rest van Nederland nog
gelooft in Viditel, wmm
nude
Smit-Kroes
Economie
tf Beursweek
ZATERDAG 11 JULI 1981
PAGINA 21
prijs van een Viditel-tv-toe-
stel omlaag moet. Hij schat
de extra elektronika die in
een kleuren-tv moet worden
ingebouwd op 400 a 500 gul
den. In de winkel kost zo'n
toestel echter f 1900 meer dan
de standaarduitvoering. Maar
Viditel is volgens hem ook
pas rendabel met 100.000
abonnees, anders is de infor
matieleverancier, die jaar
lijks zo'n f60.000 tot f70.000
aan personeelskosten en ap
paratuur kwijt is, niet ge
neigd met de proef door te
gaan, omdat alles veel te
kleinschalig is. Er moeten
dan bovendien hieer bedrij
ven (zo'n 500) meedoen, die
veel meer wetenswaardighe
den leveren. Dat aantal en het
aantal abonnees kan volgens
een schatting van PTT in
1985 al gerealiseerd zijn. Wel
moet dan nog heel wat geld
geinvesteerd worden in tele
foonverbindingen en compu
terapparatuur: ruim 100 mil
joen.
Meer techniek
Verder moeten de technische
mogelijkheden worden ver
ruimd. Een eerste aanzet
daartoe is al gedaan. De
abonnees van Viditel kunnen
elkaar standaarbrieven
schrijven om te feliciteren of
om een afspraak af te zeggen
of te verplaatsen. Met behulp
van de cijfercodes die het Vi-
ditel-tv-toestel kent, kan men
zo'n standaardbrief opstel
len. Bedrijven of particulie
ren die beschikken over een
compleet toetsenbord met
cijfers en letters, zijn niet aan
die standaardbrieven gebon
den. Zij kunnen zelf een soort
'elektronische post' aan el
kaar sturen via de centrale
computer in Amsterdam of
Den Haag. Met name deze
mogelijkheid wordt aardig
benut binnen Viditel. Zo'n
3000 brieven worden er per
week op deze wijze verzon
den.
Een andere interessante moge
lijkheid is de encyclopedie
functie die Viditel wil gaan
vervullen. Daarvoor zijn ex
terne computers nodig, die
weer gekoppeld worden aan
het Viditel-bestand. Die mo
gelijkheid is men op dit mo
ment technisch aan het voor
bereiden. De Koninklijke
Uitgeverij Tijl in Zwolle, die
veel beursberichten verzorgt,
maar ook een databank voor
de EG bijhoudt, wil meedoen
aan dit experiment. De PTT
zal meer van zulke 'gateways'
creeren. Er zijn naast Tijl nog
acht gegadigden die de, in ei
gen computer opgeslagen
kennis, via Viditel 'openbaar'
willen maken. Daarbij beho
ren organisaties uit de bank
en reiswereld en nog andere
uitgevers.
Geldverkeer
Via de koppeling met externe
databanken zou heel veel
specifieke kennis beschik
baar kunnen komen. Ook zou
daarmee de mogelijkheid
worden geopend om plaats te
bespreken m een vliegtuig,
boekingen te doen voor de
schouwburg of het geldver
keer via bank of giro te rege
len thuis vanuit de fauteuil of
op kantoor achter het bureau.
