Jaarlijks twintigd
uizend Spaanse
vrouwen naar Enge
dand voor abortus
deTijd
HP
Reportage
KISEVIERS
Op 16 mei internationale abortus-actiedag
DONDERDAG 14 MEI 1981
PAGINA 19
De katterigheid over het feit dat de Eerste Kamer eind april het
omstreden wetsontwerp inzake abortus heeft aanvaard, kan niet
verhinderen dat er op zaterdag 16 mei opnieuw zal worden gede
monstreerd voor volledige vrijheid van abortus, en niet alleen in
Nederland. Op die dag wordt voor de tweede maal een "interna
tionale abortus-actiedag" gehouden. (De eerste werd georgani
seerd in maart 1979).
Op vele plaatsen in de wereld zullen vrouwen demonstreren voor
vrije abortus, voor de verkrijgbaarheid van voorbehoedmidde
len en tegen gedwongen sterilisatie zoals die in sommige delen
van de wereld op vrouwen wordt toegepast. Kortom: voor het
volledig zelfbeschikkingsrecht van vrouwen over hun eigen li
chaam.
Een woordvoerster van het Nederlandse abortus-actiecomité "Wij
Vrouwen Eisen" vertelt, dat op de le mei de acties in Nederland
zich zullen concentreren in het uiterste zuiden van het land, met
name in de stad Maastricht. Daar worden, te beginnen om half
twee in de middag, demonstraties en manifestaties gehouden
Er worden spreeksters verwacht uit Duitsland, België en ook uit
Spanje waar de abortusstrijd een bijzonder zware dobber bete
kent voor de vrouwen.
Op deze pagina een impressie van die abortusstrijd in Spanje
(waar momenteel zo'n 20.000 vrouwen per jaar naar Engeland
reizen voor een abortus).
SEVILLA - Als ze de hal van
het hotel in Sevilla binnen
komt, heeft Magdalena Lo
pez Perez een tasje bij zich
bedrukt met de naam van het
Nederlandse abortus-actieco
mité „Wij vrouwen eisen".
Herinnering aan een recent
bezoek aan Nederland waar
ze onder meer aan een radio
programma voor vrouwen
meewerkte. Magdalena is n
van de leden van het gezond
heidscollectief van Sevilla.
Ze is bovendien de contact
vrouw voor een internationa
le solidariteitsactie, die op
gang is gekomen nadat de po
litie eind vorig jaar een inval
heeft gedaan in een Sevil-
laanse kliniek waar voorlich
ting over geboortenregeling
werd gegeven en van waaruit
ook (door middel van de zo
genaamde „wegzuigmetho-
dé") abortussen in een vroeg
stadium werden verricht bij
ongewenst zwangere vrou
wen. Sindsdien is de kliniek
nog steeds gesloten.
Archieven, adreslijsten van de
cliënten en medische appara
tuur zijn in beslag genomen,
stafleden en wachtende
cliënten werden aangehou
den en verhoord. Het is op
het ogenblik nog steeds onze
ker wat de gevolgen zullen
zijn voor alle betrokkenen,
zowel voor de stafleden als
voor de enkele honderden
(uit heel Spanje afkomstige)
vrouwen die via deze kliniek
een abortus hebben gehad. In
Spanje is abortus nog altijd
volledig verboden. Bij even
tuele vervolging kunnen er
straffen worden uitgedeeld,
variërend van zes maanden
voor de geaborteerde, tot on
geveer zes jaar voor degene
die de abortus heeft verricht.
Met assistentie van een Engels
sprekende vriend vertelt
Magdalena dat er in Spanje
nog meer centra voor „ge
zinsplanning" zijn. die echter
hun voorlichting niet combi
neren met de mogelijkheid
tot abortus zoals die in de nu
verzegelde kliniek in Sevilla
in de praktijk werd gebracht.
