Weer bommen
van Israël op
Palestijns doel
Steun voor Sands
Tweede poging tot coup in Spanje in maart verijdeld
Brezjnjev haalt
fel uit naar VS
i
Oranjebitter
socialisten
nadrukkelijk
op de wip
Ontwikkelingslanden
steeds minder artsen
Gaddafi
in Moskou
DINSDAG 28 APRIL 1981
(Van onze correspondent
Peter Hattink)
MADRID - Een tweede poging tot
staatsgreep door een aantal le
gerofficieren is eind maart door
de Spaanse militaire inlichtin
gendienst verijdeld. De voorbe
reiding van deze coup werd uit
gevoerd door militairen, met
als hoogste in rang een luite
nant-kolonel. Deze poging tot
staatsgreep, die een einde moest
maken aan de Spaanse monar
chie en aan de democratie,
kwam aan het licht door de ver
spreiding van pamfletten in en
kele kazernes.
Welingelichte bronnen te Madrid
bevestigden gisteren dat deze ul
tra-rechtse militairen vorige
maand hun coup niet uitvoer
den. omdat zij meenden dat zich
onder de samenzweerders rege
ringsgezinde infiltranten bevon
den. Hoewel de militaire inlich
tingcndienst verschillende mi
nisters over de op handen zijnde
staatsgreep heeft ingelicht, zijn
er geen arrestaties verricht
Volgens experts op het gebied van
informatie zijn de teksten van de
pamfletten op een bijzonder ge
raffineerde manier opgesteld: de
samenstellers van de vlugschrif
ten baseren hun teksten op ge
loofwaardige feiten, halen deze
zonder de logica uit het oog te
verliezen uit hun verband en
brengen een verhaal dat aanne
melijk lijkt. Het voornaamste
pamflet, dat in talloze kazernes is
verspreid, is een document van
vijf pagina's, waarin koning Juan
Carlos wordt beschreven als een:
„Frivole monarch, waarbij elke
vaderlandslievendheid ont
breekt. die absoluut niet ge
schikt is voor zijn functie en die
zich verkocht heeft aan de Euro
pese socialistische multinatio
nals".
Dit pamflet spreekt over een orga
nisatie van legerofficieren onder
het niveau van kolonel, dat reeds
meer dan vier jaar klaar staat om
het vaderland te redden op het
moment dat dit nodig is. De sa
menstellers van dit document
voorspellen dat de politieke par
tijen binnenkort - naar aanlei
ding van de mislukte staatsgreep
van 23 februari - een massale zui
vering van het leger zullen eisen
om als tegenprestatie de meest
opvallende onderwerpen van de
Spaanse gemeenschap te rege
len.
Het pamflet vertelt dat koning
Juan Carlos op 23 februari, toen
200 Guardia Civiles de Tweede
Kamer hadden gegijzeld, de
Franse president Valéry Giscard
d'Estaing en de Duitse bonds
kanselier Helmut Schmidt op
belde om hen de succesvolle
staatsgreep mee te delen. Hierop
zouden de beide buitenlandse
staatslieden verontwaardigd de
Spaanse vorst hebben aangera
den om de coup onmiddellijk de
kop in te drukken, daar zij an
ders soortgelijke staatsgrepen
zouden vrezen in Frankrijk,
Wcst-Duitsland en in Italic. Ten
einde zijn troon te redden, zou de
Spaanse monarch besloten heb
ben de koningsgezinde generaals
Armada Comyn en Milans del
Bosch, die de staatsgreep uit
voerden, te verraden.
Volgens een van de pamfletten
heeft premier Adolfo Suarez
eind januari onderdruk van mili
tairen zijn ontslag aan koning
Juan Carlos op diens paleis La
Zarzuela aangeboden. Hierbij
zou koning Juan Carlos hem we
gens zijn „fatale" beleid hebben
ontboden. Eenmaal op het ko
ninklijke paleis zag premier Sua
rez dat de koning omringd was
door de militaire territoriale op
perbevelhebbers van Valencia.
Sevilla, Valladolid en Zaragoza.
Het vlugschrift vermeldt dat ko
ning Juan Carlos zich wegens
een ..opportuun" telefoontje uit
het vertrek verwijderde waarop
de vier generaals het aftreden
van Suarez eisten.