Een eerste presentatie van
zo'n gateway, waarbij ge
bruik gemaakt gaat worden
van een externe computer
van Tijl, zal in september-ok-
tober van dit jaar moeten be
ginnen. Echt bruikbaar
wordt de gateway pas vol
gend jaar mei-juni
Prof. dr. G. Zoutendijk, voorzit
ter van de Viditel-stuurgroep,
vindt dat het huidige systeem
nog te veel technische beper
kingen heeft. Een daarvan is
de overdrachtsnelheid van de
telefoonlijn. Daarmee is het
niet mogelijk foto's of grafi
sche voorstellingen van enige
kwaliteit over te seinen. Het
tv-toestel als terminal, alleen
uitgerust met cijfcrtoetsen. is
ook al zo'n beperking. „Ik
denk dat die beperkingen op
den duur zullen verdwijnen
en dat wij een vanuit de huis
kamer toegankelijk netwerk
van computers zullen krij
gen. Daarin is informatie met
een grote verscheidenheid
opgeslagen en ook de moge
lijkheden om met anderen te
communiceren zullen wor
den uitgebreid. Dat kan bete
kenen het verzenden van be
richten, maar ook het spelen
van een spel met iemand die
je helemaal niet kent'
.Een derde mogelijkheid is. Vi
ditel te gebruiken om dingen
te laten uitrekenen waarbij
fi WbJbA^I
heid. Men kan dan de pro
grammatuur die nodig is
voor berekeningen en spel
letjes. opvragen bij Viditel
Die kennis hoeft men niet
zelf te kopen of te maken.
Een voorbeeld daarvan is het
opvragen van een program
ma waarmee men het belas
tingbiljet stap-voor-stap kan
invullen. Verder is het denk
baar dat Viditel voor de huis
computer een soort bood
schappenlijstje verschaft,
een voorraadadministratie,
een simpele boekhouding of
gewoon toch weer een (tv-
tennis)spelletje".
Bij de presentatie van
het Rapport van de
stuurgroep Viditel
deed Neelie Smit-
Kroes een tamelijk ge
vaarlijke uitspraak
voor een (bijna) demis
sionaire staatssecreta
ris. De proef met Vidi
tel moet in elk geval
doorgaan tot in 1983, zo
zei zij en ook: de Kamer
zal daarna zeker zeggen
dat Viditel definitief
moet worden.
Op grond van soortgelij
ke uitspraken heeft
PTT eerder besloten
dagbladreclame voor
Viditel te maken en nu
ook de radio en tv-han-
del te gaan bewerken in
verband met de ver
koop van de speciale
Viditel-tv's.
Desgevraagd verklaarde
mevrouw Smit veel ver
trouwen te hebben in
het nieuwe medium. „Ik
ben er met ziel en zalig
heid van overtuigd dat
er een grote toekomst
voor Viditel is wegge
legd en dat we nu al
moeten gaan praten
wat we ermee gaan
doen. Niet meer discus-
siren of Viditel wel door
zal gaan, want al be
treft het een proef, ik
ben ervan overtuigd
dat in de Kamer een
zelfde mening heerst."
„Mocht ik in de oppositie te
rechtkomen (dat lijkt me
trouwens doemdenken, al
dus de staatssecretaris) dan
nog meen ik dat we de PTT
hierin moeten steunen, want
ik geloof er werkelijk in". De
bewindsvrouwe meent dat de
belangstelling voor Viditel
nu aantrekt en dat meer pu
bliciteit daar alleen maar
goed aan zal doen. „Binnen
vijf jaar kan het elektroni
sche medium 100.000 tot
150.000 abonnees hebben"
Marginaal
Inmiddels heeft ook de Neder
landse Omroep Stichting een
rapport uitgebracht over Vi
ditel. Hoewel de NOS wil blij
ven deelnemen aan het expe
riment tot 1983 (als de defini
tieve parlementaire beslis
sing valt), is het commentaar
van de stichting niet mals:
„Viditel is op het ogenblik
nog een marginaal medium
met een zeer klein bereik.
Ook binnen de voorlichtings
activiteiten vanuit de NOS
speelt Viditel geen belangrij
ke rol. Zo bezien valt een kos-
ten-baten-analyse zeker na
delig uit Maar gezien de
korte tijdsduur van de proef
tot nog toe, de onwennigheid,
kinderziekten en het tekort
aan apparatuur, vindt men
het bij de NOS toch verant
woord het experiment voor
te zetten, al wil men wel een
eigen overkoepelende orga
nisatie gaan vormen, samen
met de andere omroepen, om
zo kosten te besparen.