Spaanse
abortus nodig hebben moe
ten naar andere landen (met
name naar Engeland) uitwij
ken, wanneer ze in eigen land
de weg niet weten te vinden
en niet beschikken over het
geld dat nodig is om zich
(vaak tegen betaling van een
zeer gepeperd honorarium)
hvgiënisch en geruisloos te
laten aborteren door een
Spaanse arts die de ingreep
wel wil verrichten. Geld is
ook hier het sleutelwoord:
gefortuneerde vrouwen heb
ben geen problemen, even
min als de ouders van jonge
dochters van gefortuneerde
huize bij wie een ongewenste
zwangerschap discreet moet
verdonkeremaand.
Belgische feministen zijn de afgelopen tien jaar keer op keer de straat opgegaan om het recht op vrije abortus te berechten
„Achterstraat-abor
tus"
Maar een onbekend aantal
vrouwen moet in Spanje haar
toevlucht nemen tot de onbe
trouwbare „abortus in een
achterafstraatje", verricht on
der riskante condities tegen
vaak ook nog hoge bedragen.
„Het moeten er verspreid
over het hele land duizenden
zijn. Nog afgezien van de
vrouwen die in uiterste nood
een oplossing zoeken in het
zichzelf aborteren, soms met
fatale gevolgen", zegt Magda
lena.
Ze vertelt dat de oproep om
protest- en solidariteitsbetui
gingen. die na de sluiting van
de Sevillaanse kliniek is uit
gegaan naar de vrouwenbe
weging in andere landen,
veel reacties heeft opgele
verd. Ook binnen Spanje
kwam in de eerste weken na
de politie-inval in de kliniek
een golf van protestbijeen-
komstcn en demonstraties op
gang in een aantal grote ste
den. Feministische groepe
ringen eisten, met steun van
uit sommige politieke partij
en en de vakbeweging, de le
galisering van abortus in
Spanje.
In Spanje is op het ogenblik de
pil (vrij te koop in veel apo
theken) het meest gebruikte
voorbehoedmiddel voor
vrouwen. Ook het spiraaltje
wint aan populariteit. Zeif-
hulpcentra en zelfonderzoek
zijn in opkomst, maar voor
veel vrouwen is het begrip
„bewustwording van het ei
gen lichaam" nog iets heel
nieuws, en zeker voor de wat
oudere generatie vrouwen is
de seksualiteit nog een ge
heim, en de seksuele voor
lichting een gesloten boek.
Zijn er plannen voor de inter
nationale abortus-actiedag
op 16 mei? Die zijn er zeker,
maar het is altijd weer onze
ker hoe de politie zal reage
ren op manifestaties op dit
terrein. In Sevilla wordt ge
dacht aan het huren van een
bus voor een demonstratieve
tocht waarbij voorlichtings-
pamfletten en ludieke ballon
netjes worden uitgedeeld Op
diverse plaatsen zullen infor
matieve bijeenkomsten wor
den belegd.
dringen, zowel bij progressie
ve organisaties als bij indivi
duele sympathisanten, op
een duidelijke stellingname
ten aanzien van abortus, en
het voeren van actie voor le
galisering van abortus. Aan
de vrouwen die ten gevolge
van de overval op de kliniek
zijn gedagvaard is gevraagd
of ze openlijk willen uitko
men voor het feit dat. en de
reden waarom ze een abortus
hebben gehad. Aan vrouwen
die ooit een abortus hebben
ondergaan, maar niet bij de
overval op de kliniek waren
betrokken, wordt hetzelfde
gevraagd.
„Solidariteitsacties blijven
dringend nodig", zegt Mag
dalena Lopez Perez die zich
aanbevolen houdt voor het
ontvangen van zoveel moge
lijk solidariteitsbneven en
pleidooien voor legalisering
van abortus in Spanje. Haar
correspondentieadres is: Cal-
le Campamento 17, Sevilla,
Spanje Protesten tegen de
overval op en de sluiting van
de Sevillaanse kliniek, plus
verzoeken om legalisering
van abortus kunnen worden
gericht aan het Ministerio de
Justicia. C. San Bernardo 47,
Madrid, Spapje.
