Levendige "Euridice"
toegelicht
Boeiend Majakovski-project
Reconstructie van vroege opera
{^M\RLQ9Camma
Doortrokken van (subtiele) humor
Anton Kersjes wordt
gastdiiïgent A.Ph.O.
Kei Takeïs 'Light':
een (te) lange zit
WOENSDAG 3 JUNI 1981
NEDERLAND I
18.25 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 Jeugdjournaal (NOS)
18.36 - Sesamstraat (NOS)
18.50 Toeristische Tips (NOS)
19.00 - Van gewest tot gewest (NOS)
19.25 Oogst in beeld (NOS)
19 50 - Uitzending Politieke Partijen (P P
20.00 Het laatste jubileum, t.g.v. 25-jarig bestaan van de NO
VIB (NOS)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 Den Haag vandaag (NOS)
22.10 Panoramiek (NOS)
22 40 - Studio Sport (NOS)
23.35 Journaal (NOS)
23.40 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
NEDERLAND II
18 57 - Journaal (NOS)
18.59 - De Schoolkrant, tv-serie (IKON)
19 25 - Kenmerk (IKON/KRO/RKK) 9
20.00 Journaal (NOS)
20.27 - Filmpje van het Nederlandse Rode Kruis; Waarom ik''
(SOCUTERA)
20.32 - Countdown (VOO)
21.15 - Tenspeed en Brownshoe (VOO)
22.00 - De Advocaten (VOO)
22.25 - Info TV (VOO)
23.07 - Journaal (NOS)
23.12 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Region, progr NDR: 18.00 lm
schoensten Bilsengrunde. tv-sene.
18.30 Aktual. 18 45 Kleuterserie
18.55 Mein Freund Winnetou. tv-
serie. 19.25 Region, magaz. 19.59 Pro-
gr.overz. WDR 18.00 Die Sonnenp-
ferde. tv-sene. 19.15 Aktual. 19 45 In
form. progr.). 20.00 Journ. 20.15 Der
DUITSLAND II
18.20 Spelprogr 19 00 Joum. 19.30
Automagaz. 20.15 Inform en actueel
progr. 21.00 Aktual. 21.20 Die Fuech-
se. tv-sene. 22.05 Consumententips.
22 10 Inform, progr. 22.55 Lieber
Georg. ein Eiskunst-Laufer-Drama
aus dem Vorkneg, tv-spel. 0 35 Jour-
DUITSLAND III WDR
18.UO Kleuterprogr 18.30 L'MUK-
SUS Ebgels 19 00 Reisgids. 19 45
Journal 3 20 00 Joum. 2f) 15 Menin
gen en ontmoetingen 21 45 Report.
22 15 Filmtip. 22.20 Schiessen Sie
auf den Pianisten (Tirez sur le pia
niste). speelfilm. 23.35 Joum.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Kleuterprogr. 18.15 Kinder-
fümserie. 18.20 Korte film. 18 30
Science-fictionserie. 19 17 Inform,
progr 19.37 Meded en morgen.
19 45 Joum. 20.10 Nationale loterij.
20.15 Comedy-sene. 20 40 Tabula
Rasa, tv-spel. 21.35 Dokum. 22 05
Portret 22 35-22 50 Joum
NET II
18.00 Kleuterprogr 18.15 Kinder-
filmserie. 18.20 Korte film. 18 30
Science-fictionserie 19 17 Inform,
progr. 19.37 Meded en morgen.
19.45 Joum. 20.10 Docum. 21.50-
22.20 Muz. progr.
Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de NOVIB, de Ne
derlandse Organisatie Voor Internationale ontwikkelingssa
menwerking en (destijds) Bijstand, zendt de NOS-televisie van
avond (van 20.00 tot 21.30 uur op Nederland 1) een door Koos
Postema te presenteren praatshow over de NOVIB. Omdat een
ieder ervan overtuigd is. dat de NOVIB aan het 50-jarig bestaan
niet meer behoort toe te komen, heeft het programma de titel "Het
laatste Jubileum" gekregen Maar of de tegenstelling tussen rijk
en arm over 25 jaar werkelijk zal zijn verdwenen, ts nog maar de
vraag. Koos Postema zal er in gesprekken met mensen uit de
kring van de ontwikkelingshulp en -samenwerking tn het alge
meen en de NOVIB in het bijzonder antwoord op proberen te
vinden.
