VS en Irak zijn het eens
Onderhandelingen YS en
Griekenland opgeschort
Frans parlement
heeft zeer
weinig invloed
*n HELE DAG PLEZIER in
Schmidt: bergrede niet neutratistisch
Over resolutie die Israël veroordeelt
Formateur
Spadolini
slaagt in
opdracht
Neo-nazi
Hoffmann
in arrest
Japan maakt de EG
blij met dooie mus
VRIJDAG 19 JUNI 1981
(Van onze correspondent
Frans van Hasselt)
ATHENE - De onderhandelingen
tussen Griekenland en de Ver
enigde Staten over de status van
de Amerikaanse bases op Griek
se bodem zijn opgeschort tot na
de parlementsverkiezingen die
later dit jaar in Griekenland wor
den gehouden. Dat is gisteren in
Athene bekendgemaakt.
Hoewel de onderhandelingen, die
al vijf maanden voortduurden, in
constructieve sfeer waren ge
voerd en goede voortgang was
geboekt, aldus het regerings
communiqué. kunnen de inge
wikkelde strategische en politie
ke problemen die ermee samen
hangen. beter worden afgehan
deld door een nieuwe regering.
Tot zo lang kunnen de Ameri
kaanse installaties blijven door
functioneren op basis van het
verdrag van 1953. Voor de aan
passing van dat verdrag, dat 'ver
ouderd' wordt genoemd, zijn al
richtlijnen opgesteld in het voor
lopige defensieakkoord dat tus
sen de ministers Kissinger en
Bitsios in 1976 is gesloten.
Deze richtlijnen hielden onder
meer in dat Griekse officieren
het commando over de bases
krijgen en ook een aandeel in de
BUITENLAND
technische beheersing en contro
le ervan. Ook werd in dat verdrag
melding gemaakt van de wense
lijkheid van een 'evenwicht' tus
sen de Griekse en Turkse militai
re macht. Tijdens de onderhan
delingen van dit jaar is van
Griekse zijde herhaaldelijk aan
gedrongen op vastlegging van
een verhouding van 7 op 10, wat
de Amerikaanse militaire hulp
aan respectievelijk Griekenland
en Turkije betreft. De Amerika
nen konden zich hier echter, al
was het alleen al ten opzichte van
het Congres, niet op vastleggen.
De onderhandelingen lijken ten
slotte te zijn vastgelopen op de
Amerikaanse weigering de Grie
ken in één keer militaire hulp te
leveren ter waarde van 350 mil
joen dollar - ze kregen slechts
een tiende daarvan toegezegd.
Het is echter lang niet ondenk
baar dat deze laatste kwestie min
of meer uit de grond is gestampt
en dat één partij, of zelfs beide
partijen, in feite niet zo hevig
hunkerden naar een succesvolle
afsluiting van de onderhandelin
gen in deze fase.
De Griekse regering-Rallis, die de
komende verkiezingen toch al
met grote zorg tegemoet ziet, zou
stellig, ongeacht de uiteindelijke
tekst van het verdrag, door de so
cialistische oppositie onder And
reas Papandreou ervan zijn be
schuldigd, de nationale belangen
van het land te hebben verkwan
seld. Daarentegen kan zij er zich
nu in de verkiezingscampagne
op beroemen, het been braaf stijf
te hebben gehouden. Er zijn zelfs
speculaties dat de verkiezingen.
die uiterlijk in november moeten
worden gehouden, nu enige
maanden door de regering zullen
worden vervroegd om het volle
profijt hiervan te trekken.
De Amerikanen van hun kant moe
ten ook de bezwaren hebben ge
zien van het sluiten van een ver
drag met een regering die waar
schijnlijk flinke verliezen boekt
bij de komende verkiezingen.
