Akkoord over
cao voor bouw
Kraaksteden" niet populair bij bouwers
Einde Van Gelder lijkt in
zicht
!I§F I 4?
Ambtenaren tegen
investeringsloon
Beurs Amsterdam
V
Na moeizaam onderhandelen
Deli Mij brengt
illegale winst
naar Nederland
lENSDAG 24 JUNI 1981
ZC-Sijthoff
p
\\T
\V
Leidse groente- en fruitveiling op 24-6-
lardappelen vroege 73-106 gewone 39.
indijvie 20-51. doperwten 3.80, snijbo
on 3.60-4.30. stambonen 3.40-4.80. stok
en 3.90-4.00. tuinbonen 60-79. schi-
kool 60-75, rode kool 1.60-2.00
{roene kool 35. spitskool 85-120. poste
rn 1.09-1.63. prei 1.40-2.90. rabarber 25-
spinazie 1.36-1.52. waspeen 100-120
:fF}ï°o} 1x6 3 05-3.55. bloemkool 8st
5-315, bloemkool lOst 165-350. sla 18-
J. bleekselderij 45-135. bospeen 1.27-
.35. boskroot 41-81. peterselie 20-59 ra-
lijs 26-50. selderij 18-48. bos uien 30-44
laprika st 27-63
tndijvie per kg 16 27, tuinbonen 64 90.
pitskool 50 60, bospeen 92 1,09, was
teen Al-per kist 19.40 21,60. All 12.-
16.90. BI-25.80 29.90. Aanvoer 58'/: ton
fadijs (bos) 14 28 rabarber 0.40 0.50 sla
patuur) I 0,05, spinazie 16 20. uien per
ig 32 42. peterselie (krul) 28 63. selderij
).42, bloemkool 6 per bak 1-3.— 3,42. 611-
1.38 1,95. 81-2.15 3.16. 811 1.-. Aanvoer
>02 stuk
derland voorop
Ierland heeft het afgelopen jaar
;t meeste aan ontwikkelings-
ïlp toegezegd. Voor deze hulp
erd 0,99 procent van het bruto
itionaal produkt (bnp) beschik-
lar gesteld tegen 0,93 procent
1979, zo blijkt uit cijfers van de
ESO, de Organisatie voor Eco-
omischc Samenwerking en
ntwikkeling. De Verenigde Na-
ïs hebben als doelstelling 0.7
ocent van het bnp voor officie-
ontwikkelingshulp.
de Scandinavische landen
'bben relatief veel uitgetrok-
>n voor ontwikkelingshulp, zij
et minder dan in 1979. Noorwe-
n stelde 0,82 (0,93) procent van
jn bnp beschikbaar, Zweden
,76 (0,94) procent en Denemar-
0,72 (0,76) procent. Italië
eemt een bescheiden plaats in
iet 0,17 (0,08) procent, evenals
lostenrijk met 0,23 (0,19) pro
ent en Zwitserland met 0,24
1,21) procent. West-Duitsland
[af met 0,43 procent iets minder
n de 0,44 procent van zijn nbp
1979.
(Van onze correspondent)
ARNHEM (GPD) - Bouwbedrijven zijn
steeds minder happig op nieuwbouw
projecten in steden waar de kraakbewe
ging actief is. Vooral in het westen van
het land (met als koploper Amsterdam)
weigert de ene bouwer na de andere
nieuwbouwprojecten die een redelijke
kans lopen uiteindelijk gekraakt te wor
den na langdurige leegstand door hoge
huur of koopprijs.
Een zelfde ontwikkeling tekent zich nu
ook af in het oosten van het land, met
name in Nijmegen, dat zich begin dit
jaar tijdens de onlusten rond de Pier-
sonstraat de betiteling „tweede kraak-
stad van Nederland" verwierf.
Volgens een opgave van de Nederlandse
Vereniging van Bouwondernemers
(NVB) in Den Haag (met 200 aangeslo
ten grotere bouwondernemingen) wor
den veel bouwbedrijven financieel de
dupe van kraakacties. Veelal is de aan
nemer of bouwer degene die de schade
moet betalen wanneer het nieuwbouw-
pand wordt gekraakt voordat het offi
cieel opgeleverd kan worden. Naast de
materile schade - vaak aangericht door
de krakers - draait zo'n aannemer of
bouwer ook nog eens op voor de rente
verliezen. Volgens de NVB heeft dit risi
co een aantal bouwbedrijven al op de
rand van de afgrond gebracht. Per jaar
lijden aannemers en bouwbedrijven,
volgens een schatting van de NVB, voor
enkele miljoenen guldens verlies als ge
volg van kraakacties.
