c
Vrouwen in actie
tegen bewapening
Congres voor
feministische
onderzoeksters
Grote belangstelling voor eerste
Zomeruniversiteit Vrouwenstudies
Beurs Amsterdam
SifSSDS!
J
marktberichten
Arakboom levert
"tandenborstel
n
-J
Beursoverzicht
PAGINA 16
EXTRA
MAANDAG 22 JUNI 1981^
Uitwisselen
Het congres stelt zich ten doel om
vooral ervaringen met het onder
wijs, onderzoek en theorieën over
vrouwenstudies vanuit verschil
lende invalshoeken uit te wisselen.
Dat zal gebeuren in zeventig werk
groepen. Aan de hand van tien
hoofdonderwerpen, zorgvuldig
voorbereid door tweehonderd
vrouwenwerkgroepen in het hele
land, zullen de werkgroepen dis
cussiëren. Hoofdonderwerpen zijn
onder meer: buitenlandse vrou
wen, sociale bewegingen, wonen,
moederschap en seksualiteit, abor
tus e.d.
..Bijzonder is, dat de onderwerpen
op het congres niet ingedeeld zijn
naar wetenschappelijke richting,
zoals: geschiedenis, sociale weten
schappen, letteren", zegt Marianne
Beelaerts. „Dat heeft het voordeel
dat binnen ieder onderwerp, ver
schillende wetenschappelijke as
pecten bekeken kunnen worden.
Zo kunnen bijvoorbeeld bij het
thema 'abortus' de medische, juri
dische, sociaal-maatschappelijke
en theologische aspecten aan de
orde komen".
Archiefkasten
De laatste jaren zijn aan de meeste
universiteiten, hogescholen en (ho
gere) beroepsopleidingen vrou
wenstudies van de grond geko
men. Steeds meer vrouwen op dat
soort opleidingen houden zich be
zig met feministische weten
schapsbeoefening. Dat levert niet
alleen nieuwe kennis op, maar
leidt ook tot kritiek op vooronder
stellingen van en vertekeningen in
bestaande wetenschappelijke
theorieën. Dat blijkt uit veel onder
zoeksverslagen, die zoals de 'we
tenschapsvrouwen' dat zelf zeggen
..maar al te vaak in bureauladen en
archiefkasten blijven liggen".
Het Tijdschrift voor Vrouwenstu
dies, vorig jaar opgericht, en dit
congres de Zomeruniversiteit
Vrouwenstudies, zijn juist bedoeld
om deze onderzoeken naar buiten
te laten komen en „bovendien con
tacten te leggen met andere vrou
wen die onderzoek doen. Veel te
vaak gebeurt het nog dat verschil
lende universitaire vrouwengroe
pen in het land bezig zijn met de
zelfde onderzoekenzegt Marian
ne Beelaerts.
Wat 'vrouwenstudies' nu precies
zijn is moeilijk te zeggen. „Dat is
net zoiets als een definitie te geven
van de wetenschap", zegt Marian
ne. „Vrouwenstudies zijn niet on
der één noemer te vangen".
De organisatrices van de zomeruniversiteit Vrouwenstudies v.l.n.r
Tinneke den Nijs en Karin Spain.
Ingrid van Alphen. wetenschappe
lijk medewerkster faculteit der let
teren, afdeling vrouwenstudies, en
een van de organisatoren van het
congres, geeft wèl een definitie:
„Onze taak is om vooronderstellin
gen, die heersen in de maatschap
pij, te toetsen, te weerleggen of te
bevestigen. Dat alles natuurlijk in
het kader van de positie van vrou
wen".
Taaiseksisme
Ingrid geeft een voorbeeld: „Bin
nen de taalwetenschappen (afde
ling vrouwenstudies, red.) heerst
er eert tendens om seksisme bin
nen de taal uit te sluiten. Velen zijn
ervan overtuigd dat als je niet meer
van mankracht, maar van mens
kracht zou spreken, veel proble
men opgelost kunnen worden.
