Nieuw voorstel
in HTM-staking
Prinses Irene na
17 jaar gescheiden
Oudere alleenstaande
vindt moeilijk partner
VN-vredesmacht wil
Nederlandse generaal
\p A
Bedrag ineens voor
rijdend personeel
Braks waarschuwt
vissers opnieuw
Bond tegen
Vloeken
krijgt toch
nog gelijk
Uitstel in
zaak tegen
frauderende
notaris
Kinderen (voorlopig) nog in Nederland
§lr>Hw:'w
sÉWt A r
WOENSDAG 27 MEI 1981
BINNENLAND
PAGINA 7
ZEIST (ANP) - Er zijn voor
500.000 tot 650.000 oudere alleen
staanden in Nederland die op
zoek zijn naar een partner, nau
welijks mogelijkheden iemand
te vinden. Dat komt omdat de sa
menleving daar niet op is inge
richt.
Dat staat in het jaarverslag over
1980 van het Nederlandse Insti
tuut voor sociaal Sexuologisch
Onderzoek, (NISSO) een stich
ting waarin onder meer de
NVSH, de Nationale Kruisver
eniging, de Rutgersstichting en
de Nationale Raad voor Maat
schappelijk Welzijn zyn verte
genwoordigd.
De mogelijkheden voor oudere al
leenstaanden zijn beperkt tot re
latie- en huwelijksbureaus, con
tactadvertenties, reizen voor al
leenstaanden cn soms dans-con-
tactavonden. Van de huwelijks
bureaus maken slechts ongeveer
8.000 partnerzoekenden gebruik,
die overigens een zeer beperkt
succes behalen. Het zoeken naar
een partner brengt deze alleen
staanden in krampachtige, gefru
streerde situaties, waarin zij zich
meestal tekort gedaan en onwen
nig voelen.
Meer inzicht krijgen op de een
zaamheid, die gebrek aan moge
lijkheden in de hand werkt, lijkt
het instituut dan ook van belang.
Het NISSO onderzoekt vraag
stukken op het gebied van se-
xualiteit in gezin en maatschap
pij, onderzoek waarvoor het mi
nisterie van volksgezondheid en
milieuhygiëne de volgende fi
nanciële zorg draagt Het insti
tuut wil een landelijke centrale
documentatie opbouwen over
sexualiteit en sexuele opvoe
ding, die ter beschikking staat
van iedere onderzoeker.
DEN HAAG (GPD, ANP) - De direktie van de HTM heeft gisteren een nieuw voorstel
gedaan om de staking van het openbaar vervoer in Den Haag tot een spoedig einde te
brengen. Het voorstel is gisteren besproken met ambtenaren van het ministerie van
verkeer en waterstaat en wordt vandaag doorgenomen met de vervoersbonden. Deze
bonden hebben zelf ook een nieuw voorstel, maar willen dat nog niet openbaar ma
ken.
DEN HAAG (ANP) - De Ver
enigde Naties hebben Neder
land gevraagd om in het na
jaarvan 1981 een brigade-ge
neraal ter beschikking te stel
len voor de functie van
plaatsvervangend comman
dant van de troepen van de
Verenigde Naties (Unifil). Dit
hebben de demissionaire mi
nisters Van der Klaauw (bui
tenlandse zaken) en De Geus
(defensie) meegedeeld in een
brief aan de Tweede Kamer.
De functies van plaatsvervan
gend Unifxl-commandant en
van hoofd operaties, die tot
dusver door een Nederlandse
kolonel werd bekleed, zullen
in het vervolg afwisselend
door een Noorse en een Neder
landse officier worden bezet,
aldus de bewindslieden.
De ministers betogen in hun
brief dat de Unifil-troepen tn
Libanon "onmisbaar" zijn.
Het Nederlandse bataljon
speelt daarbij een „belangrij
ke rol". De adviesraad voor
de defensieaangelegenheden
mil af van deelname van een
Nederlands pantserinfante-
riebataljon aan de Unifil-
troepen ten gunste van een
mobiel infanteriebataljon
dat grotendeels uit vrijwilli
gers zou moeten bestaan.
Bezwaren tegen het dienen in
VN-verband zullen op deze
wijze kunnen worden wegge
nomen. zo meent de raad. Een
besluit over dit voorstel zal
pas door een volgend kabinet
kunnen worden genomen, zo
menen de bewindslieden wan
buitenlandse zaken en defen
sie.
