Omstreden film gaat niet
over de Surinaamse vrouw
Geschiedschrijvers
hebben zich vergist
toegelichtj
Verbluffend
bedrog van
Russische
revolutie
MET DE Z0MERTREIN VOORDELIG NAAR DE WEDSTRIJDEN.
[[^[Mogcamma i
DONDERDAG 16 JULI 1981
ilfr
PAGINA 5
HILVERSUM (GPD) - „Ik denk
dat hij gelijk heeft. In elk geval
ben ik helemaal om Aan het
woord Henri Schoup (foto), één
van de eindredacteuren van de
TROS-actualiteitenrubriek Ak-
tua TV, over Albert Delahaye, die
geheel nieuwe theorieën heeft
over de Nederlandse geschiede
nis. Deze archiefambtenaar uit
Nijmegen heeft na ruim dertig
jaar onderzoeken een belangrijk
stuk van onze vaderlandse ge
schiedenis op de helling gezet en
weel bewijzen aan te dragen dat
onze historici forse vergissingen
hebben gemaakt.
sen Karei de Grote en Nijmegen
Karei de Grote kan nimmer in of
nabij Nijmegen hebben geleefd
Ook zette Delahaye grote vraag
tekens bij de moord op Boni fa-
cius in Dokkum, of bij de stelling
dat Willebrord de eerste bis
schop van Nederland, wonende
te Utrecht, zou zijn geweest. Vol
gens de Nijmeegse navorser heb
ben de Nederlandse en ook Fran
se en Vlaamse geschiedkundi
gen zich een kleine zeshonderd
kilometer vergist en moeten de
plaatsen waar Bonifacius werd
vermoord, de stad waar Willi-
brord heeft gewoond en het fort
waar Karei de Grote heeft ge
leefd, in Noord-Frankrijk wor
den gezocht.
Het spreekt voor zichzelf dat de
huidige Nederlandse professo
ren die al tientallen jaren de
gangbare Nederlandse geschie
denis doseren, niet even geluk
kig zijn met de theorieën van De
lahaye. Enkelen van hen maak
ten hem belachelijk en weer an
deren zwijgen hem helemaal
dood.
Albert Delahaye begon te twijfelen
over de juistheid van de gangba
re Nederlandse geschiedenisboe
ken toen hij in 1946 in Nijmegen
aan het werk ging als weten
schappelijk archiefambtenaar.
Zijn interesse in geschiedenis
bracht hem er toe zich te verdie
pen in de historie van Nijmegen,
en al vrij snel kwam hij tot de ge
dachte dat er wat Nijmegen be
treft sprake moest zijn van een
groot misverstand. Steeds meer
kwam hij tot de overtuiging dat
keizer Karei de Grote niet. zoals
algemeen aangenomen wordt, in
Nijmegen zijn residentie heeft
gehad. Delahayes onderzoek
voerde hem in de richting van de
Franse stad Noyon. 100 km ten
noorden van Parijs.
De heer Delahaye schreef over zijn
bevindingen een boek van ruim
500 pagina's, dat in november
van het vorig jaar onder de titel
„Holle boomstammen'' op de
markt kwam. De TROS gaf aan
de documentaire zoals die van
avond wordt uitgezonden, de
zelfde titel.
De wetenschap is als een tank ovei
Delahaye heen gewalst, maar
heeft hem niet plat gekregen. De
lahaye: „Ik kan me heel goed
voorstellen dat het een professor
zeer doet wanneer zo'n klein
mannetje als ik met dergelijke
theorieën aan komt zetten, maar
aan de andere kant wordt mijn
overtuiging wel weer door ande
ren serieus genomen Ik zie me
zelf helemaal niet als brandstich
ter. Ik heb alleen wat kritische
kanttekeningen gezet bij onze
geschiedschrijving. Het laatste
wat ik wel verwacht is dat de Ne
derlandse geschiedenisboekjes
onmiddellijk worden veranderd.
Mijn opvattingen moeten eerst
heel zorgvuldig op allerlei gebied
worden uitgezocht. Het is heel
Documentaire
TROS-tv: „Holle
boomstammen"
goed mogelijk dat
pas gelijk geven na mijn dood.
