Spelletjes
voor de
vakantie
v -
De eerste plastic eeuw
Thrillers schrijven vakwerk...
Tussen liefde en genot
vv
•Lhr V
A
M
Expositie in Haags Gemeentemuseum
Geen gewrik
meer aan
vaste over
schrijving
van de giro
'Dorpelingen van Innocenti": bloedarm
Vakantie
"De pornograaf" van John McGahern
Avonturen van Joost: aardig maar met mate
IAANDAG 29 JUNI 1981
N*J«r.r»g voofrtrvQMvvg.
krulling of -splitting
m$x verplichting tot
itoppen
10
Het voordeel van kaartspelletjes
p reis is, dat je de kaarten op zak,
p een tas of hoekje van de koffer
emakkelijk mee kunt nemen. Heel
terzaam is "het verkeer en ik spel"
paarbij de afgebeelde verkeersbor-
Ien corresponderen met getekende
erkeerssituaties.
Het hoeft helemaal geen „verregen
de" vakantie te zijn om, zowel on
derweg als op de vakantiebe
stemming zelf, veel plezier te
hebben van allerlei leuke gezel
schapsspelletjes. En de motivatie
om, met het hele gezin, gezellig
een spel te spelen, hoeft ook niets
met verveling te maken te heb
ben. Integendeel, de saamhorig
heid krijgt tijdens de jaarlijkse
vakantiereis een extra impul-
De grootste „spellenmaker" van
Nederland heeft speciaal voor de
vakantieperiode een lijstje sa
mengesteld van gezelschapsspe
len, waarbij vooral ook de „bezig-
houders voor onderweg" aan
dacht kregen.
o is er een „algemene set", ge
schikt voor groot en klein. Fair
Pla v eeheten, waarmee een ontel-
- Het Belgische "verboden spel" dankt zijn naam aan het feit dat dit
tpannende en snelle winst of verliesgevend gokspelletje vroeger in het
ipenbaar verboden was. Jumbo heeft het heel authentiek nagebootst met
achterkant van (namaak) zeildoek, zoals dat op de tafeltjes in de
3elgische cafeetjes lag. Als de gendarmerie onverhoeds binnenviel kon het
jordje snel worden omgedraaid zodat het niet te onderscheiden was van
iet tafelkleed.
baar aantal gokspelletjes kan
worden gespeeld. Gecombineer
de dozen met de spullen voor
dammen, ganzeborden, match
point, mens-erger-je-niet, scha
ken, script-o-gram. tric-trac en
stratego zijn in diverse uitvoerin
gen verkrijgbaar. Daarnaast ook
los, en vele ervan ook in mini-
uitvoering, die op de achterbank
van de auto of in de krappe zetels
van het vliegtuig zo handig zijn.
Kinderen zullen plezier hebben
van „Pesten met Donald Duck"
waarbij de „plaatjes" uit het ge
wone kaartspel vervangen zijn
door de vertrouwde Disney-
fïguren.
Speciaal voor de per vliegtuig rei
zende gezinnen is het spel Jumbo
Jet erg onderhoudend. Ook leer
zaam. want het is geënt op al die
interessante feitelijkheden die
met het reizen per vliegtuig sa
menhangen. Het kan alleen niet
in het vliegtuig zelf gespeeld wor
den; wèl het KLM-kwartet, dat
ook de eigenschap heeft allerlei
bij het vliegreizen opkomende
vragen te beantwoorden.
Voor wie per auto op vakantie gaat
is het spel „Het verkeer en ik" een
educatief spelletje. Het houdt de
meereizende kinderen lange tijd
stil en ze steken er nog heel wat
van op ook.
Dan is er nog het tweetalige Benlu-
x-kwartetspel waarin allerlei
aardrijkskundige wetenswaar
digheden in spelvorm „verpakt"
zijn. En tenslotte is „Tabou" in
een nieuwe, maar erg authentie
ke versie als „Het verboden spel"
verkrijgbaar. Het was vroeger in
België inderdaad (in het open
baar) verboden
Het aardige van al die spellen is dat
je er geen kapitalen voor hoefl uit
te geven. Voor een paar tientjes is
iedereen de hele vakantie
„zoet"... en daarna is het voor
thuis ook nog leuk.
