Blijven praten met Moskou
Milj oenen aan hulp voor
Afrikaanse vluchtelingen
Relatie Europa-
VS zwaar op de
proef gesteld
Scherpe kritiek leden
op Poolse partijtop
HEES
Bondskanselier Schmidt benadrukt noodzaak dialoog:
HH
Amnesty International: leger El Salvador heeft "dodenlijst"
VRIJDAG in APRIL 1981
WARSCHAU DPA Reuter GPD
De Poolse leiding en vooral het
politbureau zijn gisteren in aan
wezigheid van partijleider Karna
zeer scherp gekritiseerd op dc
Leninschccpswerf. De gewone
partijleden zijn het niet eens met
uitspraken van leden van het Po
litbureau en keuren ze daarom
af. zo zei een van de sprekers on
der bijval van de duizenden aan
wezigen. "Wie is de partij"?, riep
een spreker in een door de Pool
se radio uitgezonden flits van de
discussie. "Zijn dat de drie mil
joen gelijk denkende leden of is
dat de kleine kring van de lei
ding die er over kwesties betref
fende partij en vaderland een an
dere mening op nahoudt?". "De
overtuiging wint veld dat slechts
de gewone partijleden vernieu
wing in de partij nastreven", al
dus de spreker.
Het officiële Poolse persbureau
PAP meldde gisteren dat in de
afgelopen acht maanden centrale
partijorganen meer dan vijftig
personen uit hun functie hebben
gezet, terwijl in de provincie on
geveer tweehonderd functiona
rissen hun post kwijtraakten. De
regering heeft ongeveer twintig
ministers en dertig onderminis
ters vervangen, aldus PAP. dat
verdere veranderingen aankon
digt in verband met economi
sche hervormingen.
De Poolse partijleider Kania. bena
drukte op de bijeenkomst dat
Polen zijn problemen uitsluitend
met eigen kracht en eigen poli
tieke middelen moet oplossen
Er zijn conflicten en er is kritiek
in de partij maar hierover is men
het "in bijna de hele partij" eens.
aldus Kania.
Kania beloofde een grondige ana
lyse van de Poolse crisis en ook
dat op de na Pasen te houden
openbare zitting van het centrale
comité over personen in de par
tijleiding zal worden gesproken.
Tsjechoslowakije wil dat Polen zo
snel mogelijk en zo nodig met
militair geweld lot de orde wordt
geroepen. Dat was duidelijk af te
leiden uit de woorden van de
Tsjecholsolwaakse minister van
buitenlandse zaken. Bohuslav
Chnoupek. tijdens een gesprek
met buitenlandse journalisten.
In 1968, zei Chnoupek. was de lei
dende rol van de Tsjechoslo-
waakse communistische partij in
gevaar. Dat is nu ook het geval in
Polen, zei hij. Op de vraag of een
interventie van de Warschau-
paetlandcn in Polen onafwend
baar is. antwoordde hij voorzich
tig dat het niet onmogelijk is dat
de partij de controle over het
land houdt. Maar. aldus Chnou
pek. de politieke situatie in 1968
en die van Polen op het ogenblik
lopen parallel.
Gevraagd over de Poolse nieuwe
vakcentrale Solidariteit, zei de
minister dat Solidariteit niet de
belangen van de arbeiders verte
genwoordigt. Er was helaas geen
tijd om de Tsjechoslowaakse mi
nister te vragen waarom dertien
miljoen Polen uit de communis
tische vakcentrale zijn gestapt en
er tien miljoen zijn overgegaan
naar Solidariteit
De Sowjet-Unie heeft ongeveer 100
transporthelikopters. 50 tot 100
transportvliegtuigen en 500 tot
1000 piloten en technische spe
cialisten naar Polen overge
bracht. berichtten gisteren Ame
rikaanse officiële kringen.