Het Viditel-experiment van de
PTT wil nog niet erg vlotten.
Dat is gebleken bij de presen
tatie van een rapport van de
stuurgroep die het elektroni
sche experiment begeleidt.
Voornaamste tegenvaller is
het feit dat de speciale tv-toe-
stellen die er voor nodig zijn
duur blijven: rond de f 4000.
Daardoor melden zich niet
veel particulieren en is het
voor de informatieleveran
ciers onaantrekkelijk om ge-
Via een terminal (met
schrijfmachine-toetsen
bord en commando-knop
pen) worden bij de aange
sloten bedreven Viditel-
pagina's in de computer
gestopt.
gevens in de computerdata
bank te brengen of om die ge
gevens 'vers' te houden.
Zakelijk
De stand van zaken: er staan nu
ruim honderdduizend pagi
na's met informatie ter be
schikking. Er zijn 3500 abon
nees geregistreerd, waarvan
er in feite 3000 de mogelijk
heid hebben om via de tele
foonlijn beeldpagina's uit de
computer op te vragen. Het
grootste gedeelte daarvan
zijn zakelijke aansluitingen,
omdat de PTT indertijd een
aantal abonnementen per in
formatieleverancier verplicht
stelde.
De groei zit hem op dit moment
derhalve in de particuliere
aansluitingen. Met name om
dat de radio- en tv-handel is
geactiveerd om meer Viditel-
abonnees te werven. Daarom
is het aantal van particulieren
nu tot 37 procent gestegen: 63
procent van de toestellen
staat echter nog bij het za
kenleven.
Ir. P. J. G. M. Ruiten, projectlei
der van Viditel, vindt dat de
Spelletje
Ook nu kan men met Viditel al
spelletjes opvragen. Niet de
programmatuur ervan, maar
de beelden, die meestal geld
kosten Die spelletjes ïn-dc-
dure-databank blijken tot ie
ders verbazing het meest aan
gevraagd te worden. Vermoe
delijk blijkt daaruit dat men
Viditel nu nog menigmaal de
monstreert, maar aan de an
dere kant ook dat de informa
tie nog steeds niet BO WH u
lijk is of onvoldoende 'vers'
wordt gehouden. Met name
over die 'updating', zoals dat
in computerland wordt ge
noemd, heeft de PTT zorgen
Hoewel de toekomst van dit
elektronische medium dus
bepaald wel wat belooft, lij
ken publiek en informatiele
veranciers af te wachten. De
PTT wil dat nu doorbreken
met een reclamecampagne,
speciaal via de radio- en tv-
handel. Ook zullen er pagina
grote advertenties verschij
nen. Jammer is het voor het
medium dat de publieke
koopkracht nu duidelijk een
dalende lijn vertoont, terwijl
voor Viditel op zyn minst
f500 per jaar moet worden
neergeteld. De aanschaf van
een speciaal tv-toestel is
daarbij maar één factor. Voor
elke keer raadplegen van de
computer betaalt men com-
putertyd en telefoonkosten.
Weet men precies welke pagi
na's men wil raadplegen, dan
vallen die kosten wel mee.
Gaat men 'bladeren' in het
systeem, dan lopen die kos
ten vry behoorlijk op, zeker
als men via allerlei omwegen
dl i ii. tr
bereikt.
De stuurgroep vindt dan ook
dat er veel aandacht moet
worden besteed aan de zoge
naamde 'zoekboom': de
structuur waarmee men on
derwerpen opzoekt. Ook
kunnen de kosten aardig op
lopen als de informatie die
men opvraagt niet gratis is.
KNMI. PTT. NOS en ANWB
verstrekken bijvoorbeeld
hun kennis kosteloos. Maar
bepaalde bureaus, met name
als zij zich hebben gespeciali
seerd (computerspelletjes
byv.) vragen 25 tot 99 cent
per pagina voor hun kennis.
Het gevraagde bedrag wordt
automatisch op de rekening
van de Viditelklant geboekt.
