Zieff boeit niet zo
met Benjamin
r,mr A\f
"Salto Nel Vuoto": boodschap voor klein publiek
k ''lil,. '''Ill, 'I|
Een vormexperiment
r APAP
Uitroeier:
walgelijk
en zinloos
Film mislukte vorm van ironie
Het Kijkhuis
r ap ap a
Scènes van Marco Bellochio uit het leven van een neurotische familie
r ar
VRIJDAG 19 JUNI 1981
PAGINA 11
"Prom Night":
doorsnee
griezelfilm
De goedkope horror-films rijzen de
pan uit. Regisseurs schuwen de
liters tomaten-ketchup niet om
het publiek aan het griezelen te
krijgen.
Paul Lynch's "Prom Night" is ge
lukkig een uitzondering op deze
ketchup verslindende films. De
rolprent begint in een oud fiatge
bouw, waar vier speelkameraad
jes de tien jaar oude Robin Man-
nond zo in het nauw drijven dat
ze uit het raam valt en omkomt.
Bij de volgende beelden zitten
we zes jaar later en de kinderen
van toen zitten nu als teenagers
op de high school, waar het jaar
lijkse examenfeest (Prom Night)
nadert.
Als het verhaal zich tot daar ont
rold is er in de film eigenlijk to
taal niets gebeurd. De inleiding
Film: Prom Night; regis
seur Paül Lynch; hoofd
rollen: Leslie Nielsen, Ja
mie Lee Curtis en Casey
Stevens; leeftijd 16 jaar;
theater: Euro 3, Alphen
aan den Rijn, Lido 1, Lei
den.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiuiinuul
tot de eigenlijke Prom Night is
langdradig, maar het wachten
wordt beloond.
Op de Prom Night sluipt een moor
denaar rond, die blijkens enkele
flash-backs, iets te maken heeft
met het ongeluk van zes jaar ge
leden. Hij heeft het op de speel
kameraadjes van eertijds ge
munt.
Hoe het afloopt zal ik niet verklap
pen, maar er komt de nodige psy-
chologie-van-de-koude-grond
aan te pas. Ondanks alles is
Prom Night" best een aardige
griezelfilm. Geen psychologisch
meesterwerkje als Kubrick's
The Shinning", maar voor de
doorsnee-griezelaar de moeite
waard.
RAYMOND PEIL
AMSTERDAM (GPD) - Deze week vond de presentatie plaats
van Projection, een korte film van Jan Ketelaars, de cineast die
in 1980 het Stipendium van de Gemeente Utrecht (over 1979)
kreeg toegekend. Zijn 12 minuten durende film, die hoofdzake
lijk gefinancieerd werd door CRM. is een experiment waarvoor
Ketelaars mogelijkheden met achtergrondprojectie wilde be
proeven. Het is dus op de eerste plaats een vorm experiment
geweest, maar is toch uitgedraaid op een film die zich laat ver
staan. zü het meer associatief en emotioneel dan rationeel.
Het gaat over zelfexpressie en scheppingsdrift. We zien een kunst
schilder aan het werk, die eensklaps wordt overvallen door ge
dachten aan zijn vrienden en kennissen. Zeg maar: de gasten
straks bij de vernissage; de critici uit de particuliere kring. De
mensen die belangrijk zijn, of geweest zijn in zijn leven en min
of meer invloed moeten hebben gehad op de kunst die acteur
Roel Klijzing bezig is te scheppen.
Aanvankelijk wordt er zelfbewust doorgeschilderd. Vervolgens
laat de kunstenaar zich afleiden, om te gaan spelen met de zich
opdringende beelden (je moet je voorstellen dat dit proces zich
in zijn hersens afspeelt), tot hij ervaart dat hij die beelden niet
meer controleren kan. Ze gaan hem overheersen en blokkeren
de kunst.
Het scheppingsproces valt stil als op de achtergrond (die voor
grond begint te worden) zich een drama uitkristalliseert dat zich
laat begrijpen als eventueel de finale van een mislukte liefdesre
latie. Deze crisis in pijnlijke eenzaamheid ondergaan, wordt dan
bezworen via een vlucht in een andere kunstdiscipline: de mu
ziek. Klijzing grijpt een saxofoon en doorbreekt alsnog zijn
blokkade.