De vliegtuigen en helikopters wer
den vorige week vrijdag gevlo
gen naar Legnice. het Sowjetrus-
sische militaire hoofdkwartier in
het zuidwesten van Polen. Dit
gebeurde onder dekking van de
duisternis, waarschijnlijk om de
Poolse regering om de tuin te lei
den. aldus de officiële kringen
De aantallen liggen aanzienlijk on
der die welke nodig zouden zijn
voor een Russische militaire in
terventie, maar niettemin is de
Amerikaanse bezorgdheid over
de Sowjetrussische bedoelingen
erdoor toegenomen
De Amerikaanse kringen vragen
zich af waarom de toestellen en
helikopters naar Polen werden
gevlogen vanuit Tsjechoslowa
kije en niet rechtstreeks over de
Russische grens heen.
Ook berichtten zij dat Russische
luchtstrijdkrachten woensdag
zijn begonnen aan een lucht
machtoefening in het zuidwes
ten van Polen De officiële krin
gen weidden niet uit. maar NBC
televisie deelde gisteren mee dat
de manoeuvres bombardemen
ten en beschietingen van doelen
op de grond omvatten en dat
vliegtuigen van de meeste lan
den van het Pact van Warschau
eraan meededen.
Luchtmachtoefeningen in Oost-
Europa zijn niet ongewoon voor
dit jaargetijde, maar de Ameri
kaanse spionage houdt deze
zorgvuldig bij om te kunnen
vaststellen of zij niet gebruikt
worden als dekmantel voor gro
tere bewapening van de Russen
in Polen
BONN Reuter/AFP'DPA) De Westduitse bondskanse
lier Helmut Schmidt is vastbesloten de dialoog met Mos
kou en Oost-Berlijn voort te zetten ondanks de huidige
spanning in de Oost-Westbetrekkingen als gevolg van de
Russische inval in Afghanistan en de crisis in Polen.
In een jaarlijkse regeringsverkla
ring over de "situatie van het
land" bevestigde Schmidt dat de
Russische president Brezjnjev
dit jaar een bezoek zal brengen
aan Bonn. Hij legde er de nadruk
op dat de dialoog met de Sowjet-
Unie niet onderbroken mag wor
den, juist niet in een tijd van
spanning. "Hoe intensiever de
betrekkingen tussen Oost en
Reagan blij
met NAVO-
verklaring
WASHINGTON (AFP Reuter) -
President Reagan heeft zich
gisteren zeer tevreden ge
toond met de uitspraak van
de NAVO-Yninisters van de
fensie dat er een verband
moet worden gelegd tussen
het internationale gedrag van
de Sowjet-Unie en de ope
ning van onderhandelingen
over wapenbeheersing. De
president is ..bijzonder tevre
den met deze duidelijke uit
drukking van de eenheid van
bondgenoten", aldus een ver
klaring van het Witte Huis.
Woordvoerder Larry Speaks
z?ei verder dat het communi
qué dat de ministers deze
week na hun beraad in Bonn
uitgaven, het resultaat is van
..intensieve besprekingen"
tussen Amerika en de Euro
pese bondgenoten sedert 20
januari.
President Reagan zal „vrijwel
zeker" komend weekeinde
het ziekenhuis verlaten en
naar het Witte Huis terugke
ren, zo hebben behandelende
artsen meegedeeld. De
koorts bij de president, die
vorige week maandag bij een
aanslag een kogel in de long
kreeg, is nu geweken.
West zijn. en hoe beter de relaties
tussen de Verenigde Staten en
de Sowjet-Unie zijn. des te beter
zal het voor ons Duitsers zijn" al
dus de bondskanselier.
Schmidt verklaarde nog steeds te
hopen op een ontmoeting met de
Oostduitse leider Erich Honec-
ker zodra de internationale situa
tie het toelaat. Een dergelijke bij
eenkomst is al twee maal uitge
steld.
