Banken lokken het
publiek met kunst
ll
DE GROENE MASKERS
ZATERDAG 4 JULI 1981
DEN HAAG (GPD) - Zal het
ooit zo ver komen dat het
dienstbetoon van onze
bankinstellingen zich gaat
uitstrekken tot de bevredi
ging van onze culturele be
hoeften? Daar ziet het
vooralsnog niet naar uit.
De praktische problemen
zouden nogal groot zijn:
wat moet men aan met een
kudde kunstliefhebbers in
een tot tentoonstellings
ruimte omgetoverde ont
vangsthal van een bank
die daar niet op berekend
is. De vaste cliënt zou door
de drukte zijn honderdje
niet eens meer kunnen op
nemen.
En toch leert een simpel onder
zoekje dat er door bankinstellin
gen heel wat op het gebied van
kunst en cultuur ondernomen
wordt. In sommige gevallen zijn
er speciale mensen voor aange
steld die zich met niets anders be
zighouden. Wat beweegt de ban
ken? Met welk doel sloven zij zich
uit voor een plaatselijke kunste
naar? Wat is het effect van het
sponsoren van een klassiek con
cert? Waarom biedt een bank een
gemeentebestuur een kunstwerk
aan ter gelegenheid van de ope
ning van een nieuwe vestigin-
g?
„Vermenselijking" van het harde
zakengelaat van de onderne
ming. zo luidt soms het ant
woord. Een andere keer wordt ge
zegd: het is belangrijk dat cliën
ten in een prettige sfeer worden
ontvangen. Hoe dan ook: zonder
dat musea en galeries serieuze
concurrentie behoeven te vrezen
van „kunst in de bank", valt het
op hoezeer banken in ons land ac
tief zijp op cultureel terrein.
Een nog niet eerder vertoonde ui
ting daarvan is de expositie van
een collectie van de befaamde
schilder Kees Maks in het on
langs gereedgekomen nieuwe
pand van Staal Bankiers in Den
Haag. Geen opkomend lokaal ta
lent deze keer, maar een ver
maard kunstenaar, voor wie
plaats is ingeruimd in de fraai in
art déco-stijl gerestaureerde toe
gangshal tot de selecte bank,
waar slechts fluisterend over fi
nanciële zaken wordt gesproken.
De collectie is gehuurd van
kunsthandel P. B. van Voorst van
Beest en galerie Siau. De waarde
van de doeken die er hangen va
rieert van 19.000 gulden voor „Ju
dith en Holofernes" tot 250.000
gulden voor „Zomernamiddag".
Wat het verband is tussen Staal
Bankiers en Kees Maks? Direc
teur drs. A. J. H. Jongbloed gaf bij
de opening van de tentoonstel
ling het antwoord. „Kunst moet
een functie hebben", zo zei hij.
En: „Kunst mag niet opgesloten
worden in een museum". Wat me
neer Jongbloed daarmee bedoel
de wordt door zijn medewerker
T. B. Louwerens (hoofd produkt-
ontwikkeling) uitgelegd.
„Wie gaan er nu eigenlijk naar mu
sea? Dat zijn alleen de ware
kunstminnaars. Voor andere
mensen is de drempel toch nog
steeds te hoog? Neem mijzelf:
wanneer ben ik voor het laatst
naar Boymans van Beuningen
geweest? Je komt er niet meer
toe. Het bankgebouw is een ruim
te waar mensen geen drempel
vrees voor hebben. Welnu, maak
daar dan gebruik van en laat je
klanten iets zien van onze kunst
schatten. Wat ligt er niet allemaal
opgestapeld in de kelders
CRM? Dat moet uitgestald
den in ruimten waar veel i
komen". Aldus de heer Louwe
rens.
Aankleden
De bedoeling is dat Staal Bankiers
permanent werk van grote schil
ders en beeldhouwers gaat expo
seren. In het oude gebouw was
daar geen geschikte ruimte voor,
de nieuwe hal daarentegen is er
voor gemaakt. Maar de tentoon
gestelde kunstwerken moeten
natuurlijk wel passen in de art dé-
co-sfeer. Louwerens zegt: „Be
paalde moderne kunst of zeer ou
de meesters zouden misschien
niet geschikt zijn. Nou ja, dan
zouden we ze ook niet ophangen.