In de uitzending van "Panoramiek" zal vanaix>nd (Nederland 1,
22.10 - 22.40 uur) worden ingegaan op de situatie in hel Midden
Oosten, die op dit moment vooral wordt gekenmerkt door de
spanningen tussen Israel en Syrte. De politieke stttiatie zal mede
bezien worden tegen de achtergrond van de komende verkiezin
gen in Israel. In deze uitzending van "Panoramiek" onder meer
interviews met Yasser Arafat, leider van de PLO, en Abba Eban,
voormalig minister van buitenlandse zaken van Israel.
WOENSDAG 3 JUNI
HILVERSUM I
NCRV 18 11 (S) Hier en nu
woensdagmiddagmaga/ine 19 02
(S)DeKilimaHawaiuins NOS 19 30
(S) Hobbyscoop. 20 02 (S) Langs de
lijn, sport en muziek. 23 00 Nieuws
ber. en meded. 23.04-24 00 (S) Met
het oog op morgen NCRV 0 02 <S)
Late date 1.02 (S) Metrolpole Or
kest. 1 30 (S) Tussen 60 plus en 70
min. 2 02 (S) Nachtdienst (6 02 Kost
HILVERSUM II
18 (Hl (S) Vrue tijd. blije tijd RVU
18 30 Praten over sexualiteit. P P
18 50 Uitzending van VARA 19 00
(S) De Rode Draad 20 00 (Si VARA
Klassiek (20 20 (S) Het zout in de
pap) 22 30 Nws NOS 22 40 Terug
saties 23 55 Nws.
HILVERSUM III
NOS 18.03 (S) De Avondspits. KRO
19 H i JJ isi T.m k.
tempel. 23 02-24 00 (S) Walhalla
HILVERSUM 1
leder heel uur nieuws NCRV 7 03
(S) Het levende woord. 7 10 (S) Van
daag donderdag 8.03 Hier en nu.
8.25 In 't voorbijgaan. 8 45 Over ko
pen gesproken 9.03 (S) Wie weet
waar Willem Wever woont 10 02 (S)
Mu/ii k bnd. kMfr,. i i m im1 ,1
f-uurtje 12.40 (S) Middagpauze
dienst 13.03 (S) Hier en nu 13.20
NCRV-Globa .l 16 02 (S) Goudere
gen Ensemble olv Ferry Wienneke.
16.30 (S) Rozegeur en Prikkeldraad-
HILVERSUM II
Informatief. 7 30. 8 00 en 8.30 Nws.
7 36 en 8 36 AVROS Radiojournaal
9 00 Gymnastiek voorde vrouw 9.10
Waterstanden NOS 9 15 Werkbank
AVHi9 25 AVRO-dite 9 30 Radio
journaal- nieuwsflits 11 00 Radio
Lawaaipapegaai 11 10 Schoolradio.
1130 Radiojournaal 1132 AVRO-
tema. 1145 Regionaal, provinciale
informatie RVU 11 56 Massacul
tuur OVERHEIDSVOORLICH
TING 12.16 Uitzending voor de
landbouw AVRO 12 26 Mcdcdelin
gen voor land en tuinbouw 12 30
Nws 12 36 AVRO's Radiojournaal
13 00 Nws 13 11 Europa 13 35 Per
Saldo. 14.00 Voor mij kan-ie wat
14.30 en 15.30 Radiojoumaal-
nieuwsflitv 15.50 Radio Lawaaipa
pegaai. 16 00 H« i i i M
16 30 Radiojournaal-nieuwfl lts.
16 32 Di- Slag bij Nieuw spoort 17 24
Mededelingen 17.30 Nws 17 36
AVRO's Radiojournaal 17.55 Per
Saldo
HILVERSUM III
TROS 7 02 (S) De Havet
9 03 (S) De Hugo van Gelderen
Show 1 1 '13 'Si I 1' .M-Tp<jjr.i
de. 12.03 (SDe Nederlandstalige top
tien 13 03 (S) 50 Pop of een envelop
15 03 (S) TROS top 50
HILVERSUM IV
VARA 7 00 Nws 7 02 (S) Morgen
rood 9 00 Nws. 9 02 (S) De Duitse
opera 1925-1950. 10 OOiS) Kamermu-
Radio Kamer Orkest met bariton.
12 00 Nws NOS 12 02 Holland Festi
valjournaal VARA 12 05 (S) Lunch-
concert door Zoltan Kocsis. piano
13 H. t
Klassiek* liederen 14 00 Nws 14 02
<S) Middagconcert door het Radio
Filharmonisch Orkest met het Groot
Omroepkoor en sopraa 15 30 Het
zout in de pap 15 50 (S) Feest der
herkenning RVU NOS 17 00 De ja
ren 30-80 en de mensen 17 30 Nws.