'111,. '"IIHi,, 'i|
"De uitroeier"; regie: Ja
mes Glickenhaus; hoofd
rollen: Robert Ginty en
Christopher George; Lu
xor. Leiden; 16 jr.
iiiiiiiiitiiiiiiiiimiiiiii iiiiii
James Glickenhaus zal wel naar
Martin Scorse's Taxidrivcr heb
ben gekeken voordat hy op het
idee kwam De uitroeier te ma
ken.
Hij heeft het gegeven van de psy-
chopatische moralist die het
kwaad letterlijk uitroeit echter
nog wat aangedikt. Het resultaat
is een weerzinwekkende 'film',
waarin binnen de eerste twee mi
nuten al een hoofd langzaam van
de romp rolt. Hierna volgt een
aaneenschakeling van gruwelij
ke slachtpartijen en mensonte
rende mishandelingen. De
hoofdpersoon, John Eastland, is
namelijk na zijn ervaringen in
Vietnam bezeten geraakt van de
strijd tegen het onrecht. Daarbij
speelt hij eigen rechter door de
boosdoeners één voor één op on
smakelijke wyze uit de weg te
ruimen.
Hoe de filmmakers hun ziekelijke
breinen ook uitputten, er schijnt
er altijd wel een te moeten zijn
die het nog smeriger en walgelij
ker weet te tonen dan de ande
ren. "De uitroeier' is het resultaat
van zo'n zieke geest. En als ik me
niet vergis staat de Leidse bio
scoopbezoeker nog wel het een
en ander op dit gebied te wach
ten.
De vraag hierbij is wie deerniswek
kender zijn: de filmmakers of de
bioscoopbezoeker die dit alle
maal voor zoete koek slikt en
steeds weer gezapig het wanstal
tige ondergaat.
ANNEMIEK RUYGROK
Een reis naar Europa, dat is de gro
te wens van de Amerikaanse Ju
dy Benjamin (Goldie Hawn). En
hoewel Judy haar wens al in het
begin van "Soldaat Benjamin"
uitspreekt, kun je je toch wel
toch wel voorstellen dat Judy
aan wat rust toe is. Haar kersver
se echtgenoot heeft namelijk zo
juist tijdens de liefdesdaad de
geest gegeven. Zijn laatste woor
den waren: "Ik kom klaar".
LEIDEN - Bruno Ganz en Gila
von Weitershausen spelen de
hoofdrollen in een psycholo
gische thriller van Wolfgang
Petersen, die vanavond en
morgenavond (om 20.00 en
20.15 uur) in Het Kijkhuis
wordt vertoond. De regisseur
stelt in deze film de verzake
lijking en technocratisering
in West-Duitsland aan de
kaak.
Van de Russische regisseur
Andrej Tarkowsky is "De
Spiegel" die fragmenten van
een levensloop als het ware
aan elkaar 'dicht', (maandag
15 juni 20.00 en 20.15 uur).
Eveneens van Tarkowsky is
"Stalker" uit 1979 waarin een
schrijver en een wetenschap
per naar een verboden gebied
gaan. (donderdag 18, vrijdag
19 juni 20.00 uur).
Hiermee is "Soldaat Bepjamin" ge
plaatst in het genre waar deze
film voor het overgrote deel
thuishoort: het komedie-achtige
levensverhaal, dat hier en daar
tegen de slapstick aanleunt.
De film heeft niet veel om het lijf
(figuurlijk gesproken) maar ver
veelt toch niet constant. Dat
komt, doordat er toch wel met
ironie wordt gewerkt. Ironie
waarin het leger, de ouders, de
eeuwige trouw aan de geliefde,
en het huwelijk te kijk worden
gezet.
Na het tragisch heengaan van haar
echtgenoot is Judy niet bij de
pakken gaan neerzitten. Ze heeft
zich aangemeld bij het Ameri
kaanse leger. Hier is zij aanvan
kelijk een totale mislukking, het
toppunt van onbenulligheid, on
schuld en verwendheid. Tot het
moment dat haar ouders haar ko
men halen; Judy besluit dan
maar te maken van het leger wat
er van te maken is.
Onze Judy schopt het nu zeer ver,
tot in de keurtroepen. In dit ge
deelte van de film komen af en
toe nog wel aardige karikaturen
op het doek.
