Personeel Adler zet
'stap in het duister'
Boekbinderij failliet;
bezetting opgeheven
CPN en WD in de slag
over bezuinigingsplan
Jongeren
willen
clubhuis
Demonstratie tegen
verhoging gasprijzen
PAGINA 4
DO/ST
LEIDEN
DONDERDAG 25 JUNI 19
TRIJ
Dertienduizend gulden voor onderzoeksbureau
"Is dil nu geen water naar de zee dragen?". Werknemers van Adler-Leiden voelden er gij^ren aanvankeljj
niets voor om de eigen portemonnee te tasten voor "een stap in het duister die heel misse
werkgelegenheid met zich meebrengt.
LEIDEN - De werknemers
van Adler-Leiden willen
13.000 gulden inleveren
van hun sociaal plan van
6.7 miljoen gulden voor
een mogelijk behoud van
een deel van de werkgele
genheid. Het kostte de
vakbonden gisteren de
grootste moeite om dit
door te drukken.
De ruim zeshonderd werknemers
van de Nederlandse Adlerfabrie-
ken in Leiden en in Cuyk bespra
ken gisteren het sociaal plan dat
de directie en de vakbonden na
lang onderhandelen en rekenen
overeengekomen waren. Een so
ciaal plan van 6.7 miljoen gulden
groot waar de Adlerwerknemers
het werk nog voor neergelegd
hebben. Dat gebeurde toen de di
rectie meende dat er bij 6.7 mil
joen minder te verdelen viel dan
de vakbonden meenden. Nadat
enkele rekenfouten van de direc
tie ter waarde van enkele miljoe
nen uit de weg waren geruimd
("als je je steeds zo verrekent dan
- een bedrijf niet lang be
an", zegt een werknemer)
ond niets een akkoord tussen
directie en vakbonden en giste
ren dus ook de werknemers
meer in de weg.
Maar dan de 13.000 gulden. Nodig
voor het onderzoek waar het in
novatiebureau Innotech, Neder
landse standplaats Roosendaal,
nog steeds druk mee in de weer
is. Innotech stroopt de wereld
markt af naar ondernemers die
de Nederlandse Adlerfabrieken
geheel of gedeeltelijk willen on
dernemen. Vóór 15 juli moeten
de conclusies binnen zijn.
Als het onderzoek resultaat ople
vert zou het pas afgesloten so
ciaal plan uiteraard opnieuw be
keken moeten worden. De heer
Pennings van Innotech wil óns
nog niet zeggen hoe de stand van
zaken met het onderzoek is. De
vakbonden weten slechts dat er
"lichtpunten zijn". En weten dat
het onderzoek onmiddellijk ge
stopt wordt als er niet snel maxi
maal 13.000 gulden voor Inno
tech op tafel zou komen.
Volkswagen
Weliswaar heeft de overheid reeds
80.000 gulden voor het onder
zoek door Innotech beschikbaar
gesteld, maar de hogere dollar
koers levert voor het innovatie-
bureau een tekort van 13.000 gul
den op. Het ministerie van Eco
nomische Zaken, dat reeds
50.000 gulden betaalde, weigerde
meer geld in de zaak te stoppen
Ook de gemeente Leiden, goed
voor 25.000 gulden, weigerde. En
de gemeente Cuyk die met een
bedrag van zegge en schrijve
5000 gulden het onderzoek
steunt, verwees de vakbonden
naar het Volkswagenconcern
voor meer geld (Volkswagen is
grotendeels eigenaar van het
Triumph-Adlerconcern, dat nog
steeds de eigenaar is van de Ne
derlandse Adlerfabrieken).
Dus stapten de vakbonden giste
ren naar het personeel met de
vraag de 13.000 gulden beschik
baar te stellen. De werknemers
in Cuyk gingen hiermee gemak
kelijk akkoord. De werknemers
in Leiden moeilijk. Door veelvul
dig op het gevoel van de werkne
mers in te werken, sleepten de
vakbonden de 13.000 gulden
voor Innotech in de wacht.
