Rechten vrouw
niet voldoende
Expeditie
levert
schat aan
waardevolle
gegevens op
Emaricipatieraad regering:
Gifgebied reinigen
kost tien miljoen
Snel herstel mogelijk
van
Westduitse economie
PAGINA 1
Vorige maand keerde een expeditie, onder leiding
van dr. J.v.d.Land van het Rijksmuseum van Na
tuurlijke Historie in Leiden, terug van een onder-
zoeksreis naar de eilandengroep De Azoren in de
Atlantische Oceaan. Het onderzoek naar de flora
en fauna in dit gebied, uitgevoerd aan boord van
het marineschip hr. ms. Tydeman, leverde een
schat aan vondsten op. Zo werd onder meer een
diertje aangetroffen waarvan men dacht dat het
reeds uitgestorven was. Uit de vele vondsten kun
nen na wetenschappelijke analyse waarschijnlijk
belangrijke conclusies worden getrokken ten
aanzien van oceaanstromingen en de evolutie van
aarde, mens en dier.
LEIDEN - Vrieskisten
vol vissen, dozen vol
met gedroogde wieren
en honderden potten
met in alcohol of for
maline geconserveerde
zeedieren. Dat is de
tastbare oogst van de
wetenschappelijke
expeditie naar de eilan
dengroep De Azoren.
De bijna vijf weken du
rende expeditie, die in
de tweede helft van de
vorige maand werd be
sloten, heeft volgens
expeditieleider dr.
J.v.d.Land van het
Rijksmuseum van Na
tuurlijke Historie in
Leiden, een schat aan
waardevolle gegevens
opgeleverd.
Overigens kan het nog wel eni
ge tijd duren voordat duide
lijke conclusies kunnen wor
den getrokken aan de hand
van het gevonden materiaal.
Een zorgvuldige wetenschap
pelijke analyse is daarvoor
nodig. Toch heeft Van de
Land er geen moeite mee nu
reeds te zeggen dat de expe
ditie aan zijn doel heeft
beantwoord. De Azoren (een
eilandengroep midden in de
Atlantische Oceaan op onge
veer gelijke afstand van
Noord-Amerika en de noord
west kust van Afrika) bleek
een gebied met een rijke oce
aan-flora en fauna.
gramma is het zogenaamde
CANCAP-project. Bij dit pro
ject gaat het om biologisch
onderzoek van het zuidooste
lijke deel van de Atlantische
Oceaan oftewel het gebied
dat in het oosten wordt be
grensd door het kustgebied
van Noord-Afrika, in het
noorden door de Azoren en in
het zuiden door de Kaapver-
dische eilanden. De expeditie
naar de Azoren was de vijfde
in de rij van acht expedities
die in het kader van het CAN
CAP-project zijn en zullen
worden gemaakt.
De wetenschappelijke oogmer
ken van ""het project zijn
drieërlei:
ten eerste een inventarisatie
van de aanwezige planten en
dieren en het verklaren van
de veelvormigheid van de or
ganismen als resultaat van de
evolutie (de zogenaamde sys
tematiek of taxonomie);
in de tweede plaats het be
schrijven en verklaren van de
verspreiding van de organis
men over de wereld (de zoge
naamde biogeografie);
in de derde plaats het bestu
deren van de geschiedenis
van het leven op aarde aan de
hand van fossielen, gevonden
overblijfselen van uitgestor
ven dieren (de zogenaamde
paleontologie).
Sn om die flora
het de expeditie
lijk te doen. Sinds 1976 draait
in Nederland onder coördina
torschap van de Nederlandse
Commissie voor Zeeonder-
zoek een programma voor
oceaanonderzoek waaraan al
lerlei instituten die zich op
dit terrein bewegen deelne
men. Onderdeel van dit pro-
Levend fossiel
De Azoren, waar een subtro
pisch klimaat heerst, bleek
voor het onderzoek van grote
waarde. Opmerkelijke vond
sten werden gedaan. Van de
Land daarover: "Wij hebben
onder meer een levend fos
siel gevonden. Een levend
fossiel is een dier dat vroeger
veelvuldig voorkwam maar
nu vrijwel is uitgestorven.