TELEAC 17 36 Fotograferen en
1(1) How 'bout us - Cham
paign
2(3) Dance on - Doris D.
and the Pins
3(2) Making your mind up -
Bucks Fizz
4 4) De verzonken stad
Frank en Mirella
5(5) This ole house - Shakin
Stevens
6(9) Rain in may - Max
Werner
7 (13) I've seen that face befo
re - Grace Jones
8(8) Double dutch bus -
Frankie Smith
9 (10) Kids in America - Kim
Wilde
10 6) Chanson d'amour -
BZN
11 (11) Just the two of us -
Grover Washington jr.
12 7) Can you feel it The
Jacksons
13 (14) Stray cat strut - Stray
Cats
14 (16) Morning train - Sheena
Easton
15 (12) Fantastic voyage - La
keside
16 (19) He's just a runaway -
Sister Sledge
17 (28) Klap maar in je han
den - Peter Koelewijn
18 (26) The river - Bruce
Springsteen
19 (20) Bette Davis eyes - Kim
Carnes
20 (15) Then the music stopped
- Pussycat
21 (21) African, baby - G. G.
Anderson
22 Ma quale idea - Pino
d'Angio
23 (22) What becomes of the
broken hearted - Dave
Stewart
24 (27) Discotch - Voyage
25 (29) Grey day - Madness
26 (34) Attention to me - The
Nolans
27 (31) Muscle bound - Span-
dau ballet
28 (25) People alone - Randy
Crawford
29 (33) Danny - Kit Hain
30 (30) Uber sieben Briicken
musst du geh'n - Peter
Maffay
31 (18) Angel of mine - Frank
Duval
32 (17) 't Is moeilijk beschei
den te blijven - Peter
Blanker
33 (36) Merlijn Bonnie St.
Claire
34 (23) It's a real good feeling-
Peter Kent
35 (35) Nighttrain - Steve Win-
wood
36 Stand and deliver
Adam and the Ants
37 All those years ago -
George Harrison
38 32 jaar - Doe maar
39 Only crying - Keith
Marshall
40 Boemeladieboem - Son-
ja
AMSTERDAM In zijn speurtocht naar de bronnen van
ons huidige muziektheater is het Holland Festival dit
jaar beland bij "Euridice", een muzikale tragedie uit
1600 van Jacopo Peri, die drie jaar eerder met "Dafne"
zelfs de eerste opera uit de muziekliteratuur op zijn
naam had gebracht.
De vele musicologische problemen
die zich bij een dergelijke uitvoe
ring voordoen, werden in deze
co-productie met het Festival
van Vlaanderen opgelost door
Kees Vellekoop. De muzikale lei
ding was in handen van Ton
Koopman, die zijn instrumentaal
ensemble een klankkleur opriep,
die door de instrumentale en me
lodische verscheidenheid voor
moderne oren aangenaam aan
deed en toch voortdurend de il
lusie van authenticiteit wist te
handhaven.
De recitativische stijl van Peri
kwam daardoor met grote leven
digheid over, maar toch was op
vallend dat ook in deze vroege
opera de grootste spanning lag in
de confrontatie tussen Orfeus en
Pluto, waar een onmiskenbaar
dramatisch conflict aan de dag
trad. De enscenering van Eddy
Habbema streefde eveneens naar
een authentieke sfeer.
Dat het resultaat hier minder over
tuigd was dan bij de muzikale re
constructie, kan echter ten dele
geweten worden aan de Waalse
Kerk in Amsterdam, die door
mechanische bewegingen op de
achtergrond verwijzen naar Meij-
erhold en zijn bio-mechanica.
Anders dan men zou verwachten,
hoeft men niets van Majakovski
af te weten om deze produktie te
kunnen waarderen. Voor de on
ingewijde toeschouwer is het al
zeer boeiend om zelf uit het ge
toonde een beeld van Majakovs-
ki en zijn tijd te destilleren. Zo
wordt bijvoorbeeld langzamer
hand Meijerholds \jolmaakte
driehoeksverhouding duidelijk
hij houdt van zowel zijn minna
res en haar man, en die liefde is
van beiden wederkerig.