Primair gaat het ons om het aank
leden van onze bank en om de
relatie kunst-cliënt. De sfeer
moet plezierig zijn. Daar zijn wij
wel in geslaagd".
De heer D. J. van Dissel, hoofd pu
blic relations van de Algemene
Bank Nederland, wint er even
min doekjes omheen: „Kunst is
voor ons een middel om mensen
binnen de kantoren te krijgen. Je
zou ook een beroemde voetballer
kannen contracteren, maar dat
doen we dan niet. Bij openingen
van nieuwe filialen bieden we ge
meenten dikwijls een kunstwerk
aan. Dat is echt niet altijd traditio
nele, maar ook vaak moderne en
abstracte kunst".
Lokale kunstenaars mogen in
nieuw te openen kantoren expo
seren van de ABN. In het Amster
damse hoofdkantoor wordt wel
eens een grotere tentoonstelling
gehouden (begin 1980 over Ja
pan). De permanente exposities
in de vitrines van de ABN in de
Vijzelstraat, die tot stand komen
„i** «!fl
Zelfportret van Kees Maks als trekker bij Staal Bankiers.
in samenwerking met de Stich
ting Beeldende Kunst Amster
dam, zijn nogal eens het mikpunt
van relschoppers tijdens demon
straties. Van Dissel: „Er wordt
veel gestolen en kapot gemaakt.
We zijn overgegaan op een ander,
steviger materiaal".
Relatiegeschenk
Als relatiegeschenk mag de ABN
haar cliënten graag een grammo
foonplaat met muziek van het
Concertgebouworkest aanbie
den. In ruil daarvoor betaalt de
bank de kosten van een tournee
van het orkest, bijvoorbeeld naar
Japan of Zuid-Amerika. Sponso
ren van kunst heet dat. „Daar zijn
we voorzichtig mee, zelfs als de
mogelijkheden voor sponsoring
zouden worden uitgebreid.
Kunst is toch nog altijd een élitai-
re zaak en je moet niet te veel af
standelijkheid met je cliënten
scheppen. Nee, we lopen niet zo
hard. We moeten geen kampioen
van de kunstsponsoring worden.
We moeten die zaken niet zo eta
leren, zoals dat bijvoorbeeld bij
Belgische banken gebeurt die ko
lossale kunstcollecties in eigen
dom hebben".
De Westland-Utrecht Hypotheek
bank in Amsterdam heeft haar ei
gen galerie aan het Rokin na de
laatste hoofdstedelijke rellen
maar gesloten. Nicolette Viëtor,
p.r.-medewerkster, zegt: „De
zaak was dusdanig beschadigd
dat we van deze expositiemoge
lijkheid maar afzien".
Aan kunstsponsoring doet deze
bank veel. Op het lijstje staan on
der meer: het koor van het Con
certgebouworkest, het Neder
lands Kamerkoor, het Glinka-
kwartet. Ook op andere manieren
steunt de bank kunstactiviteiten.
De filosofie achter deze betrok
kenheid? Verbreiding en verbe
tering van de naam? Reclame?
„Dat mag niet verwaarloosd wor
den", zegt Nicolette Viëtor diplo
matiek. „De naam op het pro
grammablad, zo in de trant van:
mede mogelijk gemaakt door-
Concerten
De activiteiten van de Nederlandse
Middenstandsbank zijn mini
maal, zegt p.r.-man Polak. Vorig
jaar zijn er concerten gesponsord,
van het Paganini-ensemble on
der meer. Dit jaar wordt er in sa
menwerking met de Rijksacade
mie voor Beeldende Kunsten
eveneens een aantal concerten fi
nancieel gesteund. Er worden
ook wel lokale exposities van
plaatselijk bekende kunstenaars
gehouden: in Tilburg, Beverwijk
en Culemborg. „Onder de huidi
ge economische omstandighe
den gaan wij het sponsoren zelfs
wat terugdraaien".