Premier Suarez schijnt hierop
geantwoord te hebben dat dit on
mogelijk was aangezien hij door
het volk was gekozen en derhal
ve alleen door het volk ontslagen
kon worden. Daarop trok luite
nant-generaal Merry Gordon, ter
ritoriaal opperbevelhebber van
Sevilla die tijdens de mislukte
staatsgreep van 23 februari lang
aarzelde voor hij zich achter de
Spaanse vorst opstelde, zijn pi
stool en zei tegen de minister
president: „Dit is een reden om
ontslag te nemen". Alsof er niets
gebeurd was diende Adolfo Sua
rez daarna zijn ontslag bij koning
Juan Carlos in. Suarez heeft ai
tijd ontkend dat hij onder druk
van militairen zijn ontslag zou
hebben aangeboden.
Inmiddels is het volgens militaire
kringen duidelijk waarom de ka
pitein van de Guardia Civil. San
chez Valiente, die op 23 februari
deelnam aan de bezetting van de
Spaanse Tweede Kamer, in het
buitenland verblijft. De kapitein,
die volgens de eerste officiële be
richten niet betrokken zou zijn
geweest bij de mislukte staats
greep. maar nu wel wegens re
bellie juridisch wordt vervolgd,
vertrok op 24 februari s morgens
vroeg naar zijn Engelse schoon
ouders in Londen. Officieuze
bronnen te Madrid hebben
maandag verklaard dat kapitein
Sanchez Valiente documenten
van de luitenant-kolonel Antonio
Tejero Molina, de Guardia Civil,
die de leiding had van de gijze
ling van de parlementariërs, in
een bankkluis te Londen heeft
gedeponeerd. Dit zou verklaren
waarom Antonio Tejero Molina,
die in de vroege ochtend van 24
februari al wist dat zijn coup
geen schijn van kans had. zich
pas rond twaalf uur overgaf, de
kapitein wilde op een of andere
manier de zekerheid hebben dat
zijn documenten veilig waren
opgeborgen.
TTTRTT7 a I r-ivr /r-Dni <Vm\on~e correspondent Jaap van Wesell
(GPD) - Voor de derde keer in 10 dagen heeft de Israljsche luchtmacht
Palestijnse concentraties in Zuid-Libanon gebombardeerd.
Volgens een bekendmaking van de
Israëlische legerwoordvoerder
werden militaire doelen van de
Palestijnen getroffen bij de ste
den Sidon, Tyrus en Nabatye. De
woordvoerder legde er de na
druk op dat in het gebied dat ge
bombardeerd werd geen burger
bevolking is. Volgens Libanese
bekendmakingen echter vielen
er 40 doden en gewonden onder
de burgerbevolking. De Palestij
nen zeggen dat het de zwaarste
Israëlische luchtaanvallen zijn
sinds twee jaar.
Door deze luchtaanvallen willen de
Israliërs een aantal vliegen in één
klap slaan. Allereerst de Syri
sche druk op de christelijke fa-
langisten verminderen en verder
zijn de Israliërs bang voor een
Palestijnse terreuraanval voor de
verkiezingen. Een spectaculaire
Palestijnse actie zou de regering,
en daarmee de Likoed, zeer scha
den bij de verkiezingscampagne.
Bovendien is ook nu het tijdstip
gunstig voor grootscheepse ac
ties tegen de Palestijnen. omdat
de Amerikaanse regering geen
bezwaar maakt, anders dan de
regering van president Carter in
het verleden.
Syrië
GENÈVE (UPI) - In de meeste ontwikkelingslanden, met name in Afri
ka, wordt de verhouding tussen het aantal artsen en het aantal inwo
ners steeds ongunstiger, zo blijkt uit een gisteren gepubliceerd rapport
van de wereldgezondheidsorganisatie (WHO). In Mozambique bijvoor
beeld is nu nog maar één arts per 33.958 inwoners terwijl er tien jaar
geleden nog een arts per 16.081 mensen \vas. In Zimbabwe was er tien
jaar geleden een arts per 5.266 inwoners en in 1980 een arts per 7.106.
Daarentegen liggen de inwoners van Oost- en West-Europa en Noord-
Amerika medisch gezien in de watten. In West-Europa als geheel geno
men is de verhouding één op 528, en in Oost-Europa één op 535.
Het slechtst is de situatie in Oost-Afrika, waar gemiddeld slechts één arts
per 17.480 mensen beschikbaar is.
In Azië varieert de situatie van één per 1.947. In Zuidwest-Azië tot één per
6.646 in Zuidoost-Azië.
Volgens de WHO is de massale uittocht van artsen en verpleegsters uit
ontwikkelingslanden een van de belangrijkste redenen voor de ver
slechterende situatie. Zo vertrekken jaarlijks rond 15.000 verpleegsters
naar de geïndustrialiseerde landen.