Verder moet ook nog het
abonnement inclusief de
adapter tussen tv en telefoon
worden betaald: f 11,80 per
maand Totaal kan het
maandbedrag voor een abon
nee - by regelmatig raadple
gen van de computer mak
keluk zo'n f 100 gaan bedra
gen
Nederland loopt nog allerminst warm voor het Viditel-
experiment dat de PTT is begonnen. Het aantal abon
nees van deze informatiebank valt tegen. Het systeem
is duur en wordt als overbodig beschouwd. Rotterdam.'
de eerste gemeente die aan de proef meedeed, besloot
deze week zelfs met ingang van 1 augustus de deelname
stop te zetten. Viditel heeft nog zo'n anderhalf jaar om
uit te groeien tot een volwassen medium. In 1983 moet
het parlement over voortzetting een definitief besluit
nemen. De demissionaire staatssecreatris Smit-Kroes
is als één van de weinigen optimistisch. Een overzicht
van de onwennigheid de kinderziekten en het tekort
aan apparatuur.
AMSTERDAM - Na de scherpe
val van de vorige week wilde
in Wall Street het herstel niet
goed doorbreken. Steeds
werd een poging daartoe ver
ijdeld omdat de rente eerder
nog tekenen tot verder stij
ging dan dalen vertoonde.
Nadat vorige week twee ban
ken tot een rente van 20,5
procent waren gekomen,
volgden deze week vrijwel al
le grote banken en dat zat
Wall Street flink dwars.
Wall Street was het grootste
probleem in de strijd om de
rente, hoewel het de vraag is
of de monetaire autoriteiten
in Amerika daar erg van on
der de indruk komen. Wel zal
in Canada op het eind deze
maand te houden top van de
zeven belangrijkste indus
trielanden de extreem hoge
rente van de Verenigde Sta
ten weer als een belangrijk
agendapunt naar voren wor
den geschoven.
Evenals kort geleden in Parijs
zal ook nu Amerika ongetwij
eld laconiek reageren, daarbij
gesteund door de Engelse
conservatieve regering. Bei
den houden stug vol hun fi
nanciële politiek te laten ba
seren op streng monetaristi-
sche beginselen, dat wil zeg
gen de groei van de geianoe-
veelheid in omloop binnen
strakke regels te houden,
zonder zich te bekommeren
om eventuele nadelige eco
nomische consequenties in
binnen- en buitenland.
Amerika zal daarbij kunnen
wijzen op tekenen van infla
tieversnelling in het land, nu
de voedselprijzen na lange
tijd van rust weer zijn gaan
stijgen. Ondertussen duwt de
torenhoge Amerkaanse rente
de dollar steeds verder om
hoog. Alle belangrijke inter-
natipnale valutacentra no
teerden fors hogere koers-
standen voor de dollar. Ook
in Amsterdam bereikte de
Amerikaanse munt nieuwe
hoogtestanden op circa f2,75.
Hoe ongunstig dit werkt voor
Amerika's export zal uit de
binnenkort te verwachten
stroom van winstcijfers over
het tweede kwartaal van 1981
wel blijken.
Omgekeerd is deze ontwikke
ling juist weer positief voor
de andere industrielanden.
Een factor die niet vergeten
mag worden, ook al bevor
dert de hoge dollar wel de in
flatie in vele landen en drijft
hij de energiekosten op. Maar
het deze week bekend ge
maakte halfjaar-resultaat van
Naarden International gal
nog eens duidelijk aan wat
het voor vele Nederlandse
ondernemingen betekent dat
op de internationale markten
de hoge dollar Amerika's
concurrentiekracht onder
mijnt. Het gehele jaarresul
taat 1981 werd nu al in de eer
ste zes maanden verdiend
Dit feit, samen met het door
werken van de loonmatiging,
zal onze economie vooral in
1982, fors doen oppeppen.