De meerderheid van de Adler
werknemers in Leiden heeft - on
danks de grote hoeveelheid ac
ties sinds de Triumph-Adler di
rectie meedeelde hen kwijt te
willen - toch steeds eerst en voor
al. of zelfs louter, naar de eigen
portemonnee gekeken. Logisch
in een bedrijf waar de arbeids
omstandigheden nooit zodanig
zijn geweest dat er naast het loon
nog veel meer plezierige zaken te
beleven waren. Idealen zoals
"behoud van werkgelegenheid"
zijn dén mooie woorden als an
deren de kastanjes uit het vuur
willen halen. Tegen de (Duitse)
bazen met hun goede salarissen
is toch geen weerwerk mogelijk.
Van bovenaf
Het loonsyndroom en de idee "dat
het toch allemaal niks uithaalt"
leverden op de langzaam afkal
vende fabriek aan de Roosevelt-
straat een grote massa op die
zelfs nauwelijks de straat op was
te krijgen voor behoud van het
eigen werk. Daarnaast bestond
echter wel degelijk een - welis
waar door die massa onder
steund- klein hardwerkend actie
comité en daarnaast waren er
ook nog eens energieke vak
bondsbestuurders zoals vooral
FNV-man Nol de Jong.
Bezwaar tegen de werkwijze van
de vakbondsbestuurders (en ook
wel het actiecomité) zou kunnen
zijn dat zij teveel ideeën van bo
venaf op de werknemers "drop
ten" (bij wijze van spreken van
uit het door Nol de Jong geregel
de vliegtuigje bij de Adlerde-
monstratie waarvoor vooral
mensen van buiten de fabriek
zich warm liepen). Een groepje
van zes werknemers dat zelf al
ternatieven wilde ontplooien
voor het werk bij Adler. zoals het
maken van speelgoed, was aldus
geen lang leven beschoren. Sti
mulans vanuit de vakbonden
ontbrak evenzeer als de brede
steun vanuit de fabriek. "Als er
veel meer mensen vanaf het be
gin af aan hadden meegewerkt
aan het doorzetten van alterna
tieven, dan maakten we veel
meer kans", zegt Ton Faas. voor
zitter van het actiecomité en een
van degenen die zich het laatste
jaar het vuur onder de sloffen
vandaan heeft gelopen voor het
behoud van Adler.
Gisteren ging het er dan om of de
Leidse Adlerwerknemers in hun
eigen portemonnee wilden tas
ten voor het al dan niet mogelij
ke behoud van een stuk werkge
legenheid door het onderzoek
van Innotech. Innotech. een bu
reau, dat door vakbondsbestuur
der Nol de Jong is opgesnord en
als "laatste strohalm" is "ge
dropt". De Jong rekende de
werknemers voor dat 13.000 gul
den slechts een luttel bedrag is
op de 6.7 miljoen gulden van het
sociaal plan: "Gemiddeld slechts
twintig gulden per persoon".
"Geen zin"
Vurige reacties brandden los in de
volgepropte kantine van Adler.
De Jong moest onder het span
doek "Adler dicht...Nooit!" aan
horen: "Het heeft toch geen zin
meer". "Als Innotech het nog
niet eens van die tachtig mille
kan doen... Dat bedrag van
13.000 gulden gaat alleen maar
op aan lekker eten en reizen. Ver
der doen ze niks...(luid applaus).
"Is dit nu geen water naar de zee
dragen? We weten helemaal niet
wat zij aan het doen zijn. Zonder
garanties dat het werk oplevert
moeten wij geen geld beschik
baar stellen. Laat Innotech ook
eens een risico dragen. Als het
werk oplevert krijgen ze meer
geld". "Wat heeft Innotech nu
dan bereik", werd de steeds drin
gender vraag van de Adlerwerk
nemers aan vakbondsman De
Jong. "Men is in gesprek", kon
deze slechts zeggen. "Men be
weert dat er lichtpunten zijn".
De behandeling van de 13.000 gul
den werd een uur opgeschort.