Uit realiteitszin kunnen ze er de
voorkeur aan hebben gegeven,
dan in hemelsnaam maar te
wachten op een situatie waarin
de anti-Amerikaanse Papand
reou een grote machtspositie of
wellicht zelfs het premierschap
bekleedt. De nieuwe Amerikaan
se ambassadeur Stern, die hier in
september wordt verwacht, geldt
alvast als een persoonlijke
vriend van de socialistenleider.
die lang in de Verenigde Staten
heeft gewoond
Papandreou heeft al meermaicn la
ten blijken oog te hebben voor
het feit dat ook onder regering
van zijn PASOK de bases en het
Griekse NAVO-lidmaatschap
niet van de ene dag op de andere
kunnen worden opgezegd. Ook
in een gisteren uitgegeven ver
klaring - waarin hij volledige
openbaarmaking van de onder
handelingen eist - wijst hij erop
dat onder een PASOK-bewind
elke mogelijkheid moet worden
weggenomen dat de bases wor
den gebruikt voor andere doel
einden dan die de Griekse belan
gen dienen. Hij eist ook - zonder
enige kans zijn zin te krijgen - dat
de regering de verdragen van
1953 en 1956 meteen opzegt, nu
zelfs haar gebleken is hoe 'hard'
de Amerikaanse voorwaarden
zijn (de opzeggingstermijn is een
jaar).
Pikant detail is. dat de Amerikaan
se bases in Griekenland, nu deze
blijven functioneren onder het
verdrag van 1953, theoretisch tot
na de verkiezingen kunnen wor
den gebruikt voor de grote Ame
rikaanse droom van de 'Rapid
Deployment Force' (de snelle
ontplooiingsmacht).
NEW YORK (Reuter) - De Verenigde Staten en Irak zijn het gisteren eens
geworden over een ontwerpresolutie waarin de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties Israël voor zijn aanval op een Iraakse kernreactor
scherp zal veroordelen maar niet bestraffen.
De Iraakse minister van buiten
landse zaken Saadoun Hammadi
had eerder strafmaatregelen
geëist tegen Israël maar de VS
hadden gedreigd hun veto daar
over uit te spreken. Men is het nu
volgens VN-diplomaten eens ge
worden over een resolutie die
Irak genoegdoening verschaft
zonder dat er sancties zullen
worden genomen tegen Israël.
De overeenstemming tussen Ham
madi en de Amerikaanse ambas
sadeur bij de VN, Jeane Kirkpa
trick, lijkt een goede kans te ma
ken aangenomen te worden door
de veiligheidsraad. Volgens de
VN-diplomaten zal de resolutie
de Israëlische luchtaanval ver
oordelen als een schending van
het handvest van de VN en de
ROME (AFP/Reuter) - De leider
van de kleine Republikeinse Par
tij van Italië, Giovanni Spadolini,
die vorige week door president
Sandro Pertini was belast met de
opdracht een nieuw kabinet sa
men te stellen, heeft deze giste
ren meegedeeld dat hij daartoe
in staat is.
Volgens parlementaire kringen in
Rome kan Spadolini zijn ploeg
midden volgende week aan Per
tini voorstellen.
De 55-jarige Spadolini, die in het
begin van de week al vol zelfver
trouwen had verklaard dat hij er
zeker van was de eerste niet-
christen-democratische premier
van Italië sinds 45 jaar te kunnen
worden, beëindigt zo de veertig
ste Italiaanse kabinetscrisis
sinds het einde van de oorlog.
Het vorige kabinet van Italië, ge
leid door Arnaldo Forlani, een
christen-democraat, kwam op 26
mei ten val, toen de socialisten
zich uit zijn vier-partijencoalitie
terugtrokken. De val van Forla-
ni's kabinet hield rechtsteeks
verband met een schandaal rond
een geheime vrijmetselaarsloge
die criminele activiteit zou heb
ben bedreven en waarvan enkele
ministers van Forlani lid waren.
die gelden in het inter
nationale verkeer. Israël zal wor
den opgeroepen in de toekomst
af te zien van dergelijke acties.
Verder wordt de aanval bestem
peld als een ondermijning van de
veiligheidswaarborgen van het
internationale agentschap voor
atoomenergie (IAEA) die de ba
sis vormen van het verdrag tegen
de verspreiding van kernwa
pens.
