Trijfel
IB3H
JFÏ
Zolang
iets te
je zwijgt
voorzichtig
ALARM IN DE RODE BAAI
KEQEÜ3
'Zwarten zijn
uitgevonden'
MAANDAG 13 APRIL 1981
Das Weib
..Was will das Weib?"-„Wat wil
de vrouw?" zou Sigmund
Freud. de Oostenrijkse zielvor-
ser alias de grote Weense kwak
zalver (om Nabokov even te cite
ren) hebben verzucht, vlak voor
dat hij het tijdelijke met het eeu
wige verwisselde. Afgelopen
vrijdagavond werd onder dit
motto: „Was will dat Weib?" een
hele manifestatie op poten gezet
in Paradiso in Amsterdam,
waar een twaalftal mannen
van importantie (niet te ver-
wi^er me4 -mvo tent ie J hun
zegje zeiden over vrouwen in het
algemeen ofm het bijzonder, en-
of over feminisme en aanhan
gend water.
Na de mannen kreeg een panel
van vijf vrouwen (Emma Brunt,
Marijn de Koning. Hetty Blok.
Elske ter Veld en Selma Leydes-
dorff) drie kwartier de tijd voor
„weerwerk". Ze waren echter al
in een stief kwartiertje klaar.
Net toen iedereen dacht dat de
fase van opstartenachter de
rug was zodat ze nu wel aan het
echte vuurwerk tegen hun voor
gangers zouden beginnen, stap
ten zij alweer van het podium.
Maar misschien was dat juist
heel chique bedoeld...
Niemand kwam intussen op het
idee die vier laatste woorden
van Sigmund Freud („Was will
das Weib?") in twijfel te trek
ken, ik ook niet. Als een van de
twaalf sprekers had ik mij be
perkt tot wat proza over vrou
wen die ik 'n beetje ken (Janna,
Anne), en
net, dat als volgt luidde:
Feminisme
Door
\ico
Wat doen ze dan? Er moet toch
iemand winnen?
Zoiets absurds kan slechts een
man i
Het feminisme l
n mooie spor-
een korfbalmatch, met vieren
twintig vrouwen.
Een kijkspel ook, al moet je er
van houwen,
omdat iets aan hun spelopvat
ting schort.
Zij willen niet meer door de korf
heen scoren!
Dat is een vorm van afgedaan
seksisme
en daarom strijdig met het femi
nisme:
Het gaat om, eensgezind en met
z'n allen,
te huppelen en met een bal te
ballen.
En dat het spel dan wat on
vruchtbaar blijft
is juist heel goed. Dan wordt het
niet verwijfd.
Mijn bijdragen waren, in die
omgeving .milieuvriendelijk ge
noeg om mij te vrijwaren van
boegeroep en verf gegooi, een
voorrecht dat Leo Jacobs, direc
teur van Radio Stad, niet te
beurt viel, want tijdens zijn ti
rade klommen twee jonge jon
gens het podium op en begonnen
hem met verf te besmeuren. Ik
zat, met andere sprekers, bene
den in een dranklokaal bij een
luidspreker die aangesloten
was op de zaal, we hoorden wel
wat rumoer en boegeroep, maar
waren toch allerminst voorbe
reid op de scènes die volgde toen
Leo Jacobs weer terugkwam
van zijn sessie. Met een knette
rende vloek smeet hij zijn glas
bier tegen de grond, riep dat hij
dat geen stijl vond, dat het zijn
enige goeie broek was, enzo
voort enzovoort. Wat was-ie
kwaad! Voornamelijk, zei hij
later, toen hij weer wat bedaard
was („Ik ben nu eenmaal ie
mand die zijn gevoelsleven niet
onderdrukt", zei hij ongeveer)
omdat hij geattakeerd was door
jongens, en niet door vrouwen,
„want die konden daar nog
recht op doen gelden".
Meer licht
Dus ook via die verfsmijlerij
kwamen we niet te weten ..was
das Weib will wat niet de laat
ste woorden van Freud waren,
zoals iedereen op gezag van de
organisatie heeft aangenomen.
Om te beginnen dacht ik al dat
Freud met die woorden geen al
lesomvattend filosofisch vraag
stuk aan de wereld wou nala
ten, maar dat hij vermoedelijk
vanaf zijn ster/bed een woor
denwisseling van zijn huis
houdster met de wasvrouw over
een al dan niet betaalde reke
ning had gehoord, waarna hij,
toen zijn huishoudster weer te
rugkwam in de slaapkamer,
vroeg: „Was will das Weib?"