■-A.*
f
Nog tot en met 9 augustus is in het
Haagse gemeentemuseum (Stad
houderslaan 41) een tentoonstel
ling te zien die „De eerste plastic
eeuw" heet. Het is een verzame
ling van uit kunststoffen vervaar
digde voorwerpen waarvan wede
meeste uit het dagelijks leven
kennen. Het mag dan op het eer
ste gezicht weinig boeiend lijken
om naar een verzameling „plastic
dingen" te gaan kijken, wie de
moeite neemt er eens een oog aan
te wagen, kan tot verrassende
ontdekkingen komen.
.Plastic", een thans niet meer uit
onze samenleving weg te denken
materiaal, heeft de naam een pas
in de naoorlogse jaren ontwikkel
de grondstof te zijn. Dat klopt
niet helemaal..., of liever: hele
maal niet. Want al zo'n anderhal
ve eeuw geleden werden de eer
ste stappen gezet op de weg naar
de fabricage van synthetisch sa
mengestelde grondstoffen. Niet
te geloven, maar waar: melamine-
formaldehyde (van de bekende
Hard plastics zoals formica) werd
in 1834 ontdekt, polyvinylchlori-
de stamt uit 1835, polyester werd
voor het eerst gemaakt in
1847!
Industriële toepassingen hebben
uiteraard lang op zich laten wach
ten. vandaar dat we denken dat
plastics nog zo jong zgn. Dat ze
een veel langere historie hebben,
is een van de dingen waarmee je
in die tentoonstelling geconfron
teerd wordt. Maar er is uiteraard
nog veel meer boeiend in te ont
dekken.
Een 40 pagina's tellende catalogus,
die ter gelegenheid van deze ten
toonstelling is uitgegeven, ver
dient de kwalificatie van „be
knopt maar uitstekend gedocu
menteerd stukje historie van de
kunststof Daar staan werkelijk
ongelofelijke feiten in.
De Postgiro is voornemens om
voortaan niet meer. zoals nu nog
gebeurt, de hand te lichten met
de bed ragen van periodieke over
schrijvingen van rekeningen van
particulieren.
De hand gelicht
Met dat „vaste" van die opdrachten
is de Girodienst inde loop der tijd
de hand gaan lichten. Zij gaf de
genen naar wie het geld toe
moest, vaak gelegenheid zelf te
zeggen met hoeveel de bedragen
moesten worden opgetrokken,
als het om een algemene verho
ging 0a$
Een aardige service, zo op het eer
ste gezicht. Zo hoefde niemand
speciaal een nieuwe opdracht
kaart in te sturen als zijn huur of
verzekering duurder werd
Maar het was niet in de haak Want
de rekeninghouder, die bewust
had gekozen vooreen bepaald be
drag. zag nu een hoger bedrag
van zijn rekening af gaan En hij
moet maar zien dat hij dat terug
kreeg als hij toevallig in conflict
lag met zijn huisbaas of verzeke-
Tegen deze „service" van de Giro
dienst is in de afgelopen jaren bg
herhaling geprotesteerd
Nog een
paar maanden
De Girodienst heeft nu aangekon
digd dat men binnen enkele
maanden een streep zal zetten on
der dit soort veranderingen in de
vaste bedragen van periodieke
overschrijvingen. Men zegt deze
maanden nodig te hebben om alle
betrokken geldinners op de
hoogte te stellen.
Alleen voor betaling van abonne
menten kan er in de toekomst
nog een bedrag van een p o wor
den verhoogd, maar dan alleen
als de particulier zich meteen al
akkoord verklaart met dit soort
soepelheid in de uitvoering van
betalingsopdracht. Er komen
hiervoor nieuwe kaarten.
Voor de rest. zo zegt de Girodienst,
kunnen p.o.-bedragen voortaan
nog slechts worde n gewijzigd op
verzoek van de betaler zelf.
Ia het liberale Tweede-Kamerlid
Theo Joekes is ook een andere
parlementariër zich te buiten ge
gaan aan het schrijven van een
thriller, namelijk de socialist Ed
van Thijn.
