Zetelverdeling twistpunt Rotterdam gaat vrij mt mass Wiesenthal op de bres voor groep zigeuners 'n HELE DAG PLEZIER in duinrell 'Mensen moeten met hun poten van mensen afblijven' Nog geen overeenstemming in formatie Vredesmars met 700 lopers in Nederland Illegaal storten havenslib: VRIJDAG 17 JULI 1981 DEN HAAG (GPD) - Si mon Wiesenthal van het Joods documentatiecen trum in Wenen heeft sa men met de Stichting Be strijding Antisemitisme (Stiba) een klemmend be roep gedaan op de Neder landse regering om de groep zigeuners die op het ogenblik in Den Haag ver blijft een verblijfsvergun ning te geven. Als dat niet mogelijk is. zou de Ne derlandse regering, volgens Wie senthal, in overleg met de buur- landen een passeervergunning voor deze groep moeten bewerk stelligen. De Stiba heeft zich in het verleden steeds afzijdig gehouden van de zigeunerproblemaliek in Neder land, „omdat", volgens voorzit ter Richard Steijn, „wij in de be- 1 de betrokken organisaties en de Nederlandse overheid wilden geloven." Nu is gebleken dat de zigeuners niet in Nederland mogen blijven, maar het land ook niet mogen verla ten. heeft de Stiba zich tot de Ne derlandse regering gericht. Simon Wiesenthal, die lid is van de adviesraad van de Stiba. verblijft op het ogenblik in Nederland voor de begrafenis van professor Benjamin Sijes, die eveneens lid was van de adviesraad. Deze laat ste heeft zich wetenschappelijk en persoonlijk sterk ingezet voor de zigeuners. Wiesenthal en de Stiba eindigen hun oproep aan de regering met de opmerking dat zij niet bereid zijn te geloven dat „de belang stelling van de Nederlandse re gering voor de zigeuners eindigt met een onuitvoerbaar uitzet tingsbevel." "Te pakken" Ondertussen zijn de meest betrok ken departementen naarstig aan het zoeken naar een oplossing voor de moeilijkheden met de groep zigeuners die door ons land trekt en sinds woensdag op het Haagse Malieveld staat. Dat deelde minister Tuijnman gister middag mee, na afloop van het kabinetsberaad. „Deze mensen zijn", volgens Tuijn man, „op tal van punten te pak ken. Zo rijden ze in auto's met Nederlandse kentekens, alhoe wel ze pas kort in ons land zijn. Voor de kentekenbewijzen is niet betaald. Vaak spreken ze geen Nederlands, zodat het voor de betrokken ambtenaren moei lijk is om achter hun bedoelin gen te komen.'' Zigeunerleider Petaio heeft giste ren meegedeeld dat de gemeente Den Haag bereid zou zijn een aanvraag voor een verblijfsver gunning in ontvangst te nomen voor de groep op het Malieveld. Hij deed deze mededeling tegen over mr. Van Hijlkema, loco-se- cretaris-generaal van het minis terie van justitie. Justitie heeft verklaard dat van daag bij de gemeente Den Haag nagevraagd zou worden of de zienswijze van Petaio juist is. Een woordvoerder van de ge meente Den Haag heeft echter al verklaard dat van een dergelijke toezegging niets bekend is Petaio sprak gisterenmiddag twee uur met mr. Hijlkema. drs Mol- leman (coördinator minderhe den van het ministerie van bin nenlandse zaken) en met een aantal ambtenaren. Daar heeft men Petaio te verstaan gegeven dat hij via een gemeente ver blijfsvergunningen kan aanvra gen. maar dat justitie blijft bij het eerder ingenomen standpunt, namelijk dat die niet gegeven zullen worden. DEN HAAG (GPD) - De bezetting van de ministersposten in het nieuwe kabinet vormt nu het belangrijkste pro bleem in de informatiebesprekingen. Daarbij gaat het vooral om financiën, onderwijs en buitenlandse zaken. Informateurs en onderhandelaars hebben gisteren de he le dag over de zetelverdeling gepraat zonder overeen stemming te bereiken. stoel zat. Aan CDA-zijde worden de