m%
Wiegel in triomf rondgedragen
NIEUW:
Sociale partners:
snel ander kabinet
Kamerleden uit de regio
Geen nieuwe gezichten
Vreugde en verslagenheid bij partijen
Deelnemers aan
de verkiezingen
LEI DSE SPAARBANK 5
WOENSDAG 27 MEI 1981
31
Herstel werkgelegenheid
belangrijkste thema
DEN HAAG (GPD/ANP) - Er moet snel een nieuw kabinet komen. De
verkiezingsuitslag biedt daar voldoende aanknopingspunten voor. Dat
is kort samengevat de reactie van zowel werkgevers als werknemers op
de verkiezingsuitslag van gisteren.
Zowel het Verbond van Nederlandse Ondernemingen (VNO) als het Ne
derlands Christelijk Werkgevers Verbond (NCW) mikken daarbij op
een toetreden van D'66 tot de huidige coalitie van CDA en WD. De
Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) en het Christelijk Natio
naal Vakverbond (CNV) hebben een voorkeur voor een kabinet van
CDA. PvdA en D'66.
Volgens voorzitter Van Veen van het VNO is deelname van de PvdA aan
een herstelprogramma alleen mogelijk als deze partij bereid is veel van
haar verkiezingsbeloften in te slikken. FNV-voorzitter Wim Kok sprak
gisteravond de hoop uit dat een nieuwe en niet de huidige regering zich
al kan bezighouden met het opstellen van de begroting voor het ko
mend jaar. "1982 mag niet weer een verloren jaar worden voor de be
strijding van de werkloosheid", zo zei hij.
Harm van der Meulen, de voorzitter van het CNV, meent dat nu gewerkt
moet worden aan een kabinet dat op grote steun in het parlement kan
rekenen. Hij gaf te kennen daarbij in eerste aanleg aan samenwerking
van CDA met PvdA te denker.. In dat geval verwachtte ook hij dat de
PvdA een aantal van haar punten zou terugnemen. Met name wenste
hij dat de PvdA haar bezwaren zal laten varen tegen het werkgelegen-
heidsfonds, zoals dat door het CNV is voorgesteld. Het CDA heeft al
aangekondigd dat voorstel in de formatie te willen bepleiten.
Bedoeling van het fonds is dat alle werknemers één procent van hun
prijscompensatie af staan ten behoeve van herstel van werkgelegen
heid.
Wessel-Tuinstra
LEIDEN - Na de verkiezingen
van gisteren is bekend gewor
den welke mensen uit de regio
zijn gekozen in de Tweede
Kamer.
Voor het CDA zijn dit: de heerj.
de Koning uit Voorschoten:
■mevrouw M.H.M.F. Garde
nier s-B eren dsen uit Leiden
en de heer J.J.P. de Boer uit
Lisse. Zij waren alle drie
Tweede Kamer-lid voor het
CDA in het kabinet Van Agt-
Wiegel.
Voor de PvdA zijn dit: de heer
J.A. van Kemenade uit Was
senaar; de heer Van Kemena
de was reeds Tweede Kamer
lid in het kabinet Van Agt-
Wiegel. Het was gisteren nog
niet bekend, of de heer HJ.
van den Berg uit Nieuw Ven
nep terug zal komen in de
Tweede Kamer. Hij behoort
tot de vijftien kandidaat-
Tweede Kamer-leden van de
PvdA voor wie het lot zal be
valen o f zij al o f in de Tweede
Kamer zitting zullen nemen.
Voor de VVD zijn dit: de heer
J.G. Rietkerk uit Wassenaar,
de heer R.W. de Korte uit Was
senaar. Beiden vertegen
woordigden hun partij ook in
tijdens de vorige regeringspe
riode in de Tweede Kamer.
Voor D'66 is dit: mevrouw E.K.
Wessel-Tuinstra uit Oegst-
geest. Ook mevrouw Wessel-
Tuinstra was Tweede Kamer
lid in het kabinet Van Agt-
W tegel.
J. de Koning (CDA). Voorschoten J. J. P. de Boer (CDA). Lisse
R.W. de Korte (WD). Wassenaar
LEIDEN - Uitzinnige vreugde bij D'66, verslagenheid bij
de PvdA, gematigd optimisme bij het CDA en een zucht
van verlichting in het VVD-kamp. Zo was ongeveer de
sfeer tijdens de verkiezingingsbijeenkomsten van de vier
grote partijen gisteravond.
