Verzorgingsstaat
bevoordeelt
vooral de man
Films geven vals beeld
alleenstaande moederrol
Dit weekeinde in twee
gemeenten kijkdagen
Weinig
geld voor
onderzoek
mannenpil
Grijs
haar
Voorzitter Emancipatie Raad Eegje Schoo
Internationale
feministische
dagen in Spanje
VRIJDAG 12 JUNI 1981
EXTRA
PAGINA 15
"Het medisch basisonderzoek over
man en voortplanting is verge
lijkbaar met wat in 1910 al aan
onderzoek op dit gebied met be
trekking tot de vrouw werd ge
daan. We weten gewoon nog te
weinig over man en voortplan
ting om een acceptabel preparaat
te kunnen ontwikkelen, dat als
anti-zwangerschapspil voor de
man zou kunnen worden ge
bruikt". Dit zegt de Duitse pro
fessor Eberhard Nieschlag, als
wetenschappelijk onderzoeker
verbonden aan de vrouwenkli
niek van de Universiteit van
Munster, in een interview met de
Duitse vrouwenkrant Emma die
kortgeleden een beschouwing
publiceerde over de (al veelbe
sproken) toekomstmogelijkhe
den van een "mannenpil".
De Duitse hoogleraar (volgens het
blad "een van de weinige vak
mensen op dit gebied") ziet het
ontbreken van financiële steun
voor het onderzoek op dit terrein
als een van de voornaamste oor
zaken van de achterstand in dit
onderzoek.
Ook de geneesmiddelenindustrie
stelt zich zeer terughoudend op
wanneer het om (kostbaar) on
derzoek in deze richting gaat.
Desondanks is er in de afgelopen
jaren geëxperimenteerd met en
kele hormonale anticonceptie
middelen voor mannen, die ech
ter vanwege negatieve bijwer
kingen al spoedig weer onder de
tafel verdwenen.
Een periodieke anti-vruchtbaar-
heidsinjectie (met tijdelijke wer
king) voor mannen lijkt op het
ogenblik het middel dat voor de
toekomst de meeste vooruitzich
ten biedt, vooropgesteld dat zo'n
middel het voortplantingsver
mogen niet definitief ontregelt of
negatief zal "doorwerken" in een
volgende generatie. Dat wordt
nog onderzocht.
C
Terwijl de zomer nog moet be
ginnen. publiceren Franse
modebladen uitgebreide
kleurenreportages over het
wintergoed dat in het seizoen
'81 -'82 zal kunnen worden ge
dragen. Opvallend detail in
het fotomateriaal: het grijze
haar van de mannequins die
voor sommige ontwerpers
werken. Grijze paardestaar-
ten en grijze afro-kapsels bo
ven de nieuwe wintercrea-
ties. "Natuur" is er evenwel
niet bij. Het gaat om een grij
ze bovenlaag die vanuit
spuitbussen op en tussen de
haren wordt gespoten.
Het achteruitgaan van de econo
mie en de noodzakelijke discus
sie over het 'anders doen' om de
crisis het hoofd te bieden is vol
gens mevrouw Schoo "een gele
genheid bij uitstek om nu ook
het emancipatoire aspect van
meet af aan in al die heroverwe
gingen mee te nemen".
Die economische crisis mag wat
haar betreft ook nooit een ex
cuus zijn voor het tegenhouden
van hervormingen op het gebied
van sociale verzekeringen en ar-
beids- en fiscaal recht.
Volgens mevrouw Schoo is de op
bouw van de verzorgingsstaat
vooral een kwestie van mannen
gebleken en is daarom de eman
cipatie onvermijdelijk een vrou
wenzaak geworden. Dat juist nu
problemen daaruit voortkomen
is volgens haar duidelijk. "Hoe je
persoonlijke opvattingen ook
mogen zijn over het gezinsleven,
emancipatie of feminisme, het
gezinsleven-traditionele stijl
boet aan betekenis in. Jongeren,
al zouden ze willen, kunnen ze
ker niet meer rekenen op zo'n
traditioneel levenspatroon".