namen van de Limburgse gouverneur Kremers (ex-KVP) en kamerlid Van Leijenhorst (ex- CHU) genoemd. De christen-democraten willen on derwijs hebben om de belangen van het confessionele onderwijs te waarborgen. De PvdA hecht zeer aan invoering van de mid denschool, waarvan Van Keme- nade de geestelijke vader is. Het CDA staat hier juist huiverig te genover. Behalve de kwestie financiën-on- derwijs speelt de bezetting van de posten buitenlandse zaken, defensie en ontwikelingssamen- werking een rol. D'66 heeft wei nig zin in de haar door de infor mateurs toegedachte post defen- Over het ontwerp-regeerprogram voor een kabinet van CDA, PvdA en D'66 is nauwelijks gesproken. Programmatische compromis sen op de nog resterende twist punten zijn afhankelijk van de verdeling van de ministerspos ten. De belangrijkste „hobbel" die daarin genomen moet worden is de vraag welke partij de minister van financiën mag leveren en welke die van onderwijs. Over de verdeelsleutel 6(CDA)-6(PvdA)- 3(D'66) is men het wel eens. De PvdA wil. nu zij het premier schap aan Van Agt gunt, de mi nister van financiën leveren. Fractieleider Den Uyl heeft zich voor die post kandidaat gesteld. De socialisten willen financiën hebben, „omdat het een post is die overzicht biedt over het hele kabinetsbeleid", aldus Den Uyl. Het CDA lijkt bereid financiën aan de PvdA over te laten, mits het zelf de minister van onderwijs mag aanwijzen. Daarmee botst het frontaal met de PvdA, die on derwijs eveneens claimt. Kandi daat van de socialisten is Van Kemenade, die al eerder op die Nederlanders komen om bij val van berg Zwitserland DEN HAAG/SION (ANP) - Twee Nederlandse bergbeklimmers, de 18-jarige Hans Nielsen uit Leek en de 23-jarige Rob van Gent uit Groningen, zijn woens dag om het leven gekomen in de Zwitserse Alpen. Een woord voerder van het ministerie van buitenlandse zaken heeft dit gis teren bevestigd. De twee Nederlanders kwamen bij de afdaling van de Rothorn (hoogte 4.223 meter) te vallen. Zij stortten 800 meter naar beneden. De slachtoffers béhoorden tot een groep studenten die onder begeleiding klom. WEERRAPPORTEN d d E M 1 1 i St E c Amsterdam half bew. 19 13 3 De Bilt licht bew. 19 12 19 Deelen 2 :waar bew. 19 12 Eelde onbew. 21 11 10 Eindhoven half bew. 19 13 1 Den Helder half bew. 17 13 2 Rotterdam licht bew. 20 13 1 Twente 2 19 12 4 Vlissingen licht bew. 18 14 1 Zd. Limburg half be- w. 20 13 0.3 Aberdeen regenbui 16 9 4 Athene onbew. 24 Barcelona licht bew. 27 17 0 21 15 5 Bordeaux geheel bew. 22 16 0.3 Brussel geheel bew. 19 13 0 Frankfort 24 14 3 Genève 2 27 13 0 Helsinki half bew. 17 8 2 Innsbruck half bew. 23 14 0 Klagenfurt onbew. 24 14 0 Kopenhagen 19 14 25 Lissabon 32 17 0 Locarno geheel bew. 28 20 3 Londen z 21 9 0 Luxemburg 20 12 7 Madrid half bew. 36 20 0 Malaga onbew. 30 17 0 Mallorca onbew. 31 16 0 München half bew. 22 14 2 onbew. 26 20 0 Oslo geheel bew. 19 12 0 licht bew. 22 14 1 licht bew. 28 19 0 Split 31 18 0 Stockholm 20 11 4 onbew. 15 0 Zurich z 23 14 0 Tel-Aviv half bew 29 0 Tunis onbew. 30 16 0 De Democraten willen voor hun kandidaat Brinkhorst buiten landse zaken, waarmee ze echter PvdA-kandidaat Van der Stoel zouden dwarszitten, dan wel ont wikkelingssamenwerking, een post die informateur De Koning (CDA) nu al heeft en het CDA wil hem die laten houden. Een oplossing van het zetelpro bleem is er gisteren niet uitgeko men. Ook geruime tijd van on derling beraad tussen de drie fractieleiders Van Agt, Den Uyl en Terlouw heeft geen uitkomst geboden. „Er zijn geen vorderin gen gemaakt", zei informateur Lubbers na afloop van het be raad. Zijn woordvoerder ver klaarde dat de