Zo wordt van Goethe altijd ge
zegd dat zijn laatste woorden,
op 22 maart 1832, waren: „Mehr
Licht!", wat ook altijd geïnter
preteerd is als een bede om de
mensheid meer helderheid over
het bestaan te verschaffen. In
werkelijkheid schijnt hij gezegd
te hebben: „Macht doch den
zweiten Fensterladen auch auf,
damit mehr Licht hereinkom-
Het ziet er nu naar u»t dat
Freuds laatste woorden hele
maal niet „Was will das Weib?"
zijn geweest. In het boek „Fa
mous last words", beroemde
laatste woorden, wordt Freud
niet genoemd, en zijn belang
rijkste biograaf, Ernest Jones,
vertelt over Freuds laatste uren,
dat hij zijn laatste woorden aan
Hamlet ontleende: „The Rest is
Silence". De rest is zwijgen.
Daarna viel Freud in slaap, hij
werd weer wakker, besprak met
zijn arts welke medicijnen hij
zou nemen (uit welke conversa
tie blijkbaar geen .famous last
words" te destilleren waren),
waarna hij ontsliep. Uit niets
blijkt dus, dat hij zich in zijn
laatste ogenblikken interesseer
de voor wat de vrouw wil.
LEIDEN - Verkrachting is een on
derwerp dat vrouwen in toene
mende mate bezighoudt. Het ge
voel van machteloosheid en
angst maakt plaats voor woede
en verontwaardiging. Men laat
zich niet meer vertellen dat ver
krachting voortkomt uit een
plotselinge seksuele nood die al
leen door middel van een vrouw
gelenigd kan worden.
Het is niet een seksueel maar een
geweldsmisdrijf, dat door het on
persoonlijke karakter ervan ex
tra vernederend is. In de vrij
heidsoorlog van Bangladesj was
verkrachting een bewuste oor
logstrategie van West-Pakistan
om het moreel van de Oost-Pa-
kistaanse strijders te breken.
Deze en andere overwegingen
staan in het programmablad bij
de voorstelling 'Zolang je zwijgt',
afgelopen zaterdagavond ge
speeld in het LAK. De produktie
is gemaakt door een theater
groep bestaande uit negen vrou
wen en drie mannen en is be
stemd voor een gemengd pu
bliek. Omdat het onderwerp niet
makkelijk is en kan grote emo
ties losmaken heeft de groep in
haar aanpak wat omtrekkende
bewegingen gemaakt; zo direkt
als verkrachting in het program-
Schrijver Baldwin:
AMSTERDAM (ANP) - "Het blan
ke imperium is voorbij. De leer
van de blanke superioriteit, die
een leugen is, is geëxplodeerd.
„Wij mensen moeten accepteren
dat wij allemaal bij elkaar ho
ren".
Dit zei de zwarte Amerikaanse
schrijver en voorvechter van de
rechten der zwarten, James
Baldwin, afgelopen zaterdag in
Amsterdam als gastspreker op
een bijeenkomst van het pen-
centrum voor Nederland, de Ne
derlandse afdeling van de inter
nationale schrijversorganisatie
pen.
Baldwin sprak met afkeuring over
wat wij noemde de westerse mo
raal. Als aspect van die moraal
noemde hij de mocden op zwar
te kinderen in de Amerikaanse
stad Atlanta. „Een kinderleven is
niets, het leven van een man en
een vrouw is niets", aldus de
schrijver.
Baldwin zei dat hij vroeger had ge
loofd wat de blanken zeiden:
„dat wij wild waren, zij be
schaafd". Hij meent nu dat het
fascisme om bepaalde redenen
werd uitgevonden. Volgens
Baldwin doet Nederland, dat
naar zijn mening „niet zo blank
is als het lijkt", hetzelfde met
zwarten als Amerika deed.
James Baldwin werd geboren in
1924 en is behalve romanschrij
ver ook toneelschrijver. Hij pu
bliceerde een aantal zeer belang
rijke opstellen over het rassen
vraagstuk.
mablad wordt besproken, zo in-
direkt wordt het in de voorstel
ling benaderd.
De struktuur is vrij los: in een
groot aantal scènes tekent men
de verhouding tussen mannen
en vrouwen, de tegengestelde
verwachtingen, de ontkennende
reacties van zowel mannen als
vrouwen op een verkrachting.
De groep laat geen konkrete si
tuaties zien van brute overweldi
ging: zij geeft een beeld van de
sfeer waarin verkrachting kan
plaatsvinden: hanig gedrag van
mannen, het niet willen zien en
herkennen van afwerende geba
ren, het achteraf goedpraten
'want ze had niets gezegd'; vrou
wen die weigeren een taxi te ne
men, maar angstig door de stra
ten naar huis sluipen.
