m
Heilige Johanna
enorme belevenis
Trijfel
ALARM IN DE RODE BAAI
w JS
Gedegen orgelspel
Nico v.d. Hooven
NDT wil eigen theater
lilMAANDAG 22 JUNI 1981
Éen tegen allen
,Een tegen allen" heette (in het
Nederlands) de Poolse speel
film die de NCRV zaterdag
avond uitzond. Een vriende
lijke maar niet al te beste
film, die een kwartier voor
het eind het spoor volkomen
bijster raakte, toen de gepen
sioneerde mijnwerker en held
van de arbeid Karol Habry-
ka na een langdurig, hard
nekkig en principieel verzet
tegen het bevel zijn oude ver
trouwde huis waar hij al vijf
tig jaar in gewoond had te
verlaten om plaats te maken
voor nieuw- en hoogbouw,
zich tevreden stelde met een
nieuwe, veel te grote eensge
zinswoning die hem veel te
ruim zat. Het tragi-komische
van de film zat hem vooral in
de compromissen, die de re
gisseur Kazimierz Kutz in
1979 blijkbaar nog had moe
ten sluiten om zijn film te mo
gen maken.
Peper en zout
Het thema van de film, die
strijd om het behoud van een
dierbaar eigen huis dat door
de opmarcherende flatgebou
wen platgewalst dreigt te
worden, was niettemin alge
meen-menselijk en interna
tionaal. U herinnert zich ver-
noedelijk het rumoer om de
twee doodskoppengebouwen,
in de volksmond „peper en
zout" gedoopt, die inplaats
van enkele Willink-huizen
schuin tegenover het Rijks
museum werden gebouwd, en
die nog lang niet met firma's
en luchtvaartmaatschappij
en zijn volgeboekt. Vrij alge
meen vond men de beide ge
bouwen een klap in het ge
zicht van het Rijksmuseum,
maar de architect, die ervoor
doorgeleerd had, verdedigde
zijn beide peper-en-zout
vaatjes met hand, tand en in
gewikkelde theorieën. Wij
hadden deze maand vrienden
uit Belgrado op bezoek, bei
den werkzaam in de beeld
houwkunst. Toen wij, al bij
na weer gewend aan die twee
gewraakt gebouwen, met on
Door
a-4 1
Nico
Scheepmaker
ze vriendin langs het Rijks
museum reden, slaakte zij een
kreet van afschuw toen zij
aan de overkant die krengen
in het oog kreeg, en toen een
week later haar man ook
gearriveerd was, en wij, toe
vallig, ook weer langs de bei
de gebouwen reden, bleek ook
hij spontaan ontsteld te zijn
over hun aanblik. Die gevoe
lens zijn dus blijkbaar toch
internationaal...
New York
Wat die Poolse modelarbeider
in de film van zaterdag
avond dus niet lukte: zijn ar
beidershuisje te bewaren voor
het nageslacht, is elders wel
vaak gelukt. Maar dan be
treft het toch meestal gebou
wen met een geur van onaan
tastbare heiligheid, dus kerk
jes en geboortehuizen van be
roemdheden. In New York
staat de St. Pauls Chapel, het
oudste openbare gebouw in
New York (en dus ook de oud
ste kerk, gebouwd in 1766), nu
als een hummeltje tussen wol
kenkrabbers in van 43 en
twee van 110 verdiepingen
(World Trade Center). Elders
in New York, aan Fifth Ave
nue, weerspiegelen de twee
spitse torentjes van St Pa
trick's Cathedral zich in de
voet van de Olympic Tower
(een gretig gefotografeerd fe
nomeen in New York).
Athene
In Moskou is het gigantische
Hotel Rossia de buurman van
een paar kleine, gerestaureer
de kerkjes, en in Athene is een
hoog flatgebouw over een
dierbaar kerkje heen ge
bouwd. Het zit als het ware
verwerkt in het flatgebouw,
het staat als een kabouter te
schuilen onder een wijdbeens
staande reus. Ik heb er geen
foto van bij de hand. maar
mij staat nog bij dat links,
rechts en achter het kerkje de
dikke pilaren staan waarop
het flatgebouw het kerkje
overhuift. En in Granada
staat (als ik mij goed herin
ner) een grote kathedraal met
daarin de Capilla Real, een
kleinere kerk, volgens het
principe van de steeds kleiner
wordende Russische matrosj-
ka-poppetjes...