Ten aanzien van de Syrische rol in
Libanon lijken de Israëli's een
zig-zagpolitiek te voeren. Nog
onlangs zeiden Israëlische zegs
lieden dat Syrië niet uit is op de
uitschakeling van de christelijke
falangisten, en dat eigenlijk de
falangisten zelf de strijd van de
laatste weken hebben uitgelokt.
Nu wordt grote bezorgdheid uit
gesproken over het nieuwe Syri
sche offensief tegen de falangis
ten. Premier Begin heeft daar
over een brief gestuurd aan de
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Haig.
Israëlische correspondenten in
Washington melden bovendien
uit de mond van Amerikaanse
zegslieden dat de Amerikaanse
regering de rol van $yrië in Liba
non als een negatieve ziet. Dat
komt overeen met Begins verkla
ringen van de afgelopen weken,
maar niet helemaal met een brief
die president Reagan onlangs
aan de Syrische president Assad
heeft gestuurd. Volgens die brief
is er voor Syrië een belangrijke
en constructieve rol weggelegd.
MOSKOU (DPA/AFP/TASS) - De
Sowjet-president en partijleider
Leonid Brezjnjev is gisteravond
heftig uitgevallen tegen de Ame
rikaanse buitenlandse politiek in
het algemeen en die in het Mid
den-Oosten en het gebied van de
Perzische Golf in het bijzonder.
Tijdens een banket in het Krem
lin ter ere van de Libische leider
Moeammar Gaddafi hield de
Sowjet-leider Washington ver
antwoordelijk voor de verslech
tering van de internationale si
tuatie.
In zijn tafelrede viel Brezjnjev de
Dode door bomaanslag in Ulster
- Terwijl in de Maze-gevangenis de
toestand van IRA-hongerstaker
Bobby Sands „steeds verder
- achteruit gaat", werden in Belfast
een politieagent gedood en drie
anderen gewond door explosie
ven toen ze probeerden een
vrachtwagen waarin een bom
verborgen was weg te slepen. De
Britse regering wil nog altijd niet
van concessies weten en maakte
kenbaar dat er geen rechtstreek
se onderhandelingen zullen
plaatsvinden tussen vertegen
woordigers van de regering en de
hongerstakers. Vrijwel iedereen
hier is ervan overtuigd dat de
spanning zich een dezer dagen zal
ontladen in grootscheepse ge
welddadigheden.
Intussen groeit de republikeinse
steun voor Bobby Sands en de
andere hongerstakers. Organisa
toren van het hongerstakingsco
mité houden in wijkhuizen en
pubs de bevolking op de hoogte
van het laatste
De verwachting dat de dood van
Bobby Sands een nieuw tijdperk
van geweld zal inluiden, is alge
meen. De IRA heeft stencils in de
brievenbussen geduwd waarin ze
de mensen aanraden grotere
voorraden voedsel en medicijnen
in te slaan in afwachting van een
nieuwe slag die, zoals velen ver
wachten, dezelfde vormën zal
aannemen als die van 1965, toen
de „troubles" begonnen.
De rellen van nu lijken veel verder
te gaan dan de hongerstakers
kwestie en de op handen zijnde
dood van Sands. De weerstand
tegen het Britse leger is groter
dan ooit. Zo ook de haat jegens de
Britse politie, die na alle geharre
war, vage afspraken en onduide
lijke resoluties nog steeds even
ver van huis is als twaalf jaar gele
den. De republikeinen wantrou
wen de enige tijd geleden in Du
blin gehouden besprekingen tus
sen Thatcher en de Ierse premier
Haughey. „Hij heeft Noord-
Ierland al vaker in de steek gela
ten en Thatcher begrijpt niets van
Ierland. Bovendien, praten is
goedkoop. Terwijl die kerel daar
dood ligt te gaan. verkoopt That
cher wapens aan de Arabieren.
Denk je echt dat Noord-Ierland
haar en de Engelsen iets kan
schelen? Er is geen politieke op
lossing mogelijk want er is geen
vertrouwen".
Een van de woordvoerders van
Sinn Fein, de politieke vleugel
van de IRA. betwijfelt of de IRA
Sands' dood zal wreken. „Op
straat zullen zeker hevige rellen
uitbreken", zegt hij, „maar of de
IRA een nieuwe campagne be
gint, is nog niet zo zeker. De IRA
is niet gek. Ze weet dat een nieu
we actie de Britten het beste ex
cuus geeft om harder dan ooit te
rug te slaan".