De toeschouwers zitten verspreid
door de hele zaal; in het midden
vindt de hoofdhandeling plaats,
langs de zijkanten en op het po
dium gebeuren ondersteunende
handelingen. Geregeld wordt de
nooduitgang opengezet en speelt
men buiten verder, soms ge
volgd door de video. In de zaal
zijn in totaal zes tv-schermen op
gehangen waarop schilderijen,
affiches, foto's en levende beel
den te zien zijn. De toeschouwer
is aldus helemaal omringd door
handelingen; de goed uitgeba
lanceerde regie voorkomt echter
dat de aandacht teveel verdeeld
raakt waardoor belangrijke mo
menten gemist zouden worden.
In de twee pauzes wordt elders in
het gebouw door amateurs een
"tragedie" over Majakovski ge
bracht, zodat men vier uur onaf
gebroken kan kijken. Ondanks
de versprekingen en periodieke
onverstaanbaarheid waren de
amateur intermezzo's leuk en
boeiend om te zien, niet in het
minst door de humor. Het was
een cabaratesk geheel, met vele
korte scènes.
Ook bij de leden van het Onafhan
kelijk Toneel nam de - subtiele
humor een belangrijke plaats
in. Het spel, de muziek en zang
verliepen soepel, hoewel in de
bijrollen iets minder terloops
geacteerd had kunnen worden
Van de scènes die specifiek over
Majakovski, gespeeld door Hel-
mert Woudenberg, gaan, was
vooral het afscheidfragment
boeiend. Ongeveer op dezelfde
manier als in "Einde" wordt een
zelfde situatie op verschillende
manieren gespeeld met verschil
lende reakties. "Majakowski" is
een ambitieuze onderneming die
met deze nooit vervelende, licht
voetige voorstelling tot een goed
einde is gebracht.
JACQUELINE MAHIEU
de concerten van het Nederlands
Blazersensemble op 10 juni in
Amsterdam en op 20 juni in Gro
ningen gaan niet door: het pro
gramma is niet Ujdig te verwe
zenlijken. Een deel ervan wordt
wel ten gehore gebracht in "De
noodzaak van moderne muziek'"
op 21 juni in Amsterdam, gepre
senteerd door Freek de Jonge In
dit Holland-Festival-programma
zit ook de première van het stuk
dat Frank Zappa speciaal voor
het Nederlands Blazersensemble
schreef.
zijn soberheid niet bepaald mee
werkte aan de illusie van een uit
voering in een weelderig Floren
tijns paleis. Door het ontbreken
van die omlijsting werden er wel
heel hoge eisen gesteld aan de
decors en kostuums van Rudolf
Corens: de fleurigheid daarvan
bood echter een redelijke com
pensatie en harmonieerde uitste
kend met de muziek.
Wel was in de regie van Habbema
een contrast merkbaar tussen
realistische reacties en een terug
grijpen op reconstructies van de
17de-eeuwse bewegingstech
niek. Het streven van de regis
seur naar verstaanbaarheid was
begrijpelijk, maar daardoor ont
stond toch het gevaar dat de his
torische bewegingselementen
een gemaniëreerde indruk gin
gen maken. Ook hier overheeste
echter de levendigheid in die ma
te, dat een bezoek aan "Euridice"
in de verste verte niet belem
merd hoeft te worden door een
angst voor statische eentonig
heid.
Het ware alleen wenselijk dat de fi
nanciële situatie van het Holland
Festival het aantrekken van dure
buitenlandse specialisten voor
enkele van de zangpartijen had
mogelijk gemaakt. Van de vocale
solisten kwamen met name
Montseriat Figueras, Marius van
Altena en Dirk van Croonen-
Fragment uit de opera 'Euridice'.
borgh tot opvallende prestaties,
maar een zanger van internatio
naal formaat in een van de overi
ge rollen had het hele ensemble
een stimulans kunnen geven.
Als geheel is deze voorstelling een
bezoek zeker waard, en het is
zelfs verplichte kost voor ieder
een die geïnteresseerd is in de
ontwikkeling van de opera als
kunstvorm. In de Waalse Kerk in
Amsterdam vinden nog voorstel
lingen plaats op 4, 5, 9, 10, 12 en
13 juni (op 12 juni bovendien
rechtstreekse radio-uitzending).
Speciale aandacht verdient daarbij
het luxueus uitgegeven pro
grammaboekje met uitvoeringe
inleidingen en de complete tekst.
PAUL KORENHOF
AMSTERDAM (ANP) Anton
Kersjes zal met ingang van het
seizoen 1983/84 zijn plaats als
vaste dirigent van het Amster
dams Philharmonisch Orkest
verruilen voor die van vaste gast-
dirigent.