Amsterdam
Maar het mooiste voorbeeld van
hardnekkig verzet van het
kleine tegen het overdonde
rende grote, bevindt zich toch
in Amsterdam, recht tegen
over het Centraal Station,
waar twee kleine huisjes in
het Victoria Hotel zitten inge
kapseld. Het Victoria Hotel,
gebouwd door de architect
Hennkenhoff die ook Krasna-
polsky en het Kurhaus in
Scheveningen ontwierp, da
teert van 1883. Toen de hotel
ondernemer drie huizen op
het Damrak en vijf op de
Prins Hendrikkade aankocht
om die te slopen en er vervol
gens een hotel van klasse te
bouwen, weigerde de eige-
de
46
47 van de Prins Hendrikkade
(het laatste een huisje van
1648) zijn bezit te verkopen.
Het was de Zweedse schrijn
werker Olaf Lindgreen,
wiens eisen zo hoog waren
dat van aankoop werd afge
zien waarna het Victoria Ho
tel gewoon om die beide huis
jes werden heen gebouwd.
Daar zijn ze nu „organisch"
in opgenomen, duizenden
mensen die zich dagelijks van
het Centraal Station naar de
binnenstad reppen zullen het
vermoedelijk zelfs nooit heb
ben opgemerkt!
AMSTERDAM Dankzij een samenwerkingsverband
met de NOS en de Duitse televisie kon zaterdag jl. in de
Koopmansbeurs in Amsterdam een voorstelling gepre
senteerd worden die op theatraal gebied het onbetwiste
hoogtepunt van het Holland Festival 1981 vormt.
Het Schauspielhaus Bochum
speelde daar in een wel zeer toe
passelijke entourage "Die Heili
ge Johanna der Schlachthöfe",
waarmee Bertolt Brecht in 1931
zijn eigenzinnige visie gaf op de
economische wereldcrisis en de
daarmee samenhangende werk
loosheid.
In dit stuk verklaart Brecht het in
eenstorten van de markt uit de
machinaties van ondernemers en
grootkapitaal op zoek naar meer
macht en meer winst, en in het
zicht van de ondergang laat hij
zowel ondernemers als arbeiders
de handen in elkaar slaan. Ook
verenigd blijken de arbeiders
echter machteloos, terwijl de on
dernemers op het kritieke mo
ment genoeg reserve bezitten om
op de puinhopen van hun oude
macht een nieuw imperium op te
richten, dat met nog meer raffi
nement werk in winst weet om te
zetten.
Tussen beide groepen in bevindt
zich de organisatie van de
"Schwarzen Strohhüte", die met
de aalmoezen van "boven" in
staat is "beneden" menslievend
werk te doen, en die derhalve
voor hun bestaan afhankelijk
blijkt van het handhaven van de
klassetegenstelling. Alleen luite
nant Johanna berust niet in de
situatie, maar haar pogingen de
situatie wezenlijk te verbeteren
maken haar tot een bedreiging
voor de bezittende klasse, die
daarom maar al te blij is als zich
een gelegenheid voordoet het
idealistische meisje tot martela
res te kunnen verheffen.
Deze marxistische visie van Brecht
op beursspeculaties en de gevol
gen daarvan is door het Schaus
pielhaus Bochum, het voormali
ge Wurttembergische Staats
theater, in een opmerkelijke en
fascinerende vorm gegoten. In
een bewerking die regisseur Al
fred Kirchner in staat stelde de
economische theoriëen van
Brecht zoveel mogelijk te visua
liseren, wordt het stuk in Bo
chum gespeeld in een oude fa
briekshal, maar na eindeloze
voorbereidingen en twee dagen
onafgebroken repeteren bleek de
voorstelling ook in de kleinere
hal van de Amsterdamse beurs
een adembenemende gebeurte
nis waarbij men zich als publiek
lijfelijk betrokken voelde. Stella
ges in het midden en aan de kan
ten vormden speelvlakken die
tevens als "Zitplaats" benut kon
den worden.