De grootste risico's daarbij worden gelo
pen bij de bouw van duurdere wonin
gen en appartementen, die door de vaak
extreem hoge huur- of koopprijs lange
tijd leegstaan. De kraakbeweging kiest
in haar protest tegen het bouwbeleid
van de overheid vaak juist deze duurde
re woningen uit.
Om het risico op kraken te verkleinen,
gaan bouwbedrijven sinds enige tijd
ook over op het opzettelijk vertragen
van de bouwtijd. Het moment van ople
veren wordt uitgesteld totdat er defini
tief huurders of kopers voor de nieuw
bouw zijn gevonden. De koper of huur
der krijgt de rekening voor deze vertra
ging uiteindelijk weer gepresenteerd in
de vorm van een verhoogde koopsom of
huurprijs. De NVB spreekt van een
„factor die mede verantwoordelijk is
voor een stagnerende bouwmarkt"
De woningbouw in Amsterdam onder
vindt de gevolgen ervan. Nadat vorig
jaar een aantal grotere bouwbedrijven
fikse financile schade opliep door lan
delijk bekend geworden kraakacties.
zyn collega-bouwers huiverig geworden
voor het aanvaarden van nieuwbouw
projecten in de hoofdstad. NVB-woord-
voerder Smeets: „Kijk maar. waar
wordt in Amsterdam nog gemetseld?
Nergens".
Ook elders in het land begint de mening
bij bouwbedrijven en aannemers post te
vatten, dat het slecht metselen is in ste
den waar de kraakbeweging actief is. In
Nijmegen zegt men er overigens nog
weinig van te merken. „We zijn stom
verbaasd over deze ontwikkeling. Nij
megen heeft op dit moment niet veel
aan te besteden, maar waar dat wel het
geval is hebben we nog niets gemerkt
van deze nieuwe gedachtengang".
Volgens de NVB biedt de kort geleden
door de Tweede Kamer aangenomen
Leegstandswet in dit opzicht weinig uit
komst. Woordvoerder Smeets: ..Die wet
kent enkele zeer goede kanten maar ook
een aantal voor ons negatieve. De mel
dingsplicht voor leegstand lost het ei
genlijke kraken met op en juist dat is
het probleem waar bouwbedrijven mee
te maken kragen. De NVB heeft het mi
nisterie al voor het aannemen van de
wet herhaaldelijk gewezen op de onvol
ledigheid ervan. Tot nu toe zonder re
sultaat".
IC Holding BV (uitgeefster van
inder meer de Provinciale
leeuwse Courant) en Sijthoff
'ers BV te Den Haag hebben
Volledige overeenstemming be-
eikt over een samenwerkings
verband waarbij Sijthoff een
ninderheidsbelang verwerft in
Ie Provinciale Zeeuwse Cou-
•ant. Gisteren zijn daarover na
ifronding van onderhandelingen
ie contracten betekend.
samenwerking komt erop neer
lat het aandelenkapitaal van de
PZC wordt uitgebreid door een
nbreng van Sijthoff, dat daar-
|nee een minderheidspositie
Tijgt voor eenderde deel. Door
le ondertekening van de con-
racten tussen beide partijen is
le PZC in het bezit gekomen van
jen 64-zijde offset rotatiepers die
het zich laat aanzien in de
oop van 1982 op een nieuwe ves-
igingsplaats van het bedrijf op
Valcheren in produktie zal gaan.
ineco
het filmlaboratorium Cineco
staat een ingrijpende reorganisa
tie Voor de deur. De beide aan-
ieelhouders van dit bedrijf. Ci-
necenlrum en Cinetone, willen
de twee huidige vestigingen van
Cineco (in Duivendrecht en Hil
versum) terugbrengen tot één.
Het is niet uitgesloten dat hierbij
gedwongen ontslagen zullen val
len. Alles hangt af van het finan
ciële herstel van Cineco in de ko
mende maanden. In totaal
werken 120 man by dit filmlabo
ratorium.
necentrum en Cinetone zijn eni
gejaren geleden een fusie aange
gaan, waarbij beide ook het be
leer over de laboratoria kregen.
Het concern heeft al geruime tijd
financiële moeilijkheden, die
duidelijk aan de dag traden toen
het filmcontract met de dienst te
levisieprogramma's van de NOS
afliep en niet werd verlengd.
WOERDEN (ANP) Vakbonden en werkgevers in de bouw hebben gisteren in Woerden
na moeizaam onderhandelen overeenstemming bereikt over een nieuwe bouw-cao.