Jet de journalist Peter Brusse
(NOS-correspondent in Londen)
heeft hij over dit glibberige pad
gezwalkt. Een tocht die de zoge
naamde zomerthriller "De dor
pelingen van Innocenti" heeft
opgeleverd.
e namen van het tweetal auteurs
staan in zulke gevallen altijd
borg voor de (on)nodige voorpu-
bliciteit. In een weekblad heb ik
kunnen lezen dat het schrijvende
duo soms de vakantie door
brengt tussen vele andere Neder
landers in een Noorditaliaans
bergdorpje, dat onder de invloed
van die Hollandse invasie behal
ve zijn oorspronkelijke contou
ren niet zo bar veel Italiaans
meer heeft.
Natuurlijk zegt het tweetal dan iets
in de geest van "elke gelijkenis
berust op toeval maar de scri
bent in het weekblad trapte daar
niet zonder meer in. Want tussen
de bloedarme grapjes en het
bloedrijke geweld zou die (uit
het verhaal) best eens die (in
werkelijkheid) kunnen zijn.
Een aardige quiz: wie is wie? Maar
voor een ergens boeiende of toch
minimaal goed leesbare thriller
verlang ik toch wat meer dan
zo'n literair spelletje dat het ni
veau van tussen-de-schuifdeuren
nauwelijks te boven gaat.
Moord, gijzeling, terreur, heroïne
handel eri meer modern geweld
op één hoop gegooid. Dat over
gieten met een flinke emmer
Baghwan-kritiek. En dan aanste
ken met rijkdom-verkettering.
Dat garandeert nog geen verteer
baar verhaal. Zelfs niet als de
pen in zelfverloochening is ge
doopt.
"De dorpelingen van Innocenti".
door Peter Brusse en Ed van
Thijn, verschenen bij uitgeverij
Van Gennep 14.50).
Pim Hofdorp heeft in het verleden
meermalen Haagse misdaadro
mans het licht laten zien. Nu is
hij in dezelfde sfeer met een aan
tal korte verhalen op de proppen
gekomen. Opnieuw gesitueerd
rondom de smetteloze en schier
onfeilbare commissaris Arem-
berg.
Ongetwijfeld een erg aardige en
knappe man maar af en toe zou
ik best eens een menselijk
kreukje willen ontdekken in dat
strakke politiepantser. En Pim
Hofdorp - journalist van het fic
tieve weekblad "De Nieuwe Hof
stad" - zit maar aan zijn voeten
(figuurlijk natuurlijk) om als bio
graaf alles uit de eerste hand te
horen.
En dan rollen uit die Haagse mond
verhalen in de lijn van Agatha
Christie, Ngaio Marsh en andere
vertegenwoordigers van het de
gelijke lijnrechte politiewerk. Je
kan dat het beste merken als
Asemberg door zijn speurarbeid
in de buurt van de pornografie
NVjIjz mn Udschrift 5a
bru/ten ost °'-s
9&r\jik.ev
Ed van Thijn: tussen de schuifdeuren.
komt. Daar heeft de biograaf
nogal wat moeite mee
Dat impliceert al dat Hofdorp niet
in alle verhalen even sterk naar
voren komt. Dat kan men ook
niet verwachten. Maar er zitten
ijzersterke tussen. En die maken
het geheel goed.
"Als eenden in de Hofvijver", kor
te misdaadverhalen door Pim
Hofdorp, verschenen bij Omni-
boek in Den Haag.
Tenslotte de derde thriller van va
derlandse bodem: "Een samurai
in Rotterdam" door Jacques
Post Net als destijds bij "Leer
om leer" is dit geen misdaadver
haal volgens het geijkte patroon.
In dat opzicht staat Posts thriller
lijnrecht tegenover de hierboven
genoemde verhalen van Hol
dorp Is diens hoofdfiguur een
onkreukbare commissaris, in
Posts verhaal duikt het nogal du
bieuze duo Max Maalbeek op
nieuw als speurneuzen op. Maal
beek is dan wel een ex-politie-
man, maar een beetje beduimeld,
om het zacht te zeggen.