De secretaris-generaal van de VN,
Kurt Waldheim, bevestigde gis
teravond dat de VS en Irak over
eenstemming hadden bereikt
over een ontwerpresolutie.
In de resolutie wordt Israël ook
dringend verzocht zijn nucleaire
installaties onder toezicht te
plaatsen van het IAEA.
Het was gisteravond nog niet dui
delijk of de VS zelf ook voor de
resolutie zullen stemmen of dat
zij alleen zullen afzien van het ge
bruiken van hun veto-recht.
De kritieke onderhandelingen tus
sen Hammadi en Kirkpatrick
zijn gevoerd in het kantoor van
Waldheim, die bovendien de be
sprekingen leidde.
Israël had niet het recht, met Ame
rikaanse vliegtuigen de Iraakse
kernreactor te vernietigen, zoals
het op eerste pinksterdag heeft
gedaan. Dit heeft een hoge func
tionaris van het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken
gisteren verklaard in een hoorzit
ting van de buitenlandcommis
sie van de senaat. Die moet on
der andere onderzoeken, of Is
raël - door gebruik te maken
van Amerikaanse straaljagers -
zich schuldig heeft gemaakt aan
overtreding van een bilaterale
overeenkomst, die bepaalt dat Is
raël het Amerikaanse materieel
slechts voor defensieve doelein
den mag gebruiken.
MUNCHEN (Rcuter/UPI) - De 43-
jarige Karl-Heinz Hoffmann, de
voormalige leider van de verbo
den "militaire sportgroep Hoff
mann" is gisteren gearresteerd
wegens het oprichten van een
vereniging met misdadig doel:
vestiging van een nieuwe totali
taire Duitse staat.
De in Beieren gevestigde groep
van de 43-jarige Hoffmann telde
ruim 400 leden en trok aandacht
door haar para-militaire oefenin
gen tot zij in januari van het vo
rig jaar door de Westduitse mi
nister van binnenlandse zaken,
Gerhart Baum, werd verboden.
Nadat de sportgroep was verboden
werd beslag gelegd op een pant
serwagen, geweren en kleine wa
pens en werden haar leden ervan
beschuldigd gewelddadige over
vallen op politieke tegenstanders
te hebben gepleegd. In septem
ber van het vorig jaar werden zes
leden van de groep, onder wie
Hoffmann, korte tijd vastgehou
den tijdens een onderzoek naar
een bomontploffing op het Mün-
chense Oktoberfest waarbij der
tien mensen werden gedood en
meer dan tweehonderd gewond.
Nadat de zes waren vrijgelaten ver
oordeelde Hoffmann de aanslag
en sprak elke band met de 21-ja
rige Gundoelf Kohier, een stu
dent die waarschijnlijk de bom
plaatste en daarbij omkwam, te
gen.
In december werd het verbod van
de groep-Hoffmann gerechtelijk
bestendigd op grond van de
overweging dat Hoffmann de
grondwet had geschonden door
stichting van een dictatuur tot
doel van zijn beweging te maken.
MANILLA - Minister van buitenlandse zaken Chris van der Klaauw werd gisteren in de Filippijnse hoofd
stad Manilla ontvangen door de echtgenote van president Marcos. Als voorzitter van de Europese ministerraad
neemt Van der Klaauw deel aan het gesprek tussen de EG en de Asean, dat daar vandaag is begonnen.
Ondeugende
prinsgemaal
LONDEN (AFP/DPA) - Vol
gens de Londense kranten de
Sun en de Daily Mirror heeft
kapitein Mark Phillips, echt
genoot van prinses Anne van
Engeland, zich op 9 juni wei
nig koninklijk gedragen aan
boord van de kanaalboot
waarmee hij naar Engeland
terugkeerde van de paarden
dagen in Hooge Mierde.
De kapitein en zijn ploeggeno
ten zouden hun overwinning
in Nederland hebben gevierd
door elkaar met ijsblokjes te
bekogelen en lelijke woorden
te gebruiken tegen een hof
meesteres die een blokje had
opgeraapt. Bovendien zou
een passagier een blokje te
gen het hoofd gekregen heb
ben.