De laatste grote hindernis voor de
nieuwe cao, een nieuwe loon-
structuur voor de bouw met be
tere minimum-garantielonen,
werd na negen uur praten uitein
delijk genomen. De nieuwe cao
voor de ongeveer 300.000 werk
nemers in de bouw, omvat nu
vijf in plaats van acht loongroe-
pen, met als basis een garantie
loon. Daarin opgenomen zijn toe
slagen voor diploma's, dienstja
ren en een deel van de prestatie
toeslagen. Het bestaande vakan
tiezegel-systeem moet volgens
de cao volgend jaar zo spoedig
mogelijk worden vervangen
door een syseem dat fraude uit
sluit en de bestaande zekerheden
voor de werknemer in tact
houdt. In de nieuwe cao, die
loopt van 6 juli 1981 tot 1 mei
1982, wordt de vakantie uitge
breid met één dag tot 25 dagen.
Bouwwerkgevers en bonden toon
den zich na de laatste onderhan
delingsronde wel tevreden met
het cao-resultaat. Voorzitter L.
Brouwer van de federatie bouw
en houtbonden FNV stelde dat
de nieuwe loonstructuur zeker
voor bouwvakkers in zwakkere
gebieden meer inkomenszeker
heid biedt door de invoering van
het betere garantieloon. Zijn
werkgeverscollega G. Tiemstra
voegde daaraan toe dat de gewij
zigde loonopbouw in het alge
meen niet tot hogere loonkosten
voor de bouwbedrijven zal lei
den, omdat de nieuwe loon
schaal in feite weinig meer dan
een formalisering van de be
staande, door de gewoonte ge
groeide, lonen is. Hij beaamde
echter dat het nieuwe garantie
loon voor sommige kleinere
bouwbedrijven tot een stijging
van loonkosten zou kunnen lei
den.
Het is overigens niet zo dat de vlag
al in top kan bij het nieuwe
"loongebouw" dat in de bouw-
cao voor 1981 is verrezen. Bij de
cao-onderhandelingen voor 1982
zal de nieuwe loonstructuur vol
tooid moeten worden, waarbij
secundaire arbeidsvoorwaarden
als vrije dagen, vakantietoeslag,
vorstverlet en pensioenen bij de
vaststelling van de uiteindelijke
schalen worden betrokken. De
onderhandelingen over de nieu
we loonstructuur voor de bouw
zijn anderhalf jaar geleden van
start gegaan en zy vormden het
grote probleem bij het tot stand
komen van de bouw-cao. Vooral
toen de werkgevers invoering
van een nieuwe loonstructuur di
rect wilden koppelen aan een
verandering van het vakantieze-
gelsysteem, bleken onderhande
lingen definitief spaak te lopen.
Door inschakeling van een be
middelaar kwamen werkgevers
en bonden alsnog bij elkaar,
werd de koppeling ongedaan ge
maakt en na het nodige gepuzzel
over de invulling van de nieuwe
loonschalen het nieuwe cao-ak
koord alsnog gesloten.
De vakvereniging van wegen-
bouwmachinisten 'het zwarte
korps' zal de nieuwe cao waar
schijnlijk niet ondertekenen. De
bond die circa 7000 machinisten
verenigd is het niet eens met de
nieuwe inschaling voor haar le
den. Deze van oudsher goed
betaalde - groep bouwwerkne
mers moet als gevolg van de
nieuwe cao een loonsverlaging
van enkele tientjes bruto per
week incasseren. Dat zullen onze
leden absoluut niet accepteren,
aldus een woordvoerder van het
zwarte korps.
WEGHEL (GPD) Trots met zijn zilveren medaille staat de 21-
jarige Ad v.d. Rijt uit Weghel weer op de schilderstrap. Hij mag
zich de op één na beste huisschilder van de wereld noemen Na een
Koreaan was Ad de beste tijdens het II landen toernooi dat in
Atlanta (WS) afgelopen week gehouden werd. Wan de 13 Nederlan
ders was Ad de enige die in de prijzen viel.
Wellicht oplossing voor werkmaatschappijen
UTRECHT (ANP) - De ambtenarenbonden ABVA en KABO zijn
tegen het invoeren van een investeringsloon, zoals de vakcentra
le FNV in haar concept-beleidsplan "aan de slag" voorstelt.
Het investeringsloon houdt in dat werknemers een deel van hun
loon investeren in de onderneming waar ze werken.
Werknemers kunnen zo volgens de FNV bijdragen aan een groei
en werkgelegenheidsprogramma voor de Nederlandse econo
mie. De ambtenaren voelen er echter meer voor de werknemers
een bijdrage, in de orde van grootte van één procent te laten
storten in een werkgelegenheidsfonds. Dat fonds zou geheel
door de werknemers moeten worden beheerd.