Een groot deel van de handeling
speelde zich echter af op de open
ruimte daartussen, waar zich
voortdurend het overgrote deel
van de toeschouwers bevond.
Dat betogingen van arbeiders en
acties van de politie daardoor
meer dan levensecht leken, was
echter nog maar één van de ge
ringste verdiensten van deze
voorstelling. De grote kracht van
de spelers uit Bochum lag in een
aan fanatisme grenzende bezie
ling, die emoties en spanning
continu voelbaar hield, ook als
de omstandigheden de tekst nau
welijks verstaanbaar maakten.
Meer nog dan het opzienbare ge
bruik van de ruimte was het die
emotionaliteit, gecombineerd
met een dodelijk sarcasme, waar
door deze manifestatie kon uit
groeien tot een ongekende bele-
Voor een deel, en zeker waar het de
aangrijpende vertolking van
Therese Affolter (Johanna) be-
WASSENAAR - Nico van den
Hooven. hoofdleraar aan het
Utrechtse conservatorium,
speelde gisteravond op het orgel
van de Dorpskerk in Wassenaar
voor een bevredigend aantal
toehoorders werken van Bach
Deze ervaren pedagoog weet hoe
hij de zaken in onderling even
wicht moet houden. Dit is te
meer belangrijk als het publiek
een uur lang naar één componist
moet luisteren.
Wat zal ik verder over zijn spel zeg
gen? Nico van den Hooven is een
vakman, een docent, die zijn jon
ge leerlingen voorgaat, de weg
wijst. Hij weet het dus zelf heel
goed. Zijn spel kent geen wanke
ling.
Aanvankelijk, met de Fantasia in
c-moll, die in haar stille gang
toch al een nadrukkelijke voor
dracht vraagt, kon hij mij nog
niet boeien. Met alle respect ove
rigens voor het gave uiterlijk,
miste ik de innerlijke drang, het
leven.
DEN HAAG (ANP) - Het Nederlandse Danstheater (NDT) heeft de ge
meenteraad van Den Haag gevraagd vanavond niet te besluiten het
gezelschap in Scheveningen te huisvesten zonder een eigen balletthea-
ter. Verbouwing van de zaal van het Circustheater kan volgens het
NDT achterwege blijven, waarmee dertien miljoen gulden wordt be
spaard. Het ballettheater kost de gemeente niets, aldus het NDT.
Zakelijk leider Carel Birnie van het NDT heeft dit eind vorige week toe
gelicht. Hij constateerde dat B en W van Den Haag onjuiste informatie
hebben verstrekt. Hij verweet het college in vier jaar niet concreet te
hebben gereageerd op het plan. dat het gezelschap heeft gelanceerd
Hij zei te vrezen, dat de centen, die met het plan van de gemeente zijn
gemoeid, er niet zullen komen.
Wordt de zaal van het Circustheater niet verbouwd, en komt er met nieu
we huisvesting een ballettheater in de randbebouwing van het bestaan
de complex, dan ontstaat ook de mogelijkheid van een breder cultureel
aanbod in Scheveningen. De drie miljoen extra voor het eigen ballet
theater kan geheel worden terugverdiend, aldus Birnie.
KLBDW^j -
ADI/(E?EAJ
VOOR
PA^EAJ
A&AOW, IAJAAJAIEEÊ
HOBT ebm
OAS AAA)?
Ali ÜE AJMlKTEe
(/AM B'A/AJBM LANDJE
ZAKEAJ B£MT/ O P
BEZOEK
FftED ASTAlfSE
een basset; aeuw /«et tvrr.'
HJHggTPKfiD!
J Als ilc vyf- minuten
fclactüen 2yn2e
- .t n fxmk!
o
De belevenissen van Jonnneke
«^5
Agenda
tretl, zal dit ook bij de recht
streekse uitzending woensdag
avond (Nederland 1) in de huis
kamer navoelbaar zijn. Alleen
via een persoonlijk bezoek he
denavond of woensdag a s. zal
men echter in staat zijn deze
voorstelling als totaliteit te erva-
PAUL KORENHOF
Twee koraal-voorspelen, verschil
lende bewerkingen van dezelfde
melodie ("Wir glauben all' an ei-
nen Gott") contrasteerde sterk in
de vormgeving: de eerste voort
varend met de melodie in het pe
daal opgenomen, de tweede in
cantus firmus-techniek. Ik moet
zeggen, dat ik de concertgever in
dit laatste geniale werk het
meest bewonderde.