Michiel Joolen, marketing mana
ger van de Amsterdamse vesti
ging van de Banque de Paris et
des Pays-Bas, vindt niet dat de
activiteiten van zijn onderne
ming op het gebied van de cul
tuur élitair zijn. „Maar je bent en
blijft in de eerste plaats een bank
onderneming. Het aankopen en
ondersteunen van kunst moet na
tuurlijk verantwoord gebeuren
en in de juiste verhouding staan
tot de hoofdtaak van de instel
ling. Wij halen wel buitenlandse
toneelgezelschappen zoals The
Old Vic en The Young Vic hier
naartoe. Bovendien houden we
geregeld exposities. In Enschede
hadden we kortgeleden werk ten
toongesteld van Arthur Sylvain,
een Belgische naieve kunstenaar.
De keuze hangt vaak samen'met
de belangstelling van de plaatse
lijke directeur".
Aankopen
De AMRO-bank heeft zelfs de be
schikking over een AMRO-
kunststichting, nog in het leven
geroepen door meneer Van den
Brink, „die zelf een groot kunst
liefhebber was", deelt Bernadina
Ideler, procuratiehouder niet
zonder trots mee. Buitenstaan
ders adviseren over het aankopen
van kunst, meestal moderne
kunst van Nederlanders. In de
tien vitrines van de bank op de
hoek van het Rembrandtplein en
de Utrechtsestraat in Amsterdam
wisselen de exposities van mo
derne kunst elkaar om de zes we
ken af. Geregeld worden in de bij
kantoren in het land tentoonstel
lingen gehouden. Aan het spon
soren van kunst doet de AMRO
niets.
De door AMRO aangekochte kunst
ten behoeve van het personeel
wordt aanvankelijk in toonka-
mers neergezet, alwaar delegaties
van nieuwe kantoren bekijken en
beslissen wat er aan de wand
moet komen. Er zijn bijna 900
AMRO-vestigingen in het land.
.Alvorens je daarvan de wanden
van kunst voorzien hebt, dan
moet er zoals u zult begrijpen
heel wat gebeuren".
Ook de andere bankinstellingen
hebben voor de aankleding van
de werkruimten van het perso
neel nogal wat over. Meestal zijn
er speciale commissies voor in
het leven geroepen. De collecties
rouleren tussen de verschillende
filialen. De eenvoudige kalender
van de concurrentie of de eigen
bank wordt niet meer gepikt.
Rode kruis
De RABO-bank sponsort eigen zg.
„Prom"-concerten in de populai-
r-klassieke sfeer naar Engels
voorbeeld. „We doen dat met vijf
symfonie-orkesten en een aantal
bekende artiesten zoals Liesbeth
List en Louis van Dijk", zegt Mar
tina Braggaar van de afdeling re
presentatie en evenementen van
de Utrechtse bankonderneming.
„Het doel is tweeledig: we willen
de muziek naar de mensen toe
brengen en een deel van de op-
brengstjgaat naar plaatseli ke af
delingen van het Rode Krui-
Ze maakt er overigens geen geheim
van dat het ook om de naam van
de bank gaat en het steunen van
kunst relatie-bevestigend"
werkt. De betrokkenheid van de
RABO bij kunst en cultuur loopt
in bedragen die de ton te boven
gaan. Bij andere banken gaat het
veelal om soortgelijke bedragen
of anders „tienduizenden". Soms
ook wordt er liever geen melding
van gemaakt
De overheid is niet zo gelukkig met
kunstsponsoring, omdat de bij
dragen toch altijd een „druppel
op de gloeiende plaat" blijven.
Bovendien hebben diezelfde
overheid en in het algemeen de
kunstwereld het niet zo op het ni
vellerend werkende „handje
plak" met het bedrijfsleven.
Toch, als de mogelijkheden ver
groot zouden worden, zou de RA
BO meer aan cultuursponsoring
doen, „omdat het bij ons fondsen-
beleid past".
Appel
Ten slotte aan de informanten de
vraag wat interessanter is: je geld
beleggen in een Appel van 2 ton
of hetzelfde bedrag investeren bij
een bank? In de meeste gevallen
wordt er geantwoord dat die
vraag niet relevant is. Het is maar
net wat de klant wil. Hoe ziet zijn
„inkomensplaatje" eruit? Is hij
kunstkenner c.q. -liefhebber? Wil
hij geld op korte of langere ter
mijn? Maar na verloop van tijd
geven toch ook de bankiers toe:
investeren in kunst is een goede
belegging. Dat weet ook Salvador
Dali: voor zijn Apotheose van de
Dollar, een wandschildering in
het hoofdkantoor van de Bank of
America, kreeg hij ooit één mil
joen dollar.