Na een dertigjarig dirigentschap
bij het vroegere Kunstmaandor-
kest wil hij wat anders doen en
zijn werkzaamheden gaan ver
leggen. Zo wil Anton Kersjes
o.m. lesgeven aan het Maas
trichts Conservatorium, waar
een centrale opleiding voor ope
ra zal komen.
Over de benoeming van een opvol
ger als vaste dirigent van het
Amsterdams Philharmonisch
Orkest zal de directie op korte
termijn geen mededelingen
doen.
AMSTERDAM - In Centrum Bellevue werd gisteren m een marathon-
voorstelling die tien uur duurde, de gehele cyclus "Light" van Kei Ta-
kei gedanst. Het uit vijftien delen bestaande epos werd opgevoerd door
haar eigen groep, "Kei Takei's Moving Earth", waarvan zij zelf ook deel
uitmaakt.
Het was pas voor de tweede keer dat "Light" in zijn geheel werd uitge
voerd. De verschillende delen er van zijn in een periode van twaalf jaar
ontstaan en worden gewoonlijk afzonderlijk van elkaar gebracht. De
eerste integrale opvoering van "Light" werd in april van dit jaar in New
York gegeven.
De uit Japan afkomstige Kei Takei geldt als een eigenzinnige choreogra
fe, die een heel eigen benadering heeft van de expressiemogelijkheden
van het menselijk lichaam. Haar dansen bestaan niet uit wervelende,
gracieuse passen., maar uit stevige, degelijke bewegingen, diep veran
kerd in het ritme van de natuur.
In tegenstelling tot de verfijnde emoties, die in de klassieke dans worden
vertolkt, zijn de dansen van Kei Takei een uitbeelding van diepgewor
telde oergevoelens, teruggebracht tot een fundamentele verschijnings
vorm. Uitingen van agst, pijn en verdriet, maar ook van vrolijkheid,
liefde en samenwerking worden in "Light" tot een heel directe erva
ring.
Die emoties worden op een sterk rituele manier verbeeld. Bewegingspa
tronen worden met kleine variaties heel lang aangehouden. Een tien
uur durende voorstelling van de delen van "Light" is dan ook een bijna
religieuze gebeurtenis. Het is alsof je kijkt naar de ceremonieën van een
primitieve stam of sekte, die met bezwerend rituelen orde in de wereld
wil scheppen.
Die indruk van godsdienstigheid wordt nog versterkt door de sobere
presentatie en aankleding en vooral door de bezieling en intensiteit,
waarmee de dansers de vaak uit moeilijke ritmes opgebouwde bewe
gingen ten uitvoer brengen.
Toch wist Kei Takei het publiek zeker geen tien uur in een magische ban
te houden. De eindeloos herhaalde patronen verloren vaak hun aan
trekkingskracht, waarbij de fascinatie overging in irritatie. Met moder
ne dans heb je bij de eerste tekenen van verveling steeds de neiging om
die te onderdrukken; blijkbaar ontgaat je nog de diepere betekenis van
het stuk. Toch is het geen wonder als je na een half uur praktisch
dezelfde handeling te hebben gezien, wat ongemakkelijk op je stoel
begint te schuiven. Bij "Light" was het vaak moeilijk om stil te blijven
zitten. Het is een zeer belangwekkende voorstelling, maar tien uur lang
is werkelijk veel te veel van het goede.
ARIEJAN KORTEWEG
HAARLEM Het Maja-
kovski-programma in het
kader van het Holland
Festival is het resultaat
van nauwe en energieke
samenwerking van het
Onafhankelijk Toneel,
theater De Toneelschuur
en amateurspelers, in to
taal zo'n 60 mensen.
De vier uur durende produktie is
de hele maand juni te zien in de
benedenzalen van de Haarlemse
Toneelschuur; in samenhang
met dit toneelprojekt wohien te
vens films gedraaid van regis
seurs die bij de totstandkoming
van het projekt als inspiratie
bron hebben gediend: Eisen-
stein, Alexandrov, Peter Stein,
Bunuel, Antonioni en Bertoluc-
Uit deze opsomming blijkt reeds
dat de produktie zich niet uitslui
tend met Majakovski zelf bezig
houdt. Gepoogd is vooral een
beeld te scheppen van zijn tijd,
de invloed die hij ondervond, en
die hij zelf uitoefende. Er zijn di
verse verwijzingen die niet di-
rekt te plaatsen zijn: zo zal niet
iedereen duidelijk zijn dat de
Een scène uit het Majakowski-programma.