Het bezwaar dat ik tegen het vorige
boek van Jacques Post had geldt
onverkort ook voor deze "Samu
rai" Het verhaal is nogal inge
wikkeld Na zo'n kleine honderd
pagina's had ik nog maai weinig
notie wat ik eigenlijk had te vei
wachten. Daarna werden de ver
bindingsdraden tussen de ver
schalende fragmenten wat dui-
delijker, maar het bleef gecom
pliceerd
Nu is dat op zichzelf geen dood
wond mits de auteur maar een
heel heldere verteltrant in huis
heeft. En die heb ik bij Jacques
Post vergeefs gezocht.
"Een samurai in Rotterdam" door
Jacques Post, verschenen bij
Uitgeverij Veen in Utrecht
16.90).
KOOS POST
'De pornograaf*.... Wie zoals de Ier
se schrijver John McGahern zgn
roman deze titel meegeeft, prik
kelt natuurlijk wèl de nieuwsgie
righeid. De tekst op de omslag
doet even het ergste vermoeden
het gaat over 'een moeizame rela
tie'. Wat de liefde betreft is het
kommer en kwel in vele romans
en nu opnieuw geconfronteerd
worden met beschreven onver
mogen tot een duurzame verhou
ding is geen vrolijk vooruitzicht.
Toch is McGaherns roman niet
alleen het simpele verslag van
een mislukte relatie. Er spreekt
een doordachte levensfilosofie
uit, die meer is dan een indivi
duele ervaring en bij de lezer een
schok van herkenning teweeg
brengt.
Hoofdpersoon is de pornograaf,
een 30-jarige anonieme Ier.
schrgver van erotische feuille
tons en vrijgezel. Om sexueel aan
zijn trekken te komen versiert de
man in een dancing de 8 jaar ou
dere aantrekkelijke Josephine,
nog half en half maagd. Zg wordt
hevig verliefd op de schrijver,
terwijl hij slechts geïnteresseerd
is in bevrediging van zijn licha
melijke behoeften. TUSM n dl
man en vrouw ontstaat een we
derzijds spel van aantrekken en
afstoten dat door McGahern op
weergaloze wijze wordt beschre
ven. De pornograaf is bang zijn
vrijheid te verliezen en zich emo
tioneel te binden. 'Ik slaap graag
met je, ik ben graag bij je, maar
ik houd niet van je' antwoordt hg
zgn vriendin op de vraag wat zgn
gevoelens voor haar zijn. De
schrijver wil niet meer dan de tot
louter genot verschraalde erotiek
die hij in zijn verhalen weergeeft
zijn kolonel Grimshaw en Mavis
etaleren slechts stereotiepe se-
xuele hoogstandjes waarbg de
liefdesdaad gereduceerd wordt
tot geslachtsdaad.
Hoe meer de man zich distantieert,
bang de 'rekening van het genot'
te moeten betalen, des te sterker
dringt zijn inmiddels zwangere
vriendin zich op. In het puritein
se Ierland is abortus vrijwel on
mogelgk; trouwen is de meest
voor de hand liggende oplossing.
In gedachten heeft de vrouw al
les al bedisseld en geregeld, het
geen bij de schrijver het koude
zweet doet uitbreken. Dan geeft
McGahern het verhaal een wen
ding die op mij overkomt als een
zwaktebod. Hij voert als deus ex
machina een oude kennis van Jo
sephine ten tonele. Jonathan. di>
haar een baan en woning in Lon
den aanbiedt Jammer dat
McGahern de pornograaf op een
dergelgk gemakkelijk manier
'redt' Hoe de relatie zich verder
ontwikkelt dient hier onbespro
ken te blijven.