Nou, zoiets is precies iets voor ons
om te onderzoeken. Een ander
voorbeeld is een onderzoek waaf
we nu nog mee bezig zijn: taaisek
sisme binnen de vakbondskran
ten".
„Vanuit het FNV-vrouwensecreta-
riaat kregen wij een verzoek om
het taalgebruik in vakbondsbladen
te onderzoeken. Volgens hen zou
dat er onder meer toe leiden dat
vrouwen niet in die vakbeweging
integreren. Nu zijn wij dat taalge
bruik gaan onderzoeken en zijn tot
verschillende interessante resulta
ten gekomen. In die vakbonds
kranten worden bijvoorbeeld geen
stereotiepen gebruikt, zoals moe
der in de keuken e.d. Dus wat dat
betreft worden vrouwen niet bui-
Voor het eerst zal in Nederland. Amsterdam, tijdens de zomermaanden een groots opge
zet landelijk congres over vrouwenstudies worden georganiseerd. Het congres draagt de
naam Zomeruniversiteit Vrouwenstudies. De Oude Manhuispoort van de universiteit
van Amsterdam zal van 29 juni tot 4 juli beheerst worden door tweeduizend vrouwen uit
het hele land die gezamenlijk ervaringen en onderzoeksresultaten zullen uitwisselen van
feministische onderzoeken die zij hebben gehouden.
„Dat alles in een niet-vijandige omgeving", zegt Marianne Beelaerts, een van de twee
speciaal voor de zomeruniversiteit aangestelde part-time medewerksters. Samen met
Marianne Grunell heeft zij en tal van andere vrijwilligsters de organisatie van het zes
dagen durende congres op zich genomen. Anderhalve ton subsidie kregen ze ervoor,
maar die zijn al bijna op. Het initiatief tot het houden van zo een congres kwam voorna
melijk van twee faculteiten: de faculteit der letteren en die der sociale wetenschappen.
zoek dat zij deed naar 'Moederma
voleerlingen'. Naast bronnenon
derzoek. hanteerde zij onder meer
de methode van 'participerende
observatie'. Ze zat enkele weken in
de klas bij de vrouwen die de dag
mavo voor volwassenen volgden.
Ze woonde de lessen bij, dronk
koffie met de leerlingen tijdens de
pauze, deed ook mee aan alle acti
viteiten buiten school. Zoals een
reisje naar Parijs en een school
feestje, zo kon Thea ook eens ken
nismaken met de echtgenoten en
ging bij vrouwen thuis op bezoek
om interviews te houden.
De hoofdvraag binnen dit onder
zoek was: in hoeverre draagt dit
tweede-kansonderwijs bij aan het
afnemen van de verschillen in zo
wel macht, gelijkwaardigheid als
ontplooiingskansen voor vrou-
Cultureel
Naast de thematische werkgroe
pen op de 'Zomeruniversiteit
Vrouwenstudies' zullen er ook le
zingen en forums gehouden wor
den over onder meer vrouwenge
schiedenis, gezondheid, werkloos
heid, over feminisme en marxisme
e.d. Bovendien zal er dwars door
alles heen een cultureel vrouwen
festival gehouden worden, brood
nodig voor de 'ontsnapping' in die
week. Verschillende Amsterdamse
theaters, zoals het Vondelpark
theater. het Filmmuseum en het
Amsterdams filmhuis, hebben die
week hun 'huizen' opengesteld
voor vrouwelijke en feministische
cultuuruitingen: muziek, theater
en film. Alles zal worden afgeslo
ten met een groot slotfeest voor
vrouwen. „We hopen dat zowel op
het congres als op het cultuurfesti
val zoveel mogelijk vrouwen ko
men. Het congres is open voor ie
dereen die zich betrokken voelt bij
vrouwenstudies. Het is absoluut
niet alleen een gebeuren voor uni
versitaire vrouwen", zegt Marianne
Beelaerts. „Mannen die geïnteres
seerd zijn in vrouwenstudies zijn
niet uitgesloten, alhoewel dit na
tuurlijk wel een specifieke
naangelegenheid is".