De bondskanselier richtte een
waarschuwing tot Moskou in
verband met Polen. "Elke po
ging tot interventie met geweld
in Polen kan de wereld verande
ren", aldus Schmidt. Slechts
door bphoud van een klimaat
van samenwerking in Europpa
kan het Westen "de Polen ook in
de toekomst helpen bij het over
winnen van hun grote economi
sche problemen".
Ontspanning
Over de ontspanning zei Schmidt
dat "degenen die nu zeggen dat
de ontspanning voor alles ver
antwoordelijk is en de Russische
wapenopbouw heeft bevorderd
zich zien gesteld voor de vraag
hoe groot de Sowjet-bewapening
zou zijn geweest in een tijd van
koude oorlog". Deze opmerkin
gen waren volgens waarnemers
bedoeld als reactie op de scepti
sche houding van de Amerikaan
se minister van defensie Wein
berger jegens ontspanning.
Schmidt sprak zich uit voor be
gin van Amerikaanse-Russische
onderhandelingen "voordat in
Europa de eerste (nieuwe) Ame
rikaanse wapens worden gesta
tioneerd". dat wil zeggen vóór
1983. Tegelijkertijd benadrukte
Schmidt echter dat het doel van
deze onderhandelingen moet
zijn een "zo laag mogelijk mili
tair evenwicht" te bereiken. Hij
toonde zich ervan overtuigd dat
de onderhandelingen "in de be
trekkelijke nabije toekomst her
vat worden".
Kritiek
Het Russische persbureau Tass
heeft bondskanselier Schmidt
gisteren beschuldigd van een
misleidend gegoochel met cijfers
over kernwapens in de rede die
hij gisteren heeft gehouden.
"Door te stellen dal de Sowjet-
Unie superioriteit heeft bereikt
op het gebied van de raketten
voor de middellange-afsland
goochelt de bondskanselier met
cijfers", aldus Tass.
\ls oud-minister van defensie
moet Schmidt weten dat je de
ene middellange-afstandsraket
niet met de andere kan vergelij
ken. Wat wel vergeleken kan
worden is het totaal potentieel
aan middellange-afstandswa-
pens, waarbij ook de Amerikaan
se kernwapens die nu al in Euro
pa staan, gerekend moeten wor
den. aldus Tass.
Tass voegde hier nog aan toe dat
Schmidt in februari nog heeft ge
zegd dat er een militair even
wicht bestaat in Europa. "De
stand van zaken kan niet in enke
le weken veranderenSchmidt
heeft kennelijk verhalen over de
superioriteit van de Sowjet-Unie
nodig, om zijn steun aan het op
stellen van Kruis- en Pershing-2-
raketten van de NAVO te
rechtvaardigen, zo besluit het
Russische persbureau zijn kri
tiek.
(ADVERTENTIE
GENEVE - Minister Van der
Klaauw van buitenlandse zaken
heeft donderdag als eerste spre
ker op de „Internationale confe
rentie voor hulp aan vluchtelin
gen in Afrika" (Icara) in Genve
een bedrag van 22.5 miljoen gul
den toegezegd.
Dit bedrag voor hulp aan Afrikaan
se vluchtelingen komt boven op
de al eerder dit jaar toegezegde
10.3 miljoen gulden voor het VN-
Hoge Commissariaat voor
Vluchtelingen (UNHCR) en an
dere vluchtelingenprojecten. ter
wijl in de begroting ongeveer 50
miljoen gulden was vrijgemaakt
voor noodhulp. Omdat er dit jaar
minder geld nodig is voor het
lenigen van de vluchtelingen
nood in Indo-China. kon de 22,5
miljoen voor het Afrikaanse con
tinent worden vrijgemaakt
Van de geschatte 10 miljoen vluch
telingen in de wereld leeft de
helft in Afrika: 5 miljoen mensen
in 25 landen. Oorzaak van dit gi
gantische vluchtelingenpro
bleem vormen de militaire avon
turen die diverse Afrikaanse lan
den (bijv. Ethiopi en Somali)
aangingen, alsmede de ernstige
droogte in het Sahel-gebied.
