Schrijverschap
in beeld gebracht
„Ogen van vuur" boeiend van begin tot einde
Levendig jeugdboek over Tour de France
aCctai* ALISTAIR
WÏÏÏii MACLEAN
üf
m
Justitie gaat "lege" bv's in hele land aanpakken
Lijnrechte
spanning
bij MacLean
Uniek maar
niet geheel
vlekkeloos
Ansichten uit Amerika: geslaagde roman
Na iVi jaar de NIEUWE Bagley!
lsevier (Q
Van Jan Cottaar
HET BOEK VAN DE FILM!
VRIJDAG 17 JULI 1981
PAGINA 17
Stephen King - wiens boeken
in het Engelse taalgebied
ruim twaalf miljoen maal zijn
verkocht - heeft weer een
thriller geproduceerd die
men om zo te zeggen in één
adem uitleest.
De auteur jongleert op de grens
van het onmogelijke zó knap
met onwaarachtigheden dat
men zich afvraagt of die ab
surditeiten nu echt wel zo ver
van ons afliggen.
Zo weten we dat Duitsers in de
oorlog op barbaarse wijze
met mensen hebben geëxpe
rimenteerd. Dat is geen gege
ven ontsproten uit menselij
ke fantasie, maar echt ge
beurd.
Zou het dan ook niet mogelijk
zijn dat elders in de wereld,
om welke redenen dan ook.
wetenschapsmensen of qua
si-wetenschappers nogmaals
mensen zouden manipule-
Zo zou het kunnen gebeuren
dat twee jongemensen krap
bij kas zittend zich voor een
grijpstuiver lenen voor een -
volgens zeggen - klein maar
in feite lang niet ongevaarlijk
probeerseltje met een onbe
kende stof
Ze weten niet of nauwelijks dat
ze wat verknipt uit hun roes
ontwaken maar realiseren
zich pas ten volle de draag
wijdte van het experiment als
hun dochtertje zogenaamde
pyrokinetische eigenschap
pen blijkt te hebben: ze kan
met één oogopslag alles, zelfs
mensen, in vuur verzengen.
En zou het niet waarschijnlijk
zijn dat de mensen (of mon
sters?) achter dat experiment
met die wetenschappelijke
"triomf" binnen handbereik
alles zouden doen om dat jon
ge kind in handen te krijgen?
Ongeacht gewoon menselijke
gevoelens, onder het mom
dat anderen anders achter de
waarheid zouden kunnen ko-
En dan zou men zich kunnen
voorstellen dat een vader al
les doet wat in zijn meer dan
normaal vermogen ligt om te
voorkomen dat zijn kind tot
"proefkonijn" wordt.
In ruim vierhonderd pagina's
reproduceert Stephen King
de jacht op dat kind. Een lij
vig verhaal derhalve. Maar
ondanks al dat onwezenlijke
- een kind dat alleen met
haar ogen een inferno ontke
tent - boeit het van het begin
tot het einde. Weer vond het
ik jammer Kings laatste blad
zijde achter de rug te hebben.
Stephen King
'Ogen van vuur" door Stephen
King, verschenen bij Uitge
verij L.J.Veen in Utrecht.
„Bahama Crisis"
tegenvaller
Desmond Bagley weet hoe hij
een spannend verhaal moet
componeren. Hij heeft het
meermalen bewezen in de
kleine twintig jaar dat hij
avonturenromans schrijft.
Misschien is het juist daarom
dat zijn jongste produkt "Ba
hama Crisis" wat tegenvalt.
Men verwacht wat meer van
zo'n routinier. Het feit dat
een hotelmagnaat op de van
toerisme afhankelijke Baha
ma's de ene kwalijke streek
na de andere klap heeft te in
casseren kweekt nog geen
spanning.
Het is teveel voorspelbaar en
weinig geïnspireerd weerge
geven. Glad verteld, dat wel.
Maar ja.dat is het minste dat
men na een dik dozijn boe
ken van Bagley mag ver
wachten. Maar dan heb ik
ook de grootste verdienste
van deze "Crisis" genoemd.
En dat is niet genoeg
"Bahama Crisis" door Des-
mond Bagley, verschenen
bij Elsevier in Amsterdam
(ƒ.22.50).
Alistair MacLean is meer een
soort- dan een eigennaam in
de wereld van de thrillers.
Met de regelmaat van de klok
produceert hij zijn verhalen
en zijn uitgevers zorgen er
wel voor dat ze bij het gretige
publiek komen. By een pu
bliek dat de voorkeur geeft
aan een merkartikel.
