boven het park dat
zijn naam draagt, torent het
standbeeld van Van der Werff, de
burgemeester die liever zijn le-
yen gaf dan de stad aan de Span
jaarden over te geven".
Hoe bloemrijk dit proza ook mag
zijn, de vier toeristen die afkom-
stig zijn uit het land van het
bronsgroen eikenhout - Hoens-
broek om precies te zijn - heb
ben niets bij zich dat op folders
lijkt. Éen van de heren legt in
sappig Limburgs uit dat hij alles
"in grote lijnen wel weet te vin
den", omdat hij wel vaker in Lei
den is geweest. Z'n zuster woont
in Leiderdorp. Zodoende.
"We komen ook niet zozeer voor de
stad", zegt hij even later, terwijl
hij aanstalten maakt om de
Burcht weer af te dalen. "We zijn
niet zulke stadsmensen. We ge
nieten meer van de omgeving.
Waarom we dan niet aan het
strand liggen. Nou. ehhh, dat is
ook niets voor ons". Éen van de
vrouwen heeft slechts één zin no
dig om te vertellen waarom ze
Leiden wel aardig vindt: "Je
staat hier soms opeens in de stil
te".
Daags voordat ze het plan hadden
opgevat om naar Leiden te gaan
hebben Tobie Ringeling en Mar
leen Cohen uit Zeist druk over
legd waar het dagje uit naar toe
moest gaan. Met het oog op het
weer werd er gezocht naar een
historische plaats vlakbij de
kust, zodat bij de eerste zonne
stralen het strand ook dichtbij
zou $ijn. Na een wandeling door
de binnenstad en een bezoek aan
het museum voor volkenkunde
willen ze naar het strand van het
'oude vissersplaatsje Katwijk'.
Terwijl de Duitse Marisa zich in
het gras rond De Burcht heeft
neergevleid en wacht tot vriend
Peter op de knop van zijn hand
zame fototoestel drukt hebben
Tobie en Marleen zich binnen de
vestingmuren geïnstalleerd om
de meegebrachte etenswaren te
nuttigen. Het knippen duurt
toch nog langer dan verwacht,
want de fotograaf wil er duidelijk
iets moois van maken. De pose
lijkt professioneel: hij drukt zich
tegen de muur van de Burcht.
Over de achtergrond van zijn be
zoek kan hij kort zijn: "We ma
ken een tochtje door Nederland
en bezoeken daarom ook Leiden.
Waarom? Omdat we hebben ge
hoord dat Leiden een mooie stad
is". "Universiteitsstad", corri
geert de vriendin. Hij: "Juist ja".
Als een eitje..
Hoewel het mooie weer aan de
kantoorbediende op het terrasje
de opmerking ontlokte dat hij
als een eitje zat te bakken, vindt
de portier van het museum voor
volkenkunde dat het toch echt
museumweer is. In de loop der
tijd heeft hij daar zo z'n ideëen
over ontwikkeld. "Met dit weer
komen er vrij veel mensen naar
het museum. Vooral ouderen".
Een van die mensen is de uit Wor-
merveer afkomstige Gagliardi.
Een Indonesiër die z'n fraaie Ita
liaanse naam dankt aan een
grootvader uit het zuiden. Hij is
het type dagjesmens, dat een
weeklang verschillende steden
doorkruist op zoek naar beziens
waardigheden.
"Dat beeld klopt wel ja. Hoewel ik
in voorgaande jaren vaak grote
reizen heb gemaakt. Dit jaar be
zoek ik historische steden. Toe
vallig las ik dat Holland zulke
mooie steden heeft. Vandaar.
Nee, van de stad heb ik nog niet
zoveel gezien, maar dat kan altijd
nog. Desnoods kom ik morgen
nog eens terug. Makkelijk ge
noeg".
Op het programma van de cursus
Marokkaans weven, die ergens
in Haarlem wordt gehouden
stond een bezoek aan de tentoon
stelling Indianen in Mexico. De
cursusleiding is met tien dames
naar het Leids museum getogen.
Ze staan te kirren rondom een
primitief Indiaans weefgetouw.
"Met slechts één scheringdraad
kunnen deze motieven worden
gemaakt" doceert Emmie
Verpoorten haar cursisten.
Voor de ober van het terras aan het
Stadhuisplein mag de zon wel
schijnen, maar het moet daarbij
wel truien en jassenweer zijn.
"Als het te mooi is hebben wc
hier niets te doen. Dat heb je hè.
Leiden ligt dan te dicht bij het
strand". Als de tonen van de
klokken van de Hooglandsche
Kerk nagalmen over het binnen-
stadsterras bekijkt de heer Smit
uit Ermelo het gerestaureerde or
gel van deze toeristische kerk-
plaats.
Zijn vakantiedagen worden voor
een groot deel 'geofferd' aan ker
ken. "Het is jammer dat ze lang
niet allemaal open zijn. In de gro
te steden heb je nog de meeste
kans". Terwijl hij zijn folders en
kaarten opbergt in een plastic
zak zegt hij, die liefhebber van
orgelmuziek en orgels is. maar
zelf jammer genoeg niet kan spe
len, dat "deze Hooglandsche een
fraai exemplaar bezit".