Eerst werd het sociaal plan be
handeld om de gemoederen te
bedaren. Het sociaal plan werd
akkoord bevonden, afgezien van
individuele kwesties. En daar
kwam Nol de Jong met een ster
ke troef. Hij haalde Jaap de Boer,
"vorig jaar september bij Adler
weggereorganiseerd" voor de
microfoon: "Ik heb al heel wat
meer dan twintig gulden het laat
ste jaar uitgegeven om een stuk
werkgelegenheid bij Adler te
redden. Die schamele twintig
gulden; een keer geen biertje,
een lottotje of een tnotje, en we
zijn er", hield hij geëmotioneerd
de werknemers voor.
Het had reslutaat. De Boer is de
man die al in '76 een uitvinding
deed op het gebied van tekstver
werking. In plaats van het nor
male printpapier met gaatjes kan
via zijn uitvinding elk gewenst
papier in de printer die door de
computer wordt bediend. De
Boer bood zijn vinding in '76 aan
de directie aan. die de vinding
weer "netjes" aan de Boer terug
stuurde. De directie van
Triumph-Adler is steeds door
vakbonden en werknemers het
verwijt gemaakt veel te laat inge
sprongen te zijn op nieuwe tech
nieken zoals de elektronische
tekstverwerking. "Met mijn vin
ding was ik te vroeg", zegt De
Boer. Hij heeft het octrooy van
zijn vinding overgedragen aan
Innotech, "om een bijdrage te le
veren aan het behoud van de Ad-
lerfabriek".
Grote mond
"Tot nu toe hebben jullie alleen
met woorden en inzet gestrede
voor de werkgelegenheid", spra
De Boer tot de werknemers. "lit
notech voert serieuze onderhand
delingen, is me verteld. Als Innq
tech stopt is het gemeenschaps
geld van 80.000 gulden weg. E
wordt slechts 20 gulden van u ge
vraagd voor de voortzetting vai
het onderzoek".
De Boer ontving een hartelijk ap
plaus. Vakbondsman De Jon)
herhaalde nog eens: "Jullie drei
gen straks de geschiedenis in tl
gaan als de werknemers die eei
grote mond hadden over hc!
overeind houden van werk maai
niet bereid waren daarvoor twei
tientjes de man te betalen". Dj
meerderheid van de Adlerwerh
nemers koos vervolgens "vooljl
de stap in het duister" door vera
der in zee te gaan met Innotech
Als Innotech niet slaagt, daif
gaan de opzegtermijnen van allj k
ruim zeshonderd werknemers ii
Leiden en in Cuyk per 1 augus I
tus lopen.
RENE VAN DER VELDEN
LEIDEN - Een eigen clubhuis, dat
was wat dertig Leidse jongeren
gisteravond wilden bereiken
door het aanbieden van een peti
tie aan wethouder Van Dam. De
overhandiging vond plaats in de
Vredeskerk, waar een inspraak
avond werd gehouden over het
voorontwerp sociaal—cultureel
plan.
De dertig jongeren zijn, zo meldt
de brief die zij aan Van Dam
overhandigden, een hechte
groep vrienden en vriendinnen
tussen de 13 en 16 jaar. Zij wor
den nog in weinig clubhuizen en
disco's toegelaten, omdat zij als
groep te groot zijn en inbreuk
zouden maken op de bestaande
sfeer. Uit verveling slenteren ze
dus maar wat op straat of zitten
bij MacDonalds. Veel van hen
komen te vaak in aanraking met
de politie.
De jongeren komen nu al twee
keer per week bijeen in het huis
ln het café de Uyl van Hoog
land aan de Nieuwstraai
speelt vanavond vanaf een
uur of negen het jazzquintet
"De Nieuwe Vrijgestelden".
Deze formatie bestaat uit
Hans Knegtmans (piano),
Bert Vuysje tenorsax), Frans
van Leeuwen (altsax), Wim
Klein (drums) en Jaap Klein
(bas).