Voorts zijn er in de zgn Front-
lijnstaten veel vluchtelingen
voor het apartheidsbeleid van
Zuid-Afrika.
In totaal werd gisteren door deel
nemende landen aan de confe
rentie reeds meer dan 900 mil
joen gulden toegezegd De Ver
enigde Staten alleen al beloofden
bij monde van VN-ambassadeur
Jeane Kirkpatrick een bedrag
van ruim 500 miljoen gulden te
zullen bijdragen
Verschillende landen, waaronder
Denemarken en Zweden, hekel
den op de conferentie het Zuid
afnkaanse apartheidsbeleid, dat
volgens hen tot een enorm aantal
vluchtelingen in de buurlanden
heeft geleid. Om hiervoor een op
lossing te brengen, werd gepleit
voor internationale druk op
Zuid-Afrika om hel pad van de
apartheid te verlaten en om de il
legale bezetting van Namibi te
beindigen. Als voorbeeld voor
een oplossing van het probleem
Namibi werd de overgang naar
het zwarte meerderheidsbewind
in Zimbabwe genoemd.
De extra toezeggingen die minister
Van der Klaauw op de Icara-con-
ferentie deed, zullen worden ver
deeld over het Hoge Commissa
riaat (5 miljoen gulden), het Afri
kaanse programma van het Rode
Kruis (2.5 miljoen), terwijl nog
eens 15 miljoen wordt gereser
veerd voor probleemgevallen die
zich in de loop van het jaar aan
bieden Dat daarbij de concen-
tratielanden voor Nederlandse
ontwikkelingshulp speciale aan
dacht zullen krijgen, ligt in de
lijn van de verwachtingen. Ook
deze landen, onder andere Tan
zania. Zambia. Soedan en Kenia,
hebben bijzonder zwaar te lijden
onder toestromende vluchtelin
gen uit een aantal buurlanden.
(ADVERTENTIE
BRUSSEL De eerstko
mende weken worden be
slissend voor de verhou
ding tussen Amerika en
de Europese NAVO-bond-
genoten. De samenhang
van de westelijke alliantie
staat op het spel als de re
gering van president Ro
nald Reagan doof blyf
voor de grootste zorg van
de belangrijkste Europese
partners: Wanneer gaat
Washington met Moskou
praten over vermindering
van de kernbewapening
in Europa
Deze conclusies zijn afkomstig van Brusselse wa
'wittebroodsweken' tussen de Reagan-adminislralic en de NA-
VO-partners in Europa nauwlettend hebben gevolgd. De eerste
ontmoeting tussen de nieuwe Amerikaanse minister van defen
sie Caspar Weinberger en znn collega's van de andere NAVO-
landen. begin deze week in Bonn. bevestigde ten oven loede dat
de nieuwe ploeg in Washington nog geen duidelijk beleid heeft
Voor de Europese NAVO-landen - Duitsland. Nederland en Belgi
voorop - is de kernbewapening in Europa het belangrijkste poli
tieke vraagstuk. Al ruim een jaar voert de Sowjet-Unie een pro-
paganda-offensief tégen het NAVO-b< luit van december 1979
om in West-Europa 572 Kruis en Pershing-2 raketten te plaat
sen. Moskou deed voortdurend voorstellen om over deze kern
wapens te gaan pralen, maar steeds onder voorwaarden die voor
het Westen onaanvaardbaar waren
Aan Russische zijde werd de kernbewapening inmiddels opge
voerd. in een tempo van n nieuwe SS20-lanceerinrichting por
week. Er zijn er nu 220. elke lanceennnchting kan een raket met
drie onafhankelijk richtbare kernkoppen met een bereik van
5000 kilometer afschieten De Russische kernbewapening die op
Europa is gericht is dus nu al groter dan het antwoord van de
NAVO op deze machtsontplooiing, dat overigens pas in 1983
effectief wordt. En dat maakt haast bij onderhandelingen gebo
den.