Cijfers
Waarom jongeren dadr niet meer
op kunnen rekenen lichtte zij toe
met cijfers. In de vorige eeuw
werd de vrouw gemiddeld niet
ouder dan 65 jaar, precies als
haar laatste kind de deur uit was.
De emancipatiestrijd van de al
leenstaande moeder (geschei
den, weduwe of ongehuwd) lijkt
de laatste jaren een dankbaar on
derwerp te zijn geworden voor
de filmwereld In films als "Alice
doesn't live here anymore", "Un
married Woman" en "Kramer
versus Kramer" zien we vrou
wen, na het mislukken van een
relatie met een man, overeind
krabbelen en na verloop van tijd
slagen in wat men noemt "zelf
standig functioneren".
Een ontwikkeling die niet altijd
even aannemelijk is, met name
in een (met onderscheidingen
bekroonde) rolprent als "Kramer
versus Kramer" waarin de man
na de echtscheiding zonder al te
veel problemen de gczinsverzor-
gende rol op zich neemt, terwijl
de vrouw in korte tijd haar felbe
geerde carriëre maakt. De
werkelijkheid is, in 99 van de 100
gevallen, wel even anders: werk
en studiemogelijkheden zijn in
de praktijk beperkt, de financië
le armslag eveneens, van "vrij-
De gemiddelde leeftijd steeg
echter terwijl tegelijkertijd de
leeftijd waarop de vrouw haar
laatste kind uitwuift gedaald is
naar 52 jaar. Vrouwen kregen
daardoor volgens haar te maken
met een lange periode waarin de
"natuurlijke taak" niet meer kon
worden uitgevoerd. Door de wel
varendheid van de maatschappij
is de arbeid die vrouwen traditio
neel binnenshuis verrichtten vol
gens Eegje Schoo verschraald.
Voor onderwijs, opvoeding, en
ontspanning werd door de maat
schappij gezorgd door beroeps
krachten en instanties. Veel
meer vrouwen gingen buitens
huis werken. Die vrouwen ble
ven en blijven daarnaast nog
eens het meeste werk binnens
huis doen.
Voor mangen is met de verzor
gingsstaat ook veel veranderd.
Werktijdverkorting en andere
welvaartszaken leverden ook
hen meer vrije tijd op. Die werd
niet gevuld met het verlichten
van de huishoudelijke taak van
vrouwen. Ook nu nog niet. Eegje
Schoo: "Een tijdbestedingson-
derzoek uit 1975 toonde aan dat
werkende mannen de laatste
veertig jaar ruim elf en een half
uur minder buitenshuis hoefden
te werken. Daarvan werd maar
anderhalf uur aan huishoudelijk
werk en kinderen besteed. Man
nen blijken het huishoudelijk
werk zorgvuldig uit te zoeken.
heid" is voor gescheiden moe
ders weinig of geen sprake.
Het Amerikaanse feministenblad
Ms. dat in een recent nummer al
leenstaande moeders aan het
woord laat over hun situatie,
vreest dat er in dergelijke films
sprake is van een gevaarlijke ver
heerlijking van de rol van alleen
staande moeders. Ze worden
voorgesteld als vrouwen die on
afhankelijk zijn (maar niet een
zaam), en dezelfde economische
zekerheden hebben als getrouw
de vrouwen (zonder het geharre
war met een echtgenoot). Ze zijn
actief, hebben vriendjes, en gaan
Niet een schone luier omdoen,
bedden opmaken of afstoffen,
maar afwassen, tafeldekken en
koken".
Verandering in die houding van de
mannen is daarom net zo belang-'
rijk voor de emancipatie van de
vrouw, meent zij, als de door de
Emancipatie Raad bepleitte vijf-
urige werkdag.