Het is jammer, dat de structuur
van de ironie zo dun is, dat de
feitelijke gebeurtenissen, strak
chronologisch verhaald, het ge
heel omhoog moeten houden.
Die feitelijke gebeurtenissen
zouden dan misschien begrip, of
wellicht inzicht in de psycholo
gie van het meisje Judy kunnen
"''HUI,, 'H
"Soldaat Benjamin", a.1.
Lido 2, Leiden. Voornaam
ste rollen Goldie Hawn,
Eileen Brennan, Armand
Assante. Regie: Howard
Zieff.
iiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiunii
verschaffen. De ironie (die ook
de Amerikaanse samenleving be
treft) is er incidenteel wel, bij
voorbeeld als Judy haar trieste
verhaal uitgebreid uit de doeken
doet in een emotioneel telefoon
gesprek. Maar even later blijkt
dan, dat ze haar hele verhaal
rechtstreeks in een radio-uitzen
ding zat te vertellen.
Jammer, dat de "rampen" die Judy
overkomen zo'n weinig echte in
druk wekken, en dat haar geeste
lijke problemen zich vooralsnog
lijken te beperken tot (bijvoor
beeld) de vraag wat er nou met
de huwelijkscadeaus moet ge
beuren na het verscheiden van
manlief. Voor de rest laat zij het
leven gewoon over zich heen ko
men. Daarin is zij natuurlijk niet
de enige, maar alleen dat maakt
zo'n film nog niet interessant.
HENK VEGTER
Goldie Hawn: moeite met het leger.
De Italiaanse film trekt in Neder
land een steeds groter publiek.
Bioscopen doen meer dan voor
heen hun best om een enigszins
representatief beeld te geven van
de omvangrijke produktie in dat
land. Daarbij getroosten filmhui
zen zich veel inspanning om de
lacunes uit het verleden op te
vullen.
Die ontwikkeling heeft de aan
dacht wat afgeleid van grote na
men als Federico Fellini, Fran-
Ui', n
"Salto Nel Vuoto", regie:
Marco Bellochio. Met: Mi
chel Piccoli en Anouk Ai-
mée. Theater Lido 3,16 jr.
iiiiiiiimiiiiiimiiiimiiiiiui
cesco Rossi en Bernardo Berto-
lucci ten gunste van tot voor kort
onbekende regisseurs als Ettore
Scola, Franco Brusati, Ermanno
Olmi en Marco Bellocchio. De in
vloed van het filmfestival van
Cannes is daar debet aan. Films
van deze regisseurs kregen daar
een warm onthaal en werden
door de jury onderscheiden. Ook
dit jaar bleek tijdens het festival
een ruime belangstelling voor
niet-Amerikaanse produkties.
Marco Bellochio is één van de re
gisseurs die aan Cannes zijn in
ternationale bekendheid te dan
ken heeft. In 1966 werd daar zijn
eerste film "I Pugni in Tasca"
("Vuisten in de zak") met veel
succes vertoond. Vorig jaar kre
gen Michel Piccoli en Anouk Ai-
mée de acteursprijs voor hun rol
in "Salta Nel Vuoto", Bellochios
meest recente film.
Vaste bestanddelen van het werk
van deze 41-jarige gesjeesde filo
sofie-student zijn de dubbele
moraal van de Italiaanse bour-
geosie, incest, anti-confessiona-
lisme en anarchie. Als de meeste
van zijn Italiaanse collega's kiest
hij in het politieke krachtenveld
voor extreem links en dat heeft
hem in het verleden regelmatig
moeilijkheden bezorgd bij zowel
de financiering als het uitbren
gen van zijn werk. Zo werd zijn
"In nome del padre" In de
naam van de vader") pas na en
kele jaren in de bioscoop ge
bracht. Bellochio levert kortom
verre van lichte, maar wel bijzon
der interessante kost.
In "Salto Nel Vuoto" zien we Mi
chel Piccoli in de rol van rechter,
die samen met zijn zuster een ap
partement bewoond. De man is
van onbesproken gedrag en ge
niet in zijn dagelijks werk veel
gezag. De film begint met zijn
onderzoek in het huis van een
vrouw die zelfmoord heeft ge
pleegd door uit het raam te sprin
gen. Het bandje van het ant
woordapparaat van haar telefoon
bevat de stem van een vermoede
lijke vriend die tegen haar te
keer gaat en zich aan het slot van
zijn ingesproken mededeling af
vraagt waarom ze eigenlijk geen
einde aan haar leven maakt.