Het besluit zal ongetwijfeld in
grijpende gevolgen hebben
van financiële en personele
aard. De bruto-kosten van de
Nederlandse bijdrage aan de
Unifil-vredesmacht worden
voor dit jaar geraamd op 27
miljoen gulden.
De Haagse wethouder Nyqvist, te
vens voorzitter van de raad van
beheer van de HTM, heeft ont
kend dat burgemeester en wet
houders van Den Haag van plan
waren het niet-rijdend personeel
de 6 percents-toeslag te laten in
leveren die zij sinds begin dit
jaar ontvangen, zodat het rijdend
personeel dezelfde beloning zou
krijgen. „Het was een van de mo
gelijkheden, maar het was niet
de bedoeling dit plan in discus
sie te brengen", aldus de wethou-
der.
Het jongste voorstel van de HTM
houdt in dat het rijdend perso
neel tot 1 november de huidige
basisbeloning (schaal 4 met on-
gemakkentoeslag van 6 procent)
behoudt. Voor diezelfde periode
zou op korte termijn een over
bruggingsbedrag op tafel moe
ten komen om de trams en bus
sen weer zo snel mogelijk op
straat te brengen. Tegelijk zou
een studie op gang gebracht
moeten worden welke ongemak
ken voor het rijdend personeel in
aanmerking komen voor belo
ning.
Verkeer en waterstaat heeft zelf
ook een voorstel ontworpen, dat
voorziet in een vast bedrag met
ingang van 1 mei - ook om de sta
king zo snel mogelijk tot een
eind te brengen.
De vervoersbonden FNV noemden
het voorstel van de Haagse wet
houder gisteren "niet aanvaard
baar". Zij vinden de recente ont
wikkelingen zo teleurstellend
dat besloten is een maandag ver
stuurd voorstel om de staking te
veranderen in een gratis-open-
baar-vervoer-actie in te trekken.
Rotterdam
Burgemeester en wethouders van
Rotterdam willen op zo kort mo
gelijke termijn een g-.sprek met
minister Tuijnman over de situa
tie bij het Rotterdamse gemeen
telijk vervoerbedrijf RET. In dat
gesprek hoopt het Rotterdamse
college alsnog antwoord te krij
gen op een brief aan de minister
van z9 april, waarin de redelijk
heid van de verlangens van het
rijdend RET-personeel werd on
derschreven. Ook willen B en W
een schrijven van de minister be
spreken, waarin deze aankondigt
de inkomstenderving als gevolg
van het gratis vervoer in Rotter
dam niet voor zijn rekening te
De vakbonden zeggen in een ver
klaring met instemming kennis
te hebben genomen van de plan
nen van het Rotterdamse colle
ge. Gezien deze houding zien de
bonden geen aanleiding om de
huidige actie van vrij vervoer te
verscherpen. De bonden van
overheidspersoneel zeggen in
hun reactie dat zij zich pas op
nieuw met hun leden zullen be
raden als de gesprekken met mi
nister Tuijnman geen resultaat
opleveren.
Het actievoerend personeel van de
RET wil dat het in een hogere
loonklasse wordt ingeschaald
met behoud van de ongemak-
kentoeslag.
AMSTERDAM - Een
groep mensen die het nut 1
stemmen met de beste wil niet
konden inzien, gaf daar gisteren
op de Dam in Amsterdam "lucht
aan door hun oproepkaarten, ge
bonden aan zwarte luchtballon
nen, het luchtruim te laten kie
zen.
DEN HAAG (ANP) - Provinciale
Staten van Drenthe hebben in
december 1978 ten onrechte een
voorstel aangenomen waarin het
bestuur van de Bond tegen het
Vloeken werd beschuldigd van
anti-democratische gezindheid.
Deze uitspraak heeft de afdeling
rechtspraak van de Raad van
State gedaan nadat de bond be
roep had aangetekend tegen het
besluit van de Drentse Staten om
subsidie aan de bond te beeindi-
Ken.
Met deze uitspraak van de Raad
van State zal de bond zich wen
den tot de twee provincies (Zuid-
Holland en Groningen) en de
tien gemeenten, die ook hun sub
sidie hebben ingetrokken. Tegen
de gemeente Amsterdam loopt
nog een beroep, dat de bond bij
de Raad van State heeft aange
spannen.