Abortus-toerisme
In dezelfde weck waarin het ge
sprek met Magdalena Lopez
Perez plaatsvond, verscheen
in het Spaanse dagblad Dia-
rio 16 een serie van drie arti
kelen over „de grote trek"
van Spaanse vrouwen die
zich in Londense klinieken
laten aborteren. Vorig jaar
ging het om ongeveer 20 000
vrouwen (in 1971 waren het
er nog geen 200) Volgens het
blad bestaat op het ogenblik
meer dan 70 procent van het
totaal aantal buitenlandse
vrouwen dat zich in Enge
land laat aborteren uit Spaan
se vrouwen, en groeit hun
aantal van jaar tot jaar.
De opvang van dit ..abortus
toerisme" in Londen zou
over het algemeen zeer goed
geregeld zijn De vrouwen
worden opgevangen door
bussen met Spaansspreken
de gidsen en in hotels met
Spaanse receptionistes. Het
merendeel van de vrouwen
maakt een dergelijke trip via
een „georganiseerde reis":
chartervlucht met verzorgd
verblijf van drie tot vier da
gen in de Britse hoofdstad.
In elk chartervhcgtuig tussen
Spanje en Engeland is vol
gens het blad wel een dozijn
aan te wijzen die. hetzij al
leen. hetzij in gezelschap van
verloofde of echtgenoot, tot
dit doel enkele dagen naar
Londen gaat Vrouwen van
boven de veertig die al vier of
vijf kinderen hebben en om
economische redenen geen
baby meer er bij kunnen en
willen hebben, tienermeisjes
die door één van hun ouders
worden vergezeld, meisjes
tussen de 18 en 22 jaar die
met hun vriendjes naar Lon
den gaan.
In de meeste gevallen is de reis
gecamoufleerd door leugens
tegen de achtergeblevenen,
die geen enkel vermoeden
mogen krijgen van de reden
waarom men naar Londen
gaat Veel vrouwen en meis
jes zijn nog nooit buiten de
eigen regio, laat staan buiten
Spapje geweest. De uiteinde
lijke kosten voor reis, verblijf
en ingreep met bijkomende
kosten liggen m de buurt van
1700 tot 1800 gulden; een be
drag dat vooral jongeren
vaak niet kunnen opbrengen
zodat de abortustrip gedu
rende het eerstvolgende jaar
moet worden afbetaald
Naast deze 20.000 gevallen per
jaar zouden in Spanje ieder
jaar enkele honderdduizen
den abortussen worden ver
richt. waarbij in zo'n driedui
zend gevallen ongeneeslijke
schade aan het lichaam van
de betrokken vrouwen wordt
toegebracht, in een aantal ge
vallen met dodelpke afloop
Cijfers die duidelijk maken
dat in dit land ontelbare
vrouwen met de rug tegen de
muur staan, tengevolge van
een ongewenste zwanger
schap die ze in hun persoon
lijke situatie niet aan kunnen
L/T~l
VRIJ NEDERLAND
De free lance journaliste Jacqueli
ne de Gier maakte voor VN een
ooggetuigeverslag van de situa
tie in Belfast kort vöör en na de
dood van het hongerende IRA
lid Bobby Sands. Samen niet een
Amerikaanse cameraploeg van
CBS wordt ze in het heetst van
de strijd aangepakt door Britse
militairen. Een cameraman
wordt getroffen door rubber ko
gels. "Rubber doodt de spieren,
maar laat de huid intact".
Een Ierse jongen sleurt haar naar
de kant van de weg, drukt haar
tegen de muur om haar te be
schermen. "Bastards, bastards.
Stop it you bastards" Een pre-
sentratrice van de Franse televi
sie tipt snel nog even wat Chanel
5 achter het oor alvorens haastig
op pad te gaan voor een verslag.