De vriend wordt opgespoord, het is
een jonge acteur zonder werk en
zonder vertrouwen in de samen
leving waarvan hij deel uit
maakt. De vraag waarom nog
langer voort te leven, stelde hy
niet louter aan zijn vriendin,
maar aan iedereen in zijn omge
ving, zichzelf incluis. De rechter
kan hem aanzet tot zelfmoord
ten laste leggen, maar wacht met
een officiële aanklacht, omdat hij
de acteur denkt te kunnen ge
bruiken.
De zuster met wie de magistraat sa
menleeft (een rol van Anouk Ai-
mée) is gek, en zodoende een
blok aan zijn been. waarvan hy
zich gaarne verlost zag. De ac
teur is de ideale figuur om ook
haar te overtuigen van de verlos
sing door zelfmoord.
In confrontatie met de acteur,
krijgt de zuster echter weer een
doel in haar leven. Ze heeft haar
eerste sexuele ervaring en begint
zich te bevrijden van de autori
teit van haar broer. In de loop
van de film blijkt deze veel meer
dan zijn zuster de gek" van de
familie te zijn. In het dagelijks le
ven weet hij dat te maskeren,
thuis geeft hij zich volledig aan
zichzelf over.
Via knap in de film ingebrachte te
rugblikken op de jeugd van
broer en zuster, poogt Bellochio
de verklaring te geven voor het
gedrag van het tweetal en dat
brengt ons bij het centrale thema
van alle films van deze cineast:
de Italiaanse burgery is verziekt,
verstrikt in uiteenlopende trau
ma's van vroeger en in de nor
men die het zichzelf heeft opge
legd Geen mens kan met die
normen uit de voeten, voor de
ontwikkeling van een gevoelsle
ven zijn die begrenzingen te eng
Vandaar deze rechter die zijn gekte
jaar in jaar uit op zijn zuster pro
jecteerde. die, zwakker dan hy,
het eerst door de knieën gaat,
maar daardoor ook het meest
vatbaar is voor genezing De
broer biedt langer weerstand aan
zijn onmiskenbare isolement. De
moord op zijn zuster kan hy niet
zelf uitvoeren, maar hy wil het
een ander laten doen. In confron
tatie met de acteur zegt hij: "Ik
mag dan een conservatief zijn,
mijn moraal mag niet kloppen,
maar ik ben wel duizend keer be
ter dan jij". Als hy daar zelf uit-
eindelyk niet meer m kan gelo
ven, brengt een sprong uit het
raam ook hem de verlossing van
zijn angsten.
Salto Nel Vuoto" is hoewel traag
verfilmd, niet in het minst door
het acteerwerk van Piccoli en Ai-
mee een byzonder boeiende film.
Maar Bellochio bewyst opnieuw
er niet op uit te zyn een groot pu
bliek met zijn boodschap ver
trouwd te maken
TON VAN BRUSSEL
Wie ondertussen wat sikkeneu
rig is geworden van het ui
terst matige zomerweer kan
's avonds voor de buis wel
licht wat verstrooiing vinden,
want het filmprogramma van
komende week is goed ge
vuld.
Zaterdag kunnen we de hele
avond onderuit met om te be
ginnen The war betweeen
men and women. Een kome
die van Melville Shavelson
met Jack Lemmon en Barba
ra Harris. Deze film dateert
uit 1972 en is één van de laat
ste uit de rij komische Lem-
mon-films. Daarna bewees de
acteur ook zijn andere kwali
teiten in Save the tiger, die
hem een Oscar opleverde.
Dat serieuze rollen zeker aan
hem zijn toevertrouwd liet hij
onlangs nog zien in The Chi
na syndrome, waar hij naast
Jane Fonda een perfecte
hoofdrol vertolkt.
The war between men and wo
men, zaterdag, Nederland 2,
20.27 uur.
Duitsland 1 brengt vrijwel on
middellijk hierna (22.20 uur)
de Engelse speelfilm Robbe
ry. Deze film uit 1967 is geba
seerd op de legendarische
Engelse treinroof van 1963.