informateurs wel met een paar mogelijke oplossin gen in het hoofd lopen, maar die nog tegen elkaar willen afwegen. Informateurs en onderhandelaars proberen nog vóór of tijdens het weekeinde de problemen rond de verdeling van de minister sposten op te lossen. De onder handelingen zouden vanmiddag pas verder gaan, omdat premier Van Agt 's morgens eerst het ka binetsberaad over de rijksbegro ting voor 1982 moest voorzitten. Wordt men het snel eens over de zetelverdeling, dan kunnen di rect na na het weekeinde de on derhandelingen over een ont- werp-regeerakkoord worden af gesloten en gaan de resultaten naar de fracties-van CDA, PvdA en D'66. Terlouw zei gister avond: „Als de zetelverdeling eenmaal is geregeld, komt het program ook wel". Op een aantal onderdelen van het program hebben de specialisten uit de drie fracties compromis sen voorbereid. Zo is overeenge komen dat het nieuwe kabinet over een jaar of twee met een speciale experimentenwet voor de middenschool zal komen, om verdere experimenten te bevor deren. VENRAY - De deelnemers aan de internationale Vredesmars 1981 (die van Kopenhagen naar Parijs aaat arriveerden gisteren op Nederlandse bodem. Hier loopt de stoet door het Limburgse Venray. Dertiende penning verdwijnt DEN HAAG (ANP) - Het recht van de dertiende penning, dat uit de twaalfde eeuw da teert en nog in een aantal plaatsen in de provincie Utrecht wordt geheven, gaat verdwijnen. De ministerraad ging gisteren akkoord met de indiening van een wetsvoorstel van mi nister De Ruiter (justitie) tot (tijdelijke) verhoging en op heffing op termijn van dit recht. Met name in de lokaties Abcou de, Baambrugge, Vinkeveen en Kamerik wordt een zake lijk recht toegepast dat neer komt op een-dertiende deel voor de rechthebbende (on geveer 7,7 procent) van de prijs bij verkoop van onbe bouwd onroerend goed of water. Dit had oorspronkelijk betrek king op wildernis, die door de landheer ter ontginning werd uitgegeven. De ontgin- ners, Heren van Abcoude en de proost en het kapittel van Sint Pieter, bedongen als contraprestatie voor hun werk de dertiende penning. In 1811 ging de heerlijkheid Abcoude-Proosdij over op de staat. Al eerder waren rech ten verkocht aan particulie- GEYSTEREN (GPD) - De tot een leger van 600 tot 700 mensen uit gegroeide Internationale Vredes mars tegen de atoombewapening streek gisteren - op weg van Ko penhagen naar Parijs - in Noord- Limburg neer. De Vredesmars, die 30 kilometer per dag vordert en nu halverwege is, moet een demonstratie vormen voor een kernwapenvrij Europa, „van Po len tot Portugal", zoals de initia tiefneemsters zeggen. Het initiatief tot de Vredesmars is van een veertigtal Scandinavi sche vrouwen. Vier weken gele den vertrok de stoet uit Kopen hagen, en op 6 augustus hoopt men in Parijs aan te komen. Op weg naar Parijs - een tocht van 1150 kilometer lang - sluiten zich overal nieuwe deelnemers aan. Vandaag zal de mars Deurne aandoen, en zaterdag en zondag bivakkeert de Vredesmars in Eindhoven. Onder de deelnemers zijn talrijke complete gezinnen, met baby's, kleuters, grotere kinderen, en zelfs hun honden maken de tocht mee. De leeftijd van de deelne mers varieert van 16 tot 70 jaar. „Ons doel is de mensen wakker te maken", zegt de Noorse Mary Topper. „We hopen dat de rege ringen daardoor meer aandacht aan de publieke opinie zullen gaan schenken. Er zijn linkse en rechtse groepen onder ons, maar allemaal eensgezind tegen kern bewapening", legt Mary Topper uit. Uit de hele wereld kregen zij en haar Scandinavische mede standers al meer dan honderd te legrammen met gelukwensen en bemoedigende boodschappen. In Well kwam de stoet