Het gevonden levende fossiel
heet Cyathidium, het is ver
want aan de zeelelie. Dit dier
was in het krijttijdperk, 75
miljoen jaar geleden, goed
bekend. Het staat ook in de
literatuur beschreven. Men
dacht jiat het dier was uitge
storven maar dat is kennelijk
nog niet het geval al speelt
het geen rol van betekenis
Ook koraalriffen van 40.000 jaar
oud, grote oesters en gewel
dige schelpen, afkomstig uit
één van de ijstijden (de laat
ste was 10.000 jaar geleden)
behoorden tot de vondsten.
Vondsten die Van de Land en
de andere onderzoekers tot
de overtuiging hebben ge
bracht dat het water in dit
deel van de Atlantische Oce
aan in de laatste ijstijd niet al
leen veel kouder was dan nu,
maar ook veel voedselrijker.
Van de Land: "Dat laatste
duidt er op dat het patroon
van zeestromingen destijds
anders moet zijn geweest dan
nu het geval is. De zeestro
ming bij de Azoren is afkom
stig van Amerika en tropisch
van karakter. En tropische
zeestromen zijn voedselarm".
De expeditie leverde een be
vestiging van eerdere bevin
dingen dat de ondiepwater-
fauna (tot circa 300 meter
diepte) rond de Azoren veel
rovende en nauwgezette be
zigheid. Er worden details
ten aanzien van tanden e.d.
bekeken om op die manier
het mechanisme van de evo
lutie te doorgronden. Aan
zeesterren bijvoorbeeld heb
ben wc andere kenmerken
ontdekt dan ze elders heb
ben. Dat houdt verband met
de andere fauna die er by de
Azoren sinds de laatste ys-
tijd, 10.000 jaar geleden, is ge
komen. Die veranderde ken
merken zijn klein maar een
periode van 10.000 jaar is van
uit het oogpunt van de evolu
tie bezien nog niet erg lang".
Nevenprojecten
Naast bovengenoemde onder
zoekingen, die de hoofdmoot
van het programma vorm
den. werd ook een aantal ne
venprojecten afgewerkt.
Waarnemingen over zee
schildpadden. walvisachtige
dieren en zeevogels werden
genoteerd en doorgegeven en
een ornitholoog van de Azo
ren werd in staat gesteld van
af het onderzoeksschip een
inventarisatie van moeilijk
bereikbare broedvogelkolo-
nies te maken. Daarnaast
functioneerde het schip, de
hr. ms. Tydeman. als weer-
schip door de dagelijkse inza
meling van meteorologische
waarnemingen. Voorts wer
den er tijdens de vaart regel
matig dieptewaarnemingen
gedaan ter completenng van
de geografische kartering
van de oceaan.
Tachtig man (15 onderzoekers,
65 'stuks' bemanning) voeren
mee op de Tydeman die in
1976 in dienst werd gesteld
en is ontworpen voor onder
zoek van de oceaan. Daartoe
beschikt het schip onder
meer over een diepzee-echo
lood. een camera voor diep
zeefotografie en apparatuur
voor het slepen van bijvoor
beeld visnetten. Ook zijn er
op het schip laboratoria aan
wezig. De brandstofhoeveel-
heid die kan worden meege
nomen is voldoende voor een
afstand van 11.000 myl. Voor
de watervoorziening aan
boord beschikt het schip
over drinkwatertanks met
een inhoud van 48 ton. Deze
hoeveelheid wordt op peil ge
houden door met behulp van
twee verdampers op zee
drinkwater te maken. In de
bergplaatsen kan voor 75
man gedurende acht weken
proviand worden opgesla
gen. Dit betekent in de prak
tijk dat de Tydeman langer
dan 30 dagen achter elkaar,
zonder herbevoorrading, op
zee kan blijven.