De regie is in handen van Pe
ter Yates, die in Robbery wei
nig details heeft geschuwd.
Een spannende film dus.
Voor de liefhebbers van ram
penfilms zondag Flight to ho
locaust, van Bernard L. Ko-
walski. Nazaten van heuse
filmsterren hebben hun me
dewerking aan dit produkt
verleend: Desi Arnaz jr.(zoon
van Lucy Ball), Christopher
Mitchum (zoon van Robert
Mitchum) en Patrick Wayne
worden genoemd. In de
hoofdrollen Gary Grant en
Eva Marie Saint. Maandag.
Nederland 1. 20.45 uur.
ZATERDAG Een tegen allen.
Poolse speelfilm uit 1979 van
Kazimierz Kutz. Ned 1. 19 30
uur. The war between men
and women, Ned. 2. 20 27
uur; The last song, Ameri
kaanse tv-film. België Ned.,
21.30 uur. Robbery, Duitsl 1,
22.20 uur. Damals als ichi
starb, thriller, Duitsl. 2.23.30
uur.
ZONDAG Flight to holocaust,
Ned. 1, 20.45 uur; The front
page, Amerikaanse film uit
1974 van Billy Wilder, Duitsl.
2, 21.45 uur.
MAANDAG North by North
west, Ned. 1, 20 45 uur, Rota
tion, Duitse film uit 1949 van
Wolfgang Staudte, Duitsl. 1,
23.00 uur.
DINSDAG Elvis, Elvis,
Zweedse film uit 1978 van
Kay Pollack. BRT 2. 20.35
WOENSDAG Hitchcock ver
telt. Ned 2. 22 30 uur. China
Seas, Amerikaanse speelfilm
uit 1935. van Tay Garnett.
BRT 2. 20 15 uur; the killing
of sister George, Amerikaan
se speelfilm uit 1968 van Luk-
as Heller, Duitsl. 3, 22.15 uur.
DONDERDAG Corps and
robbers, Amerikaanse speel
film uit 1972 van Donald E.
Westlake. Duitsl. 3. 20 15 uur
VRIJDAG: The seven year
itch, Amerikaanse film uit
1955 van Billy Wilder met
Marilyn Monroe. Duitsl. 1,
20 15 uur; Doc, Amerikaanse
speelfilm uit 1970 van Frank
Perry, met o.a. Stacy Keach
en Faye Dunaway, Duitsl. 2.
23.15 uur.
BLIJVERS
"Ordinary people" - Prachtige film
over crisis in doorsnec-Amenkai
gezin. Camera. Leiden
"Nighthawks" - Ruiger tiauer als
misdadiger in Amerikaanse film.
Euro 1 A!ph«*n
"Lily Marleen" - Fassbinder op Hol-
lywoodtoer. Trianon. Leiden
"Recht voor «"n (riaap" Komische
vechtfilm met Clint Eastwood. Lu
xor. Leiden. Euro 4. Alphcn
"Once upon a time in the wei
Western, Euro 3. Alphen.
NACHTFILMS
"Up in the smoke" Camera. Lei
den.
"Slaves of pleasure" - Rex, Leiden.
"The Omen 1" - Euro 1. Alphen.
"Silver Streak Expresse" - Euro 2,
Alphen
"Bloody Midnight" - Euro 3. Al
phen
"Pussytalk" - Euro 4. Alphen.
REX
"High Society".
DEN HAAG
"Cannibal apocalypse" - Apollo 1
(460340). 16 jr
"Dne Tirolers in St tropes" - Apollo
2, 16 jr.
"Phobia" - Asta (463500). 16 jr
"Change of seasons" Byou
(461177), 16 jr.
"Alligator" - Calypso (463502). 16 jr.
"Ldi Marleen" - Babylon 1 (471656).
16 jr
"Hopscotch" - Babylon 2. 12 jr
"Ordinary people" - Babylon 3. al.
"Salo" - Camera (467200), 16 jr
"Death Hunt" - Cineac 1 (630637), 16
"Briljanten diefstal" - Cineac 3, al
"Vrydag de 13e" - Royal 3. 18 jr
"Maak "m soldaat" - Royal 4. al
"Shao-hn wrekers - Royal 5. 16 jr
"Heaven can wait" Du Midi
(855770). al
"Papillon" - Euro Cinema (667066).