Tussen deze scènes door ziet men
een terugkerend fragment van
een paar dat de tango danst, bij
uitstek een seksuele dans, als ab-
DEN HAAG In het Haagse Letterkundig Museum wordt mo
menteel een tentoonstelling gehouden over de schrijver/dichter Jan
Slauerhoff met als titel 'Slauerhoff en China'. Er wordt een indruk
gegeven van de aantrekkingskracht die China op de schrijver uit
oefende en de invloed van Chinese dichters op zijn werk.
Daarnaast besteed de tentoonstelling ook aandacht aan de tijdge
noten van Slauerhoff en het beeld van China in de westerse litera
tuur.
'Slauerhoff en China' duurt tot en met 17 juli. Het Letterkundig
Museum is geopend van maandag tot en met vrijdag van 13.00-
17.00
staktie van de man-vrouw ver
houding. Het spel van de groep
was goed: de mannen speelden
voornamelijk typetjes, wat ze uit
stekend deden zonder in karika
turen te vervallen. De vrouwen
waren meer betrokken bij het
scheppen van een sfeerbeeld.
Belichting en dekor sloten nauw
aan bij het scheppen van een
sfeerbeeld.
Bij elkaar bewerkstelligde dit ech
ter een esthetische afstand tot
het onderwerp, die grote inle
ving door het publiek verhinder
de, maar ook niet leidde tot het
innemen van een standpunt.
Wellicht doordat de groep op een
zo groot mogelijk publiek mikte,
is zij in haar presentatie iets te
terughoudend en voorzichtig ge
weest. Maar gezien het moeilijke
onderwerp mag men daar niet te
zwaar aan tillen.
JACQUELINE MAHIEU
De belevenissen van Jommeke
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR (121239) De sheriff maakt
zich kwaad "dag 14 30. 19.00 en 21 15
uur, zo: 14.15, 16.30 en 21.15 uur. al
CAMERA (124919):"The blue la
goon". do en vrij, 19.00 en 21.15 uur.
za. ma. di en woe. 14.30. 19 00 en 21 15
uur. zo 13.30. 19 00 en 21 15 uur. ,il
Nachtvoorstelling "Le magnifique".
vrij en za 23.30 uur. 16 jr.
LIDO 1 (124130): Een vlucht regen
wulpen". da 14.30. 19.00 en 21.15 uur.
LIDO 3 (124130) The Blues bro
thers", da: 14.30. 19.00 en 21 15 uur zo
ook 16 45 uur. al.
STUDIO (133210) Raging buil", da
19.00 en 21.15 uur. do en vrij ook 14 30
r. 16 jr.
TRIANUN (123875) Superman 2
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur. zo 14 15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur. 12 ir
REX (125414) "De pornomatrozen
dag: 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo,
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 ji
Nachtvoorstelling "Ik doe het
graag": vrij en za 23.30 uur, 16 jr.
Rijkmuseum van ueologie en Mineralo
gie, Hooglandse Kerkgracht 17, t/m
april, 'Planten van vroeger en nu', i.s.m.
de Hortus Botanicus der Rijksuniversi
teit. ma t/m vr van 10 tot 12 uur. 14 tot 17
pur. zo 14 tot 17 uur.
Museum Boerhaave. 'Dr Auzoux'. ten
toonstelling van anatomische modellen
1900, gemaakt van papior-maché.
za.,zo. van 14.00 tot 18 00 u
Kunstcentrum Lange Mare - Lange
Mare 37. tentoonstelling schilderijen, et
sen en houtdrukken van Kees Verhoe
ven. tot 18 april, do van 19-21 uur, za
van 12-17 uur
LAK-foyer. Levendaal 150, expositie
Roger Busschots-Monotypes, april, van
19.30 uur tot 20.30 uur
Art Tea House De Oude Rijn. t/m 29
april, Hilbrand Bruyning en Liesbeth
Lukaart, di t/m za van 10-18 uur, do van
19-21 uur en zo van 11-17 uur
Bioscopen Alphen
(Voor informatie tel. 01720-20800)
EURO 1: "Aristocats". da 13 45 en
18 45. zo. 13.45. 1645 en 18 45. al
Nachtvoorstelling: "Dressed to kill"
EURO 2 "Dressed to kilK', do.
za 13.30. 18.30 en 21 uur. zo t'rr
18 30 en 21 uur. 16 jr
Nachtvoorstelling "Hi-riders",
24.00 uur. 16 jr.
EURO 3 "Superman 2 da
18 30 en 21.15 uur, zo 13.15,
18 30 en 21 15 uur. 12 jr
Nachtvoorstelling: "The Brink's
za 24.00 uur, 16 jr.