Zo kwam het Centraal Plan Bu
reau deze week tot de nieuwe
conclusie en het overschot op
dc handelsbalans zal zelfs gi
gantisch worden, grotendeels
door het veel duurdere aard
gas en kan zeker tot 10 mil
jard gulen oplopen. Hoewel
dit een positief gevolg voor
de gulden en de rente zou
moeten hebben, was de obli-
gatiemarkt er deze week niet
ondersteboven van.
De extreem hoge dollar trekt
nog altijd beleggingskapitaal
vanuit Europa aan, terwijl
onze beurs nog steeds tobde
met de nadelige gevolgen van
de vorige week opgetreden
rel in de pandbriefsector.'
Juist voor het afgelopen
weekeinde werd onder lei
ding van de Nederlandsche
Bank een steunsyndicaat op
gericht van ABN, AMRO
bank en de NMB, samen met
de verzekeringsmaatschappij
door
C. Wagenaar
Nationale Nederlanden, ten
einde te voorkomen dat
pandbrieven door te zware
eenzijdige verkopen onder
onevenredige druk zouden
komen te staan
Dit zou zelfs het buitenlandse
vertrouwen in alle Neder
landse waardepapieren kun
nen ondermijnen en dat wil,
zoals valt te begrijpen, de
centrale bank tegen elke prijs
voorkomen. Er moest deze
week meteen door het syndi
caat al een stevige prijs wor
den betaald om het vooral in
de eerste drie dagen heersen
de overweldigende aanbod
aan pandbrieven op te van
gen. Op sommige dagen ste
gen die omzetten tot ver over
de 100 mihoen gulden, waar
van alleen al van de West-
land-Utrecht dagelijks zo tus
sen de 60 en 80 miljoen gul
den en meest tegen zulk ex
treem lage koersen, dat het
rendement opliep tot 14,5
procent, tegen rond 12 pro
cent voor andere obligaties.
Het syndicaat komt zo dus wel
goedkoop aan zyn materiaal,
maar kan aan de andere kant
ook lang met deze pandbne
ven in zyn maag blyven zit
ten. Het hangt er helemaal
vanaf wanneer en hoe het
sterk geschokte vertrouwen
in de pandbrief zodanig
wordt hersteld dat het pu
bliek dit waardepapier weer
accepteert. Voorlopig drei
gen. althans de Tilburgse,
maar vooral de Westland-
Utrecht Hypotheekbank, van
deze oude, vertrouwde geld
bron verstoken te blyven en
dat kan tot verstrekkende ge
volgen leiden
De obligatiemarkt deed deze
week verder weinig en bleef
zo ongeveer op het slot van
de vorige week hangen Pier
son bracht de voorgestelde
rente van 11,75 procent van
oen deze week geplaatste
obligatielening op 12 pro
cent, maar zelfs by een emis
siekoers van 99,5 procent
werd de lening een mager
De aandelenmarkt was. zoals
reeds opgemerkt, eerder om
laag gericht. Dit door een
slecht halfjaar-bericht van
Oc-Van der Grinten, die ver
der voor 1981 op een winstda
ling van 20 procent rekent
En van de VNU, die in de eer
ste zes maanden van dit jaar
35 procent minder heeft ver
diend Eerstgenoemde zakte
van f127 op f105, de VNU
van f 65 op f 60. In dezelfde
sector liep Elsevier-NDU van
f115 op f 100 terug, terwyl
Audet zo'n f 10 verloor
Tien gulden of meer verloren
ook de KLM. Schuitema.
NMB en ADM-Bchcer. Van
Gelder zakte tot f 3,50. waar
na de notering tydelyk werd
opgeschort tot nieuwe be
richten over de situatie vol
doende tijd tot verwerking
konden krijgen, nu de onder
neming uitstel van betaling
heeft aangevraagd
Gelukkig waren er ook koers-
verbeteringen, maar helaas
weinig cn van zeer beperkte
omvang. Naarden Internatio
nal kon f 2 aantrekken op het
fraaie winstbencht en Ryn-
Schelde-Verolme trok een
drietal guldens aan