gisteren de Duits-Nederlandse grens over en werd daar hartelijk verwelkomd door Nederlandse supporters. Een kinderkoor luisterde het verblijf in Well op en later trok een muziekkapel een stukje op de vredestocht mee. Via Venray ging het van Well naar Geyste- ren. Twee Noorse ambulances en wat bagagewagens sloten de stoet. In Geysteren werd halt en rust ge houden. Dorpspastoor Jan Pe ters stak het vredesleger daar een hart onder de riem. „We moeten niet lijdzaam toezien bij het bewaren van de vrede. Over al moet de wereld even stopgezet worden om in jullie trein te stap pen om aan behoud van de vrede te werken. Ik hoop dat jullie in Parijs dezelfde mentaliteit zullen ontmoeten als in dit vredige dorp", zei de pastoor. Langs de route in Noord-Limburg stond eenzaam Albert Schunnk uit Deventer als tegendemon- strant met zijn spandoek waarop hij had geblokletterd: „Met kern wapens voor onze vrijheid en te gen de S20-raketten van Rus land". Albert Schurink zei ook wel tegen atoomwapens te zijn. „Maar ik heb aan vijf jaar Duitse bezetting meer dan genoeg ge had en geen behoefte aan een Russische bezetting", lichtte hij de achtergrond van zijn t actie toe. ROTTERDAM (ANP) - De Rotter damse officier van justitie, mr. J. Schoonaard, zal de gemeente Rotterdam niet vervolgen we gens illegaal storten van 250.000 kubieke meter havenslib. Enkele milieugroeperingen, waaronder de stichting Natuur en Milieu, hadden hierom gevraagd. Deze instellingen overwegen nu tegen de beslissing van mr. Schoon aard in beroep te gaan bij het Eu ropese hof. De stichting Natuur en Milieu en werkgroepen voor de Wadden zee en de Noordzee dienden be gin dit jaar bij de officier van jus titie een verzoek tot strafvervol ging in omdat Rotterdam slib voor de kust van Hoek van Hol land in Zee had gestort. Het ging om 150.000 kubieke meter slib, afkomstig uit een zonder vergun ning gegraven put in de Botlek haven. Bovendien was er 100.000 kubieke meter slib teveel gebag gerd in het normale onderhoud. Rotterdam had vergunning voor het storten van 750.000 kubieke meter afkomstig uit dit onder- houdwerk, maar stortte in plaats daarvan 850.000 kubieke meter. Mr. Schoonaard heeft van vervol ging afgezien omdat volgr ns hem de overtreding niet meer is terug is draaien. Bovendien ver wacht hij dat Rotterdam niet voor de tweede keer milieuwet ten zal overtreden. Hij eist dat de gemeente voortaan loyaal mee werkt om dit structurele pro bleem samen met rijkswaterstaat op te lossen. Deze dienst van het ministerie van verkeer en waterstaat beslist over het afgeven van vergunnin gen voor de stort. Volgens de of ficier ontduikt de gemeente de vergunningen niet expres maar is dit 'een smokkelgeval'. Woordvoerder Jurrien Kcuning van Natuur en Milieu vindt dat er veel mis is 'als overheidslicha men de wetten zo makkelijk mo gen overtreden'. Vooral de 150.000 kubieke meter baggers-, lib uit de Botlekhaven is volgens hem zwaar vervuild. De put in de Botlekhaven is een onderdeel van het zogenaamde putten- plan. In de Botlekhavenput wordt het slib gestort dat afkom stig is uit de eerste petroleumha ven die zwaar vervuild is met chemische materialen. Inmiddels is voor het al gestorte slib wel een vergunning ver leend. Natuur en Milieu gaat ech ter bij de Kroon in beroep om schorsing van deze vergunning te vragen. ADVERTENTIE mol Annabelie LibeHe de Kikkershow mol Ritmo, Kikkero en de Kikkeretles waterspeelplaats grote veilige speeltuin trampolines midgetgolf gondels wobbellietsen rolski's treintjes (de minitrein rijdt door 'n tunnel vol geheimen) Theater HIP met poppenkast en filmvoorstelling airwalk dierenkamp Sportland