Want bij Alistair MacLean weet
een ieder wat hem te wachten
staat Lijnrechte spanning,
volop actie. Ditmaal bezet
een internationale misdadi-
gersbende de Eiffeltoren en
gijzelt daar de moeder van de
Amen kaan se president.
MacLean is voor wat grover ge
weld nooit uit de weg gegaan.
Trouwens, ook zyn "held"
Malcolm Philpott van de
Amerikaanse anti-misdaad-
bngade doet dat niet En dan
raadt men de afloop heel ge-
makkelyk.
"Toren gegijzeld" door Alis
tair MacLean. verschenen
bij Elsevier in Amsterdam.
Prijs f 19,50.
Ik begrijp niet watje zcgi.
Hoor je me niet
Het onlangs bij Ploegsma ver
schenen boek Hoor je me
niet?, geschreven en geïllu
streerd door Hans Henkes,
mag een unieke uitgave wor
den genoemd. Het is een ver
haal grotendeels getekend in
de internationale gebarentaal
voor doven, waarmee Henkes
meer begrip wil vragen voor
de specifieke moeilijkheden
van gehoorgestoorden en
hun problemen. Dat laatste
neem ik ten minste aan, want
een voorwoord bij dit boek
ontbreekt vreemd genoeg.
Aangeboren doofheid levert
onvermijdelijk problemen op
met het leren spreken. De
spraakontwikkeling van kin
deren verloopt via de gespro
ken taal van de ouders en de
natuurlijke neiging van kin
deren woorden over te ne
men. Een doof kind zal nooit
uit zichzelf leren spreken.
Veel aangeboren doven zijn
stom, d.w.z. niet of nauwe
lijks in staat tot spreken. Om
contact met anderen toch
mogelijk te maken heeft men
een internationele gebaren
taal ontwikkeld: gebaren die
de gesproken woorden zo
veel mogelijk moeten vervan
gen.
Gebruik makend van deze ge
barentaal heeft Hans Henkes
een boek samengesteld voor
kinderen over een doofstom
me jongen uit een Zuidfrans
dorpje, die uitgroeit tot een
ware held. Het verhaal is op
gebouwd uit tekeningen die
het verhaal weergeven. On
deraan de bladzijde een korte
tekst die vertelt wat op het
plaatje te zien is, terwijl die
zelfde tekst ook in gebarem
taal wordt uitgedrukt, (zie
voorbeeld).
Het is moeilijk voor een buiten
staander als ondergetekende
een gefundeerd oordeel te ge
ven over een dergelijk boek.
Daarom de mening gevraagd
van een vrouwelijke collega,
die zelf gehoorgestoord is en
zich dagelijks bedient van ge
barentaal. Ook zij wijst op het
onbreken van een verklarend
voorwoord: er had best wel
wat verteld mogen worden
over doofheid in het alge
meen, de spraak- en commu
nicatieproblemen. Een groter
bezwaar is dat nergens in het
bock een verband wordt ge
legd tussen gebaar en articu
lerende mond. Doven onder
elkaar praten door middel
van gebaren die ze onder
steunen met een bewegende
mond. De plaatjes in het
boek van Henkes laten wel
de gebaren zien, maar de
mond blijft gesloten.
Geen vlekkeloze uitgave dus,
maar wel een uiterst prijzens
waardige poging van Henkes
iets te laten zien van de taal
problemen van gehoorge
stoorden.
Hoor je me niet, Hans Henkes,
uitg. Ploegsma.
MARGOT KLOMPMAKER
De P C. Hooftprijs werd in 1980 aan Willem Brakman toegekend. Nu een paar maan
den later, komt zijn 12e roman uit: Ansichten uit Amerika'.
Het verhaal speelt zich afin het
onlieflijke stadje E., waar
Ben temidden van een norse
vader die bareigenaar is en
twee zusters, Asselien en
Teep, opgroeit. Zijn moeder
is onder verdachte omstan
digheden gestorven en Asse
lien neemt de leiding van het
gezin op zich. Zij is gedwon
gen 's nachts haar slaapka
mer af te sluiten omdat de va
der 'onrustig slaapt' en 'door
het huis dwaalt'. Asselien is
ook degene die Ben steeds
weer aan een baantje helpt;
eerst in de wapenhandel (zijn
hele leven is trouwens door
spekt met allerlei wapen
tuig), dan als rattenvanger en
tenslotte als vertegenwoordi
ger in gezelschapsspelletjes.