D'66 heeft aanvankelijk bedaard
de toch nog onverwacht grote
verkiezingsoverwinning over
zich heen laten komen. Pas toen
lijsttrekker Terlouw later op de
avond in het Krasnapolsky-hotel
in Amsterdam aankwam, waar
D'66 haar landelijke manifestatie
hield, brak het enthousiasme
door.
De zaal was zo vol dat Terlouw
nauwelijks het spreekgestoelte
kon bereiken. In de tijd die hij
nodig had voor zijn tocht door de
zaal werd hij emotioneel toege
juicht waarbij velen op stoelen
klommen om beter te kunnen
Na een korte toespraak werd Ter
louw door de Amsterdamse
D'66-wethouder Wolffensberger
een verjaardagstaart aangeboden
met 17 kaarsjes, het aantal ka
merzetels dat de nieuwe D'66-
fractie in de Tweede Kamer zal
kennen.
In de wolken
Pas wanneer premier Van Agt om
kwart voor tien de Pulchri Stur
dio in Den Haag binnenkomt om
verklaringen voor de tv af te leg
gen, komen de CDA-gelederen in
beweging. Daar stormt hij bin
nen, met in zijn kielzog zijn
vrouw Eutie. Ze staat er wat be
dremmeld bij als haar man lang
durig praat met een oudere reli
gieuze.
„Den Uyl heeft u wel het vuur na
aan de schenen gelegd", zegt zij,
als betrof het hier een verrassen
de ontdekking. „Ja, ja", fladdert
Van Agt met de handen. „Maar
dat heeft hem niet mogen ba
ten". De zuster is in de wolken.
Ten slotte bestijgt de lijsttrekker
het podiumpje, om via de tv het
volk toe te spreken. Hij zegt:
„Het ging er in de verkiezingen
niet om of de kiezers het beleid
goed- of afkeurden, maar wie de
grootste partij werd. Wel, dat is
het CDA".
Later zegt hij tegen de schrijvende
pers nog: „Maar deze uitslag
heeft tegelijk aangetoond, dat de
kiezers het kabinetsbeleid niet
hebben afgekeurd". En weg is hij
weer, in de regeringsslee naar
Hilversum, voor weer andere
verklaringen met een ingehou
den toon van triomf.
Bedrukt
Aanvankelijk was de bedrukte
sfeer in het PvdA-bastillon De
Lantaren te Rotterdam vooral te
wijten aan de spanning. Opinie
peilingen in de loop van de dag
lieten een nek-aan-nek-race zien
met het CDA. Maar al kort na
acht uur slaat de spanning om in
teleurstelling. Het verlies is fors,
het CDA heeft gewonnen. Dat
staat vast.
Intussen laten de partijbonzen de
verzamelde partijgenoten aan
hun onzekerheid over. In een
aparte ruimte volgen ze gespan
nen de uitslagen. Joop en Lies-
beth den Uyl, voorzitter Max van
dén Berg, andere partijbestuur
ders en Jaap Burger, de man die
in 1972 het kabinet Den Uyl tot
stand wist te brengen.
Kwart voor negen. De uitslagen
van de stad Rotterdam worden
aangekondigd. Hoopvol veert de
menigte in De Lantaren op. Om
onmiddellijk in verblufte stilte te
vervallen. De PvdA krijgt in de
Maasstad een enorme dreun.
Van 45,4 naar 37,3 procent, ter
wijl het CDA maar 0,7 procent
verlies lijdt. Nu is de stemming
pas goed mineur.
Tot Joop Den Uyl uiteindelijk de
zaal betreedt, wat onzeker, ge-
ruggesteund door de partijtop.
Maar op het podium groeit hij.
Aardige mensen, om zo hard te
klappen als je zo harde klappen
krijgt, zegt hij. Een brede lach.
De «handen zelfbewust in de zak
ken van zijn colbert. Geen vrolij
ke avond, zegt hij, maar de coali
tie CDA-WD is zijn meerder
heid kwijt en dat is het meest
esentieel.
Zucht
Met een zucht van verlichting za
gen de honderden in het casino
in Den Bosch verzamelde
WD'ers hoe op het gigantische
tv-scherm het balletje van de ver
kiezingen op het nummer 26 te
recht kwam. Zoveel zetels in de
Tweede Kamer - dat waren er
twee minder dan in de afgelopen
zittingsperiode en niet het enor
me verlies dat aan het begin van
de verkiezingsstrijd werd ge
vreesd. De WD-aanhang be
loonde zichzelf met een klein ap
plaus.