klauterduinen uitkijktoren pottenbakken en andere ambachten zwembad, spartelvijver en zonneweiden verkeerslum speurtocht fantasie doolhof, en* en* .De Schaapskooi' mei vele specialiteiten w 0 pannekoeken (17 soorten) DUINMLL WASSENAAR VOOR UN ONVMMTtUJKB OAOI UTTTTM d*ikeru>e<;iA eufen (and f~" Motto van overleden historicus Sijes: Benjamin Aaron Sijes (73) is ge storven. Luidruchtig heeft het establishment van de Ne derlandse historici hem tot een groot vernieuwer van de eigentijdse geschiedschrij ving benoemd. Weliswaar dragen sommigen hunner de striemen van Sijes' genade loos oordeel voor altijd op dc ziel, maar zij hebben nu het rijk alleen. Sijes ligt op Zorg- vlied in Amsterdam, sedert gistermiddag. Hij kreeg een begrafenis met veel bloemen, want daar hield hij van. Wat maakte Ben Sijes zo bij zonder? Het feit dat hij, zoals A. J. van der Leeuw, mede werker van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (en bekend vanwege zijn fraaie zinnen) „als self made historicus een aantal belang rijke historische boeken schreef'? Kennelijk niet, want volgens Lou de Jong. toch ook geschiedschrijver, vergt historiografie geen bij zondere vakkennis. De Jong draagt een betere re den aan voor dc betrekkelijk ademloze bewondering waar mee Sijes' werken over bij voorbeeld de Amsterdamse februaristaking, de spoor wegstaking, de razzia's in Rotterdam en de gedwongen tewerkstelling in Duitsland, nog steeds worden be schouwd. „Er valt niets aan toe te voegen". En: „De nor men, die bij het Rijksinsti tuut worden aangelegd, zijn de normen van Sijes. In de discussies daarover heeft nie mand een groter aandeel ge had dan hij. Zijn bijdrage aan de ethiek van het Rijksinsti tuut voor Oorlogsdocumen tatie kan niet te hoog worden aangeslagen". Ben Sijes. gesierd met een ere doctoraat in Amsterdam, met de Henriëtte Roland Holst- pnjs en een hoogleraarschap op de Cleveringa-leerstoel in Leiden, vernieuwde eigen tijdse geschiedschrijving in zoverre, dat het hem lukte dank zij zorgvuldige metho diek tot in de geringste de tails vertrouwde beelden op te trekken van gebeurtenis sen en hun maatschappelijke consequenties, uit gesprek ken met rechtstreeks betrok kenen en dikwijls zonder ar chiefstukken van betekenis. Het was hem voor alles te doen om het onthullen van de motivering, de macht van het onderdrukkingsapparaat en de techniek van uitoefe ning van onderdrukking, de sociale gevolgen en de colla boratie, die een wezenloos ambtenarencollectief vol plichtsbetrachting bedreef. Raden-communist Omtrent de mobilisatie van so ciale krachten oriënteerde Sijes zich op het denken van de rode ideoloog (en sterren kundige) dr. Anton Panne- koek - Sijes werd zodoende een raden-communist, een van die uiterst principiële mensen, die in vrijwel vol strekte anonimiteit poogden ingang te scheppen voor hun overtuiging dat de arbeids- massa behoort te beschikken over de produktiemiddelen en de distributie van de pro- dukten. waarbij gezag dan min of meer langs natuurlijke weg zou ontstaan uit het col lectief Al lang voor de Tweede We reldoorlog was Ben Sijes zo doende illegaal in de weer - een dergenen, die door de va derlandse bestuurderen des tijds eigenlijk staatsgevaar lijk werden bevonden. En toen de Duitsers Nederland bezetten werd hij nog staats gevaarlijker. Sijes was nadat hij met zijn vrouw alle papie ren door de plee had ge spoeld al ondergedoken voordat de meidagen '40 voorbij waren - nota bene bij een van de vele vluchtelingen die illegaal naar Nederland waren gehaald, een man zich noemende Jan Vos. ooit. me dewerker van Lenin. Sijes, zeer orthodox Portugees joods opgevoed, een