Abortusdemonstratie
Wij Vrouwen Eisen organiseert
morgenmiddag van twaalf
tot twee een picket-line voor
de Spaanse ambassade aan
het Lange Voorhout in Den
Haag. Dit in verband met de
processen in Bilbao en Sevilla
tegen vrouwen die abortus
ondergaan of uitgevoerd heb
ben en de internationale
abortusdemonstratie die
eveneens morgen in Sevilla
wordt gehouden. Deelnemers
uit Leiden verzamelen zich
om half twaalf bij het station.
PvdA
Vanavond is er een ledenverga
dering van de Partij van de
Arbeid met Elske ter Veld en
Flip de Kam over de vraag:
gezinsinkomen of individueel
inkomen Ook de plaatselijke
politiek staat op de agenda.
De vergadering wordt gehou
den in 't Parlement, Nieuwe
Rijn 52, en begint om acht
Hoop op overname
Wethouder Van Dam (links) neemt de petitie van de dertig jongeren in ontvangst.
van vrienden. Een van die
avonden wordt besteed aan het
vergaderen over de problemen
en de plannen voor een eigen
clubhuis. Overigens worden zij
in hun streven gesteund door on
der meer de wijkagent van de
Mors, de kinderbescherming en
welzijnswerkers van 't Breehuys.
LEIDEN - "Ik wil me niet verant
woordelijk maken voor de poli
tiek die de regering, die de VVD,
me op legt. Ik zal daarom geen
suggesties doen voor bezuinigin
gen in Leiden". Dit zei CPN-
raadslid Brands gisteravond in
de commissie voor economische
zaken.
Brands had het over een puur
rechtse regering, die de belangen
van de bevolking naast zich neer
legt. "Maar het regeringsbeleid is
nog maar kinderspel in vergelij
king met de Leidse plannen om
te bezuinigen", aldus de commu
nist.
Volgens Brands zouden de bezui
nigingen op alle terreinen ver
slechteringen betekenen, leiden
tot een personeelstop en een ver
hoging van de belastingdruk. De
Partij van de Arbeid, vond
Brands, kruipt hiermee in het
stof voor college-partner de
WD.
Raadslid Van Duyn (WD) noemde
dit "de meest domme opmerking
die ik ooit heb gehoord. Het is
dwaasheid om te veronderstellen
dat wij er plezier in hebben om te
bezuinigen. Wij zijn net zo be
zorgd als u" aldus Van Duyn. Hij
vond dat de gevolgen voor het
personeel zoveel mogelijk moe
ten worden beperkt.
Van Duyn zei verder dat de Leidse
•ftlcUnf van de VVD er enorm
voor had geknokt om Leiden by
de bezuinigingen te ontzien.
"Aan een landelijke discussie
hebben we hier niets. Dan ko
men we niet toe aan het goed be
sturen van de stad. U hebt zich
neer te leggen bij de middelen
die het rijk ons geeft, anders bent
u als Leids gemeenteraadslid
geen knip voor de neus meer
waard".
Maat (PvdA) zei dat zijn partij zich
altijd had verzet tegen het beleid
van deze regering. Dat neemt
volgens hem niet weg. dat ook
een andere regering zal moeten
bezuinigen. Bleijie (CDA) meen
de dat de aanleiding voor de
Leidse bezuinigingen niet zozeer
in Den Haag gezocht moet wor
den. "Wij zijn altijd ruim bedacht
met rijkssteun uit het gemeente
fonds. Jarenlang hebben we voor
begrotingen gestemd, die een te
kort vertoonden. Dat kan niet zo
blyven", zei Bleijie.
Ontzien
De christen-democraat zei het een
terechte keus van het college tc
vinden dat de sociale sector bij
de bezuinigingen wordt ontzien.
Hij vroeg of er ook gekeken was
welke sector de laatste jaren
meer dan evenredig was ge
groeid. Zijn partijgenoot Vink
uitte kritiek op de zijns inziens
onevenredig grote bezuinigingen
op het economisch beleid.
Wethouder Fase (VVD) constateer
de na deze discussie dat er
slechts partij-politieke praatjes
waren gehouden en nog geen
suggesties waren gedaan waarop
daadwerkelijk bezuinigd kon
worden. Van Duyn kwam vervol
gens met een lijst van mogelijk
heden aan.
