'We hebben geen boodschap' 'Einstein operavoorstelling van niveau i/andaag... toegeücht Glasgow CitizensTheatre Company: Winkelcentrum Wïnkelhof helpt'n handje... Beroep tegen Stopera TV BUITENLAND VRIJDAG 5 JUNI 1981 PAGINA 5 ROTTERDAM - De opera "Ein stein" van Paul Dessau, waarvan het Musiktheater im Revier uit Gelsenkirchen gisteravond in Rotterdam een voorstelling verzorgde, is wel gebaseerd op het leven van de grote geleerde, maar heeft toch nauwelijks het ka rakter van een biografisch theaterwerk. Men zou het stuk misschien het beste kunnen omschrijven als een Brechtiaanse moraliteit, en eigenlijk is dat niet zo ver wonderlijk als men bedenkt dat de hand van Brecht zelf in dubbel opzicht zijn stempel heeft gedrukt op de vormge ving. Brecht en Dessau hebben vele jaren samengewerkt aan ope ra's en toneelstukken met als gevolg een aanzienlijke we derzijdse beïnvloeding, en bo vendien heeft Karl Mickel bij het schrijven van de Einstein- tekst kunnen profiteren van raadgevingen en kritische aantekeningen van de Duitse toneelhervormer. Centraal staat natuurlijk het conflict van Einstein, die zich op latere leeftijd wilde dis tantiëren van de door hem ontwikkelde atoombom, maar de gewetensconflicten van de geleerde werden in de ze opera, die in 1974 in pre mière ging, ondergeschikt ge maakt aan een schildering van de machinaties die het lot van de mens bepalen. Het slotbeeld. Hans Worst die danst op een enorm scheermes onder het toeziend oog van als clowns verklede fysici, spreekt in dit opzicht voor zichzelf, maar ook in vrijwel alle voorgaande scènes heeft Dessau geen twijfel laten be staan aan zijn bedoelingen. Einsteins vlucht voor het opko mend fascisme leverde de mo gelijkheid voor groteske kari katuren, waarvan regisseur Jaroslav Chundela dankbaar geprofiteerd had, en Hitier werd daarbij een uitgespro ken kluchtfiguur. De Ameri kaanse overheicT werd in het kader van deze moraliteit echter eveneens op de hak ge nomen en de conclusie van Dessau is onmiskenbaar dat de mensheid als geheel dank zij de atoombom de oorlog verloren heeft. Muzikaal blijft het allemaal echter een beetje te opper vlakkig. en hier en daar zelfs naïef, om echt schrijnend te worden. Tekstverwijzingen naar oa. de bijbel werken daarbij eerder humoristisch dan verdiepend en zowel mu zikaal als dramatisch was er een clichématige vervlakking merkbaar zodra er generali serend werd gewerkt met groepen als "de" fysici of "de" arbeidsters. Wel erg komisch maar weinig functioneel was bovendien de scène waarin Galilei. Giorda no en Da Vinci in de hemel letterlijk de Bokma koud zet ten voor de bejaarde Ein stein. Als theaterwerk bleek "Einstein" echter een bijzon der geslaagde inbreng in het Holland Festival. De overplaatsing van de voor stelling naar de Rotterdamse schouwburg was er kennelijk de oorzaak van dat niet alles vlekkeloos verliep, maar de manier waarop dirigent Uwe Mund het orkest en het uitge breide solistenensemble in zijn greep wist te houden, zorgde dat er desondanks een voorstelling op niveau kon worden gegeven. PAUL KORENHOF Het Glasgow Citizens' Theatre speelt in Nederland drie stukken gedurende het Holland Festival: „A Waste of Time" geschreven door de Companies Noordschotse huis- schrijver Robert David MacDo- nald, een bewerking van Prousts „A la Recherche du Temps". 