EURO 4 "De sheriff maakt zich
kwaad" da 14.00. 19.00 en 21 30 ur
zo ook 16.30 uur
Nachtvoorstelling "In opperste exta-
Bisocoop Voorschoten
al.
"Mon onclczo en ma 20.45 uur. di
20 15 uur. al
Kindermatinee: "Dik Trom knapt het
op" za en zo: 14.00 uur, wov 14 15 en
16.00 uur
KONINGINNESOE
P
De koningin van dew
Engel»*- toep it uitrr
aard Quren Victoria
Zet een «tukje magrrr
kippepoulrt op met 1 li-
wortel. Naadje laurier
zout. «nuOe foelie en
laat dit 2 uur trekken
Zeef de bouillon en
schep nu afkoeling het
vet eraf Snyd het kip
pevlee* van de botje» en
len of gebruik er een
M'-nu er drie (\jngr
lepel'
leldrl
room Giet er ge
luk bNtal I U
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Avond bezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeüng: vaders extra van
18 00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
Sportmedisch Advies Centrum; blessu
respreekuur. Elisabethziekenhuib. Lei
derdorp, 's maandags van 19 30-20.30
Kraamafdeling: dag van 11.15-12.00uur
(alleen voor echtgenoot) en van
18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kwar
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdcling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
Maandag tlm vrijdag
18J0-I8 45 uur
Zaterdag en zondag
Bezoek aan ernstige patiënten wanne*. -
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt t->vg.-staan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
v«-r-trekken
Bezoektijden Kinderkltmek
Dagelijks
15 00-15 45 uur
18 30-19 00 uur
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15 00 uur
18.30-19 00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 111130;
13 30-14 15 en 18 30-19 30 uur 3e klas
13 30-14 15 en 18 30-19 30 uur Kraamaf-
deling 13 30-14.45 alleen voor echtgeno-
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vbeg-
verkeer van cn naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
tol (020-175000)
(@udcYlLeuias.
13 april 1981
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Iti de laatste dagen begint
het er te Katwijk wat fatsoenlij
ker uit te zien en het pruttelen
van vele ingezetenen neemt af
in gelijke verhouding als de
baan van den stoomtram meer
en meer hare voltooiing nadert.
Alles doet zien, t het einde der
dagen van tijdelijke verwoes
ting aangebroken is en dat Kat
wijk weldra door ijzeren ban
den aan Leiden zal zijn verbon
den. De ijzeren brug over het
additioneele kanaal nadert ha
re voltooiing en zij ziet er. even
als de geheele baan, zeer solide
en doelmatig uit. De straten
worden weder van steenen
i de ondiepten in de
glooiingen van den weg worden
overal bijgewerkt Men spreekt
er van. dat de stoomtram den
2den Mei voor het publiek zal
worden geopend Het is te wen-
schen dat velen alsdan ran de
gelegenheid gebruik zullen ma
ken om voor weinig geld zich op
een aangename unjze naar
Katwijk te verplaatsen, om
door de frisse he. versterkende
zeelucht en door het verblijf
aan het prachtige strand en op
de fraaie duinen, vtrsche
krachten in te zamelen voor het
zoo dikwijls lermoetende.
drukke en afmattende leven tn
de stad
Vijftig jaar geleden
in Dusseldorf is het proces
begonnen tegen Peter Kürten.
die terecht staat wegens reven
pogingen tot moord, waarbij
zijn slachtoffers, meest vrou-
toen min of meer ernstige
kwetsuren hebben opgeloopen,
alsmede wegens negen moor
den. Negen maanden heeft Kur-
ten de stad Dusseldorf en omge
ving in rep en roer gebracht,
omdat men telkens voor nieuwe
moorden beducht was De poli
tie kreeg steeds weer versterk in-
gen om het raadsel op te lossen
en ontving tienduizend brieven
met aanwijzingen, zonder dat
dit echter de oplossing naderbij
bracht Tenslotte kwam het toe
val te hulp Een jonge vrouw,
die door Kurten overvallen
was, had een brief aan haar
vriendin gericht, maar door
verkeerde adresseering kwam
deze britf in andere handen.
Hierdoor kreeg de politie zood
anige aanwijzingen, dat zij
den dader op het spoor kwam
De man werd in mei vorig jaar
eindelijk gepakt Tijdens zijn
verhoor heeft hij tal van beken
tenissen afgelegd, maar van be
rouw was niets te bespeuren
DE BANDIETEN AZAR EN BAZAR SLEUREN DE
ZAKKEN GESTOLEN CELD NAAR HET SAS
MN DE BUNKER.