Het onderzoeksvaartuig hr.
overeenkomst vertoont met
die van de Middellandse Zee
en de oostelijke Atlantische
Oceaan. Van de Land: "Daar
hebben we nog geen verkla
ring voor. Gezien de van
Amerika afkomstige zeestro
ming zou je eerder een over
eenkomst met de fauna daar
verwachten". Mogelijk heeft
het gebied van de Azoren op
middelmatige diepten (300
tot 1000 meter) wel een ge
heel eigen fauna. Vondsten
zoals het eerder genoemde
Cyathidium (dit diertje werd
Tijdeman
op 500 meter diepte gevon
den) wijzen in die richting.
Interessant waren eveneens de
bevindingen die gedaan wer
den op diepzee-niveau (de At
lantische Oceaan gaat tot een
diepte van 5 kilometer). Van
de Land: "Bij de Azoren lig
gen sterk geïsoleerde zeebek
kens. Dat is gunstig voor
soortvorming. Daar kunnen
we weer gegevens aan ontle
nen over de evolutie. Wij on
derzoeken de evolutie in heel
kleine stapjes. Het is een tijd
OEN HAAG (GPD) - De Emanci-
patie. aad vindt dat de regering te
weinig over wil nemen van het
verdrag Uitbanning Vrouwen
discriminatie van de Verenigde
Naties. De regering stelt in een
wetsontwerp de Tweede Kamer
voor het VN-verdrag te aanvaar
den maar maakt een aantal uit
zonderingen. De Emancipatie-
raad is het daarmee, zo blijkt uit
haar advies op dat wetsontwerp,
in veel gevallen niet eens.
De Emancipatieraad mist vooral
de VN-bepalingen die vrouwen
gelijke rechten geven als de man
op verzekeringsgebied, zoals
pensioenrechten. De raad vindt
dat deze bepalingen uit het VN-
verdrag rechtstreeks van toepas
sing verklaard moeten worden
voor Nederland. Aanpassing van
de Nederlandse wetgeving daar
aan kan dan later gebeuren. De
Nederlandse regering had min
stens aan kunnen geven wanneer
die bepalingen dan wel in Neder
land ingepast zouden kunnen
worden.
Er zijn ook EG-richtlijnen over de
gelijktrekking van man en
vrouw op financieel gebied. De
Emancipatieraad mist het stand
punt van de regering over de pre-
ciese verhouding tussen het VN-
verdrag en die EG-richtlijnen.
De raad uit verder kritiek op detail
punten. Zo vindt de raad de ar
gumenten die de regering han
teert om een aantal verschillen
tussen jongens en meisjes te
houden, nauwelijks goed door
dacht. De regering wil bijvoor
beeld geen dienstplicht voor
meisjes en maakt wat dat betreft
een voorbehoud op het VN-ver-
drag. De raad wil ook niet zonder
meer die dienstplicht, maar het
argument dat dienstplicht voor
meisjes „onaanvaardbaar" is
nietszeggend.
Handhaven van het verschil in
leeftijdsgrens waarop jongens en
meisjes mogen trouwen, acht de
raad niet nodig. Jongens mogen
vanaf hun achttiende trouwen,
UTRECHT (ANP) - De provincie
Utrecht heeft 10 tot 13 miljoen
gulden nodig voor het opruimen
van alle bodemverontreinigin
gen die dit jaar op haar prioritei
tenlijst staan.
Bovenaan de lijst staat volgens de
provincie het schoonmaken van
het terrein van de voormalige
gasfabriek in IJsselstein, waar
het nabije waterwingebied wordt
bedreigd en waarvoor één mil
joen gulden nodig is. Verreweg
het grootste deel van de schoon-
meisjes al vanaf hun zestiende.