Gastheer van der Laak straalt bij
deze woorden. Dat wil hij horen
van de toeristen. Als gepensio
neerd lid van de hervormde kerk
staat hij in wisselende diensten
toeristen die wat wilen weten te
woord. Hij schat zo'n vijftig be
zoekers per dag. "Allerlei natio
naliteiten komen hier, net nog
twee luchtig geklede Zwitserse
meisjes gehad. Keurige kinderen
hoor. De één heeft nog even op
het kleine orgel gespeeld Dat
doet ze in Zwitserland ook regel
matig vertelde ze mij".
Vergapen
In de Hortus Botanicus is het vrij
druk. Veel ouders met kinderen
lopen door het park. Op één van
de bankjes zit een grijsaard zijn
boodschappenlijstje aan te vul
len. Binnen staat een familie uit
Hendrik Ido Ambacht een paar
reusachtige planten te bewonde
ren. De ouders vinden het prach
tig, maar aan de ogen van de jon
gens is te zien dat ze liever snel
afreizen naar het Legermuseum.
"Oh, wat schitterend zeg" Me
vrouw Kamp staat midden in de
plantenweelde van de tropen.
Het klimaat is er ook naar. Menig
zweetdruppeltje valt hier Het
echtpaar Kamp uit Rotterdam is
een weekje op bezoek bij hun
dochter en schoonzoon uit Lei
den. "Eens een keer wat anders
dan vissen en winkeltjes kijken
in de Haarlemmerstraat", meldt
de schoonzoon.
Bij de familie Brom. die een huisje
hebben gehuurd in Noorwijker-
hout, heeft de moeder des huizes
vroeg in de ochtend het besluit
genomen om naar de Hortus te
gaan. Vader en de twee zoons
gingen hiermee akkcoord, mits
ook aan het museum van geolo
gie en mineralogie een bezoekje
werd gebracht. Al met al valt de
Hortus de heren niet tegen. Ze
staan zich te vergapen aan de
reusachtige bananenbomen en
de vleesetende planten.
In het Jean Pesynhofje staan twee
dames met elkaar te praten. Ja,
ze wonen hier. Wordt het hofje
vaak bezocht door toeristen?
"Ja", neemt één van beiden het
woord. "Vooral in de zomer na
tuurlijk", maakt de ander de zin
af. De vraag of ze last hebben van
die mensen vergt enig nadenken.
"Het zijn soms van die onvriende
lijke mensen. Als wij hier
's avonds buiten zitten en zij ko
men langs, dan groeten ze niet
eens. Dat vinden wij zeer on
vriendelijk. Maar misschien
zijn we wel ouderwets in die
dingen".
Een keer werd het één van de be
woonsters teveel. "Toen ston
den er opeens mensen bij me
naar binnen te gluren. Ik heb
snel het rolgordijn naar bene
den getrokken. Wat jullie kun
nen kan ik ook, dacht ik".
Of de dames misschien op de foto
willen? Blikken van verstand
houding worden gewisseld.
"Nee, en vergeet onze namen
ook maar". De beheerder wordt
er by gehaald om deze afwijzen
de houding te verklaren. Slechte
ervaringen met kranten, zegt hij
"Is dat duidelijk?" Nog geen
man overboord. Op hetzelfde
moment betreedt een handjevol
toeristen het hofje....
Misschien dat nog niet ieder
een het weet, maar het PvdA/
WD-college is aan zijn laat
ste jaar bezig. Na de gemeen
teraadsverkiezingen van 1982
gaan de WD-wethouders
Piet Hein Schoute en Jos Fa
se de WW in. Dan neemt
D'66-raadslid Jan Hoekema
zijn zetel in achter de ver
hoogde tafel van het college.
De zittende PvdA-wethouders
kunnen gerust zijn. Voor hen
geldt allang het motto 'Blijf
zitten waar je zit en verroer je
niet'. Mogelijk dat alleen wet
houder Paul Bordewijk het
veld moet ruimen voor een
andere PvdA-kandidaat. Te
denken valt aan Jit Peters of
Marietje van der Molen,
achtereenvolgens de voorzit
ter van de raadsfractie en de
voorzitster van de PvdA-frac-
tie in de Provinciale Staten.
De vorming van een nieuw col
lege lijkt op het oog mis
schien nog ver weg, maar het
draaiboek voor de vorming
ervan is al geruime tijd ge
reed. In de politiek zijn er
doorgaans voldoende voor
boden die bepaalde ontwik
kelingen van het verrassings
element ontdoen.
Zo werd CDA-raadslid Joop
Walenkamp, in wat men de
wandelgangen van het stad
huis noemt, al lange tijd de
kroonprins van het CDA ge
noemd. Dat hij onlangs tot
voorzitter van de CDA-fractie
werd gekozen, kwam voor de
insiders van de plaatselijke
politiek dan ook geenszins
als een verrassing.
Datzelfde geldt voor D'66-
raadslid Hoekema. In diezelf
de wandelgangen wordt al
sinds jaar en dag gezinspeeld
op zijn toekomstig wethou
derschap.