Hardleers
Het kost vrouwen vaak nog moeite
duidelijk te maken waarom
emancipatie belangrijk is voor
zowel man en vrouw. Waarom de
oude verwachtingen van de
maatschappij maar beter losgela
ten kan worden. Een voor zich
sprekend argument van Eegje
Schoo is het gegeven dat het
standaardgezin van man, vtouw
en kinderen nog minder dan de
helft vormt van het totale aantal
huishoudens in Nederland. De
andere helft zijn vooral alleen
staanden, paren zonder kinderen
of niet meer thuiswonende kin
deren en éénoudergezinnen. De
ER-voorzitter: "Dat betekent dat
iedereen die nu nog wordt opge
voed voor alleen "kostwinner"of
alleen "kostbereider" statistisch
gezien een kans van vijftig pro
cent maakt vroeg of laat in een
situatie te komen waarvoor men
totaal niet is voorbereid".
"We blijken echter hardleers", al
dus Eegje Schoo gisteren. De tra
ditionele manier waarop meisjes
allerlei problemen met veel bra
nie te lijf.
De alleenstaande moeders die in
het artikel aan het woord komen,
spreken andere taal: ze zijn door
gaans veel te moe om "actief en
overrompelend" te zijn, raken
sociale contacten kwijt doordat
ze maar zelden een babysitter
kunnen betalen, en hebben soms
schuldgevoelens omdat ze geen
nieuw huwelijk willen aangaan,
hoewel zo'n verbintenis de mate
riële situatie voor de kinderen
aanzienlijk zou verbeteren. An
deren zoeken om die reden be
wust naar een nieuwe partner,
omdat ze financieel het hoofd
niet 'langer boven water kunnen
houden.
Volgens Ms. moeten alleenstaande
werkende moeders in Amerika,
gemiddeld, rondkomen met een
bedrag aan huishoudgeld dat
nog geen 40 percent is van het
bedrag dat werkende echtparen
op dit terrein kunnen besteden
Het aantal éénouder gezinnen is
in de afgelopen tien jaar met 70
percent gestegen. Parallel aan
deze ontwikkeling begint in de
Verenigde Staten een netwerk
op te komen van zelfhulporgani
saties. opgencht door alleen
staande moeders en vaders die
zelf aan het werk gaan om de po
sitie van het éénouder gezin te
verbeteren
Spittend in recente statistieken
komt het maandblad tot de vol
gende cijfers: in de VS leven 30
miljoen gezinnen met kinderen
beneden de 18 jaar. Bij de éénou
der gezinnen in deze groep zijn
veel meer alleenstaande moeders
dan alleenstaande vaders: 17 per
cent (meer dan 5 miljoen gezin
nen) heeft alleen een moeder, 2
percent (600 000 gezinnen) alleen
een vader Van de alleenstaande
moeders is meer dan 40 percent
gescheiden, bijna 30 percent
leeft gescheiden van hun man
nen. 17 percent is ongehuwde
moeder en 13 percent weduwe.
Van de alleenstaande moeders in
de VS moeten op het ogenblik
bijna 2 miljoen vrouwen met hun
gezin leven van inkomens die
"beneden het armoedc-niveau"
liggen.
DEN HAAG - Het feit dat Nederland een welvarende verzorgingsstaat is, heeft bepaald
niet meegewerkt aan de emancipatie van de vrouw. Voor Eegje Schoo, de laatste twee
jaar lid van de Emancipatie Kommissie en nu voorzitter van de nieuwe Emancipatie
Raad, zei bij de officiële installatie daarvan in Den Haag, dat de economische crisis
daarom haast een 'blessing in disguise', is.
Eegje Schoo "We blijken hardleers".
en jongens hun schooltijd inde
len en hun vakken en opleidin
gen kiezen is nog altijd gericht
op, zoals Eegje Schoo het zei:
"het perspectief van trouwen,
kinderen en we leefden nog lang
en gelukkig".
Die veranderingen in de maat
schappij hebben volgens de
Raad tot gevolg dat meer vrou
wen, omdat ze willen of moeten,
betaald werk willen hebben. Vol
gens berekeningen van het Cen
traal Planbureau zal dat extra
aanbod van vrouwen op de ar
beidsmarkt de komende jaren
500.000 tot 800.000 bedragen.
"We moeten zorgen voor een
plaats voor hen", meent Eegje
Schoo, "maar we moeten voor
komen dat vrouwen eenzijdig in
verzorgende beroepen terecht
komen en thuis en buitenshuis
de minst aantrekkelijke klussen
houden".