De congresbundel, die speciaal is
uitgegeven voor de zomeruniversi
teit is te koop a 25 gulden in de 'be
tere' boekhandel of te bestellen bij
Zomeruniversiteit Vrouwenstu
dies, Herengracht 508, 1017 CB
Amsterdam. Deelname aan het
congres en verdere informatie is
daar ook te verkrijgen.
Igrid van Alphen, Marianne Beelaerts,
tengesloten. Wél ontdekten we dat
het taalgebruik in deze kranten,
naarmate de stof moeilijker wordt,
abstracter, plechtiger en dus af
standelijker wordt. Dan zie je dat
vrouwen in het algemeen (met
doorgaans een lagere opleiding)
eerder afhaken dan mannen. Dat
Door Lisette Gottschall
taalgebruik sluit niet aan bij hun
belevingswereld. Als we met dat
onderzoek klaar zijn. gaat het naar
het FNV-vrouwensecretariaat. Zij
kunnen er misschien iets binnen
de vakbondskranten.mee doen."
V rou wengroepen
Marianne Beelaerts: „Hel
ook belangrijk dat we onderzoeks
resultaten doorspelen r
wengroepen binnen de
beweging, die daar dan weer ver
der mee kunnen. Ook worden er
wel eens onderzoeken gedaan op
aandringen van sommige vrou
wengroepen. Zo hebben bijvoor
beeld de VIDO-vrouwen (vrouwen
in de overgang, red.) al jaren ge
vraagd om goed onderzoek naar
baarmoederhalskanker. Onder
zoeksresultaten van dit onderzoek
zijn onlangs gepresenteerd in het
blad 'Wetenschap en Samenle
ving'.
Naar aanleiding daarvan heeft de
PSP in de Tweede Kamer vragen
gesteld. Zo heeft zc'n onderzoek
een aantal belangrijke effecten. Al
lereerst weten de VIDO-vrouwen-
organisaties nu heel wat meer over
baarmoederhalskanker, daarmee
kunnen zij meer informatie hier
over geven aan vrouwen die dit
hebben en tenslotte worden gynae
cologen gecorrigeerd op dat ter-
dan Argwanend
LEIDEN - Op de Leidse veemarkt
werden vandaag 1440 dieren aange
voerd. Vandaag zag de verdeling als
volgt uit: sluchtrunderen 1019; scah-
pen/lammeren 421.
kwaliteit v
de kwaliteit van 740 tot 790;
eerste kwaliteit van 780 tot 870; vaar
zen tweede kwaliteit 710 tot 770;
koeien eerste kwaliteit 765 tot 860;
koeien tweede kwaliteit 725 tot 760;
koeien derde kwaliteit 670 tot 720;
worstkoeien van 590 tot 690; extra
kw. en dikbillen van 9 tot 14; slacht-
zeugen van 160 tot 225; slachtvarkens
van 180 tot 240.
Toelichtingen (respectievelijk aan
voer, handel en prijzen): slachtrunde-
ren redelijk, redelijk, moeilijk te
handhaven; schapen/lammeren ma
tig, redelijk, iets lager.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling van 19 juni: andijvie 32-42, sper
ziebonen 3,4,70, tuinbonen 0,70, rode
kool 1,67-1,70, spitskool 66-69. bos-
peen II 82-1,02, waspeen AI
13,60-17,10, All 10,90-15,10. BI
23,60-29,50 per kist. Aanvoer 451* ton,
prei A per kg 1,81-1,96, radijs (bos) 0,18,
sla (natuur) 25-30, uien per kg 46-55,
peterselie (krul) 0,51, selderij 0,47,
bloemkool 6 per bak I 2,55-3,19, 6 II
1,01-1,32, 8 I 2,33-2,68, 8 II 65-83, 10 I
1,71, 12 I 1,90. Aanvoer 1446 stuks
GROENTEVEILING LEIDEN - Aard
appelen 40; andijvie 45-60, snijbonen
2,60-3,50. stambonen 3,90-5,40; tuinbo
nen 83-93; rode kool 1,90-2,10; groene
kool 65; prei 1,50-2,50; spinazie 1,06-1,23;
bloemkool 1,75-3,25; bloemkool 8 st.