AMSTERDAM (ANP) - Ex-nota
ris mevrouw Slis-Stroom uit Am
sterdam. die verdacht wordt van
verduistering van ruim vier mil
joen gulden en valsheid in ge
schrifte, zal pas over drie maan
den terecht moeten staan.
Gisteren diende de officier van jus
titie, mr. J. Pieters, een verzoek
in de zaak voor de maximale ter
mijn van drie maanden uit te
stellen omdat het onderzoek nog
niet is afgerond. "Er komen
steeds nieuwe feiten aan het licht
en het is niet uitgesloten dat me
vrouw Slis-Stroom voor meer za
ken dan de huidige acht die haar
ten laste zijn gelegd, terecht zal
moeten staan", aldus Pieters.
DEN HAAG (ANP) - De demissio
naire minister ir. G. Braks van
landbouw en visserij zal de Ne
derlandse vissers nogmaals
waarschuwen voor de gevolgen
van overtreding van de EG-rege-
ling, waarbij het aan schepen van
meer dan 70 bruto-registerton of
300 pk verboden is, de trawler-
visserij op tong en schol uit te oe
fenen binnen de twaalfmijlszóne
van België, West-Duitsland en
Nederland. Hij zal dit doen via
een brief aan de visserij-organi
saties, zo deelt het ministerie van
landbouw en visserij mee.
Aanleiding is de telexboodschap,
die Braks vorige week van zijn
Westduitse ambtgenoot Ertl
heeft ontvangen, nadat een Ne
derlandse visser getracht had
met twee Duitse controle-ambte
naren aan boord te vluchten, in
plaats van naar een Duitse haven
te gaan zoals die ambtenaren
hem hadden bevolen. Volgens
Ertl hebben in overtreding zijn
de Nederlandse vissers meerma
len getracht Duitse contrólevaar-
tuigen te rammen.
Gewonde bij explosie
SLUISKIL (GPD) - By de Nederlandse Stikstofmaatschappij (NSM) in
Sluiskil heeft zich gistermorgen een zware explosie voorgedaan. Daar
bij liep een wachtchef tweedegraads brandwonden op. Als gevolg van
de explosie lijdt de NSM de komende dagen een aanzienlijk produktie-
verlies: 500 ton ammoniak per dag, een kwart van de totale dagproduk-
tie van de fabriek.
Provinciale waterstaat, arbeidsinspectie en milieuinspectie startten di
rect een grootscheeps onderzoek naar de oorzaak van de ontploffing.
UTRECHT (GPD) - Na een huwelijk van precies 11 jaar
en 27 dagen is gisteren door de Utrechtse rechtbank de
scheiding uitgesproken tussen prinses Irene en prins
Carel Hugo van Bourbon Parma.
Geruchten over een echtscheiding
deden al geruime tijd de ronde,
sinds 8 oktober 1980, toen prinses
Irene „in verband met de gezond
heid van haar oudste zoon" naar
Nederland kwam en met de vier
kinderen haar intrek nam in van
paleis Soestdijk. Officiële mede
delingen over het huwelijksleven
van prinses Irene werden niet ge- r, t,
geven, al was het al veelzeggend De bedenkingen die Carel Hugo te-
kerkelijke uitspraak zou hem in
„ernstige gewetensnood" bren
gen. Dat de prins van zijn princi
pes is afgestapt, betekent dat
noch prinses Irene noch prins
Carel Hugo binnen afzienbare
tijd een uitspraak uit Rome ver
wachten.
genoeg dat de berichten over een
mogelijke echtscheiding niet wer
den tegengesproken.
De uitspraak van de Utrechtse
rechtbank betekent niet dat ook
de kerkelijke echtscheiding tus
sen Irene en Carel Hugo al vol
tooid is. Deze procedure loopt
nog steeds en de aanvraag voor
nietigverklaring van het kerke
lijk huwelijk (echtscheiding be
staat volgens het kerkelijk recht
niet) van de prinses ligt nu ter be
handeling in Rome.
In de eerste maanden van specula
ties rond het huwelijk van Irene
is altijd gezegd dat prins Carel
Hugo geen enkele medewerking
zou willen verlenen aan een bur
gerlijke scheiding vóórdat de
kerkelijke autoriteiten een uit
spraak zouden hebben gedaan.