Handhaven van de bepaling dat
een vrouw beneden 52 jaar niet
mag hertrouwen na de dood van
haar echtgenoot tenzij ze kan
aantonen dat ze binnen 306 da
gen na diens overlijden niet
zwanger was, vindt de raad ook
onnodig. De bepaling is er om de
rechten van het nog ongeboren
kind te behartigen. Dat kan ook
wel op een andere manier dan
zo'n rechtstreeks trouwverbod
aldus de raad in zijn advies.
maakkosten (7 tot 10 miljoen gul
den) gaat naar het Griflpark in He
stad Utrecht. Daar vormen de
resten van een oude gasfabriek
een bedreiging voor woning
bouw en parkaanleg.
Voor het schoonmaken van het Ha-
loa-terrein aan de Utrechtse
Gansstraat, waar de bouw van
zo'n 180 huizen door chemische
resten in de bodem onzeker is ge
worden. is ongeveer een miljoen
gulden uitgetrokken.
Door de zware regenval van de afgelopen weken schieten de paddestoe
len nu al uit de grond. De zesjarige Esther vond deze reuze-exemplaren in
het park bij de sportvelden "De Eendracht" in Amsterdam. De herfst be
gint dit jaar wel heel erg vroeg.
BONN (ANP) - De raad van eco
nomische adviseurs van de West
duitse regering heeft op eigen
initiatief een speciaal rapport
over het economisch en financië
le beleid van de overheid en de
krapgeldpolitiek van de Bundes
bank opgesteld waarover maan
dag een en ander is bekendge
maakt. De Vijf Wijzen, zoals de
raad wordt genoemd, zyn het op
diverse punten niet eens met het
huidige beleid Het is hun eerste
speciale rapport sinds 1977 Ge
woonlijk volstaat de raad met de
uitgifte van een jaaroverzicht te
gen het einde van het jaar
Onder de huidige omstandigheden
kan er volgens de Vijf Wijzen
geen sprake zyn van een snel
herstel van de conjunctuur in de
Bondsrepubliek. Van de buiten
landse conjunctuur behoeft naar
hun mening voorlopig geen posi
tievc invloed op de bedrijvigheid
te worden verwacht en van een
opleving van de binnenlandse
vraag komt gezien de hoge rente
voet en de stijging van de pryzen
evenmin iets terecht.
In het rapport staat dat een duide
lijke voorwaarde voor een ople
ving van de investeringen een
daling van de kosten van het be
dnjfsleven is. vooral nu er weinig
ruimte is voor prijsverhogingen
Verlagingen van de rentelasten
en matiging bij de looneisen wor
den van groot belang geacht La
ge rentetarieven zijn volgens de
raad vooral nodig met het oog op
investeringen in voorraden en
bouwprojecten. De Vyf Wyzcn
hebben kr\tiek op het feit dat
maatregelen die deze ontwikke
lingen bevorderen tot dusver zijn
uitgebleven.
Volgens de Oeso is West-Duitsland
één van de landen waar een her
stel van de economische bedrij
vigheid dit jaar mogelijk en wen
selijk is Dit staat in het jaarlijkse
overzicht van de economische
ontwikkeling in de Bondsrepu
bliek van deze Organisatie voor
Economische Samenwerking en
Ontwikkeling. De economische
deskundigen van de organisatie
in Parys wijzen erop dat de infla
tie in West-Duitsland lager is dan
in de meeste andere landen en
dat er voor de komende achttien
maanden op een verder afne
ming wordt gerekend.
Zoals verleden jaar om deze tijd al
werd verwacht is de economi
sche bedrijvigheid in de Bonds
republiek in 1980 sterk afgeno-
Voor dit jaar behoeft nau
welijks op enige verbetering te
worden gerekend en zelfs als er
volgend jaar een herstel intreedt
zal dat toch niet van dien aard
zijn dat de werkloosheid er be-
langruk door zal afnemen De
OESO realiseert zich weliswaar
dat de economische ontwikke
lingen in het buitenland daar
voor een deel debet aan zun maar
komt toch tot de conclusie dat
het economische beleid van de
Westduitse regering onder de
huidige omstandigheden nog te
zeer op beperking van de bedrij
vighcid is gericht.