Het leger lijkt er ook zo over te den
ken. Het schijnt de hongersta
king te beschouwen als de laatste
kaart die de IRA tevoorschijn kan
toveren. Tijdens de vorige hon
gerstaking in december was het
leger er van overtuigd dat ze de
wraakcampagnes van de IRA na
de dood van een hongerstaker
met gemak zou kunnen beperken
en op den duur in staat zóu zijn de
IRA voorgoed het zwijgen op te
leggen. Daarna zou het in staat
zijn om de steun die het verboden
republikeinse leger geniet in de
wijken zoals de Falls Road in Bel
fast uit te roeien.
De geschiedenis leert dat Sinn Fein
zowel als het Britse leger het
meer dar. eens mis hebben gehad
met het voorspellen van de be
weegredenen en de sterkte van
de IRA. Evenmin als veel protes
tanten en katholieken deelt de
Sik, y
- Bij inspectie van een 'verdachte' vrachtwagen zijn gisteren in Belfast
drie politieagenten gedood en één gewond, toen de cabine van de wagen
door een bom uiteengereten werd. Een splintergroep van de IRA heeft
zich voor de aanslag verantwoordelijk gesteld.
Noordierse politie, de RUC. de
theorie van het Britse leger Ge
wezen wordt op de loyalistische
organisaties, waarvan een al ge
zegd heeft dat katholieke geweld
daden hen zullen dwingen de ka
tholieke wijken binnen te gaan
om republikeinen te „liquidere-
imperialisten aan die de rijkdom
men en de arbeid van andere vol
ken uitbuiten en minachting
hebben voor de wil van deze vol
ken. Zij noemen de vrijheids
strijd terrorisme en zij zijn er al
leen op uit hun politieke en mili
taire macht uit te breiden, zo zei
de Sowjet-president. Als voor
beeld voor het 'Amerikaanse im
perialisme' noemde Brezjnjev de
aanwezigheid van een Ameri
kaanse vloot in de Indische Oce
aan en bij de Perzische golf.
Brezjnjev zei dat als reden hier
voor de gijzehngskwestie in Te
heran is gegeven, maar nu deze is
opgelost koerst deze vloot nog
steeds in de buurt van de Perzi
sche Golf.
De Sowjet-Unie is volgens haar
president nog steeds bereid deel
te nemen aan een internationale
conferentie over het Midden-
Oosten. Brezjnjev prees de socia
le revolutie in Libië en sprak de
Libische leider aan met kame
raad Gaddafi.
Geweld
Oeganda
eist hoge tol
KAMPALA (Reuter ANP) - Meer
dan 150 personen zijn deze
maand gedood bij gewelddaden
in en om de Oegandese hoofd
stad Kampala, zo is van zieken
huizen en bewoners vernomen.
De meeste slachtoffers zouden
zijn gevallen bij vergeldingsac
ties van het leger tegen guerrilla
strijders die zich tegen de rege
ring van president Obote verzet
ten
De politie heeft intussen de arres
tatie bekendgemaakt van Hadji
Ali Serunjoji. parlementslid voor
de oppositionele democratische
partij (DP). Er werd geen reden
gegeven voor de gevangenne
ming. Serunjoji. die Noord-Kam-
pala vertegenwoordigt, kreeg bij
de verkiezingen in december in
zijn district tachtig procent van
de stemmen.
ADVERTENTIE
De bedreigingen van de IRA doen
niet onder voor die van de loyalis
tische organisaties. Zelfs de Ul
ster Defence Association, de
UDA. die normaliter weinig van
haar activiteit aan de grote klok
hangt, heeft een duit in het zakje
gedaan door toe te geven de afgc
lopen weken druk bezig te zijn
geweest met de vervaardiging
van machinegeweren en ander
oorlogsmaterieel
Origineele Delftsche
Verkrijgbaar bij
wijnhandel
MOSKOU'AFP AP>- Een har
telijk welkom viel de Libische
leider Moeammar Gaddafi
gisteren in Moskou ten deel.
waar hij werd verwelkomd
door de Russische partijlei
der Leonid Brezjnjev. Waar
nemers zien hltt bezoek als on
derdeel van ae poging van
hel Kremlin een actievere rol
in de diplomatie van het Mid
den-Oosten te spelen als te
genwicht voor de bezoeken
van westelijke letders (Haig
en Thatchen aan dat gebied
Zondag sloot de Koeweitse mi
nister nan buitenlandse za
ken. sjeik Saba el-Achmed el-
Saba een bezoek aan Moskou
af. Komende maand zal ko
ning Hoessein van Jordanië
de Sowjet-Unie bezoeken.