Een Nederlands paar zou zo
aangedaan zijn geweest door
het gedrag dat het de salon
zou hebben verlaten en een
hofmeester zou kapitein Phil
lips hebben toegevoegd:
"Wat zou uw schoonmoeder
hiervan zeggen?"
Het Britse hof deed of zijn neus
bloedde en heeft niets willen
zeggen.
(Van onze correspondent
Jan Gerritsen)
BRUSSEL (GPD) - De EG-landen
hebben geen enkele garantie dat
Japan zijn export naar Europa
zal matigen. Dit zei voorzitter
Gaston Thorn van de Europese
Commissie gisteren op een pers
conferentie waarop hij de balans
opmaakte van het Europese
overleg met de Japanse premier
Suzuki en de Japanse minister
van handel, Tanaka.
Het tekort van de EG in de handel
met Japan, dat vorig jaar 11 mil
jard dollar bedroeg, nam de eer
ste vier maanden van dit jaar met
40 procent toe. Voor de Japanse
regering was dit aanleiding tot
een diplomatiek offensief dat nu
met succes wordt afgesloten: het
gevaar van een crisis in de be
trekkingen met Europa is bezwo
ren, zonder dat enige wezenlijke
concessie is gedaan.
EG-commissievoorzitter Thorn
schreef gisteren het jaar 1981 al
af omdat „dit jaar praktisch al
voorbij is". Het „dagelijks EG-
bestuur" heeft de toekomst voor
bereid, zo zei hij. Het is aan de
lidstaten of we zullen slagen in
onze opzet. Met andere woorden:
de EG-landen moeten beslissen
of ze, net als nu het geval is. door
Japan tegen elkaar uitgespeeld
blijven worden.
RECTIFICATIE
In de Gabo-folder, die deze week wordt verspreid, staat abusieve
lijk vermeld: VAKANTIE VAN 4 t/m JUNI
dit moet zijn:
VAKANTIE VAN 4 t/m 26 JULI 1981
GABO
AUTO SERVICE
Kalkovenweg 7. tel 01720-23300
Alphen a'd Rijn
PARIJS (GPD) - Als na de par
lementsverkiozingen van
zondag de 491 nieuwe af
gevaardigden hun plaatsen in
hetPalais Bourbon" hebben
ingenomen, weten ze de stief
kinderen van het staatsbestel
te zijn. Ondanks alle opwin
ding die er rond deze parle
mentsverkiezingen heeft ge
heerst, en die naar het zich
laat aanzien uitloopt op oen
machtige meerderheid voor
de socialisten, hebben Franse
parlementariërs bitter weinig
invloed op doen en laten van
de uitvoerende macht.
Dat is de straf die generaal De Gaulle - maker van de grondwet van
1958 - de volksvertegenwoordigers heeft opgelegd nadat ze in de
derde en de vierde republiek door hun intriges en gekakel het
land in zijn bestuurbaarheid ernstig hadden gehinderd.
De regels waaraan de Franse „Tweede Kamerin de grondwet
gebonden is. zijn een directe reactie op de misstanden die er
vroeger heersten. Grondwetuitleggers zijn het er tegelijkertijd
over eens dat president De Gaulle in een paar gevallen wel wat
ver is gegaan in het knevelen van zijn afgevaardigden Tot echte
conflicten heeft de nieuwe toestand echter nog niet geleid En
als president Mitterrand straks over een ruime meerderheid van
aanhangers in het ..Palais Bourbon" beschikt, is de kans op
nieuw klein dat er in de nabije toekomst ellende van komt
Speelbal
In de Derde en Vierde Republiek (de Derde eindigde met de Duit
se bezetting in 1940 en de Vierde met de komst van De Gaulle in
1958) waren de ministers en de premier speelbal van de af
gevaardigden. Wie niet nauwkeurig rekening hield met de ge
talsverhouding tussen vnend en vijand, vloog er meteen weer
uit. Op het ogenblik wordt de eerste minister door de president
benoemd en is alleen aan hem verantwoording verschuldigd De
ministers worden in naam door de premier uitgezocht. In feite
bepaalt de president de samenstelling van het kabinet.