Want zojuist is bekend geworden
dat Sands is gestorven. De Gier
schrijft: "Wat in Amsterdam god
zij dank nog een uitbarsting heet.
noem je in Belfast ingehouden
woede".
Ook in VN ofschoon wat laat
een interview met senator prof.
dr. I.A. Diepenhorst "Voor u
links, voor mij rechts" - die op
volgens hem onelegante wijze
gedwongen is geworden het
Eerst-Kamerlidmaalschap op te
geven. Diepenhorst, bekend om
zijn pleidooi voor de vrijlating vn
de Drie van Breda, zet op relati
verende toon uiteen hoe hij
denkt over de rechtspleging ten
aanzien van oorlogsmisdadigers.
Hij noemt in dit verband de naam
van Speer, die verantwoordelijk
was voor de arbeidskampen,
maar zich altijd tegen excessen
in die kampen verzette "omdat
het arbeidsmateriaal langer mee
moest". Dat Speer na de oorlog
niet is doodgeschoten acht Diep
enhorst "een gelukkige omstan
digheid", omdat hij door zijn
boeken en optreden het falen
van het nationaal-socialisme
heeft blootgelegd.
De zogeheten preventie die in Bre
da werd nagestreefd bij het ver
richten van 148 arrestaties op
Koninginnedag, wordt in VN uit
voerig aan de kaak gesteld. De
politie marcheerde over de rand
van de rechtsorde heen, zo luidt
de conclusie.
In een verhelderend artikel over de
onlangs tot Franse president ge
roepen Francois Mitterrand
wordt geconstateerd dat de com
munisten het bij de presidents
verkiezingen slecht hebben ge
daan. Ze hebben in tegenstelling
tot de sociaal-democraat Mitter
rand hun strijd niet omgezet in
een overwinning en ze zullen nu
wel gedwongen zijn om de so
ciaal-democratische zegekar te
volgen bij de verkiezing van de
volksvertegenwoordiging in ju
ni. Mitterrand wordt trouwens
ontmaskerd als een voorstander
van het bestaande kernwapenar
senaal en een trouwe westerling
waar het gaat om de oost-west
verhouding.
VN volgde ook de verkiezingscam
pagnes van klein links en van
Van Agt. De bijlage is groten
deels gewijd aan een historische
studie van de vrouw op het
krijgstoneel. Het verhaal handelt
over vrouwen die zich als man
verkleedden om in de oude tijd
als matroos of soldaat de vrijhe
den van het masculiene militaris
me tot de hare te maken.
Tijdredacteur Ton Oostveen had
een gesprek met priester-senator
drs. M G.G.J. Schreurs. die van
wege zijn positieve standpunt
over het onlangs aangenomen
abortuswetsontwerp door bis
schop Gijsen van Roermond op
het mat.ir geroepen Schreurs
is dringend aangeraden zich bij
de komende grondwetsherzie
ning niet meer herkiesbaar te
stellen voor het lidmaatschap
van de Eerste Kamer. Hoewel
dat onuitgesproken is gebleven,
wil dat zoveel zeggen als gehoor
zaamt gij niet, dan kunt gij uw
priesterambt verder wel verge
ten. In het artikel blijkt Schreurs
zich veeleer priester te voelen
dan politicus, ofschoon hij er-
'kent dat impliciet de democrati
sche betrouwbaarheid van ka
tholieken in de politiek in het ge
ding is.
De Tijd heeft verder een uitvoerig
verslag van een rondreis op Hai
ti. het "magische eiland" van Pa
pa Doc, die gedurende veertien
jaar bloed bewind toezag hoe vijf
tig- tot honderdduizend mensen
van zijn eiland al of niet op zijn
gezag werden vermoord Zijn
zoon Jean-Claude Duvalier nam
het bewind van papa over en
aanvankelijk scheen het alsof er
een einde zou komen aan de ver
trapping van de mensenrechten
en grootschalige moordpartijen
Maar dat bleek al spoedig een il
lusie. De repressie herleefde en
de verbijsterende afstand tussen
si moede en rttkdom bleef intact
Verder in De Tijd een artikel over
de platenindustrie die in navol
ging van de boekhandel probeert
een serieuzere koers te vlgen.