PETER HUYSMAN
AP f HOE i/JBBT ||c
AJOU H£T~ \/EP-$CHlLrU&
LIEFDE 2. SynPATHIE'
ALS JS l/AM EEA) VROOlfl MOtJpr)
waalde JE TvM/-
peaj eeaj c.tix KAtiWpun uir
H£VZ YAAZ. Ac J JB waa£
tltmpfrrme.ll waidt" stop ue
het se outsr
Z2J
-TIC "O r
ja? s
Geduld, Fred - t is
enkel c^uitqelateri
jgugol, neetjg.'
kalm' tergeet niet datjaielf-
ook jong bent geweest
/M Haar ik heb1"
me tost nooit zo
gsdragen'
De belevenissen van Jommeke
Enkele hoofdpunten
uit het nieuws. De
Groene Maskers zijn
weer in aktie...
norm ANDISCHE
TUINBONEN
rept Dop 2 tuinbo-
Agenda
Leidse bioscopen
CAMERA. "Ordinary paople", da. 19.00
en 21.15 uur, al
Kindermatinee: "Tom en Jerry 4", za 11
m woe 14.30 uur.
LIDO 1: "For your Eyes only", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur. Zo. 14.30, 16.45, 19.00
en 21.15 uur, 12 jr.
LIDO 2: "For your eyes only", da. 14.30,
19.00.en 21.15 uur. Zo, 14.30, 16.45, 19.00
en 21.15 uur, 12 jr.
LIDO 3: "Platvoet", da. 14.30. 19.00 en
21.15 uur. Zo. 14.30, 16.45, 19.00 en 21.15
uur, 12 jr.
LIDO 4: "Soldaat Benjamin", da 14.30,
19.00 en 21.15 uur. Zo. 14.30, 16.45, 19.00
en 21.15 uur, al.
STUDIO: "The holy grail", da. 19.00 en
21.15 uur, al.
Kindermatinee: "Dumbo" da. 14.30
uur. Zo. 14.30 en 16.45 uur.
TRIANON: "A change of seasons", da.
14.30,19.00 en 21.15 uur. Zo. 14.30, 16.30,
19.00 en 21.15 uur, al.
REX: "Deep rub", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur. Zo. 14.15, 16.30, 19.00 en 21.15
uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Joy, de porno
poes", za. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "For your eyes only", da. 13.30,
18.30 en 21.15 uur. Zo. 13.15, 16 00, 18 30
en 21.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Take a hard ride"
za 24.00 uur. 16 jr.
EURO 2: "For your eyes only", da. 13.30
1830 en 21.15 uur. Zo. 13.15," 16.00, 18.30
en 21.15 uur.
Nachtvoorstelling: "For your eyes on
ly", za. 24.00 uur. 16 jr.
EURO 3: "Buddy goes west", da. 13.45,
1845 en 21.30 uur. Zo. 13.45, 16.15, 18.45
en 21.30 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Five for hell", za.
24.00 uur, 16 jr.
Zo 16.30, 19 00 en 21.30 i
Kindermatinee "Dunderklumpen",
t/m woe 14.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Moll Flanders".
24.0 uur, 16 jr
Bioscoop Voorschoten
21.15; zo 20.45, ma en di 20.15 t
Kindermatinee "De kat van de melk
weg (Walt Disney)", za t/m woe 14.00
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
terdag 13.00 uur Ehsabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13 45-14 30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19 00 uur (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Sportmedisch Advies Centrum; blessu
respreekuur: Elisabethziekenhuis, Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
Ton Menkenhal - tentoonstelling Air-
rail, t/m 16/8, geopend van 10-18 uur,
zon- en feestdagen van 12-18 uur
Rijksmuseum voor Volkenkunde,
Steenstraat 1, t/m 3/1 '82. "Indianen van
Mexico, Azteken in 't Verleden, Nahuas
van Heden, geopend ma t/m za 10-17
uur; zo- en feestdagen 13-17 uur.