De Raad pleit daarom verder voor
een aanpassing van de sociale en
financiële wetgeving in Neder
land. Eegje Schoo: "De burgerlij
ke wetgever verklaarde de ge
huwde vtouw in 1956 hande-
lingsbekwaam. Het wordt een
kwart eeuw later de hoogste tijd
dat ook de fiscus man en vrouw
als zelfstandige en gelijkwaardi
ge personen erkent".
Het is volgens haar niet zo dat de
vrouwenbeweging af wil van het
draagkrachtprincipe: het belas
ting heffen per eenheid. "Uiter
aard zal er bij het draagkracht-
principe met "echte afhankelij-
ken" - kinderen bijvoorbeeld -
rekening moeten worden gehou
den.
JOSÉ SMITS
Komende maand, op zaterdag 27
en zondag 28 juni, OCgani I n D
Spaanse vrouwen een grote in
ternationale feministische beto
ging in hun land. Centraal op de
ze dagen staat de abortusstrijd in
Spanje, en de strafrechtelijke
vervolging van Spaanse vrou
wen tegen wie gevangenisstraf
fen van twee jaar zijn geëist om
dat ze zich hebben laten aborte-
Zoals bekend, is de,situatie rond
de abortusstrijd in Spanje aan
zienlijk verscherpt sinds de poli
tie vorig najaar een inval deed in
een kliniek in de stad Sevilla.
van waaruit abortussen werden
verricht. Archieven, adreslijsten
van de cliènten en medische ap
paratuur werden in beslag geno
men, de kliniek is gesloten, en
talloze vrouwen staan op de no
minatie om alsnog te worden
vervolgd omdat ze hun zwanger
schappen hebben laten onder
breken. Abortus is in Sparye ver
boden en derhalve strafbaar.
Onder de slogan „Vrouw, begin je
vakantiedagen in Sevilla" heb
ben de Spaanse feministen hun
programma voor deze beide da
gen verspreid onder de vrouwen
beweging in andere landen. In
dat programma vragen ze de aan
dacht van de internationale vrou
wenbeweging voor het feit. dat
de huidige onrustige politieke
toestand in Spanje de zaak van
de Spaanse vrouwen ongunstig
beïnvloedt Het wordt moeilijker
om acties op straat te organise
ren, demonstraties worden be
dreigd door de neiging van de
politie om sneller in te grijpen.
Behalve voor vrije abortus vech
ten de Spaanse vrouwen ook
voor het totstandkomen van een
goede echtscheidingswetgeving,
een streven dat vanuit bchou
dende kringen en vooral vanuit
de kerk volop wordt tegenge
werkt.
„Meer dan ooit tevoren hebben we
de steun en de solidariteit van
\Touwen in andere landen no
dig". schrijven de Spaanse femi
nisten. die met hun internatio
naal feministisch weekeinde
twee belangrijke dingen hopen
te bereiken. Namelijk het zicht
baar maken van de internationa
le solidariteit in de strijd van
vrouwen voor het zelfbeschik
kingsrecht op hun lichamen, cn
het stopzetten van de vervolging
in Spanje van vrouwen die, om
welke reden dan ook, voor een
abortus hebben gekozen of nog
zullen kiezen
De meest waardevolle munt in
de Thoolse goudvondst is een
Friese gouden rijder, een munt
die in de catalogus van veiling
houder Schulman BV staat
aangegeven voor een waarde
van 7500. Als toelichting staat
erbij dat van dit uiterst zeldza
me jaartal slechts twee exem
plaren bekend staan: een exem
plaar in de verzameling van de
Nederlandse Bank en een exem
plaar in het bezit van het Ko
ninklijk Penningenkabinet. In
de muntvondst van Serooskerke
kwamen destijds geen Friese
gouden rijders voor.
Een halve Gelderse rozenobel
uit de Thoolse goudvondst heeft
een cataloguswaarde van
f5000. Uiterst zeldzaam is ver
der een Gelderse gouden rijder
uit 1616. De waarde van dit ex
emplaar wordt geschat op
f4500.