Geen haast
Amerika heeft echter geen haast. De Carter regering maakte geen
werk van het tweede deel van het NAVO-besluit tot de TNF-
modernisenng, namelijk het aanbod om over de Europese kern
bewapning met Moskou te gaan praten. En de regering Reagan,
pas twee maanden in functie, heeft een andere prioriteit die die
van de Europese NAVO-partners te boxen gaat eerst moet de
Amerikaanse militaire macht worden versterkt Amerika moet
vanuit een positie van kracht nu t Moskou kunnen onderbande-
len. dat is de belofte waarmee Reagan de verkiezingen won
Reagan en zijn ministers willen eerst een program tot versterking
van de Amerikaanse defensie door het Amerikaanse parlement
loodsen. En dat kost nog wel enkele maanden Aan de andere
kant van de oceaan groeit de vrees dat het NAV< dubbi II
(TNF-modernisering onderhandelen) in gevaar komt als die
onderhandelingen niet op gang komen Die zorg is het grootst in
Bonn. waar bondskanselier Helmut Schmidt te maken heeft
met een toenemende oppositie tegen de kernbewapening.
Schmidt vreest dat het NAVO-besluit 'omvalt' als het kernwapen-
gesprek met Moskou uitblijft Als er voor het eind van dit jaar
niet over vermindering van de kernbewapening wordt gepraat,
dan ontstaan er politieke problemen Niet alleen in Duitsland
zelf. maar ook tussen Duitsland en Amerika, waarschuwde de
bondskanselier afgelopen maandag al - niet bij toeval de dag dat
de Amerikaanse minister van defensie Weinberger in de Duitse
bondshoofdstad aankwam
Schmidt steekt dus - zoals dat heet - 'zijn nek ver uit' Hij deed dat
mede omdat de Duitse minister van buitenlandse zaken Gen-
scher vorige weck in Moskou al tot de conclusie was gekomen
dat de Sowjet-leiders 'zonder voowaarden vooraf met Amerika
over de kernwapens willen praten Maar minister Weinberger,
tot voor kort in de Verenigde Staten bekend als begrotingsde-
kundige. liet zich niet intimideren door de Duitse demonstratie
Dat bleek op de bijeenkomst van de Nuclear Planning Group,
die daarna in Bonn plaats had
De machtsontplooiing van Russische troepen rond Polen vond
Weinberger veel belangrijker dan onderhandelen met de Russen
over vermindering van de kernbewapening Hij stelde voor een
verklaring uit te geven dat het kernwapengesprek niet op gang
zal komen zolang er kans bestaat dat de Sowjet-Unie met mili
taire middelen in Polen ingrijpt De Europese NAVO partnors
weigerden. Dat zou immers betekenen dat Weinberger een vrij
brief kreeg om de onderhandelingen over de kernwapens op de
lange baan te schuiven.