Ondertussen is Lam, een land
schapsfotograaf, ten tonele
verschenen en hij wordt ver
liefd op Asselien. Als hij
merkt dat Ben tussen hem en
Asselien instaat probeert hij
in te spelen op Ben's fascina
tie voor cowboys en Ameri
ka: "Ga naar Amerika Ben,
donder op naar dat beloofde
land Dan grijpt Asselien
echter in, en herinnert Ben
aan haar wraakneming op
hun vader. Ben begrijpt wat
hem te doen staat en schiet
Het boek eindigt met de alle
somvattende opmerking
"dat het er voortaan om zou
gaan zich zo voorzichtig en
behoedzaam mogelijk af te
schermen tegen het gevoel
van geluk."
Door de steeds terugkerende
thema's en motieven die als
een rode draad door al zijn
werken heen lopen, vormt
Brakmans oeuvre een een
heid. Ook in 'Ansichten uit
Amerika' ontbreken ze niet:
De lichamelijke aftakeling,
ziekte en dood (beide ouders
van Ben sterven in het boek),
de seksualiteit om uit het iso
lement te geraken dat op
zichzelf weer een belangrijke
plaats inneemt (Ben staat he
lemaal buiten het maatschap
pelijk leven), en tenslotte het
identificeren van de romanfi
guren met superhelden (Ben
tracht met alle mogelijke
middelen het ideaal van cow
boy-zijn te verwezenlijken).
Er is echter meer aan de hand
in dit boek; achter het ver
haal van Ben en zijn lotgeno
ten wordt het scheppingspro
ces van de roman zichtbaar,
in lange voetnoten wordt het
probleem van het schrijven
uit de doeken gedaan.
De verteller en de schrijver be
commentariëren en belichten
door het hele boek hun
standpunten en hun menin
gen. De schrijver is steeds ge
neigd zijn ervaringen op de
voorgrond te plaatsen, hij
vraagt telkens weer aandacht
voor zijn eigen persoon: zoge
naamd om het verhaal te ver
duidelijken. De verteller
wijst echter op deze tekortko
mingen: "Niet dat wat de
schrijver als persoon onder
lijnt hoort in een verhaal,
maar wat van hem afwijst."
Hij is duidelijk met tevreden
met de aktiviteiten van de
schrijver, en vermeldt dat de
verhouding als volgt zou
moeten zijn: "Echt doorleefd
materiaal dient er door de
schrijver te worden aange
dragen, de verteller zorgt wel
De relatie tussen de verteller en
de schrijver is erg gespannen,
dit wordt vooral duidelijk
door de rol die mevrouw
Blauw speelt. Eerst is zij de
liefde van de verteller, maar
zij wordt door de schrijver in
gepalmd en de verteller heeft
het nakyken. Wel krijgt de
verteller steeds meer vat op
het verhaalverloop, terwijl de
schrijver er helemaal niet
meer aan te pas komt, hier ze
geviert de verteller.
Voor de ware Brakman liefheb
ber zal dit boek veel leesple
zier opleveren; voor de arge
loze lezer echter ligt het alle
maal wat moeilijker. Brak
man schrijft niet zomaar een
verhaaltje, hij doorleeft zijn
materiaal als een ware filo
soof en presenteert het dan
aan de lezer in een vorm die
zeker niet gemakkelijk en
vlot te lezen is.
Ansichten uit Amerika, Wil
lem Brakman. Querido,
A dam 1981, prijs 23,50.
PETER ROLANDS
Willem Brakman,
winnaar van de PC Hooftprijs in 1980.
ADVERTENTIE
BAHAMA CRISIS
Het beste boek tot nu toe
uit Desmond Bagle/s
glanzende carrière!
Gebonden, f22,50.
Bij elke boekhandel.
Stephen King
OGEN VAN VUUR
Andy Mc.Gee en Vicky.
Tomlinson treden in het
huwelijk.
Twee jaar later slaagt hun
dochtertje Charlie erin haar
teddybeer in brand te laten
vliegen.alleen maar door
ernaar te kijken. Charlie is
pyrokinetisch begaafd en is in
staal met haar blik speelgoed,
kleding en zelfs mensen in
vuur en vlam te zetten.
Pai^erback f 24,50
Stephen King
DODELIJK DILEMMA
Overtuigend geschreven door
deze internationaal bekende
succesauteur. King heeft
herhaaldelijk bewezen dal hij
de lezer bang kan maken met
horror en occulte zaken, maar
in 'Dodelijk dilemma' gaat het
louter om de
huiveringwekkende feiten van
het werkelijke leven.
Paperback f 24.50
Verkrijgbaar in de boekhandel
Als de naam van (radio-
jverslaggever Jan Cot
taar valt, wellen in het
geheugen spoorslags
de glorieuze successen
op die de Nederlandse
wielrenners in de jaren
vijftig in de Tour de
France behaalden. Cot
taar verhaalde er over
met enthousiasme (dat
echter nimmer uit de
hand liep), deskundig
heid en nauwgezetheid.