1,95-2,85; sla 22-32; bleekselderij 1,25;
bospeen 65-1,25; boskroot 71-89; peter
selie 25-63; selderij 24-59; bos uien 48;
paprika 1,25 st. 25-48.
Een andere doelstelling van het
congres is dat vrouwen hun onder
zoeksresultaten kunnen presente
ren binnen een 'niet-vijandige' om
geving. Marianne: „Maar vrouwen
studies in het algemeen en zeker
naar de gehanteerde onderzoeks
methode wordt door de meeste we
tenschappers nog argwanend ge
keken. Dat heeft vooral te maken
met het soms experimentele ka
rakter van vrouwenstudies. Wij
zijn bijvoorbeeld aan het experi
menteren met onderzoeksmetho
den die nauw aansluiten bij de
vrouwenbeweging. Methoden als
'participerende observatie' en zeer
persoonlijke interviews bijvoor
beeld"
In het Tijdschrift voor Vrouwen
studies (nr. 1 jaargang '80) vertelt
Thea Campagne over een onder-
V
Het werd aanbevolen door pro
feet Mohammed. Het is zo
dik als een pink en onderzoe
kers op drie continenten be
studeren het. Wat is het? Het
blad „Saudi international Re
port" geeft het antwoord: de
miswak, de arabische natuur
lijke tandenborstel en tand
pasta in één stuk. Een takje
dat de mond schoonmaakt,
de adem verfrist, de tanden
witmaakt en afbreekbaar is
in het milieu.
Saoediërs gebruiken de tak
zelfs tijdens zakelijke confe
renties of tijdens colleges. De
tanden worden niet zoals in
het westen achter gesloten
badkamerdeuren gepoetst
maar in het openbaar de hele
dag door.
De miswak wordt gemaakt uit
de wortels en de takken van
de arakboom die groeit in Sa-
oedi-Arabië, Soedan, Zuid-
Egypte, het oostelijk gedeelte
van India en Tsjaad. De beste
miswak komt uit de wortel
van de tandenborstelboom
zoals de arak in het Engels
wordt genoemd. De 15 tot 20
centimeter lange tak moet
wit-bruin van kleur zijn.
Wordt de miswak donker
bruin dan is hij uitgewerkt.
Onderzoek aan de universiteit
van Rostock in Oost-Duits-
land heeft uitgewezen dat de
miswak 19 werkzame stoffen
bevat die heilzaam zijn voor
het gebit. De takken zijn vol
maakt anticeptisch. De plant
bevat een bacterie waarvan
de werking gelijk is aan peni-
ciline. Ook doodt de plant de
microben (stphylococci) die
in de mond voorkomen. De
miswak bevat een zuur dat
ziektes aan het tandvlees
voorkomt en helpt in het
stoppen van bloedend tand
vlees terwijl er eveneens aro
matische oliën in voorkomen
die er een plezierig bittere
smaak aan geeft en de aan
maak van speeksel bevor
dert.
Tandarts dr. Masoud zegt nu in
het blad dat één van de grote
voordelen van de miswak is
dat deze tandenborstel niet
makkelijk verontreinigd
raakt door de natuurlijke an-
tisceptische stoffen die erin
zitten. Bovendien, als men de
tak laat vallen dan kan men
er het gedeelte dat de grond
heeft geraakt eraf snijden.
Het volgend stukje schors er
af halen en men heeft een
nieuwe tandenborstel. Ook
als de miswak zijn bittere
smaak heeft verloren moet
een een nieuw stuk schors
worden afgestroopt omdat
dat een teken is dat de werk
zame stoffen zijn uitgewerkt.