Art Tea House Oude Rijn - expositie
van Doris Groeneveld zeefdrukken, Ma-
riet Schedler keramiek.
Stille Mare 4. tel. 146330, van 7/6 t/m 15/
7, geopend van 10-18 uur, zondag van
11-17 uur.
Kraamafdeling: dag van 11.15-12 00u
(alleen voor echtgenoot) en v
18.30-19.30 uur Babyshow laatste kw<
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag.
C'.C.U (hart be waking), dag van
14.15-14.45 en 19.00-19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volat
Elke da£
14 15-15 00 uur
18.30-19 30 uur
Avond bezoekuur afdeling Verloskunde
18.00-19 00 uur
Praematurenafdeling dagelijks van
14.30-14.45 uur en van 18.30-18 45 uur.
•erst rekken
Bezoektijden Ktnderkhniek
Dagelyk s
15.00-15.45 uur
18 30-1900 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15 00 uur"
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11 -11.30
13 30-14 15 en 18 30-19 30 uur 3e klas
13 30-14 15 en 18 30-19 30 uur Kraamaf-
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou-
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg-
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
tol (020-175000)
Centrale Bibliotheek - Nieuwstraat,
tentoonstelling ter nagedachtenis aan
de Leiderdorpse architect Piet van der
Sterre; tot 1 september te bezichtigen
d'Ouwe Vest - Oude Vest 81, fototen
toonstelling "Performance", foto's van
Annelies Braker en Wim Lamboo, van
22/6 t/m 22/7 vanaf 16.00 uur.
Hortus Botanicus - Oranjerie, ingang
Rapenburg 73, tot 28/9, tentoonstelling
'Bomen, Beesten. Hout', geopend van
ma t/m za van 10 tot 16.30 uur en zo van
12.30 tot 15.30 uur
Wassenaar - Au berge de Kievit Stoep-
laan 27, expositie van veelkleurige tex
tiele figuren, vervaardigd door de kun-
Kea Tan uit Den Haag, van 21/6
i 13/8.
c(&udc 1 lieuws
In het gebouw, waar het En-
gelsche Lagerhuis vergadert, is
een proefneming herhaald met
electrisch licht. Er was thans
ook gezorgd voor verlichting
onder de gaanderijen, waarbij
het Swann-stelsel gexwlgd was.
Boven in de zaal waren twaalf
lampen volgens het Brush-stel-
sel aangebracht. Over het ge
heel was de zaal nu uitstekend
verlicht, maar een geknap. dat
zich van tijd tot tijd deed hoo-
ren, veroorzaakte zichtbaar
eenigen schrik onder de leden,
die zich over het algemeen met
den uitslag der proefneming
niet zeer ingenomen toonden.
De heer W F Mondriaan,
oud-ingenieur der Ned. Indi
sche spoorwegmaatschappij en
thans leeraar in hel stoomwe
zen aan de Ambachtsschool te
Rotterdam, heeft een langdurig
onderhoud gehad met den bur
gemeester aldaar, om dezen een
plan te ontvouu>en tot openbare
verlichting der stad door mid
del van electriciteit, waarbij eb
en vloed der Maas als kracht-
voortbrenging zullen dienen.
De burgemeester noodigde den
heer Mondriaan uit het plan
schriftelijk tn bijzonderheden
te willen uiteenzetten en aan
den raad m te zenden.
Vijftig jaar geleden
- Bij het Zwitsersche dorpje
Maienfeld in Graubunden ls
een kudde schapen door een
woedenden hond over een berg
kam gedreven, waardoor twee
honderd schapen in een diepen
afgrond storten en verpletterd
werden
- In het ghetto van Saloniki
zijn tweehonderd kleine houten
huisjes door een woedende me
nigte in brand gestoken, waar
door 250 Joodse gezinnen dak
loos zijn geworden Het platge
brande stadsgedeelte is thans
door troepen afgezet om ver
dere ongeregeldheden te voor
komen. Reeds eenige dagen wa
ren in Saloniki antisemitische
relletjes gaande, welke evenwel
niet een dusdanig ernstige uit
barsting deden vermoeden