12 jr
"Shogun" - Mctropolc 1 (456756), 16
jr
"Het ral je nicht maar wezen" - Me-
tropolc 2. 16 jr
"California suiT' Metropolr 3.12 jr
"Sfinx" Metropole 4. al.
"Soldaat Benjamin" - Metropole 5,
"The howling" - Odeon 1 (462400),
16 jr
"McVicar" Odeon 2. 16 jr.
"De spiegel barstte" - Odeon 3. al.
"Times Square" - Odeon 4, al
"Home movies" - Odeon 5, 16 jr.
"Stingray, de hel op vier wielen" -
Passage (460977), 16 jr.
"Easy nder" - Studio 2000 (542288)),
AMSTERDAM
"The dissapearance" Alfa
(278806), 16 jr.
"Hopscotch" Alfa 2. 12 jr
"Fabian" Alhambra 1 (233192). 16
Jr.
"Bye. bye Brast!" - Alhambra 2. 16
"Phobia" Bellevue Cinerama
(234876*266227). 16 jr
Lih Marleen" - Calypso 1 (266227/
234876). 16 jr
"Alligator Calypso 2. 16 jr
"A change of seasons" - Calypso 3.
16 jr.
^Deep rub" - Centraal (248933). 18 jr.
"De ijzeren vuist" - Cineac Dam ra
k(255648), 16 jr
"Stingray de heel op vier wielen" -
Cineac Damrak 2. 16 jr.
"Times square" - Cineac (243639). al
"Exterieur nuit" Cinecenter
(236615), 16 jr
"Le voyage en douche" - Cinecen
ter. 16 jr.
"Home movies" Cinecenter. 16 jr
"De bruidenmoordenaar" - Cinema
1 (151243), 16 jr
"Shógun" Cinema 2. 16 jr
"Death Hunt" - City 1(234579), al
"De spiegel barstte" - City 2(234579),
"Raging buil" City 3(234579), 16 jr
"Een vlucht regenwulpen" - City 4
(234579), 12 jr
"Chariots of fire" - City 5 (34579), al
"Soldaat Benjamin" City 6
(234579), al.
"Van 9 tot 5" - City 7 (234579). al
"Cry fot Cindy" - Classic Cinema
(226551), 18 jr
"The deer hunter" Cine
•D (226551). 12 jr
"Boys from Brasil" Desmet
(226551). 16 jr
"La «age aux folies" - Du mtdi
(723653). al
"Ordinary people" - Leidseplein
theater 235909 al
"Het vreemdelingenlegioen be
springt Kolwesi Noggera-
"Een hete zomer met Varvjab" - Pa
ruien (248933). 18 jr
"Cannibal apocalypse Rem
brandtplein theater (223545). 16 jr
'The mirror of horror" Rem
brandtplein theater 2 (2235451 16 jr
"Master killers" Rex (266132). 16 jr
"Death ship" - Rialto (723488i. 16 jr
"Flying high" Rivoli (723488). al.
'Tiroler slippertjes" Roxy
(232809), 16 jr
The nomographer» - Studio K
(231708), 16 jr
"Jules et Jim". 16 jr "Bye bye Bra
sil". 16 jr "Voltati Eugenoi" - The
Movies (245790.. 16 jr
'The howling" - Tuschinski 1
(262633). 16 jr
Shégun" Tuschunski 2 (262633),
16 jr
"De spiegel barstte" Tuschunski 3
(262633). 16 jr
Caligula - Tuschinski 4 (262633).
18 jr
'The dogs of war" - Tuschinski 5. 16
(zoon van wijlen John Way
ne). Een technische stonng
doet een (ramp)vliegtuig be
landen in de twintigste ver
dieping van een wolkenkrab
ber. Elk moment dreigt het
vliegtuig zijn evenwicht te
verliezen en naar beneden te
storten. Een speciaal red
dingsteam probeert de passa
giers uit het toestel te redden.
Een film on je hart bij vast te
houden. Zondag, nederland
1, 20.45 uur
Nauwelijks enige inleiding be
hoeft North by Northwest
van Alfred Hitchcock Deze
uit 1959 stammende film kan
één van de beste Hitchcock's