Dr. Masoud schat dat de mis
wak bij normaal gebruik een
maand meegaat. Hij is bijzon
der goedkoop (27 cent) en in
Saoedi-Arabiè te koop in (de
bazaar) en op vrijdag voor de
ingang van de moskee. Voor
gebruik moet de tak een paar
uur in water worden geweekt
en geklopt om hem zacht te
maken. Daarna moet een hal
ve centimeter van de bast
worden gepeld waarna op het
afgepelde gedeelte wordt ge
kauwd om het zacht te ma
ken. De tak is dan klaar om
als tandenborstel te worden
gebruikt. Van boven naar be
neden op het bovengebit en
het omgekeerde voor het on
dergebit.
In enkele seconden werden, op 6
augustus 1945, het leven en de
toekomst van Shizuko en Kazua
verwoest. Twee Japanse vrou
wen die op die dag de stad Hiros
hima meemaakten. Een paar da
gen later maakte een tweede
atoombomaanval, ditmaal op de
stad Nagasaki, een einde aan de
Tweede Wereldoorlog in dat deel
van de wereld. Met achterlating
van bijna vierhonderdduizend
Japanse vrouwen en mannen die
later „hibakusha" zouden wor
den genoemd: slachtoffers die de
atoomstraling van de bombarde
menten hebben overleefd, maar
verminkt of ongeneeslijk-ziek
verder moesten.
Shizuko en Kazua zijn sinds het
einde van de jaren '60 actief in
het „vrouwenwerk" van de be
weging die zich in Japan inspant
voor de slachtoffers van de
atoombommen die. bijna 36 jaar
geleden, zijn gevallen. Vanuit
hun tegenwoordige woonplaats
Osaka hebben ze contact gezocht
met andere vrouwen die even
eens de atoomaanvallen hebben
overleefd. Langzaam maar zeker
is de uitzichtloze situatie van de
ze slachtoffers zichtbaar gewor
den, beschreven als „een vicieu-
ze cirkel van ziekte, psychische
spanningen, sociale discrimina
tie en armoede", steeds sterker
gedomineerd door de angst dat
de fatale gevolgen van de atoom
straling ook op hun kinderen zijn
overgegaan.
In nummer 15 van „Isis", het inter
nationaal bulletin voor de vrou
wenbeweging (het thema van dit
nummer is „Kernenergie en wa
penindustrie"), komen Shizuko I]
en Kazua aan het woord over
hun gruwelijke ervaring in die
laatste oorlogsdagen, en over
hun werk voor de talloze nog le
vende atoombomslachtoffers in
hun land. In de afgelopen tien
jaar hebben ze aan honderden
bom-slachtoffers (vrouwen en
mannen) morele steun gegeven 1
en voorlichting verstrekt over
het ingewikkelde systeem van
medische, financiële en sociale
voorzieningen waar deze mensen
gebruik van kunnen maken.
Volgens Shizuko en Kazua wordt
er veel te weinig gepubliceerd
óver de beschadigingen en na
werkingen van de bombarde
menten. Wel zijn veel overleven
den van de A-bom bezig hun er
varingen op te schrijven, in de
hoop dat hun historische docu
menten alsnog een waarschu
wing zullen zijn in de discussie
over kernwapens, kernenergie
en bewapeningswedloop.
Het Isis-bulletin is te koop in de
vrouwenboekhandel en kan ook
worden besteld door het overma
ken van zes gulden op gironum
mer 3719388 van de Stichting Isis
Nederland, Kromhout 104 in
Dordrecht.
der geworden op 127.20 en trok
Kon Olie 1.30 aan op 83.70.
waarmee de opgaande lijn van
Wall Street werd gevolgd. Akzo
/26,70e.enHoogoveenseenepWl,Ops
wfn" vaU /"^vtxw' ABN "op
land Utrecht Hypotheekbank
van 1.- op 148,- Ook de uit-