De strategie van de PvdA is
even simpel als verhelde
rend. Na aanvankelijk steeds
te hebben verklaard dat de
samenwerking met de WD
zo meeviel en zo soepel ver
liep, gaat men de laatste
maanden steeds luider en lui
der de meningsverschillen
benadrukken.
Op de proef
Fractievoorzitter Peters is daar
heel behendig in. Hij laat
geen gelegenheid voorbij
gaan om te verklaren dat de
samenwerking op de proef
wordt gesteld. Op de leden
vergaderingen van zijn partij
verfoeit hij de liberalen en
ook in zijn gastkolom in deze
krant haalde hij laatstelijk
opvallend uit
Op de avond van de Tweede-
Kamerverkiezingen gaf Pe
ters onomwonden blijk van
zijn voorkeur voor een PvdA/
D'66-college. En ook in het
onlangs verschenen jaarver
slag van de PvdA-fractie
wordt aangestuurd op een
dergelijk college Er zit een
niet mis te verstane lijn in de
uitlatingen van de PvdA en
haar fractievoorzitter.
Deze voorboden van een 'Leid-
se Lente', de mini-revolutie
die zich in het komend voor
jaar op het stadhuis moet
gaan voltrekken, zijn onmis
kenbaar. Maar officieel houdt
de PvdA zich nog op de vlak
te. Er schijnt door het PvdA-
bestuur ooit eens een Strate
gische Nota te zijn geschre
ven, maar wat daar in staat is
vaag en duister.
Deze nota kwam tegelyk met
de omstreden profielschets
voor de toekomstige fractie.
De emoties daarover over
vleugelden de strategische
nota, die wellicht in een stof
fige bureau-la is verdwenen.
Fractievoorzitter Petera
stelt behendig samenwerking
op de proef.
Mgar de PvdA kan op dit mo
ment ook onmogelijk publie
kelijk verkondigen dat het
met de links-rechtse samen
werking nu maar eens ge
daan moet zyn. Dat zou met
het oog op de komende on
derhandelingen erg onver
standig zyn Of datzelfde ook
geldt naar de kiezer toe is de
vraag, maar daarom bekom
meren strategen zich niet
De uitslag van de verkiezingen
zal immers bepalen wat de
mogelijke coalities zijn. En of
PvdA en D 66 samen een
meerderheid in de raad beha
len is niet alleen twijfelach
tig. maar zelfs onwaarschijn
lijk.
De beide partijen beschikken
nu over zeventien van de 39
zetels. Het is niet uitgesloten
- zelfs te verwachten - dat
D'66 er twee of drie wint,
maar het is evenmin uitgeslo
ten dat de PvdA V«ttM lijdt.
Klein links
Een PvdA/D'66-college zou dan
tenminste de steun moeten
hebben van de PPR en wel
licht de CPN. De PSP is in de
ogen van de PvdA-wethou-
ders immers nog verder af
gegleden tot een niet-serieu-
ze partij. In 1978 vond men de
PSP al een onbetrouwbare
bondgenoot; dat wantrou
wen is bij de PvdA-bestuur-
ders alleen nog maar toege-
De samenwerking van klein
links, die dezer dagen meer
en meer gestalte krygt, is mo
gelijk een struikelblok voor
zo'n PvdA/D'66-college. Al
heeft PPR-raadslid Frits van
Oosten met het oog hierop
verklaard dat de partijen zelf
standig beslissen over steun
aan zo'n college, de samen
werking van klein links zal
als argument kunnen dienen
voor de voorstanders in de
PvdA-gelederen van voort
zetting van het huidige colle
ge.
De PvdA zendt daarom wel sig
nalen uit, maar zal voorlopig
nog geen definitieve en pu
blieke verklaring afleggen
over de gewenste college-vor
ming. Het langzaam'en be
hoedzaam aansturen op een
PvdA/D'66-college gaat bin
nenskamers evenwel onver
minderd door.
De laatste zet die de PvdA op
het politieke schaakbord in
petto heeft, is een schynoffer
met onmiddellijk schaakmat
Met het oog op de bezuinigin
gen komt de PvdA te zijner
tyd (in augustus is het nog te
vroeg om een definitieve be
slissing te oenen) net hel
voorstel om ook als dagelyks
gemeentebestuur mee te
doen aan de inlevertrend: één
wethouder schrappen uit de
begroting
Dat is niet alleen een flinke be
sparing, het is ook eenvoudig
OOCh dorltrcff.nd. De PvdA
weigert zelf een van de vier
wethouders in te leveren.
Dus moet een eventuele coa
litie-partner genoegen nemen
met de dan resterende ene
wethouder. De VVD past er
natuurlyk voor om een wet
houder te laten vallen, terwyl
D'66 best genoegen lijkt te
willen nemen met één wet
houder.
De ironie is compleet. De WD,
die altyd zo voorop loopt by
de roep om bezuinigingen op
de overheidsuitgaven. wordt
- schijnbaar elegant - uit het
college gewerkt en wordt bo
vendien nog eens ervan be
schuldigd niet zelf te willen
meewerken aan de vurig be
pleite matiging.
LEO MAAT