6 en 7 juni in Amsterdam; „The Massacre at Paris" van Chr. Marlowe, 8 juni in Den Haag en 9 juni in Rotterdam en „Chinchilla" van R. D. MacDo- nald 10 en II juni in Den Haag. Alle drie de stukken zijn geregisseerd door de Engelsman Philip Prow- Vandaar een gesprek in Glasgow met Prowse en MacDonald (Haver gal regisseur en mede artistiek lei der was afwezig) over hun gezel schap dat zich in Groot-Brittannië in de dikke tien jaar van zijn be staan als een opwindend en spran kelend theatergroep profileerde. Daar in het vochtige noorden, in de hard boiled city Glasgow, midden in The Gorbals, de ergste en ge welddadigste krottenwijk die Schotland rijk is, werd iets nieuws gepresteerd met Shakespeare en Brecht door een gezelschap, te arm om vaste spelers in dienst te hou den. Maar wie verwacht dat daar een groepje idealisten een hoop so ciaal werk verrichten komt bedro gen uit. Prowse en MacDonald han gen na een dag reperteren uitgeteld in hun stoel. Theater is voor hen gewoon een vermoeiende maar leu ke bezigheid en ze werken ermee, eigenlijk vooral in de wetenschap dat ze niets anders kunnen... GLASGOW (GPD) - Er is wel het een en ander veranderd in The Gorbals. Waar het Citizens' theater eens als de Royal Princess' Theatre een parel was temidden van een woes tenij, is datzelfde gebouw nu een morsig en uiterst onver zorgd aandoende steenpuist temidden van wat de stad Glasgow aan prachtvolle hoogbouw aan het leveren is. De beschaving rukt op: keurige sierstenen en goudkleurige hekken naderen het onderkomen van „The Cids". Binnen ziet het er al netjes uit: pluche bekleedt de scherpe rand jes van vroeger. Ook met de toneelstukken is het wat rustiger geworden... „Al dat bloed en al die glitters, ach, dat gaat ook vervelen niet?", zegt Prowse, wijn in de hand, naast een kopieerapparaat, ,je kunt verveeld raken door je eigen ideeën. In The Massacre at Paris (over de Bartholomeusnacht) zit nog wel wat stromend bloed, maar het is minder. Daar is toch wel iets van een collectief, in ons drieën dan, dat besloten heeft dat het niet meer zo buitensporig moet". - Niet meer zo spektaculair? „Ehm, spektaculair, je kunt dat woord over een breed vlak ge bruiken; je gebruikt het in de zin van „over-done", maar ook in de zin van „prachtig". „Spektacu lair" gaat vaak in samenhang met immense gebeurtenissen, maar ook een onderwerp kan spekta culair zijn met niets op toneel. Sommergaeste van de Berlijnse Schaubuehne was spektaculair met een paar boompjes omdat het niet simpeler of perfecter ko- - Ik vraag naar spektaculair in de zin van groots, met een hele hoop gedoe omdat je kunt verwachten dat het opvliegend volkje dat hier woonde en nog woont dat zal ap preciëren. MacDonald: „Wij maken geen on- derskheid in publiek. Speel je voor de ene groep, dan sluit je de andere uit. Wij spelen stukken die ons interesseren en uiteinde lijk ook een publiek, anders kwa men de mensen niet. Door te ko men zeggen ze impliciet wat ze van onze keuzes vinden. En die keuzes zijn blijkens de bezoe kersaantallen erg goed..." Prowse: „Maar het criterium blijft, ik benadruk het even: wil iemand van ons het stuk gMeten wgit een publiek wil, daar moetje niet aan beginnen. Er zijn stukken in En geland, Engelse stukken die al tijd een vol huis .geven altijd. Hamlet, Julius Cesar, alleen al door de naam Shakespeare er achter loopt dat. Wij doen die stukken niet, al spelen we wel Shakespeare". - Jullie spelen voor een breed pu bliek, maar ik denk wel voor een tamelijk geselecteerd publiek. Glasgow is niet zo groot en aange zien