Een groot deel van de roman wordt
in beslag genomen door de 'gééf
je iets om me discussie tussen
de schrijver en zijn vriendin. In
deze dialogen krijgt McGaherns
pessimistische visie op de mens
en diens onvermogen tot intfcns
leven en aamenleven haarscherp
gestalte. Lange tijd heeft de
hoofdpersoon zich laten leiden'
door zgn gevoelens, maar na een
ongelukkige liefde, overheerst
de rede in zgn gedrag, bang als
hg is opnieuw gekwetst te wor
den Zgn vriendin Josephine
wordt van deze rationele hou
ding het slachtoffer Aan het
eind van het boek lijkt een kente
ring op til, maar het gevoel van
'hoe het nu verder moet' blgft
knagen, ook aan de lezer trou-
De roman is in zgn geheel te lang
dradig: het spanningsveld tussen
man en vrouw had McGahern
korter en bondiger kunnen uit-
wi rkt n Dg rol van do bijfiguren
zoals de aan kanker lgdendc tan
te van de pornograaf is niet hele
maal duidclgk Misschien dient
zg met haar onverwoestbare le
vensdrang en optimisme als te
genhanger van haar neef die niet
in staat is het levensspel van lief
de, haat en dood te aanvaarden.
'De pornograaf toont McGaherns
talent een invoelbaar sfeerbeeld
te schetsen van de Ierse samen Ie
ving. Karaktertekening, intnge
Tl .1.' I. lil.. ,1
ten grondslag ligt weet hg tot een
aangrijpend geheel te combine
ren 'De pornograaf is geen vol
maakte roman, maar wel een van
de beste boeken die dit jaar tot
nu toe zgn verschenen
De pornograaf. John McGahern,
vert. Maxim de Winter, uitg. Ar
beiderspers, f 35,-.
MARGOT KLOMPMAKER
De 11-jarige Joost is slim en sloom tegelijk Op
school is-ie de beste, zo goed zelfs, dat Karei
- die geen meester genoemd wil worden - er
eng van wordt. Wat meisjes betreft is Joost
een kruk Hij mist de nodige flair en branie
om indruk te maken. Volgens Karei - Joost
zegt liever 'mijnheer' - ligt het aan hemzelf
'jg denkt te veel na, je gebruikt je hersens te
veel, zo ben je geleerd en oud voor je van de
lagere school af bent'.
Onzin, meent Joost, hij hoeft nooit over iets na
te denken, zeker niet over zijn schoolwerk
Alleen piekert hij vaak over Ma rietje en haar
blonde vlecht. Helaas vindt Marictje Joost
maar 'een slome
Bij Evelientje valt Joost aanvankelijk al even
min in de smaak Dankzij ridder Lancelot
lijkt er iets moois op te bloeien, maar hun
tedere tète téte is maar van korte duur In
zomerkamp Zonneweelde beleeft Joost zgn
eerste succes, al kost het avontuurtje met
Riekje Joost achteraf wel een nat pak in het
zwembad.
Dat is in het kort de inhoud van Joost, of de
domme avonturen van een slim jongetje, ge
schreven door Peter van G< i
filosoof Niks is gewoon of vanzelfsprekend,
alles wordt aan een diepzinnige beschou
wingonderworpen. Dat levert soms waan
zinnige dialogen op.
Joost of de domme avonturen van een slim
jongetje is soms best leuk Maar je moet het
boek niet in één keer uit lezen, anders wordt
het vervelend Het eerste hoofdstuk van de
drie is het best geslaagd vlotte dialogen,
puntige grappen en grollen De overige twee
hoofstukken zijn te lang. kenmerken zich
door te weinig actie en te veel bespicgelin
gen (om niet te zeggen geouwehoer) van
Joost. De dialogen worden soms uitgerekt
als ware het kauwgom met oneindige elasti
citeit. Om de spanning vast te houden had
Peter van Gestel beter wat meer korte verha
len kunnen schrijven in plaats van zijn boek
op te splitsen in drie te lange gedeelten
Ik moet bekennen dat het lezen over Joost en
zijn avonturen in niet geringe mate werd ge
stimuleerd door de grandioze illustraties van
Peter van Straatcn Een gouden greep wan
neer de aandacht van de lezer TOOT het ver
haal even dreigt te verslappen, wekken de
tekeningen wel weer de nodige belangstel
ling op. Joosts avonturen zgn voor iedereen
vanaf een jaar of 11 een vermakelijk geheel
Joost of de domme avonturen van een slim
jongetje. Peter an Gestel, ill. Prtrr van
Straaten, uitg. Van Goor, prijs, f 16,50.
MARGOT KLOMPMAKER