Een platen-tiendaagse en James
Last als kroongetuige voor de
culturele waarde van de 'platen-
bizz".
De Tijd gaat ook in op de brief van
kardinaal Willlebrands over het
befaamde schisma, dat de Neder
landse kerkprovincie al geruime
tijd aanvreet. "De zaak raakt het
hart van het katholicisme, in
zoverre de ongetwijfeld oprechte
geloofsvisie van de leiding en-a
ren wordt als een aanslag op de
religiositeit van mensen die ka
tholiek hadden willen zijn", al
dus de schrijvers.
hervormd
nederland
HN heeft deze week een onthul
lend interview met vice-admiraal
buiten dienst en ex-directeur van
Holland Signaalapparaten bv J
Doorenbos. Hollandse Signaal is
een belangrijke poot van de Ne
derlandse wapenindustrie en
heeft volgens Doorenbos in te
genstelling tot bijv. RSV geen
overheidssubsidie nodig Door
enbos praat recht voor zijn raap
en vertelt doodleuk dat hij - als
hij van de Nederlandse regering
mocht - wapens zou willen leve
ren aan Chili en Zuid-Afrika En
het zijn niet alleen economische
motieven die hem tot deze uit
spraak brengen over Zuid-Afri-
ka. "Het is voor een deel natuur
lijk stom zoals ze het daar doen.
Maar het zijn ook wel giganti
sche problemen waarvoor zij zijn
gesteld. En er is geen land in
Afrika waar ze zoveel geld geven
voor de ontwikkeling van de
zwarte bevolking".
Het interview geeft ook een goed
inzicht in hoe het gaat als er in
Nederland - en ook uit het bui
tenland - wapenaankopen moe
ten worden gedaan Doorenbos
vertelt dat militairen altijd het
neusje van de zalm willen heb
ben en dat is duur. De afweging
over het soort wapens wordt
voor een belangrijk deel ge
maakt door de militaire staven
Daarna beslist de minister "Er
zijn allerlei hinderpalen", vertelt
Doorenbos "Het is ook nog zo
dat de ene vent beter kan kletsen
dan de ander. En ja, dan gebeurt
dat...".
De vice-admiraal b.d. legt ook nog
uit dat groepsbelangen in het le
ger strijden om het grootste ge
wicht En natuurlijk speelt ook
het zelfstandige economische be
lang van de wapenindustrie
positief vertaald in werkgelegen
heid nog een rol De vorige
PvdA-minister van defensie Ste-
merdink was daar ook niet vies
van en nog steeds is er in dit op
zicht weinig veranderd
Verder in HN een diepzinnig arti
kol over "Het dansen" "Eigen
lijk is het dansen een soort geau
toriseerd baltsgedrag", zegt de
schrijver. "Het gaat om de toena
dering tussen de seksen, voor
mensen, en zeker voor jonge
mensen altijd weer een zware op
gave".
VARA-voorzitter Albert van den
Heuvel legt aan HN uit waarom
hij bij de eerstkomende aandeel
houdersvergadering van Shell
zal bepleiten de banden met het
Zuidfnkaanse apartheidsregime
te verbreken En het PPR-ka
merlid Leo Jansen vertelt over
zijn motief om toe te treden tot
de stuurgroep die de brede maat
schappelijke discussie over ener
gie moet gaan begeleiden
M4CA7INF.