Hierna luisterden we geduldig
naar vijftien variaties op een sa
rabande-melodie (die waar
schijnlijk niet van Bach zélf is).
Nico toonde zich hier een mees
ter in de registratie-kunst. Hij
maakte ook een knap gebruik
van de mogelijkheid Bachs ver
nuftige barokkunsten voordelig
te etaleren. Het ontroerende
voorspel over "Schmücke dich, o
liebe Seele" werd gevolgd door
de virtuoze finale, de op een ui
terst simpel thema gebouwde
Fuga in F-dur.
JOHAN VAN WOLFSWINKEL
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "The exterminator",
da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15.
16.30. 19.00 en 21.15 uur. 16 ir
CAMERA (124919): "Ordinary people"
da 19.00 en 21.15 uur. al.
Kindermatinee: "Winnetou in de doden-
vallei", za.. zo. en woe. 14.30 uur
Nachtvoorstelling: "Up in smoke", vr.
en za. 24.00 uur. 16 jr.
LIDO 1 (124130): "Promnight", da.
14.30. 19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16 45
uur, 16 jr.
LI Du 2: "Private Benjamin", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16 45 uur. al.
L1DO 3: "Salto nel vuoto". da. 14.30,
19.00 en 21.30 uur, zo. ook 16.45 uur, 16
LIDO 4: "Funhouse". da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur. zo. ook 16 45 uur. 16 jr
STUDIO (133210): "The holy grail'. da
Kindermatinee "The Aristocats", za. en
woe. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uur
TRIANON (123875): "Lib Marleen", da
14.30, 19.00 en 21.15 uur. zo. 14.15, 16.30,
19.00 en 21.15 uur. 16 jr.
REX (125414): "High society", da. 14.30,
19 00 en 21.15 uur. zo. 14.15. 16.30. 19 00
en 21.15 uur. 16 jr
Nachtvoorstelling: "Slaves of pleasure"
za. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(Voor inlichtingen telefoon: 01720-
20800)
EURO 1: "Nighthawks". da. 13.30, 18.30
en 21.00 uur. zo. ook 16.00 uur. 12 jr
EURO 2: "Once upon a time in the
West", da. 20.15 uur, do., vr., ma. en di.
ook 13.30 uur. 12 jr.
Kindermatinee: "Popeye's dolle avon
turen", za., zo. en woe 13.30 uur
Nachtvoorstelling: "Silver Streak Ex
presse". za 24.00 uur. 16 jr
EURO 3: "Bloodv midnight", da 13 45,
18.45 en 21 15 uur. da. ook 16 15 uur. za.
ook 24 00 uur. 16 jr.
EURO 4 "Het porno-internaat", da
14 00. 19.00 en 21 30 uur. zo ook 16.30
uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Pussytalk". za.
24.00 uur, 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY (01717-4354) "In de greep
van de zombies", do en woe 20.30 uur.
vr en za 21.15 uur. zo 18.15 uur. 16 jr
"De sheriff maakt zich kwaad", vr 19 00
uur. za 16.00 en 19 00 uur. zo. en woe.
16 00 uur. al.
"Mamma wordt honderd", zo. en ma.
20 45 uur. dl. 20.15 uur. 16 jr
Kindermatinee "Peppi en Kokki bij de
marine", za. en zo. 14.00 uur, woe 14.15
je» gc»n«-den. 2 r»efiji
nipp
gesnipperde nooljc»
I
gemberpoeder 1-iit hei
zachtjc ludden-n. mil
kunt ook het gember
poeder weglaten en wat
•nanasvap toevoegen,
wat het gerecht minder
by
WINA BORN
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Ehsabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
D i a c ooessenh u Is
Middagbezoekuur 13.45-1430 uur
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14 00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patient)
Sportmedisch Advies Centrum; blessu
respreekuur Elisabethziekenhwis, I^ei
derdorp, 's maandags van 19.30-20 30
18 30-19.30 uur Babyshow laatste kwar
tier van avondbezoek.
Elizabethziekenhuis - kraamafdeling.