Er komen op de veiling in Am
sterdam ook enkele Zeeuwse
halve gouden rijders onder de
hamer. Van het jaartal 1609
zijn ze. Halve gouden rijders
met dat jaartal waren tot nu
toe alleen bekend uit de munt
vondst van Serooskerke. Een
exemplaar werd toen aange
kocht door het Zeeuws Museum
ir. Middelburg. In de catalogus
voor de Amsterdamse veiling
staan er drie vermeld, in waar
de variërend van f2500 tot
f3000. Er bevinden zich nog di
verse andere halve gouden rij
ders uit Zeeland in de collectie.
Ze staan aangegeven als „zeer
zeldzaam" en uiterst „zeld
zaam".
Muntenvondsten op 23 juni onder de hamer
AMSTERDAM (GPD) - Op twee plaatsen in het land wor
den het komend weekeinde extra kijkdagen gehouden
ter gelegenheid van de veiling - op 23 juni in het Carlton-
hotel in Amsterdam - van een reeks van vier munten
vondsten: in Abcoude, in Ravenstein en in de Zeeuwse
dorpen Serooskerke en St. Maartensdijk. Zaterdag is er
een kijkdag in hotel De Draak in Bergen op Zoom. En
zondag is er een in motel Hoogeveen in Hoogeveen.
De muntcollectie die eind vorig
jaar aan de oppervlakte kwam in
Abcoude, omvatte 211 zilveren
munten. Het merendeel van deze
stukken is van een uitstekende
kwaliteit en toont zeer duidelijk de
vaak zeer gebrekkige muntslag in
ons land rond de eeuwwisseling
van 1700. Uit de Abcoudse mun-
tenvondst komen er 194 onder de
hamer.
Bij graafwerkzaamheden voor het
leggen van kabels zijn bij het post
kantoor in het Brabantse Raven
stein bij elkaar vijf gouden én zes
tien zilveren munten gevonden
Ook die exemplaren worden in
Amsterdam geveild. Grote trek
pleister wordt ongetwijfeld de
ling van de gouden munten vai
Maartensdijk met een aantal zeld
zamc tot zeer zeldzame exempla
Op 23 juni zullen in totaal 328 gou
den munten uit de vondst in St.
Maartensdijk onder de hamer ko
men. Verder komt nog een aantal
munten ter veiling, die in een later
stadium aan de oppervlakte kwa-
men op de plaats waar destijds - in
1966 - in Serooskerke op Walche
ren een gouden ontdekking werd
gedaan.
Zeeland, het land waar het goed
munten oogsten is. Dat kan een va
riant zijn op de bekende slogan die
rept van het land waar het leven
goed is. Laten we de klok nog eens
even terugdraaien. Naar 1966. Toen
het allemaal begon.
Serooskerke
De wereldpers stond te dringen in
het volkstuintje nadat daar aan de
Dorpsstraat in Serooskerke op een
kille winterdag in 1966 een gouden
munt was gevonden. Een nog één.
En nog één. En wéér een handvol.
En zo ging dat maar door. Dagen
lang. Totdat het er bij elkaar 1150
Onopvallende werkers als vader en
zoon Christiaanse en knecht Adrie
van de Broecke stonden ineens
midden in de belangstelling. Hun
gezichten verschenen met grote re
gelmaat in dag- en weekbladen en
op de televisieschermen tot in ver
re uithoeken van de wereld.
Wie Serooskerke nadert vanuit
Middelburg kan bij het bordje
„manege" en „paardenverhuur"
ook de naam denken van Piet
Christiaanse, een van die goudvin
ders. Hij heeft een manege opgezet
van zijn aandeel in de verkoop van
de munten. De gemeente heeft van
haar aandeel een zwembad laten
bouwen: de Goudvijver, geheten.