Al vele jaren is Cottaar uit de
verslaggeversrijen verdwe
nen, maar zijn faam is, bij de
generatie die hem meemaak
te, nog niet verbleekt. Te
recht.
Over de Tour heeft hij in de
loop der jaren al menig werk
geschreven, maar nog geen
jeugdroman ("Gele trui tegen
wil en dank"), zoals hij nu het
licht heeft doen zien.
Het is een zeer levendig boek
geworden, een Verhaal dat
heel vlot van stapel loopt.
Aan de hand van de jeugdige
coureur Bart Roest uit Oos
terhout beschrijft Cottaar de
woelige Tour-belevenissen
Hij probeert dat zo realistisch
mogelijk te doen, dus met al
le aandacht voor het "spel":
de combines, de kuiperijen
en de vuile streken. Tal van
echte renners hebben op de
een of andere manier model
gestaan voor de figuren die
Cottaar in het boek laat op
draven. Wie enig inzicht in de
historie van de wielrensport
heeft, herkent ze vrij gemak
kelijk, maar wie die kennis
niet heeft, mist niets.
ADVERTENTIE
De nieuwste avonturenroman van
Gebonden, slechts
f 19,90
Een goed jeugdwerk dus. al
valt er ook wel wat op aan te
merken. Bij alle realiteit die
Cottaar nastreeft, is geen ech
te plaats ingeruimd voor het
begrip doping Dat zal wel
om pedagogische overwegin
gen zijn nagelaten, maar je
kunt natuurlijk ook zeggen
dat het er daarom nu juist wel
in had gemoeten: Verder valt
hier en daar enige braafheid
op (Vader Roest tot zoon
Bart: "Ik vraag je alleen dit
vertrouwen waar te maken
en watje ook zult bereiken, te
blijven wat je altijd bent ge
weest: een gewone Brabantse
jongen"). Dit soort gedateer
de keurigheden herinneren
er aan dat Cottaar (inmiddels
66 jaar) een kind van zijn
tyd is.
Aan het eind van het boek is
een stukje echte Tourhistorie
opgenomen en tevens een
verklarende woordenlyst van
tal van wielertermen.
"Gele trui tegen wil en dank"
door Jan Cottaar. Uitgege
ven door Elsevier/ Van Goor,
Amsterdam. Prijs f.
RUUDPAAUW
ROTTERDAM (ANP) - Na een geslaagd experiment m Rotterdam gaat
het openbaar ministerie in het hele land zogenaamde "lege" bv's en
nv's (besloten vennootschappen en naamloze vennootschappen) aan
pakken.
Alleen al in Rotterdam staan honderden van dergelijke bv's geregistreerd
die niet meer functioneren en waarvan een deel wordt gebruikt om
fraude mee te plegen. In Rotterdam krijgen de officieren van justitie
voor deze aanpak steun van de Kamer van Koophandel.
Volgens de Rotterdamse officier van justitie mr. J Schoonaard is de
Rotterdamse aanpak doorgesproken in het landelijk overleg van offi
cieren van justitie die zich bezighouden met economische zaken. In de
afgelopen maanden zijn in Rotterdam al enkele tientallen "lege" bv's
geliquideerd. Dit ging met behulp van de Kamer van Koophandel die
als zogenaamde vereffenaar optrad
Een vereffenaar wordt meestal door de rechtbank aangesteld om de ont
binding te realiseren. Volgens Schoonaard is het niet zeker of ook in
andere steden de Kamers van Koophandel meewerken Anders kan
justitie ook een beroep doen op advocaten. De kosten daarvan zijn
echter hoger.
Koppelbazen
De lege bv's worden veel gebruikt door koppelbazen die er hun werk
zaamheden tn onderbrengen De eigenaar laat de bv failbel verklaren
zodra de schulden aan sociale premies, belastingen enzovoort te hoog
zijn opgelopen. Het werk wordt dan doorgeschoven naar een andeie
opgekochte, bv
Behalve met hot liquideren van lege bv's wil justitie het stichten daarvan
ook bemoeilijken Een bv moet worden aangevruagd bij het ministerie
van justitie dat na advies van het plaatselijk openbaar ministerie een
verklaring afgeeft van geen bezwaar Volgens Schoonaard kijkt justitie
voortaan kritischer voordat een dergelyke verklaring wordt afgegeven
Met deze wettelyke mogelykheden in handen denkt justitie de fraudes
meer by de wortel te kunnen aanpakken.