De ABVA en de KABO hebben gisteren in Utrecht de nota "aan de
slag" besproken en nog enige andere punten van kritische kant
tekeningen voorzien.
Zo zou in het plan te weinig aandacht worden besteed aan de
werkgelegenheid in de collectieve sector. De ambtenaren vin
den dat juist daar, bijvoorbeeld bij de gesubsidieerde dienstver
lening, nog genoeg werk te doen is. Zoals in de bouw banen
gecreëerd kunnen worden door er geld voor vrij te maken, zo
moet dat ook kunnen in de collectieve sector, aldus de ABVA;
KABO
De koopkracht van de ambtenaren moet wel parallel blijven lopen
aan die van de werknemers in het bedrijfsleven vinden de bon
den. Als de ambtenaren opnieuw extra moeten inleveren, doen
ze aari het plan "aan de slag" helemaal niet mee. zo betoogden ze
gisteren.
der lijkt thans met rasse schre
den te naderen. Minister van eco
nomische zaken Van Aardenne
voelt er niets voor nog eens met
negentig miljoen gulden garant
te staan voor het bedrijf om het
weer enige lucht te geven. Sur
séance van betaling, de voorlaat
ste stap op de weg naar een fail
lissement, lijkt onafwendbaar.
De Tweede-Kamercommissie voor
economische zaken heeft giste
ren met minister Van Aardenne
de eventuele nieuwe steun aan
Van Gelder besproken. Mogelijk
komt de commissie morgen op
nieuw bijeen, wanneer de resul
taten bekend zijn van overleg dat
Van Gelder nog voert met de
vakbonden en met haar finan
ciers, met name met haar 'huis
bankier' ABN en de Nationale
Investeringsbank.
Wel is duidelijk geworden dat de
verschillende onderdelen van
Van Gelder Papier niet dadelijk
na een surséance (en een eventu
eel daarop volgend bankroet) tot
een totale ineenstorting ge
doemd hoeven zijn. Er zijn plan
nen die het voor de schuldeisers
aantrekkelijk moeten maken te
wachten met het opeisen van
hun geld.
Hoe die plannen in elkaar zitten, is
nog niet openbaar gemaakt,
maar ze moeten de schuldeisers
meer opleveren dan ontmante
ling van de onderdelen van Van
Gelder en verkoop van de grond,
de gebouwen en de machines.
Bij verwerkelijking van deze plan
nen zou er nog een toekomst zijn
voor de meeste werkmaatschap
pijen waaruit het Van Gelder
concern thans nog bestaat, en
voor een groot deel van de meer
dan 1300 man personeel die
thans in het concern nog een
baan hebben. De papierfabriek
in Velsen zou voor een belang
rijk deel kunnen blijven bestaan
en ook lijken er mogelijkheden
voor de ook in de financiële ver
sukkeling geraakte fabriek in
Wapenveld. De Van Gelderfa-
brieken voor verpakkingspapier
in Franeker en Rotterdam (in te
genstelling tot de rest van het
concern florerende ondernemin
gen) zouden een zelfstandig be
staan kunnen gaan leiden.
De gong voor de laatste ronde zou
echter wel gaan luiden voor al
thans een deel van de fabriek
voor behangsel- en diepdrukpa
pier in Renkum. De afdeling die
het behangselpapier vervaardigt,
lijkt dan de meeste kans op be
houd te maken.
In een eerder stadium is al naar vo
ren gekomen dat voor dit onder
deel onderdak zou kunnen wor
den gevonden bij de krantenpa
pierfabriek Parenco in hetzelfde
Renkum. Parenco is eertijds" een
dochter geweest van Van Gelder;
ze werd echter met het oog op de
problemen uit het concern ge
licht. Er werd een zelfstandige
onderneming van gemaakt waar
in de Nationale Investerings
bank (in feite de overheid) een zo
groot aandeel nam dat Van Gel
der nog slechts een minderheids-
aandeel over hield.
Voortbestaan
Elmac aan
zijden draad
MAASTRICHT (ANP) - De kans
•is groot dat alle 76 personeelsle
den van het pas enkele jaren be
staande constructie- en montage
bedrijf Elmac in Maastricht ont
slagen moeten worden
Dit heeft bewindsvoerder mr. Th.