De prins zou voornamelijk op re
ligieuze gronden sterk tegen een
louter burgerlijke scheiding ge
kant zijn. De prins heeft de over
tuiging, zoals hij eens tegen een
vriend zei, dgt wat „God ver
bindt de mens niet mag schei
den". En het naast zich neerleg
gen of niet afwachten van een
gen een eventuele echtscheiding
had, hielden ook nauw verband
met de positie van zijn oudste
zoon, de nu 11-jarige Carlos. Car
los Xavier is de toekomstig lei
der, dan wel troonopvolger van
de carlisten. Carel Hugo zal hem
in ieder geval een Spaanse op
voeding willen geven, zo zeiden
de geruchten. De Utrechtse
rechtbank benoemde Carel Hu-
go tot voogd over de vier kinde
ren en daarmee werden hem de
11-jarige Carlos, de 8-jarige twee
ling Margarita en Jaime en de 7-
jarige Carolina, toegewezen.
Prinses Irene wordt toeziend
voogdes en de kinderen blijven
voorlopig bij haar op Soestdijk
wonen.
Rechten
Volgens R. H. Hol, directeur van de
Utrecht Raad voor de Kinderbe
scherming, betekent de benoe
ming tot voogd van prins Carel
Hugo dat hij alle rechten op de
kinderen heeft. „Tijdens een hu
welijk hebben beide ouders de
ouderlijke macht over de kinde
ren. Bij een echtscheiding krijgt
één van de ouders die in de vorm
van de voogdij. Dat prinses Irene
nu is benoemd tot toeziend voog
des betekent in feite dat zij niets
meer over de kinderen te zeggen
heeft. De toeziend voogd kan bij
voorbeeld bij misbruik van het
vermogen van de kinderen of
misbruik in andere zin, naar de
kantonrechter stappen met de
vraag daar iets aan te doen. Zelf
standig kan een toeziend voogd
echter niets ondernemen. In de
huidige wetgeving is het zelfs zo
dat een toeziend voogd bij de
rechter het recht op omgang
moet aanvragen, in een nieuwe
wet, die eind dit jaar van kracht
wordt, is zijn bezoekrecht wel
automatisch geregeld. Dat prin
ses Irene nu toch voorlopig de
kinderen bij zich houdt, berust
op een afspraak tussen de ou
ders. Prins Carel Hugo heeft ech
ter het recht de kinderen morgen
mee te nemen. Prinses Irene
heeft over de opvoeding van de
kinderen juridisch niets meer te
zeggen", aldus de heer Hol.
De advocaten van Irene en Carel
Hugo, mevrouw mr. S. Boekman
uit Haarlem en jhr. mr. W. H. de
Jonge, weigeren ieder commen
taar op de uitspraak van de
Utrechtse rechtbank. Over de
toewijzing van de kinderen aan
prins Carel Hugo zegt mevrouw
Boekman: „Als u dat zo wilt noe
men".
Het huwelijk van prinses Irene en
prins Carel Hugo van Bourbon
Parma werd op 29 april 1964 in
Rome gesloten. Het betekende
de afsluiting van een zeer rumoe
rige periode rond het jonge paar,
waarbij de emoties in Nederland
hoog oplaaiden. Begin januari
1964 werd bekend dat prinses
Irene in december van het voor
afgaande jaar was overgegaan op
het katholieke geloof. Onmiddel
lijk daarna kwamen er geruchten
dat Irene zich zou gaan verloven,
geruchten die op 4 februari door
koningin Juliana in een radiotoe
spraak werden tegengesproken.
„Wy moeten u helaas zeggen dat
onze dochter Irene ons vanmid
dag heeft meegedeeld, dat deze
verloving geen doorgang zal vin
den", zo zei de toenmalige konin
gin. Vier dagen later maakten de
ouders van Carel Hugo bekend
dat hun zoon zich met prinses
Irene had verloofd. Laat die
avond kwamen Irene en Carel
Hugo op Soestdijk aan, waar zij
enthousiast werden ontvangen.
Bekoeld
Het enthousiasme over de verlo
ving bekoelde echter snel toen
Nederland iets meer te weten
kwam over de toen 33-jarige Ca
rel Hugo. Hij was de kroonprins
van de carlistische partij, een
partij die tijdens de Spaanse bur
geroorlog aan de kant van Fran
co had gevochten. Deze weten
schap en de carlistenleus „Voor
God, privileges, vaderland en ko
ning" zouden de carlisten al snel
de naam „fascistisch getint" krij
gen. Bovendien bleek Carel Hu-
go te dingen naar de Spaanse
troon.