Dat kan me niet zoveel schelen,
ik ben niet uit op erkenning,
want daar is de hele materie veel
leuk en interessant voor".
.jval voor zijn theorie kreeg Dela
haye ook uit Frankrijk, alhoewel
de geleerden het daar ook wel
moeilijk met zijn opvattingen
hebben Delahaye „Als ze mij
daar gelijk geven, houdt het ook
in dat de Franse historici er nooit
wat van begrepen hebben en
zich eeuwenlang hebben ver
gist".
Henri Schoup, over het 30 minuten
durende programma: „Ons
grootste probleem was het pro
gramma simpel te houden. Het is
een zo complexe materie, dat je
moet oppassen datje door de bo
men het bos niet meer ziet. We
hebben dat opgevangen door De
lahaye gewoon zijn verhaal te la
ten vertellen en we zijn niet ver
vallen in een toon van oude land
kaarten en dergelijke".
(Ned 1. 20.50 uur).
AMSTERDAM (GPD) „Wij vrouwen uit Suriname leven
in ons land onder de meest moeilijke omstandigheden.
Wij zijn de onderbetaalde winkelmeisjes, dienstmeisjes,
schoonmaaksters, wasvrouwen en strijksters. Wij
werken van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat op het
land en moeten dan nog onze kinderen verzorgen... Voor
onze landbouwprodukten worden we nauwelijks be
taald".
Een citaat uit de film 'Vrouwen van Suriname', een portret van vier
vrouwen. Op het ogenblik is deze film inzet van een kort geding, aange
spannen door Ciné Club Vrijheidsfilms en regisseur At van Praag tegen
de IKON-televisie.
De IKON heeft besloten de voor
deze vrijdag in de programma
bladen aangekondigde film niet
uit te zenden. Gistermiddag is de
omstreden film dan eindelijk aan
de pers vertoond. Van de 56 mi
nuten dat de film duurt zijn er 40
overgebleven. Dat is de zend'.ijd
die de IKON hiervoor beschik
baar heeft gesteld. Om het inkor
ten van de film met 16 minuten
gaat het nu juist.
De IKON had graag gezien dat
beelden als die van paleis Soest-
dijk, van Nederlanders op een
galabal ir Suriname, van onder
tekening van de onafhankelijk
heidsverklaring in 1975 door on
der anderen koningin Juliana en
van een groot deel van de inlei
dende tekst waarin bezongen
wordt hoe slecht de vrouwen in
Suriname het hebben onder het
regime van het groot kapitaal en
dergelijke er uit gehaald zouden
worden. De makers van de film
daarentegen vinden deze beel
den echter essentieel voor de in
houd en zien liever de film inge
kort op vrolijke, naar hun idee
inhoudsloze gesprekjes.
Door het knippen van de vrolijke
wat luchtige gedeelten wordt de
film vrij hard en direct, waarin
Nederlanders zeker niet ge
spaard worden. In Suriname
worden die afgeschilderd als
blanke kolonialisten en in Ne
derland zelfs als zeer racistisch,
de beelden van Glimmerveen,
oprichter van de Volksunie, ge
tuigen daarvan. Aan de hand van
vier vrouwenportretten wordt in
de film verteld hoe moeilijk de
vrouwen in Suriname leven.
Maar alleen wordt ingegaan op hun
sociaal-economische situatie. Op
de autoritaire Surinaamse man
nenmaatschappij, die vrouwen
onderdrukte, wordt in de film
niet ingegaan. Die sociaal-econo-
michc situatie wordt in de film
doorgetrokken. Waarom hebben
vrouwen het in Suriname zo
slecht. Antwoord: omdat het
land sterft van de corruptie
schandalen, omdat de bewoners
uitgebuit worden door blanke
kolonialisten en Amerikaanse
imperialisten.
Het mag hoogst merkwaardig wor
den genoemd dat de makers de
slechte leefsituatie van vrouwen
alleen uitleggen aan de hand van
dit soort zaken. Het is een wat
eenvoudige redenatie, dat vrou
wen het zo slecht zouden hebben
door de blanke koloniale heer
sers. Dat heeft trouwens weinig
met alleen vrouwen te maken.