Oostdijk gisteren meegedeeld
Hij vreest dat het faillissement
niet meer ontlopen kan worden
Enkele onderdelen van Elmac
zouden nog wel perspectief kun
nen bieden maar ze zijn admini
stratief zo verstrengeld met het
geheel dat wellicht niet aan over
name van deze onderdelen valt
te denken
De belastingen maken aanspraak
op ongeveer drie miljoen gulden
Tot dit bedrag zijn de belasting
schulden van Elmac opgelopen
Dezer dagen werd aan het bedrijf
uitstel van betaling verleend in
verband met de ernstige finan
ciële moeilijkheden
AMSTERDAM (ANP) - De
Stichting Oecumenische
Studie en Actie Centrum
voor Investeringen (OSA-
CI) heeft het Rotterdamse
handelshuis Deli Maat
schappij er van beschul
digd in de jaren voor 1976
stelselmatig tabaksoog
sten in Brazilië gedeelte
lijk te hebben betaald met
zwart geld.
Ook andere Nederlandse tabaks-
ondernemingen zoals Van Beek
hebben zich aan deze praktijken
schuldig gemaakt. Een en ander
blijkt uit een rapport over de
praktijken van transnationale
ondernemingen, toegespitst op
Brazilië dat de OSACI vandaag
zal aanbieden aan de Kamercom
missie Effectengedrag Multina
tionale Ondernemingen.
Uitvoerig wordt in het rapport ge
signaleerd hoe Deli Mij te werk
ging. Via interne verrekenpnjzen
hevelde Deli winsten vanuit Bra
zilië naar Nederland over. Ver
handelde tabak werd tegen te la
ge prijzen gefactureerd aan de
Nederlandse vestigingen die ver
volgens de reële marktprijs aan
de cliënten in rekening brachten.
Zo werden op niet-legale wyze
gelden overgebracht naar de Ne
derlandse vestigingen van Deli.
OSACI heeft bij de samenstelling
van het rapport gebruik gemaakt
van interne documenten en me
moranda van Deli. Hieruit is ge
bleken dat de situatie vanaf 1976
is veranderd toen het systeem
van de interne verreken prijzen
niet langer werd gehanteerd en
de dochters in Brazilië werden
gereorganiseerd. Hierdoor werd
het buitenlands kapitaal volledig
geregistreerd waardoor dividen
den "op legale wyze" naar Ne
derland konden worden overge
boekt
Het rapport vermeldt tevens een
briefwisseling tussen OSACI en
Deli Mij, waaruit blykt dat Deli
op geen enkele wijze op de be
schuldigingen wenste in te gaan
De Raad van Bestuur stelt in de
ze brieven dat de maatschappij
zich by haar gedragslijn geheel
heeft onderworpen aan de natio
nale richtlijnen in Brazilië.
Niet alleen Deli paste by de tabak
export het systeem van onder-
factureren toe. Uit gegevens van
A.L. van Beek bleek dat deze on
derneming hetzelfde deed In
1970 verkreeg Van Beek een be
lang van 50 procent in het kapi
taal van de Braziliaanse onderne
mingen Exca. Overeengekomen
werd dat een deel van de door
Exca te exporteren tabak via
Van Beek aan de uiteindelijke
klanten in rekening zou worden
gebracht Een deel van de winst
van Exca kwam zo by Van Beek
in Rotterdam terecht.
131.00
131.20
204.00
47.50
1180.00
131.00
131,00
42,80
211.00
48.00
1180,00
Trlrgraaf
20.00a
352.30
4305.00
980.00a
750.00b
ST
20.00a
360.00
4400.00
960.00
750.00b
497.00
25.50t-
Trxlirl Th
T.lh H»p 1
T» Rabrt
1HL
gr
Beursoverzicht
kalm
i Ame-
'm' pond 3 ij3 4^>j
AMSTERDAM Op een
Damrak heeft Kon.Olie
dag kunnen profiteren a
vraag naar olie-aandelen n
rika. In de ochtenduren ging de
koers snel omhoog naar f 87.10.
wat een winst betekende van
2,20. Ook Unilever kon ƒ1,20
aantrekken tot 152.50
Verder was het weer niet veel
zaaks. KLM verloor nog eens
ƒ5.50 op 128.50 WesUand
Utrecht Hypotheekbank stond
zwaar onder druk en moest 6.50
prijsgeven op 138,00 Volker
Stevin zakte 1,30 uir f -I
Akzo en Hoogovens a
der een dubbeltje, i
ging dertig cent
24.00. De banken en i
keringswaarden lagen licht ver
deeld in de markt
De staatsfondsen markt was zeer
licht verdeeld Van de nieuwe
staatsleningen, waarvan de uit
gifte voor het Ryk een tegenval
Ier is geworden, werd de 11.25
pet lening verhandeld op de
emissiekoers van 99.50 procent
en de 11 pet lening op 99 procent,
fractioneel onder de uitgifte
i*i 99.10 pet
koers