LEIDEN - De volgende partijen hebben gisteren deelgenomen aan de
Tweede Kamerverkiezingen: 1. PvdA (Party van de Arbeid). 2. CDA
(Christen Democratisch Appèl, 3. WD (Volksparty voor Vrijheid en
Democratie). 4. D'66 (Democraten '66), 5. SGP (Staatkundig Gerefor
meerde Partij), 6. PPR (Politieke Party Radikalen), 7. CPN (Communis
tische Partij van Nederland), 8. GPV (Gereformeerd Politiek Verbond),
9. PSP (Pacifistisch Socialistische Partij), 10. RVP (Rechtse Volkspar
tij, voormalige Boerenpartij). 11. DS'70 (Democratisch Socialisten *70),
12. RKPN (Rooms Katholieke Partij Nederland), 13. PVR (Party van
Rijksgenoten, in de kieskringen Amsterdam. Rotterdam en Den Haag),
13. KP (Kleine Partij, in de kieskring Haarlem). 13. Lijst Dane (in de
kieskring Nijmegen), 14. GMO (God Met Ons. in de kieskringen Nyme-
gen en Maastricht), 14. NEP (Nederlandse Evolutie Party, in de kies
kring Haarlem), 15. LN (Leefbaar Nederland), 16. SP(Socialistiese Par
ty), 17. VP (De Vrede Party, in de kieskringen Utrecht. Amsterdam,
Haarlem en Den Haag), 18. RPF (Reformatorische Politieke Federatie).
19. R'81 (Realisten *81, niet in de kieskringen Arnhem, Den Haag. Lei
den, Dordrecht en Den Bosch). 20. 1KB (Internationale Kommunisten-
bond), 21. NVU (Nederlandse Volks Unie), 22. CP (Centrumparty). 23.
PLN (Party tot Likwidatie van Nederland, m de kieskringen Amster
dam en Haarlem). 24. WWB (Wereld Welzijns Bewustwording, in de
kieskringen Nijmegen, Den Helder. Den Haag, Den Bosch. Tilburg en
Maastricht), 25. EVP (Evangelische Volkspartij) en 26. SOS (Samen
Overleven of Sterven).
ADVERTENTIE
Gejuicht werd er daarentegen over
de val van de PvdA. „De kiezers
hebben ons vertrouwen ge
schonken en wij zijn er voor om
dat weer waar te maken", jubel
de een op de schouders door de
zaal rondgedragen Hans Wiegel
later op de avond. De lijstaan
voerder interpreteerde de uitslag
aldus: „De kiezers willen geen
verschuiving naar links. Dat
blijkt uit het verlies van de
PvdA". Volgens Wiegel is er ge
kozen voor „een redelijk beleid".
„En als de PvdA daaraan niet wil
meedoen, dan zal het huidige be
leid in de bestaande combinatie
worden voortgezet. Ook is het
mogelijk om dit kabinet te ver
breden met nog een andere par
tij", aldus Wiegel, die kennelijk
doelde op D'66.
Goed zo
„Prematuur", het eerste vakjargon
is het kersverse kamerlid Mein-
dert Leerling uit de mond ont
snapt. De voormalige perschef
van de Evangelische Omroep
leert snel. Sterker dan verwacht
komt zijn RPF in de Tweede Ka
mer, maar hij stelt zich zeer af
standelijk op naar aanleiding van
een van de vragen van Kees
Zorgdrager, gisteren tijdens de
verkiezingsbijeenkomst van de
NOS in Hilversum.
Later verklaart Van Agt op de tele
visie geen vrijersoog op de nieu
we splinter (de RPF) te willen
werpen, teneinde zich van een
meerderheid in de nieuwe volks
vertegenwoordiging te verzeke
ren. Maar in de studio te Hilver
sum krijgt Leerling meteen na
het vraaggesprek de complimen
ten van fractieleider Ruud Lub
bers: „Goed zo, Meindert", een
variant op een welbekende recla
mespot van acteur Ryk de Gooij
Leerling triomfeert op bescheiden
schaal. Twintig meter verderop
is de EVP-hoek somber gestemd.