reizen voor Engelse gezel schappen ongebruikelijk is, ko men jullie Glasgow niet uit. Hoe bewijst een stuk dan zijn kwali teiten? Prowse: „Ik begrijp niet waar je heen wilt. Bedoel je dat een stuk pas goed is, succesvol kan zijn als iedereen het heeft gezien?" - Niet succesvol, maar ik denk dat een stuk zijn artistieke waarde pas naar een breed, een landelijk publiek kan bewijzen. MacDonald: „Ah fiddle faddle, nonsens, een stuk kan goed zijn als niemand het goed vindt behal ve de maker. En over dat ver meende isolement van ons. hier wonen wel één miljoen mensen. We weten niet hoeveel er van ko men, interesseert ons ook niet wie er komt, als ze maar komen. Daarbij komen ook mensen uit Londen, mensen die hier voor za ken zijn of zo. Of mensen als jij, maniakken, wie van zo ver komt moet of ziek zijn of hij is een criti- - Maar wie van zo ver komt, dat zijn de „rijke" mensen, met degenen die jullie zo graag binnen krijgen met een verlaagde entreeprijs van krap vier gulden. Beiden: „Nou en..." - Ik denk datje die prijs laag houdt om juist die mensen iets te vertel len met jullie theater... MacDonald: „Neee, we zijn niet de kerk, we zijn geen politici, we hebben geen boodschap. We la ten ze wel wat zien, maar dat is heel wat anders: we laten ze iets zien waar ze wellicht iets sociaals of politieks uithalen, maar we stoppen er niet lijnen in waar langs iedereen vindt wat wij ze willen laten vindén, ben je ma- - Toch zitter er in de stukken die jij schrijft vashe elementen. In „Chinchilla" over de Russische Philip Prowse (links) en David MacDonald van het Glasgow Citizens' Theatre: 'Zo simpel is het voor c - Nee, maar wel over mijn werk- Prowse: „Juist, dat is een goed on derscheid, ik heb idealen over mijn werk, niet over theater. Als het theater morgen verdwijnt zonder een spoor achter te laten, dan kraait er geen haan naar... MacDonald: „Maar vroeger of la ter zou iemand die totaal onge schikt is voor wat voor werk dan ook ergens gaan zitten. En dan vraagt iemand hem waarom hy niet werkt. En hij zegt: „Ik heb geen zin, kom, ik zal je een ver haal vertellen" en de anderen gaan zitten en zo ontstaat theater weer. Theater is iets organisch. Wat niet organisch is, is onze so ciale houding ernaar toe, onze principes, onze idealen. Ik heb geen principes, dingen verande ren in mijn leven en ik heb geen geloof of zo waaraan ik alles kan meten wat me overkomt. Ik ge loof dat speciaal als je werkt in theater of welke kunstvorm dan ook, dat op het moment dat er lijn in jezelf komt en je zegt: Nu ben ik een katholiek schrijver of een feministische acteur of een mar xistische regisseur, dat je je dan verstopt achter een heg van ver kregen opinie en werkelijk, geen artiest heeft enige gezonde af stand op zo'n punt". - Maar als ik nou heel voorzichtig aan Brecht denk? MacDonald schiet overeind: „Brecht? Brecht zat op elk hek dat hij kon vinden. Hij haalde geld bij iedereen die hij kon belie gen en bedriegen. Alles in Brecht is dubbelzinnig en dat maakte en maakt hem zo verrekte interes sant. Hij kwam nooit of te nim mer aan een kant van dat hek te recht. Dat is zo knap. Knapper (ADVERTENTIE) choreograaf Serge Diaghilev speelt jouw affiniteit voor kunst en je affiniteit met ouder worden een grote rol en eenzelfde belang stelling voor tijd zit in je Waste oj Time. Dat zijn een beperkt aantal thema's... MacDonald: „Dat komt omdat ik een beperkt arsenaal heb..." - Maar beperkt of niet, je