'middags van 3 tot 4 uur.
Kinderafdeling: dag van 15.00-18 30
Academisch Ziekenhuis
Voor olie patiënten (behalve kinderen)
zt;n de bezoekuren als ixAat:
Elke dag
14 15-15 00 uur
18.30-19 30 uur
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18 00-19 00 uur
Pracmaturenofdeling dagelijks van
14.30-14.45 uur en van 18 30-18 45 uur
Bezoek aan ernstige patimten wannes.,
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt W-gestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken
Bezoektijden Kinder kliniek
Dagelijks:
15 00-15 45 uur
18 30-19 00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag
14 15 15 00 uur
18 30-19 00 uur
Alphen aan den Rijn
Kijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13 30-14 15 en 18 30-19 30 uur 3e klas
13 30-14 15 en 18 3^19 30 uur Kraamaf
deling 13.30-14 45 alleen voor echtgeno-
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
1 11' n n.e M word. n ui.ld t>i liet in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
tol (020-175000)
Ton Menkenhal - tentoonstelling Air-
rail, t/m 16/8, geopend van 10-18 uur,
zon- en feestdagen van 12-18 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde.
Steenstraat 1. t/m 3/1 '82. "Indianen van
Mexico. Azteken in t Verleden. Nuhuas
van Heden, geopend ma t m za 10-17
uur; zo- en feestdagen 13-17 uur.
Art Tea House Oude Rijn - expositie
van Dons Groeneveld zeefdrukken. Ma-
riet Schedler keramiek
Stille Mare 4. tel 146330, van 7/6 t'm 15/
7. geopend van 10-18 uur. zondag van
Centrale Bibliotheek - Nieuwstraat.
tentoonstelling ter nagedachtenis aan
de Leiderdorpse architect Piet van der
Sterre; tot 1 september te bezichtigen.
c(0iuic) licuws
22 juni 1981
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Dezer dagen kwam iemand,
na een 20-jang verblijf in Ame
rika, des avonds te Groningen
aan. Den volgenden morgen
wandelde hij de stad eens door
en trad een winkel binnen om
iets te koopen. Bij het uitgaan
wilde juut een oud vrouwtje
dien winkel binnentreden, zij
keek den vreemdeling aan en
viel bewusteloos neer. Ver
schrikt boog zich de vreemde
ling om haar te helpen, be
schouwde haar irat oplettender
en herkende zijne tachtigjarige
moeder, die te A. woont, juist op
dien dag in de stad gekomen
was en met een oogopslag m
den vreemdeling haren zoon
herkend had, die zijne moeder
reeds lang dood waande.
Te Yeddo ig, op last van de
Japansche regeering. een groot
woordenboek in vijf talen uit
peperen Japanse h-F rans ch-
Engelsch Duilsch en Hol-
landsch) betreffende het krijgs
wezen en de marine. Het is een
groot boekdeel, in Europeeschen
trant gedrukt door een Japan
schen typograaf, en vergezeld
van een atlas met afbeeldingen
die zeer zorgvuldig gegraveerd
zijn De schrijver die aan dit
werk het meest arbeidde, is de
kolonel ran den staf Harada-
Kadermite
VttRtp jaar geleden
De politie te Aken is er tn pe-
slaagd een diefstal op te helde
ren. die vijf jaar geleden ge
pleegd werd bij een intusschen
overleden "Justizrat" m die
stad De dief tout zich toen
meester te maken ran sieraden
en aandeelen tot een totale
uytarde ran ruim 180 000
Mark. Hoeu el de aandeelen ter
stond geblokkeerd werden, ge
lukte het den dief in den Ux/p
der jaren toch de dwidendbe
wijzen te rerzilreren Ditmaal
probeerde hij het ook hij een
bank te Keulen doch dit werd
hem noodlottig. Het bankperso
neel ratte argwaan op en
waarschuwde de politie die
den man arresteerde Het bleek
een vroegere huisknecht ran
den bestolene te zijn. Bij een
huiszoeking werden nog siera
den aangetroffen roor een
waarde ran 80 000 Mark en
aandeelen voor 20 000 Mark, tn
totaal dus ruim de helft ran de
waarde der gestolen voorwer
pen