Met de formatie van een nieuw Ka
binet in zicht I'm.Kr.ir
naar Nijmegen voor een geprek
met prof Van der Grinten,
grondlegger van de zittende re
gering "Van Agt en Den Uyl
nooit samen in een kabinet" zegt
hij Een weinig schokkende con
clusie. interessanter wellicht is
zijn visie op D'66 "D 66 lukt op
een geseculariseerde KVP Niet
onbegrnpelnk. De confessie is op
zijn retour, maar aan een mid
denpartij blijft behoefte- Wat
Terlouw voorstelt als bestuurder
of bewindsman weet ik eigenlijk
niet In ieder geval is niet geble
ken dat hij dat goed zal doen'
De vraag "hoe links is de nieuwe
Franse president". beantwoordt
EM met "weinig". Philip Mok
besluit zijn analyse met een ci
taat van Mitterrands' rechter
hand "Hij wil een nationaal lei
der zijn en wil zeker niet na een
dictator van rechts (Giscard) een
dictator van links worden
Elsevier volgt wederom de lijst
trekkers op verkiezingstournee
Meest in het oog lopend is een
ontboezeming van Hans Wiegel,
die in correspondentie blijkt met
Gerard Reve "Nee. ik citeer
niets, het is een particuliere
briefwisseling Misschien later,
in mijn memoires". Een volks
schrijver en een volksmenner,
daar moet iets prachtigs uit
voortkomen
Charles Wentinck doet verslag van
zijn bezoek aan het Parijse Mu
see d'Art Moderne, waar tot eind
juni een expositie te zien is van
de Franse Florcntijn Amedeo
Modigliani Zestig jaar geleden
overleden en inderdaad, buiten
zijn geboorteplaats een onbeken
de grootheid Elegance is een
verdachte eigenschap gewor
den schrijft Wentinck. zo aan
de dag gelegd als bij deze schil
der is zij tot deugd verheven
Gerrit Komrij prijkt op het omslag
van de HP Jan Brokken geeft de
weerslag van een uiterst opm.-r
kelijk gesprek Een paar citaten
Over homosexualiteit "Het i*
een houding, een temperament
Het omvat veel meer dan het se-
xuele Ik vind het verwerpelijk
om mensen naar sexe in te de
len' over de Oost West-verhou
ding "Zonder die duizend men
sen die gedichten, schilderijen
en muziek maken, zonder kran
ten. verschilde ons land in niets
van de staten waar men zich zo
nodig tegen moet verdedigen Ik
zie met in «aarom Van Agt of
Lubbers of Wiegel erop achteruit
zouden gaan wanneer de Russen
hier binnenvielen Ze zouden in
zo'n systeem voortreffelijk kun
nen functioneren".
De PvdA-economen Driehuis en
Van der Zwan lanceren in HP
een voorstel om de wao af te
schaffen. "Iedereen weet dat die
regeling volkomen oneigenlijk
wordt gebruikt Het tweetal
gaat er van uit dat dan veel ao-
w'ers in de ww terecht komen,
maar ziet daar meer kansen voor
een hernieuwde deelname aan
het arbeidsproces dan in het ou
de stelsel Vooral voor mensen
onder de 45 wordt een verscherp
te keuring bepleit
Van den Doel kraakt in zijn co
lumn het FNV-werkgelegen-
hcidsplan wegens gebrek aan fi
nanciële haalbaarheid en Hof
land verklaart de winst van Mit
terrand uit het aantal "in-gods-
naam-stemmen"
In zijn tweede en laatste artikel
over de modernisering van de
middellange afstandsraketten
schrijft Theo Som me r hoofdre
dacteur van Die Zeit. dat plaat
sing nog niet aan de orde kan
zyn. omdat nog veel te veel onze
kerheden onopgeruimd znn
"Welk minimum aan gemoderni
seerde raketten is onontbeerlijk,
w elk maximum aan SS 20 raket
ten in de Sowjet-Unie is nog te
verdragen". Daar moet eerst ant
woord op komen.
in dit boekennummer van de HP
rekent de Amenkaanse schrijver
James Purdy af met zijn critici in
de VS en met name bij het in Eu
ropa veel geciteerde New Yorks
Review of Books "De schrijver
moet daar gewoon zijn, omdat de
criticus zo gewoon is. omdat de
krant voor wie hij werkt zo mo
gelijk nog gewoner is