wilt met die dingen toch iets zeggen, de mensen er iets van laten leren misschien? MacDonald: „Aha, leren ja, maar dat is iets anders dan een bood schap overbrengen. Ik leer van bijna alles. Ik leerde ook van Pin ters „Caretaker" terwijl dat bij uitstek een stuk zonder eenduidi ge thema's is. Maar wat ik leerde komt er misschien pas na lange tijd uit, daar weet ik niets over. Maar een boodschap, dat maakt een stuk als kunstwerk niet waar devoller..." - Goed. dat begrijp ik, maar er zijn dingen die jullie verontruste- Prowse en MacDonald: „ehm, ye- - En daar vanuit kies je je stukken, bewust of onbewust. Prowse: „Mogelijk, maar neem werkloosheid, fascisme, dat verontrust me. die problemen zijn verontrustend, maar een stuk daarover niet! Theater is een ehm, exotische kunstvorm en het is helemaal niet zo belangrijk weet je dat". - Het is belangrijk voor jullie. Prowse: „Nee, dat denk je maar- - Anders deed je het niet.. Prowse: „Vergeef me. maar dat is een simplistische houding. Op mijn leeftijd (de interviewer mag er naar raden) is het gewoon on mogelijk om nog iets anders tc gaan doen. Ik ben te oud voor bu schauffeur..." - Ja maar heren, er moet toch wel iets als een ideaal achter jullie werk zitten? Prowse en MacDonald: „Nee, dat moet er niet., heb jij idealen over journalistiek? met 650 overdekte parkeerplaatsen 5 bijvoorbeeld. Altijd voldoende rui I parkeer meter (int in Winkelhol betaalt u pas bt) het rrlaten van de parkeergarage r dubbeltjes hoeft u het niet te laten Dus lekker ongestoord winkelen het winkelcentrum van midden- Nederland dat Winkelhol heet Airconditioned, dus altijd goed winkeiweer Ruim 50 zaken binnen handbereik, waar u voor al uw inkopen terecht kunt VOTMVFTrFNITRlIM WINKELHÖF ""LEIDERDORP- AMSTERDAM - Het wijkcentrum d'Oude Stadt in Amsterdam heeft aangekondigd bij de Raad van State in beroep te zullen gaan tegen de verklaring van geen bezwaar, die Gedeputeerde Staten van Noord-Holland heb ben afgegeven over de bouw van het stadhuismuziektheater (Stopera) op het Waterlooplein in de hoofdstad. Volgens een woordvoerder van GS betreft deze verklaring alleen het muziektheater. In het bestem mingsplan Waterlooplein en om geving, dat door GS is goedge keurd, was de bouw van een stadhuis al opgenomen. Mede op grond hiervan is de verklaring van geen bezwaar afgegeven. De woordvoerder was overigens niet erg onder de indruk van de plannen van d'Oude Stadt. "Dat was te verwachten", zei hij. dan een Pogodin, die stukken schreef als „Bells of the Krem lin", die afschuwelijke Stalinisti sche hard line-stukken. Totaal oninteressant hoewel de man een groot vakman was". „En het mag voor mij best op toneel hoor, zo goed als ik graag feminis tisch getinte stukken op toneel zie. maar ook hierbij geldt: „Als het maar niet vervelend gebracht wordt, prowse: „Iedereen heefl absolute vrijheid om te schrijven, om te spelen, om een publiek te vinden, net als wij. Het enige wat ons allemaal interesseert is per soonlijke vrijheid, vrijheid bui ten een groep die je in haar lijnen houdt". „Ik bewonder de manier waarop ze hun tijd verdoen. Ze verspillen hun talent, maar vullen hun tyd, dat is hun gebruik van persoonlij ke vrijheid, best. Ik betwijfel of wij in dit gezelschap persoonlijke vrijheid hebben maar we maken in ieder geval iets waarbij een pu- bliek de keuze heeft van komen of wegblyven. Zo simpel is het JOOP VAN BEEK Harpensemble overtuigt VOORSCHOTEN - Liefhebbers