Bovendien is het zeer irritant dat
in de film niet de hand in eigen
boezem wordt gestoken.
De situatie van de vrouwen zelf
wordt weinig uitgediept. Alleen
wordt telkens weer aangetoond
dat ze in bittere armoe leven.
Niets wordt verteld over enig op
leidingsniveau van vrouwen,
niets over hun kansen in de
maatschappij. Ook wordt er geen
onderscheid gemaakt tussen
vrouwen uit de stad en vrouwen
op het platteland. Niets wordt
verteld over de opvoeding, het
uithuwelijken van met name
Hindoestaanse vrouwen.
Om al deze redenen is de titel van
de film 'Vrouwen van Suriname'
dan ook geheel onjuist, want
over dé vrouwen van Suriname
gnat het nu juist niet. Nog duide
lijker komt het naar voren als
men beelden van Surinamers in
Nederland laat zien. Slechts pro
testacties om een huis te be
machtigen worden getoond en
racistische uitlatingen van ie
mand als Glimmerveen, die toch
niet de Nederlandse opinie over
Surinamers zou mogen vertegen
woordigen. Bovendien wordt
niets verteld over de positie van
Surinaamse vrouwen in Neder
land over het feit dat veel vrou
wen mondiger worden gemaakt
in praatgroepen meer voor zich
zelf leren 'op komen'.
De IKON weigert de film uit te zen
den, omdat hij 'gedateerd' en 'po
litiek beledigend' voor de nieu
we regering van premier Chin a
Sen zou zijn. De film is namelijk
vóór de staatsgreep van februari
1980 gemaakt en vertelt onder
meer over het leven van vrouwen
en mannen onder de regering
van premier Arron. Ciné Club
Vrijheidsfilms, gesteund door
het Loson, het Landelijk Overleg
Surinaamse Organisaties in Ne
derland, noemt de argumenten
van de IKON echter onjuist,
want 'sommige gedateerde stuk
ken, die onschuldig waren, mo
gen wel in de film blijven'.
Dat de makers met opzet alleen de
sociaal-economische situatie van
vrouwen wilde belichten is dui
delijk. Regisseur At van Praag:
„Wij vonden dan ook dat vrou
wen onderdrukt worden door
het politieke systeem. Het zou
best zo kunnen zijn dat de IKON
daar anders over denkt, maar
dan moet dat worden gezegd. Wij
willen zeker een ideologische
discussie met de IKON voeren
Wij denken echter dat de IKON
bang is. Bang om ruzie te krijgen
met het Nederlandse bedrijfsle
ven en de regering, want zij wor
den in de film niet zo rooskleurig
afgeschilderd. Daar kunnen ze
weer niet voor uitkomen, want
dan krijgt de IKON ruzie met
haar progressieve achterban".
LISETTE GOTTSCHALL
RUDI WAIRATA OVERLEDEN
- In het Dijkzigt-ziekenhuis in
Rotterdam is de gitaris Rudi Wai-
rata overleden Wairata, die 48
jaar is geworden, speelde Ha-
waiaanse muziek De in Indone
sië geboren musicus kwam in
1950 naar Nederland. Bekend
heid kreeg hij vooral als leider
van twee Zuidzee-muziek spe
lende ensembles: de Mena Muria
Minstrels en de Ambonia Sere
nades.
HILVERSUM (GPD) - In de
eerste jaren na de Russische
revolutie werkten de Sowje-
trussische leiders vol enthou
siasme aan grootse plannen
om hun arbeiderszelfbestuur
per film te exporteren. Ook
het eigen volk moest via dit
nieuwe medium kennis ne
men van de bolsjewistische
heldendaad. Daartoe moest
echter eerst een nieuwe film
industrie worden opge
bouwd, want de tsaristische
erfenis leverde het nieuwe re
gime geen centipieter film
op. Alles moest worden geïm
porteerd. Maar de moeilijk
heid was dat de kapitalisti
sche vijand weigerde om „de
commies" ook maar iets te le
veren. Een Italiaanse film
agent, die in Moskou woon
de, bood de oplossing.