In 1979 herhaalde zich de geschie
denis in Serooskerke. Op een
muntworp afstand van het prei-
veldje waar boer Christiaanse in
1966 goud oogstte, werden bij de
sloop van het voormalige hotel „De
Lindenboom" in de schaduw van
de kerk zo'n 850 zilveren munten
gevonden. Met de ervaring van die
eerdere vondst als wetenschap
hadden de vijf zusters, die het
pand en de grond van hun vader
hadden gerfd, bij de verkoop van
de grond en opstallen aan de ge
meente bedongen dat wanneer er
geld in of op het gekochte zou wor
den gevonden, dat door de ge
meente aan de erven zou worden
uitgekeerd
Maar dan ontstaat er een juridische
touwtrekkerij tussen de gemeente
en de zusters. En het draait daarbij
om de inhoud van het woord
„geld". Aan het eind van een twee
jaar aanlopende gerechterlijke pro
cedure kreeg de gemeente gelijk
Oude munten kunnen niet als geld
worden aangemerkt, zo bepaalde
het gerechtshof in zijn wijsheid. En
omdat in de koopakte alleen over
„geld" is gesproken, grijpen de
zusters - zoals de situatie er nu
voorstaat - naast het zilver, waar
van de totaalwaarde overigens wel
aanzienlijk minder is dan de gou
den plakken van een paar honderd
meter verder.
„Financieel hebben ze niet zoveel
waarde", zei directeur Jacobi van
het Nederlands munten- en pen-
ningenkabinct in Den Haag des
tijds. Hij houdt het op zo'n f 50.000.
Wetenschappelijk gezien zijn ze
echter wel interessant.
In deze kwestie is er voorlopig nog
geen sprake van een veiling van de
munten. De vijf gezusters hebben
hun advocaat mr. M. L. Huisman
de beslissing gelaten over eventu
eel verder nog te nemen stappen.
Men kan nog verzet aantekenen te
gen de uitspraak van het gerechts
hof. Op 15 juni is de termijn ver
streken waarbinnen die nieuwe
procedure aanhangig kan worden
gemaakt.
Fortuin
En dan was er dus die goudvondst
op Tholen. In St Maartensdijk om
precies te zijn. Nadat ter plaatse
Beeld van de muntvondst op het pretveldje in Serooskerke
een jaar eerder de grond machinaal
was omgezet werd daar vorig jaar
bij het graven van een sleuf voor
het leggen van een PZEM-kabcl
een pot met 387 gouden munten
aangetroffen. De hoeveelheid en
samenstelling roepen herinnerin
gen op aan die spectaculaire munt
vondst van Serooskerke in 1966.
Grondwerker Jacob L:ji stuitte
daarmee op een fortuin ter waarde
van omstreeks zeven ton
Hei zijn deze munten die de voor
naamste collectie vormen op de
veiling in Amsterdam. Een flinke
hoeveelheid van die munten ligt
ook te pronken op de kijk I
zaterdag in Bergen op Zoom Er
zijn exemplaren bij met een waar
de van f7500 Een klein gedeelte
van de munten wordt door de ge
meente Tholen behouden. Die
munten komen mettertijd nog
eens in een museumvitrine tc lig
gen. Het koninklijk muntenkabi-
net wil ter voorkoming dat bepaal
de munten die van historische
waarde zijn voor Nederland, de
grens over gaan ook een klein aan
tal munten overnemen
De opbrengst van de veiling wordt
gedeeld tussen Jacob Bijl en de ge
meente. Tholen wil van het financi-
le buitenkansje profiteren door er
wat restauratiewerk van te doen.
Vinder Bijl denkt aan de aankoop
van een eigen huis. Voor de rest wil
hij er - en zijn vrouw denkt er net
zo over - geen drukte over maken
De goudvondst heeft voor het echt
paar Bijl zoveel negatieve uitwer
kingen gehad, dat Bul naar hij on
langs nog verklaarde - als hy nog
eens op een pot met munten stuit,
die mooi laat liggen. Laat een an
der er maar gelukkig mee worden,
vindt hij.
Vijf zusier* in een ingewikkeld ja
ren lopend en vermoedelijk ook
geld verslindend juridisch steek
spel, een Scrooskerksc goudvm-
dcr. die - naar een televisiereporta
ge destijds berichtte middelpunt
was geworden van dorpsroddcls
een Thoolse goudvinder, dn- een
volgende keer de schat de schat
laat zou geld dan toch niet gcli^i
kig maken?