van Franse kamermuziek kon den gisteravond hun hart opha len in Kasteel Duivenvoorde, waar gisteravond het derde con cert werd gegeven door het Ne derlands Harp Ensemble, be staande uit Pieter Odé (fluit), Pe ter Thoma (viool). Joke Vermeu len (alt-viool), Henk Lambooy (cello) en Joke Willing-Brethou- wer (harp). Het meest overtuigend in dit pro gramma, dat werken van Ro- partz, Roussel, Godefroid/Gran- jay, Debussy en Jean Francaix bevatte met Kodaly als vreemde eend in de byt, waren die werken waarin het hele ensemble zich liet horen: Prelude, Marine et Chansons van Guy Ropartz, een leerling van César Franck. een werk waarin de combinatie van deze instrumenten ten volle uit gebuit wordt, en de als steeds geestige, weinig diepgravende maar wel echte muzikantcn-mu- ziek van Jean Francaix's Quin tet. Het Nederlands Harp En semble kwam in beide werken tot een zeer verzorgd en sluitend samenspel. De in kleinere combinaties uitge voerde werken waren wat wisse lender van kwaliteit. Roussel's Trio voor fluit, altviool en cello, zoals meer bij deze componist wat weerbarstige muziek, kreeg in Pieter Odé. Joke Vermeulen en Henk Lambooy uitstekende en goed op elkaar afgestemde pleitbezorgers. De uitvoering van de Sonate voor fluit, altviool en harp uit 1916 van Debussy, als compositie het sterkste en eigen lijk het meest geavanceerde werk van het programma, bleef tot het laatste verrassende slot akkoord boeien en werd tot een hoogtepunt van deze avond. MIES ALBARDA NEDERLAND I 18.25 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.30 - Jeugdjournaal (NOS) 18.36 - Sesamstraat (NOS) 18.50 - Eenakter in zwart wit (NOS) 19 00 - Wolhe's Wereld (NCRV) 19.05 - Lucv en Mr. Mooney (NCRV) 19 30 - Zweden bijvoorbeeld, documentaire serie (NCRV) 20.00 - Het erewoord, tv-film (NCRV) 21.37 - Journaal (NOS) 21.55 - De Familie Bellamy (NOS) 22.45 - Herinneringen aan Amsterdam (NOS) 22 55 - Tot besluit (NOS) 23.00 - De vruchtbare herinnering, documentaire serie (IKON) 23.50 - Journaal (NOS) 23.55 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) NEDERLAND II 18.57 - Journaal (NOS) 18.59 - Doctor Snuggles (AVRO) 19.05 - De Dukes uit Hazzard, serie (AVRO) 20.00 - Journaal (NOS) 20 27 - Dallas, serie (AVRO) 21.15 - Babbelonie, spelprogramma (AVRO) 21.50 Televizier Magazine (AVRO) 22.30 - Het leven van Maximiliane von Quindt, tv-serie (AVRO) 22.55 - North Sea Jazz Festival (AVRO) 23.30 - Journaal (NOS) 23.35 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 23.40 - Tennis. Halve finales heren enkelspel van de Open Franse kampioenschappen te Parys (NOS) DUITSE TV DUITSLAND I (Reg. progr NDR 18.00 Eine amen- kanische Familie, tv-sene. 18.30 Ac tual 18.45 Kleutcrsene 18 55 Eine amerikanische Familie, tv-serie. 19.25 Reg magaz. 19.59 Progr.overz WDR: 18 00 Amus progr. 18.30 Te kenfilmserie 18 40 Amus progr. 19.15 Actual20 00 Journ. 20.15 In Colorado ist der Teufel los (The Sheepman), speelfilm. 21.45 Inform progr 22 30 Actual, en parlementair nws 23.00 Tatort, politieserie. 0 30- 0J5 Journ. DUITSLAND U Die Faelle des Monsieur Cabrol, misdaadserie 21.37 Haende hoch. der Meister kommt, tv-serie. 22 00 Actual. 2220 Cult magaz 22 50 Sportprogr. 23.20 Das Raetsel der ro ten Orchidee, speelfilm. 0.40 Jour- DUITSLAND III WDR 18 00 Kinderserie 18 30 Cursus ge zondheidsleer. 19.00 Vryettjdsmaga- zine 19 45 Journal 3. 20.00 Journ. 20 15 Cult en wctensch progr 21 00 Reportages uil Duitsland 21 30Reli- gieus progr. 