In de meesterlijke BBC-satire
„Thank you, comradesdie
deze donderdag door de VA-
RA-televisie wordt uitgezon
den, valt te zien hoe de gesle
pen Italiaanse kapitalist Ro
berto Cibrario erin slaagde de
door naïviteit verblinde Sow-
jets voor een miljoen dollar
op te lichten. Hij bood zich
als tussenpersoon aan de
Russen aan. om in de Ver
enigde Staten inkopen te
doen. De partijtop ging grif
op het aanbod in en realiseer
de zich pas maanden later,
doordat Cibrario maar steeds
niets van zich liet horen, de
omvang van het be-
BBC-satire "Thank
You, comrades"
in Theater Thuis
drog. Met veel moeite kwam
de revolutionaire filmindus
trie vervolgens alsnog van de
grond.
Hoewel het tegen het gevoel
van de socialisten indruiste,
besloten zij in de VS toch een
proces tegen de Italiaan aan
te spannen. Cibrario werd
gearresteerd en zijn rol leek
uitgespeeld. In hoger beroep
won hij echter, doordat de
Amerikaanse rechtbank be
paalde dat de Sowjet-Unie
geen enkele aanspraak kon
maken op internationaal gel
dende rechtsregels, omdat
het land niet door de VS was
erkend. Cibrario stapelde zijn
miljoen „rode dollars" keurig
in een koffertje en keerde te
rug naar Italië, alwaar hij een
kasteel kocht.
Deze verbazingwekkende, op
ware gebeurtenissen geba
seerde oplichtersgeschiede-
nis werd herontdekt door de
schrijver Jim Hawkins, toen
die bezig was materiaal te
verzamelen over de stomme
film. De hele affaire, uitvoe
rig beschreven in Ameri
kaanse kranten. Russische
archieven en rechtbankver
slagen. was voor de Russen
zó pijnlijk {lat het verslag in
de officiële filmhistorie is te
ruggebracht tot slechts één
„Thank you, comrades" volgt
de gebeurtenissen waar
heidsgetrouw, maar brengt
ze in een populaire vorm, ge
baseerd op de stijl van de
stomme film. De boeiendste
rollen worden gespeeld door
Ben Kingsley. als Roberto Ci
brario. en Conny Booth als
zijn samenzweerster Annie.
Het fantastische van deze
film is echter, dat ook de rol
len worden nagebootst van
de eerste Sowjet-leiders: Le
nin (Richard Ireson). Stalin
(Charles Keating). Trotzky
(Derek Godfrey), commissa
ris Lunacharsky (Lee Monta
gue), en ook die van de dich
ter Majakowski (Stephen
Rea).
('Thank you, comrades'. Thea
ter thuis Nederland 2, 21.30
uur.)
ADVERTENTIE
Er gaat geen weekend voorbij of er wordt wel ergens een geweldige wedstrijd gehouden Wet een Ticnertoerkaart
reis je er voordelig heen. Daarmee mag je liefst 4 dagen onbeperkt reizen voor slechts f38,-.
NEDERLAND 1
i8
18 SS
IS 00
19.08
20 00
-■1 37
21.55
22 5il
22.55
Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
B. n boot N< 16)
Pluto en het gordeldier (TROS)
Teh Reivers, speelfilm <TROS>
Holle boomstamr
Journaal (NOS)
Cosmos (NOS)
Journaal (NOS)
en: Aktua TV-special (TROS)
slechthorenden (NOS)
NEDERLAND 2
18.30 - Tour de Franco (NOS)
18.57 Journaal (NOS)
18.59 - Circus (VARA)
19 25 - Zeker weten, informatief kinderprogramma (VARA)
20.00 Journaal (NOS)
20.27 - Vreemde vogels, tv-serie (VARA)
20.52 - Achter het nieuws (VARA)
21 30 Hartelijk dank. kameraden tv spel (VARA)
22.30 - Het Lochum "Dauwtrappers" Festival, popfestival
(VARA)
23 05 Journaal (NOS)
23.10 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSLAND III WDR
18 00 Kleuterprogr 18.30 Kinderse
rie 19 00 Filmreport 20 00 Journ.