De eerste prognoses rond acht
uur heeft Weststrate jr. leunend
op de bar met een droef gelaat
aangehoord. Geen wonder, de
lijsttrekker rekende op een zetel
tje of vijf; 0,0 wordt nu zijn deel.
Namen
partijen
1946
1948
1951
1956
1959
1963
1967
1971
1972
1977
1981
PvdA
28.3
25.6
29.9
32.7
30.3
280
23.5
246
27.4
338
28.3
CDA
51.5
534
489
50.0
49 1
492
44.5
367
31.3
31 9
30.8
WD
6.4
8.0
8.8
8.8
12.2
10.3
10.7
10.4
14.4
18.0
17.3
D'66
4.5
6.8
4.2
54
11.0
DS'70
-
-
-
-
-
-
5.3
4.1
0.7
0.6
CPN
10.6
7.7
6.2
4.7
2.4
28
3.6
39
45
1.7
2.0
SGP
2.2
2.4
2.4
2.3
2.2
2.3
2.0
24
2.2
2.1
2.0
PSP
-
-
1.8
3.0
2.9
1.4
1.5
1.0
2.1
PPR
1.8
4.8
1.7
2.0
GPV
-
-
0.7
0.7
0.7
0.8
09
1.6
18
1.0
0.8
RVP
-
0.5
2.1
48
1.1
1.9
0.8
0.2
Overige
1.0
29
4.0
0.8
0.8
1.5
2.6
4.0
1.9
1.9
2.9
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100 0
100.0
100.0
Van 1946 tot 1972 KVP, ARP en CHU.
Amsterdam
Den Haag
Rotterdam
Utrecht
KAME
R 1977
KAMER 1981
KAMER 1977
KAMER 1981
KAMER 1977
KAMER 1981
KAMER 1977
KAMER 1981
perc.
stemmen.
perc.
stemmen
perc.
stemmen
perc.
stemmen
perc.
stemmen
perc.
stemmen
perc.
stemmen
perc.
stemmen
PvdA
44.1
202212
36.5
154239
37.4
110770
32.0
87990
55.4
203181
47.3
159863
40.6
61392
33.3
48494
CDA
13.9
63907
13.6
57404
21.2
62658
21.5
59238
16.1
58986
15.3
51721
245
37111
22.6
32845
WD
16.6
76357
15.6
65917
24.2
71455
22.5
61806
13.2
48584
13.4
45301
163
24618
15.4
22420
D'66
7.0
32011
11.1
46654
6.7
19842
12.0
32917
5.0
18280
11.2
37927
6.5
9776
11.7
17089
SGP
0.2
977
0.2
772
1.1
3316
1.0
2746
1.7
6216
1.5
5139
09
1325
0.7
1063
PPR
2.4
11099
2.6
10835
1.5
4458
1.8
4867
1.3
4927
1.4
4765
2.4
3679
3.4
4941
CPN
8.8
40380
10.3
43441
1.7
5130
2.4
6469
2.3
8485
3.5
11843
1.8
2728
3.0
4360
GPV
0.3
1402
0.2
732
0.5
1370
0.4
990
0.6
2366
0.6
1917
06
896
0.5
766
PSP
2.3
10462
5.5
23355
0.9
2801
2.1
5715
1.0
3608
2.2
7540
26
3905
5.1
7398
RVP (BP)
0.6
2630
0.1
532
0.4
1225
0.1
309
0.3
1268
0.2
670
0.4
689
0.1
151
DS'70
1.4
6610
1.3
5575
1-6
4839
1.3
3575
0.8
2845
0.9
3160
07
1042
0.6
849
RKPN
0.3
1392
0.3
1151
0.4
1045
0.2
610
0.3
1024
0.2
628
05
802
0.3
428
SP
0.3
1398
0.3
1076
0.4
1194
0.5
1303
0.2
671
0.5
1720
1.2
1866
0.8
1220
RPF
0.2
886
0.4
1802
0.4
1169
0.7
1993
0.4
1491
0.9
2897
04
598
0.7
1007
OVERIGEN
1.6
7117
2.0
8589
1.6
4641
1.5
4446
1.4
4999
0.9
2750
06
909
1.8
2611
OPKOMST
83.3
458840
80.1
422074
83 8
295915
80.9
274974
838
366931
80.4
337811
853
151336
83.0
145642
Op dit staatje de verkiezingsuitslagen vanaf 1946
H00ËSTE RENTE
H
6 jaarsdeposito,
minimale storting f 1.000,-.
Het goede adres