Hij noemde het terugdringen van
het tekort op de reiniging, het an
ders innen van het reinigings
recht, verhoging van belastingen
op pleziervaartuigen en de hon
denbelasting, het terugdringen
van het tekort op de Stadsge
hoorzaal en de Groenoordhal.
Volgens Van Duyn zou het te
kort van de hal, veroorzaakt door
de sport, in drie tot vier jaar moe
ten worden opgeheven.
Maat en Bleijie verklaarden beiden
niet veel te voelen voor het ver
hogen van de reinigingstarieven.
Maal deed de suggestie om de
verliezen op de warenmarkt op
te heffen. "Het gaat om een be
zuiniging van een paar ton. Het is
een goed lopende markt en de
mensen van de ambulante han
del staan er graag", aldus Maat.
Hij noemde voorts eveneens de
Groenoordhal en de Stadsge
hoorzaal als mogelijke bezuini
gingsposten. Ook naar de subsi
die aan het bloemencorso, het
vW en de uitgaven voor Leiden
promotion zouden volgens Maat
eens gekeken moeten worden.
LEIDEN - Boekbinderij Van den
Berg aan de Eerste Groenesteeg
in Leiden is gisteren door de
Haagse rechtbank failliet ver
klaard. De bezetting van het be
drijf door de zestien werknemers
gaat in elk geval tot vandaag nog
door.
De vakbonden FNV en CNV, en de
werknemers wachten de resulta
ten van het gesprek af dat de
vakbonden vandaag met de
werkgeversorganisatie FGE voe
ren. Verder zijn zij benieuwd
naar de opstelling van de door de
rechtbank aangestelde curator
mr. V. Groenendijk die bij het
gesprek als toehoorder aanwezig
is. De boekbinderij blijkt op een
jaaromzet van acht tot negen ton
een schuld te hebben van drie
ton. waarvan een ton aan de be
lastingen en 45.000 gulden socia
le premies aan de bedrijfsvereni
ging.
De zestien werknemers bezetten
vorige week dinsdag hun bedrijf
nadat waarnemend directeur
Wally Gallert hen had meege
deeld dat er geen orders en geen
geld meer was. De werknemers
hoefden de volgende dag niet
meer terug te komen. Zij menen
echter dat de boekbinderij zeker
voor een deel bestaansrecht
heeft; vooral voor het spoed-
bindwerk van kleine hoeveelhe
den drukwerk. Gallert wordt
wanbeleid verweten: orders van
kleine drukkerijen zijn verspeeld
door steeds orders van het grote
Nederlands Drukkerij Bedrijf
met voorrang te behandelen, zo
dat afspraken met de kleine
drukkerijen niet op tijd werden
nagekomen.
Orders
Op een oproep van de vakbonden
aan drukkerijen om orders,
kreeg de bezette boekbinderij
acht orders binnen en een aantal
toezeggingen. Andere drukkerij
en weifelden. "Dat is logisch in
de huidige situatie", zegt FNV-
districtsbestuurder Harrie Staas.
"Sommige klanten zijn bang dat
hun drukwerk het bezette bedrijf
niet meer uitkomt als het hier
eenmaal staat. Maar de mensen
hebben de laatste week laten
zien dat zij vakmensen zijn en de
orders keurig afgeleverd".
Volgens waarnemend directeur
Gallert is hij het geweest die zich
steeds uit de naad heeft gewerkt
voor het bedrijf terwijl juist de
werknemers het bedrijf naar de
knoppen hielpen door niet hard
genoeg door te werken. Vak
bondsbestuurder Staas geeft
hiertegenover het voorbeeld dat
Gallert eind april nog zijn eigen
loon met 600 gulden in de maand
heeft verhoogd; "en het is beter
de tent draaiende te houden dan
je eigen zakken te vullen. Gallert
ging liever vandaag dan morgen
failliet". Ondanks de belofte van
Gallert de vakantietoeslagen en
lonen tot en met gisteren aan de
werknemers te betalen, is dat
niet gebeurd. Vakbondsman
Staas kon gisteren toch de lonen
uitbetalen, maar dan met che
ques van de grafische bedrijfs
vereniging. De bedrijfsvereni
ging heeft -onder bepaalde voor
waarden- ook de lonen van dé
koemende weken gegarandeerd.