De Sowjets zijn overigens zeer
spaarzaam in hun uitingen
over de mogelijke hulp die zij
Tripoli zouden kunnen verle
nen. Sommige diplomaten
Opreken van uitbreiding van
de wapenleveranties Ande
ren zeggen dat hel Kremlin
zal streven naar faciliteiten
aan de Libische kust. Maar
Gaddafi gaf kort geleden ie
kennen dat daarvan geen
sprake ma Wel -
woog de Libische leider de
mogelijkheid van de onterte-
kening van een verdrag oan
vriendschap en samenwer
king dat te vergelijken zov
zijn met het verdrag dat Mos
kou m oktober vorig jaar met
Syrië sloot.
Van onze correspondent
Hein ten Kortenaar)
ROME (GPD) - Van het landelijk
congres van de Italiaanse socia
listen. dat gistermorgen in Paler
mo werd afgesloten, vielen geen
omwentelingen in de landspoli-
tiek of andere verrassingen te
verwachten, en die zijn er dan
ook niet gekomen Partijleider
Bettino Craxi bevestigde de lijn.
die hem de bijval van de congres-
meerderheid bezorgde en zijn
partij in de regering heeft terug
gebracht: de socialisten blnven
samenwerken met de christen
democraten in de regcring-Forla-
ni, want voor een links alti ma
tief (samen met de communis
ten) is de tijd volgens de socialis
ten nog lang met rijp
Sinds hij in 1976 het oude bestuur
opzij schoof en zelf de leiding
overnam, heeft Craxi ernaar ge
streefd de partij een nieuw aan
zicht te verschaffen en wel voor
al door zich af te zetten tegen de
twee grote massapartijen, de
christen-democraten en de com
munitiën. IQ) wielaarde lu I
marxisme voor overleefd en tooi-
de zich nadrukkelijk met de
naam „hervormer", een term die
tot dan toe meestal als scheld
woord was gebruikt.
De grootste nadruk legde Craxi op
dc burgerlijke vrijheden en bur
gerrechten en hij maakte van el
ke gelegenheid gebruik om zich
ook daarin zo scherp mogelijk te
onderscheiden van de twee grote
partijen Op die manier vestigde
hij het beeld van de socialisten
als een moderne efficinte partij,
waarmee rekening moest wor
den gehouden.
Zo stond Craxi na de laatste ver
kiezingen sterk genoeg om. met
zijn 12 proeent van de stemmen,
niettemin op voet van gelijkheid
met de christen-democraten in
dc regering terug te keren Znn
tegenstanders binnen de partij
zitte hij hardhandig aan de kant.
en op het congres van Palermo
had hij 70 procent van de af
gevaardigden achter zich.
Maar noezeer dc socialisten ook
verstandelijk overtuigd zijn van
zyn politieke gelijk, hun hart
blijft toch hangen aan het rode
verleden. Die gevoelens kwamen
duidelijk tot uiting in de ovatie
voor communistenlcidcr Berlin
gucr. die in zijn groet aan hel
congres aandrong op de eenheid
van links en dus op een gemeen-
schappelijke actie van de beide
partijen op weg naar een nieuw
socialisme
Onmiddellijk daarop kreeg de
christen-democratische partijlei
der Piccoh een beleefd applaus
je. dat net niet hard genoeg was
om het fluiten en boegeroep van
een deel van de zaal te overstem
men. De samenwerking met de
christen-democraten gaat kenne
lijk niet van harte, al is de meer
derheid het met Craxi eens, dat
hi l enig haiiban krtl en al
hoopt men vurig, dat het inder
daad tot hervormingen zal lei
den.
Congrescommissie wijst
actie VS in Angola af
WASHINGTON (UPI) - De Afn-
ka-commissic van het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardigden
heeft gisteren unaniem tegen het
verzoek gestemd van president
Reagan tot intrekking van hot uit
1974 daterend amendement dat
Amerikaanse militaire actie in
Angola vertui'ilt
De commissie kwam gisteren bu
een voor de opstelling van de be
groting van ontwikkelingshulp
voor Afrika van 1982 President
Reagan wilde intrekking van het
zogenoemde Clark-amende-
ment. omdat het volgens hem de
mogelijkheden van de buiten
landsc politiek beperkt Hf t
Clnrk-amendcment werd inder
tijd aangenomen om te verhinde
ren dat de regering-Ford militai
re hulp zou geven aan de Angole
se organisatie Unita die tegen dc
marxistische MPLA streed De
MPLA die op het ogenblik het
land regeert kampt nog steeds
met de opstandige Unita die
door Zuid-Afrika wordt ge
steund. Het verzoek van presi
dent Reagan was in vele Afri
kaanse hoofdsteden negatief ont
vangen
-SK*