Wanneer een dergelijke regering in de Vijfde Republiek, met de
premier aan het hoofd, in het Huis van Afgevaardigden ver
schijnt, hebben ze er weinig te vrezen De typisch Franse nei
ging tot praten is aan banden gelegd, de wetgevende macht tot
een kleiner gebied teruggebracht, openlijk hinderen van de
gang van zaken bij het aannemen van een wet beperkt Moties
van wantrouwen hebben het buitengewoon moeilijk en het
recht van interpellatie is afgeschaft. Tenslotte is er de „Grond
wettelijke Raad", die controle over de activiteiten van het parle
ment uitoefent. Boven dit alles zweeft het zwaard van Damocles
dat de president van de republiek op eenvoudige wijze kan han
teren: dat is zijn besluit de Kamer te ontbinden
kiezingen uit te schrijven.
Zeventig dagen
Een duidelijk antwoord op de problemen in vroegere republieken
is de regel financile wetten binnen maximaal zeventig dagen
door het parlement behandeld moeten zijn. Zijn ze dat niet, dan
worden ze geacht te zijn aangenomen Ieder kind herinnert zich
uit de schoolboekjes hoe in het „oude" Frankrijk bruggen inzak
ten en spoorwegen verroestten, omdat het parlement nimmer
aan de stemming over belangrijke wetten toekwam. Dit gevaar
is nu geweken.
Een uiterst omstreden artikel met betrekking tot het parlement is
artikel 49 in de Grondwet, dat over de moties van wantrouwen
handelt. Een dergelijke motie moet om te beginnen al door „ten
minste een tiende van de leden" zijn ondertekend, om daarna 48
uur op behandeling te wachten. Alleen de stemmen ten gunste
van de motie worden dan geteld en de motie is aangenomen
wanneer deze stemmen de absolute meerderheid van de kamer
leden vertegenwoordigen.
De gemeenste clausule schuilt in het derde lid van het artikel,
waarin staat dat de eerste minister de verantwoordelijkheid van
zijn kabinet in het geding kan brengen. Doet hij dat. dan wordt
de ingediende wetstekst als aangenomen beschouwd tenzij er
binnen 24 uur een motie van wantrouwen zal zijn aangenomen.
Uit het jongste verleden herinnert men zich dal premier Barre
van deze clausule een overmatig gebruik heeft gemaakt, om zich
te ontdoen van gaullistische obstructie.
Beoordelen
Het valt iedereen op dat actuele problemen, de regering aangaan
de. in het Franse parlement nauwelijks of niet tot een werkelijk
democratisch debat in het parlement leiden Dat komt omdat
volgens de gaullistische grondwet de hoofdtaak van het parle
ment er in ligt ingediende wetsvoorstellen te beoordelen. Verder
heeft het zich - al wordt dat niet zo brutaal gezegd nergens mee
te bemoeien. Behalve de motie van wantrouwen - die nagenoeg
tot de onmogelijkheden behoort - is er weliswaar het recht tot
het stellen van vragen. Deze activiteit beperkt zich tot een enke
le dag in de week en kan niet door een stemming worden ge
volgd.
Ondanks dat alles ziet het „Palais Bourbon" er nog indrukwek
kend genoeg uit. In eerste aanzet gebouwd in het begin van de
18e eeuw voor een gewettigde dochter van Lodewijk XIV en
Madame de Montespan. was er tijdens de Franse revolutie de
„Raad van 500" gevestigd en zit de huidige president nog steeds
op de vergulde stoel waarop in 1799 zijn voorzitter. Napoleon s
broer Lucien Bonaparte, plaats nam.
De hele opstelling van de president en zijn mannen heeft iets ridi
cuuls, omdat ze op hun rijk vergulde podium vier meter boven
de afgevaardigden uittronen. Men noemt dit vreemde toneel dan
ook in de volksmond de „perchoir", wat zowel hoenderrek als
zolderkamer kan betekenen.