20 15 Dschungel im Sturm, speel
film. 21.35 Zu fuss nach Metropolis,
'film 22.45 Filmportret. 23 30
DONDERDAG 16 JULI
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Region progr NDR 18.00 Du*
sterblichen methoden des Franz Jo- Joum
sef Wanninger, tv-sene 18.30 Ak-
tual. 18 45 Kleuterserie 18.55 Re
gion progr 19 25 Sportprogr 19 59 BELGISCHE TV
Progr.overz WDR 18 00 Erlesene ULiUUio^iiEi v
Verbrechen und makellose Morde,
tv-serie 18.10 Penmarric. tv-sene
19.15 Aktual 19 45 Oude weekjour-
naals). 20.00 Journ. 20.15 Docum.
film. 21.15 Amus.progr 21.45 Muzi
kaal amus.progr 22 30 Aktual. 23.00
23.45-23.50 Journ
DUITSLAND II
18.20 Ungewoehnliche Geschichten
von Roald Dahl. tv-sene 18 57 Pro
gr.overz 19 00 Journ 19 30 Show-
progr 20 30 Deutsche Denkmalpfle-
ge. tv-spel 21 00 Aktual 21.20 Film-
report. 22.05 Der suhjcktive Faktor.
=n«*| 0.25 Journ.
BELGIE VLAAMS
1830 Kinderfilmsene 18.35 Kleuter-
progr 1905 Tekenfilm 19.17 Uit*,
door derden. 19 37 Medcd en Mor
gen. 19.45 Journ. 20 10 Praatshow
21 00 Aktual 21 50 Die van 5 48. tv-
film 22.55-23.20 Journ
NET II
T8.30 Kinderfilmsene 18 35 Kleuter-
progr 19 05 Tekenfilm 19 17 Uitz.
door derden 19 37 Meded en Mor
gen 19 45 Journ 20 10 Opera en bel-
cantoprogr 21.30 Docum sene
22.15-23.15 Docum. serie
Een roman van William Faulkner, die daarin herinneringen
aan zijn jeugd in Mississippi verwerkte, heeft onder regie uan Mark
Rydell een innemende film opgeleverd, licht van toon. ontspannen
gespeeld en met een verkwikkende humor. De TROS zendt „The
Reivers" vanavond uit
Het verhaal behelst de belevenissen van de ll-jange Lucius (Mitch
Vogeluit een slaperig plaatsje in Faulkners „Yoknapatawpha
County", die in de zomer van 1905 tijdens een clandestien uitstapje
het leven leert kennen, zonder er overigens de onschuld t<an zijn
leeftijd aan te verspelen. Tijdens afwezigheid van de familie, die
een begrafenis moet bijwonen, „leent" de schelmachtige knecht
Boon (Steve McQueende kanariegele automobiel t<an Lucius' opa
om in Memphis de bloemetjes buiten te zetten De jongen mag mee,
als hij zijn mondje maar houdt. De fonkelende W'inton Fleyer - de
cerse auto in de streek - blijkt ook nog een blinde passagier te
bevatten, de door Rupert Crosse gespeelde neger Ned.
In de stad wachten Lucius avonturen waarvan hij zelf niet had
kunnen dromen. Hij logeert in het bordeel waar Boons vriendin
emplooi heeft en neemt het met zijn kleine vuisten op voor de eer van
dit alleraardigste hoertje Come tSharon Farrell). dat door haar
naargeestige neef onaangenaam wordt bejegend. En nadat Ned de
auto voor een eigenzinnig renpaard heeft verkwanseld, wint het
kereltje de paardenrace, waarvan het vehikel de hoofdprijs is Aan
her slot krijgt grootvader (Will Geert zijn automobiel dus weer
terug, heeft Boon een bruid aan zijn zijde en is Lucius teat ervarin
gen rijker. Burgess Meredith fungeert als ivrteller in deze charman
te film, die om 19.08 uur op Nederland J begint.