geloof waarmee hy later brak, kwam voort uit de schrikba rende armoede van de Am sterdamse Jodenbuurt- Hier en daar bijverdienend, haal de hij toch een hbs-diploma, werd zelfs dienstplichtig eer ste luitenant in het leger (en te paard, met krijgshaftig ui terlijk gefotografeerd), doch de familie was dood- en doodarm Vader S. renm.iker en later broodbe zorger (bij de firma Muys) „een lieve, magere man. met kortgeknipt grijs haar achter zo n bakkerskar op twee wie len. waarvan het deksel altijd knallend dichtklapte" herin nert zich zyn vriend Simon Speyer. Volksmassa Sijes had intussen zijn weg ge kozen. Hij ging de wereld veranderen en bereidde zich daarop voor. Hij bokste, wor stelde, schermde en conspi reerde. Hy begon een studie „Indisch recht", omdat ook in de toenmalige kolonie ten slotte een onderdrukte volks massa op bevrijding wachtte, maar brak die af om als lasser te gaan werken op de Noord amsterdamse werf van Ver schuren men kon immers dc massa alleen maar richting geven als men er deel van uit maakte? Het is een fraai joods beginsel, dat men geliefden zelf ten grave draagt. Aan Ben Syes viel gisteren nauwelyks meer iets te dragen, maar al brak hy met het geloof, een jood is Syes zijn hele leven geble ven. Ook de hand van Simon Wiesenthal sloot gisteren om een handvat. Syes en Wiesen thal, mannen met een enor me wederzijdse bewondering en in al hun sores gMtfUnd door een machtig gevoel voor humor. Wiesenthal, vertelde Syes, legde hem eens de be trekkelijkheid van macht uit, met de uitspraak: „Zelfs Her cules kon niet tegen de wind in wateren". Strijdbaar En zo is dan de historicus Ben Syes gestorven, „een integer en strijdbaar mens" volgens de advertenties. „Een by zon der mens. maar lastig", herin nert zich een tachtigjarige professor jonkheer Van Win ter in Groningen, die het Rijksinstituut voor Oorlogs documentatie mede bestuur de. En een ander bestuurslid. Z. W. Sneller, moet vlammen de herinneringen bewaren aan de vastbesloten Sijes, die onderweg van Amsterdam naar Den Haag. de chauffeur van de dienstauto beval te stoppen In de Haarlemmer meer stapte hij in de berm want Sneller had een naar zyn smaak antisemitische op merking gemaakt. „Met jou rijd ik niet in één auto", ver klaarde hy kort. Deze Ben Sijes. internationaal erkend expert op het gebied van de jodenvervolging in Europa, verliet tijdens de oorlog 's morgens vroeg zijn onderduikadres, zogenaamd om te gaan werken, doch in werkelykheid om het scha mele maaltijdprogramma niet te belasten met zijn niet door rantsoenen gesteunde aanwezigheid In de laatste maanden van dc oorlog was hy gewoon thuis, omdat er geen ander adres meer was. „Nooit", zei hij ooit tegen Lou de Jong. „ben ik in de oorlog bnng 0 v oc rt voor mijn leven" „Dat komt dan nog wel", zei deze. En dat is dan ook gebeurd. Nederlands belangrijkste ge- schiedschryver omtrent dc fundamentele aspecten van de bezetting en vervolging is dood. Zyn onderzoeken be gonnen al tijdens de oorlog. Waar Amsterdamse politie mannen soms ter afsluiting van het doorzoeken van wo ningen van NSB'ers na de be vrijding met een opgerold ta pijtje onder dc arm het pand verlieten, ging Sijes met dc papieren en boeken naar huis. Als iemand Ben Syes vroeg waarom het hem nu eigenlijk te doen was. werd hij kort want dat hoorde begrepen te zyn. „Mensen", gromde hij ooit, „moeten met hun poten van mensen afblijven". Daar om way het allemaal te doen. („Met welke goede bedoelingen en uit welke overtuiging we ons werk ook verrichten nie mand komt terug - hun leed is geleden" - B A Syesi HENK KOLB

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 7