De binnenkomst van de kamerpresident - in vol ornaat heeft iets
van de melancholie van vroeger, en staat in geen verhouding tot
de macht van de Kamer. In oude pakken gestoken trommelaars
en trompetters blazen een heroïsche mars, terwijl de kamervoor
zitter tussen twee rijen parad«-pakkm naar zijn ..hoenderrek"
schrijdt. Zijn functie wordt in het „establishment" zeer benijd.
Hij bewoont een schitterend „hotel particulier" en mag overal
op de voorste rij zitten. De nieuwe president zal zonder enige
twijfel een socialist zijn.
HAMBURG (DPA) - Naar de me
ning van de Westduitse kanselier
Helmut Schmidt wordt in de
bergrede niet het opgeven ge
rechtvaardigd van de bereid-
baarheid zich te verdedigen. In
een discussie tijdens de evangeli
sche Kirchentag in de Trinitatis-
kirche in Hamburg zei Schmidt:
"Wie zich niet verdedigen kan,
vergaat het net zo als Afghanis
tan".
Wanneer anderen zich in toene
mende mate bewapenen en ra
ketten op de eigen steden staan
gericht, kan niet simpelweg erop
vertrouwd worden, dat men al
onder de bescherming van God
staat. Wie zo redeneert, maakt
zich er te gemakkelijk van af, al
dus de kanselier. Hij beklem
toonde dat men met de bijbel in
de hand meerdere politieke
standpunten verdedigen kan.
Schmidt merkte verder op dat zo
wel de Russen als Duitsers de
oorlog vrezen na de bittere erva
ringen van de Tweede Wereld
oorlog. Om die reden is nodig
met elkaar te praten en naar el
kaar te luisteren.
Het bestaan van Europa hangt vol
gens Schmidt af van de vraag of
Amerika en Rusland tot ontwa
peningsonderhandelingen kun
nen worden gebracht, ook wan
neer zij elkaar wantrouwen De
kanselier onderstreepte tijdens
de discussie nog eens met klem
dat de bondsregering zal blijven
aandringen op zulke onderhan
delingen
Maar anderzijds verdedigde
Schmidt in de vaak heftige, doch
zakelijke discussie de noodzaak
om met het oog op de Sowjet-be-
wapening zorg te dragen voor
een geloofwaardige defensie Hij
v. au l huwde de kerk dat zij on
der druk van de vredesbeweging
niet in een God-zij met-ons-theo-
logie mag vervallen. Hu zei het
aldus "We kunnen noch een
God-zij-met-ons-theologie noch
een God-zij-met-ons-politiek ge
bruiken in die zin dat iemand
met een andere mening alleen
het recht heeft om zich op God
en op Christus te beroepen".
De discussie, waaraan voorname
lijk jongeren deelnamen, werd
rechtstreeks op televisie uitge
zonden.
Bondskanselier Schmidt zou wel
willen dat da karteen rM I
voegd zijn om uitspraken over
politiek te doen. Zo reageerde de
hervormde synodepraescs. ds.
C.B Roos, in een radio-uitzen
ding waarin hij geconfronteerd
werd met de uitspraken van de
Westduitse bondskanselier
"Maar ik denk dat het evangelie
ons juist bevoegdheid geeft om
ordening in de samenleving na te
streven. In de samenleving geldt
het woord van God. Niet alleen
in je eigen tuintje, maar in heel
Nederland en in heel de wereld
ADVERTENTIE
Slü.'T «h M'NIMAAL ENTBEE (6.-). MAXIMAAL PLEZIER VOOR JONG EN OUD Mme l.efst 31 GRATIS ATTRAKTIES xoels de tprookfesachnge tnasMeneho»
Tffy* de Kikkershow met Rttmo. Kikkero en de Kikkerettes waterspeelplaats grote vettige speeltuin trampolines midgetgolf gondels
wobbe lielsen roiski s treintjes (de mtnltreln rijdt door 'n tunnel vol geheimen) Theater HIP met poppenkast en filmvoorstelling airwalk dterenkamp Sportland