In de televisie-actualiteitenrubriek Achter het Nieuws van de
VARA wordt vanavond een eigen reportage uitgezonden over de
situatie in Polen. De VARA heeft voorts een impressie ran de vre
desmars van Kopenhagen naar Parijs en besteedt aandacht aan
het overlijden van Ben Sijes. (Ned 2, 20.52 uur
ir tot uur 13 03 hcho M 15 (S> 105
Zomen .NOS 14 02 NOS
Tourfiits) NOS 15 02 (S) Radio
DONDERDAG 16 JULI
HILVERSUM I
NCRV 18 11 (S) Hier en nu 18 30 (S) Tour de France
Daar waar de molens staan 18 45(S)
Leger des Heilskwartier 19 02 <S) HILVERSUM II
De wereld zingt Gods lof. 19.53 (S)
Om nooit te vergeten 20 03 31e In
ternationaal Orgelconcours Haai
1981 20 35 (S) Litci
donderdag 21 02 (S) Op de vrije toer
22 02 iSi n uit 1. n
.ti m operetta n< >s n ii WI
Tiiuriiiurru.il J Hm Va
23 04-24 00 (Si Met het oog op mor
gen KRO 0 02 (S) Re lax-ez vpus.
1 02 (S) Niemandsland 0 02 (S) Van
zessen klaar wakker
HILVERSUM II
IKON 1805 Kleur OVERHEIDS-
VOORL 18 35 Een uit*, van het Mi
nistene van Volkshuisvesting en
R O AVRO 18.50 Licht klas:, muz.
19 00 't Is historisch 19.20 (S) In de
kaart gupcN ld 21 00 (S) Re tdï I I
Orkest met piano klass en moderne
werken 22 30 Nws 22 40 (Si Orkest
concert moderne muz. 23.15 (S) Jazz
Spectrum 23 55 Nws
HILVERSUM III
NOS 18 04 iS) De Avondspits met
de Nationale hitparade TROS 19 02
(S) Poster 20 02 (S) Soul Show 22 02
(S) Sesjun 23 02 24 00 'S) Wim van
bitten met LP-werk
VRIJDAG 17 JULI 1981
HILVERSUM I
NOS Ieder heel uur nws KRO 6 50
Het levende Woord 7 03 en 8 03
Echo 8 30 Maric-Jose Janssen pav
VPRO 7 00 Nws 7 10 Ochtend
gymnastiek 7 20 Radionws dienst
VPRO (7 30, 8.00. 8 30 Nws 9 00
Gymnastiek voor de vrouw 9 10 Wa
terstanden 9 15 Expres VPRO
NCRV 1030 Onder schooltijd
NOS 10 45 Werkbank AVRO 1100
Buiten TROS 11.20 Week in week
uit. 12 26 Meded voor land- en tuin
bouw 12 30 Nws 12 36 Aktua NOS
13.00 Nws 13.11 Meer over minder
(14 20 Op de zeepkist) 14 45 t Kan
van nut rijn 15 30 Van onze redactie
VOO 17 00 (S) Info-Rad10 17 24 Me
ded 17 30 Nws
HILVERSUM III
NOS Ieder heel uur nws EO 7 02
(S) Ronduit op drie 8 03 (S) Eo
Metterdaad Memo 8 05 (Sl Tijdsein.
9 05 (S) De Muzikale fruitmand
10 03 <S) R<>nd uit-extra op drie
NCRV II 03 (S) Pop non stop 12 03
(S)Goeiemiddac VOO 14 02(S»I)e
üpparade 15 20 (S) Popjoum 15 30
HILVERSUM IV
NOS 7 00 Nws 7 02 (S) Vroeg klass.
9 00 Nws 9 02 (S) Muz uit de Midde
leeuwen en Renaissance 10 00 (S)
Vrijdagmorgenconi ert VOO 11 00
(S. Muz. voor milj<»ener. deel 1
(12 00 Nws) EO 13O0 (S) Klass
kLankjuwelcn 14 00 Nws 14 02 (S)
Bijbels perpoctief 3 14 20 (S) Orgel
bespeling 14 45 iS> Plaat praat
VPRO 15 00 (Sl Muz op vier RVU-
NOS 17 00 Wat spelen we lekker (2-
en herh.).