22 00 Wie es Gott ge- faellt, tv-film 23.00 Televisieportret. 23 45 Journ. BELGISCHE TV BELGIE VLAAMS progr. 19 37 Meded. en Morgen 19 45 Journ 20 10 Weerber 20 15 Fanny, speelfilm 22 25 Literair progr. 23.15-23.30 Journ. 18.30 Kinderfilmsene 18 45 Kleuter progr. 19 00 Korte film. 19 07 Inform. progr. 19.37 Meded. en Morgen 19 45 Journ. 20.10 Weerber 20 15 Wu Hel boekJauche und Levkojen van Christine Brueckner stond cen traal voor de Du i tse 15-delige serie „Het leven van Maximiliane von Quindt". waarvan de AVRO vrijdagavond de eerste aflevering uitzendt. De reeks is de geschiedenis en het lot van de Pommerse adelijke familie Von Quindt tussen de jaren 1917 en 1945. Het verhaal begint in 1917 wanneer Achim von Quindt de 24-jarige Vera von Jadow huwt. Na vier dagen moet de bruidegom echter alweer terug naar het front, negen maanden later krijgt Vera een kind. Het meisje krijgt als doopnaam Maximiliane. Ze zou echter nooit haar vader leren kennen. Hij sneuvelde aan de Somme (Ned. 2. 22.30 uur). In AVRO's Televizier Magazine worden vanavond onder meer de volgende onderwerpen behandeld het rapport van de commissie- Wagner over de vraag of er in Nederland een ander industriebe leid moet komen, de luchtvaartshow op het vliegveld Le Bourget en het remigratieproject voor Spanjaarden. (Ned. 2, 21.50 uur). VRIJDAG 5 JUNI HILVERSUM I 18.11 Echo 18 21 (S) Punt Uit 19 55 Overweging 20 03 (S) Country Tl- me ji 02<S)NIim 1i lot k I u 12 08 (S) Goal. NOS: 23 02-24 00 IS) Met het oog op morgen VOO 0.02 <S) Countdown. 1.30 (S) Ad Bouman. 2.00 (S) Enk de Zwart. 3 00 (S) In het holst met Annette 4 00 (S) Har drock 5 00 (S) Ook Goeie Morgen. 6.00 (S) Jukebox HILVERSUM II 18.00 (S) De grot» OVERHEIDSVOORLICHTING 18 40 De Nederlandse AnUllon. PP 18 50 Uitz pol. partijen. VOO 19 00 (S) Veronica Sport NOS 20 00 (S) Holland Festival 2230 Nws 22 40 NOS Cultuur Lilith. satirisch muz socktakcl 23 55-24.00 Nws. HILVERSUM III NOS 18 03 (Sl De Avondspits met de nationale hitparade 19 02 (S) D© bijzondere rock 8c roll methode. VPRO 20.02 (S) Ook zo. 20.30(S) Ru- b-a-dub 22.02 24 00 (S) Het VPRO- radiotheater-zomereditie ZATERDAG 6 JUNI HILVERSUM I Ieder heel uur nieuws. VARA 7 OJ (S) Hallo hier Hilversum' (8 03 Din gen van de dag t 30 iSi De VARA feliciteert 10 30»S)ZI 12 03(S)Tus- sen start en finish. 13.03 (S) In de HILVERSUM II 9.10 Waterstanden 9 15 Onder de mensen. 10.00 Docum. 10.30 Coulis sen 11 30 Janboel 12 00 Trossen los" 12 26 Meded. voor land-en tuin bouw 12 30 Nws 13 36 Aktua. 13.00 Nws 13 11 Introduktie kernpunt 13.15 Van de binm-npagina 14 00 Kernpunt 1500 Sport na sport 15.30 Kieskeurig 16 00 Aktua Ex tra 1700 Aktua Extra- Kamerbreed 17.24 Meded. 17.30 Nws- 17.36 Aktua. HILVERSUM III leder heel uur nieuws NCRV 7 02 (S) Popfrisser. 9 03 <S) Ifappv sound 10 03 (S) Popstation II 03 (Si Pop non stop. 12 03 iS) Los vast 14 03 (S) Op stap 15 03 (S) Disco-expres. 16.03(S) NCRV Zaterdag Sport HILVERSUM IV AVRO 7 00 Nws 7 02 S) Station ty- drlijk gesloten 8 00(S) Klassiek met Caroline 9 00 Nws 9 02 (S) Piano- an 10 00 (S) Concerto Mattinale. 12 00 Nws NOS 12 02 Holland Fes- tivalJournaal AVRO 12 05»S)F.ven dc lucht uit 13 15 (S) Solistisch. 14.00 Nws 14 02 (S) Het Groot Om roepkoor en het Radio Filharmo nisch Orkest met rang»olistrn Klass muz. 16.00 (S) Volksmuziek uit Finland 16 15-17 00 (S) Opera op vakantie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 5