Wernink
De hoop van de werknemers is ge
richt op de werkgeversorganisa
tie FGE (vereniging van fabri
kanten grafische eindprodukten)
en curator Groenendijk. Van hen
zouden volgens de vakbonden
ideeën moeten komen tot een
mogelijke overname van het be
drijf. Groenendijk was destijds
een van de curatoren van het fail
liet verklaarde Wernink aan de
Morsweg. Wernink kon na lang
onderhandelen voor een behoor
lijk deel toch behouden worden.
Bijna hetzelfde staat vakbonden en
werknemers voor ogen bij boek
binderij Van den Berg: "We kun
nen het failliete bedrijf niet voor
zetten; de schuldenlast is niet
mee te torsen. Het probleem isj
wie is bereid met het bedrijf in'
zee te gaan? Wie wil de failliete
boedel overnemen én erin inves
teren?" Maar waar Wernink werd
overgenomen door de oud-direc
teuren. daar zierf de vakbonden
en de werknemers waarnemend
directeur Gallert nog niet terug
keren bij Van den Berg: "Had
den wij het bedrijf niet bezet,
dan stonden er al zestien mensen j
op straat. Onder de directie van
Gallert maakt de overname geen
enkele kans. Of de nieuwe baas
nu Jantje of Pietje heet; als hij
maar geen Gallert heet en als we t
maar aan het werk blijven", stel
len de werknemers eensgezind.
LEIDEN - Wethouder Fase (WD)
kreeg gisteravond het Leidse ac
tie-comité 'Gasprijsverhoging
Nee' op bezoek. Spandoeken
met onder meer de leus 'Leiden
tegen de gasprijsverhoging' wer
den bij het stadhuis geplaatst.
In een pamflet lieten de actievoer
ders weten dat de Leidse wet
houder zich niets aan de proble
men van de Leidenaars gelegen
laat liggen, omdat zij op de laat
ste vergadering van de VEGIN
voor een verhoging met twaalf
cent zou hebben gestemd. De
vergadering sprak zich met over-
Per fiets op
rijksweg 44
LEIDEN - Een 44-jarige man uit
Delft heeft vannacht vrijwillig
een nachtje doorgebracht op het
Leidse politiebureau De man
werd aangehouden op de Rijks
weg 44, waarop hij per fiets naar
Delft wilde rijden. Daar de man
eerder in de St. Bavo werd ver
pleegd, werd dit ziekenhuis inge
schakeld De man weigerde ech
ter naar de St. Bavo terug te ke
ren en verkoos daarboven een
nachtje op het politiebureau.
grote meerderheid uit voor een
verhoging van 8V2 cent (zeven
plus btw).
"Wij beschouwen dit als een direc
te aanval op de toch al lege porte
monnee van de Leidse bevol
king", aldus het pamflet. De wet
houder legde gisteravond uit dat
het actie-comité zich baseerde op
een onjuiste berichtgeving in de
ze krant. Zij heeft wel degelijk
gestemd voor het voorstel, dat
ook werd aangenomen, de zeven
cent plus btw.
Afgesproken werd dat het actie-co
mité op de volgende vergadering
van de raadscommissie voor eco
nomische zaken (20 augustus)
wat uitvoeriger aan bod zal ko
men. Toen de actievoerders het
stadhuis verlieten, bleek dat op
last van de politie de spandoeken
waren verwijderd. De spandoe
ken konden vandaag weer wor
den opgehaald bij de gemeente.
LEIDEN - Bij een snelheidscon
trole op de Churchilllaan zijn gis
termiddag 611 auto's gecontro
leerd. Bijna vijftig auto's reden
harder dan de toegestane vijftig
kilometer per uur. Zij kregen een
proces-verbaal. De hoogst ge
meten snelheid bedroeg 83 kilo
meter per uur.