De politieke aspiraties van Carel
Hugo zorgden ervoor dat de Ne
derlandse regering het parle
ment geen wet ter goedkeuring
van het huwelijk van Irene voor
legde. waardoor zij haar recht op
troonopvolging verloor. Ook na
haar scheiding is Irene niet meer
tot de troon gerechtigd, want het
Prinses Irene en haar echtgenoot prins Carlos temidden van hun gezin tn hun /lat tn Madrid, op deze archieffo
to uit 1979. Van links naar rechts de kinderen Carolina, Jaime, Margarita en Carlos.
ontbreken van parlementaire
goedkeuring voor een ooit geslo
ten huwelijk betekent voor de
troonsopvolging hetzelfde als
overlijden. Vlak voor haar huwe
lijk weigerde Irene mee te gaan
met een bezoek dat koningin
Juliana, prins Bernhard en prin
ses Beatrix aan Mexico brachten
omdat zij. op uitdrukkelijk ver
zoek van Carel Hugo, had beslo
ten „reeds nu in zijn werk te de
len, met alle consequenties van
dien".
Deze stap van Irene had weer tot
gevolg dat het huwelijk niet in
Nederland kon worden gesloten,
om carlistische demonstraties
buiten de deur te houden, en de
koninklijke familie niet naar Ire
ne's huwelijk in Rome kon om
dat de koningin ook daar gevaar
liep door de carlisten misbruikt
te worden. Irene trouwde zonder
de aanwezigheid van haar ou
ders.
In de daaropvolgende jaren her
wonnen Irene en Carel Hugo de
verloren sympathie. Irene zette
zich tijdens haar huwelijk geheel
in voor de carlistische partij. Die
had zich onder de leiding van Ca
rel Hugo veranderd van een
rechtse partij in een partij met
een socialistisch programma,
waarbij zelfbestuur op alle ni
veaus een belangrijke rol speelt
Carel Hugo zei over deze gedaan
teverandering in 1973: „Het car-
lisme is sterk geworteld in het
eenvoudige volk. De polarisatie
van het carlisme rond 1936 (de
keuze voor Franco in de Spaanse
burgeroorlog) had religieuze ach
tergronden cn was voornamelijk
het gevolg van de gewelddadige
anti-godsdienstige houding van
het linkse volksfront".
De „populaire basis" van het car
lisme was er volgens Carel Hugo
de reden van dat de beweging
zich nu tegen het francisme keer
de, die „alle geestelijke waarden
van de mens, de waardigheid cn
vrijheid, miskentOmdat links
nu niet meer „anti-godsdienstig
is" was de muur tussen socialis
me en carlisme geslecht. De
nieuwe koers van de beweging
kwam Carel Hugo m 1968 op ver
banning uit Spanje te staan, een
jaar later volgde Irene hem naar
Panjs.
Zowel Carel Hugo als Irene bleven
zeer actief in de carlistische be
weging. Terwijl Carel Hugo de
partij omboog tot een linkse be
weging, zette Irene zich in voor
de emancipatie van de vrouw. In
1978 was het gezin weer terug in
Madrid. Irene en Carel Hugo
wierpen zich in de Spaanse ver
kiezingsstrijd. waarbij de carlis
ten vier zetels in het Spaanse
parlement hoopten te halen. Uit
eindelijk leed Carel Hugo m
maart 1979 een verpletterende
nederlaag: de partij kreeg niet
één zetel. Carel Hugo liet zich
fluor d. pull',, r.ru;
nauwelijks van de wijs brengen
en zette zich met hernieuwe
kracht voor het carlisme in. Voor
Irene was het echter genoeg. Zy
zei ooit in een interview dat zy
iemand is die zegt „Nou, het is
zo, en ga dan over op andere din
gen, vooruit dus, verder".
Na 17 jaar huwclyk neemt Irene nu
haar meisjesnaam Van Lippe
Biesterfeld weer aan. Carel Hugo
blijfl in Madrid wonen waar hy
zich voornamclyk bezighoudt
met de sociaal-economische pa
ragraaf van het carlutisch pro
grammapunt Irene loopt in
Utrecht colleges pastorale psy
chologie en is bestuurslid gewor
den van de stichting Colombine.
Deze stichting, waarvan Herman
van Veen de oprichter is, zet zich
in voor „emanciperende ontwik
kelingssamenwerking".
RIAN VAN KU PP EN VELD