Alle defensieministers waren het er in Bonn over eens dat een
aanbod tot concrete onerhandelingen aan Moskou niet op zijn
plaats zou zijn. nu de Russische militaire machtsontplooiing in
en rond Polen een hoogtepunt bereikte Maar. zeiden de Europe
se bewindslieden, die situatie kan zsnel erandcren Over enkele
weken kan zo'n aanbod misschien wel worden gedaan Weinber
ger bleef doof. Op zijn aandringen werd in een mondelinge ver
klaring opgenomen dat de 'dreiging met militair ingrijpen de
basis voor onderhandelingen ernstig zou ondermijnen
SALT
Het meningsverschil over Polen was in essentie oen verschil in
taxatie. Pnncipiler van aard was Weinbergers weigering in het
communiqu over de bijeenkomst van de Nuclear Planning
Group te spreken over kernwapenoverleg in het kader van het
SALT-proces Omdat het SALT-2-verdrag door Reagan onaan
vaardbaar wordt geacht, wilde Weinberger geen vermelding van
SALT - ook al had hij volgens de Nederlandse defensieminister
De Geus wel gezegd vast te houden aan het SALT-proces
Op aandrang van de Europese NAVO-landen werd de SALT fra-e
wel opgenomen in de geheime notulen VU) het NPG
Maar met het communiqu. dat voor de buitenwereld is bestemd,
kregen de Amerikanen hun zin geen woord over SALT Deze
kwestie lekte niettemin toch uit. i.i de Duitse de i u n t« r
Hans A pel Hij noemde de gang van zaken bizar Ik heb Wcin
berger gezegd dat ik dit bekend zou maken", aldus Adel in een
gesprek met Duitse journalisten
Dit voorval toont hoezeer de spanning tussen Bonn en Washing
ton is opgelopen. En het was dus niet voor niets dal bondskanse
lier Schmidt donderdag, voor de zoveelste keer in enkele weken,
verklaarde dat het kernwapengesprek tussen de Amerikanen en
Russen 'op relatief korte termijn verwacht kan worden Maar
Bonn is er toch niet gerust op. dat de regering Reagan de ernst
van de kernwapendiscussie die in Europa wordt gevoerd, op
haar waarde schat
De NAVO-raad van ministers van buitenlandse zaken, op 4 en 5
mei in Rome. belqofl nu de proef voor de samenhang van hei
bondgenootschap te worden Na alle Duitse verklaringen
bezoeken van Europese ministers aan Washington, na Weinbe
gers confrontatie met zijn collega s, lijkt de vergadering in Ron
laatste gelegenheid om de rangen te sluiten Op straffe v.i
illen' van het NAVO-dubbelbesluit.
JAN GERRITSEN
allo
het 'o
Jouw bruidsjapon
hangt in onze
BRUID-SHOP.
Perfect en betaalbaar.
Venestraat/ Pasadenha,
Den Haag.
Tel. 070-468952.
LONDEN (DPA'UPI) Amnesty
International, de internationale
organisatie die zich beijvert voor
de naleving van de mensenrech
ten. heeft gisteren de strijdkrach
ten van El Salvador verweten,
dat zij een dodenlijst hebben op
gesteld met daarop de namen
president Jose Napoleon
Duarte vraagt de organisatie de
cring van El Salvador het le
an deze 138 personen te be-
i 138 r
Int
Onder doze r
denlijst ah
aangeduid,
gens Amnc
138 p
ïensen. die op de d<
"verraders" worde
bevinden zich vei
ehte
strijde
reetorc
naansc veiligheidstroepen
Dertig leden van de gevreesde poli-
verder verzocht een officieel on- tie van El Salvador, die ressor-
derzoek in te stellen naar een teert onder het ministerie van fi
nancien. zijn ontslagen omdat zij
buiten hun boekje zijn gegaan
De mogelijkheid bestaat dat zij
ter verantwoording zullen woi
den geroepen, verklaarde giste
3o- ren het hoofd van de Salvado-
massamoord die afgelopen dir
dag heeft plaatsgevonden. Da;
bij werden meer dan 20 men»
in een buitenwijk van de hooi
stad San Salvador gedood Yi
gens ooggetuigen do<
riaanse veiligheidsdienst
landsc zaken werd zorgvuldig
De Amerikaanse
regering heeft
vermeden de regering Duarte
gisteren herhaald dat zij geheel
verantwoordelijk te stellen voor
staal achter de r
«gering van El
de moord
Salvador, maar n
leer informatie
Volgens de verklaring staat de
wil over de ma
issamoord van
Amerikaanse regering in verbin
dinsdag op mit
istcns twintig
ding met de regering van Duarte.
weerloze burgers
in dat land
om te prolteren de feiten te er
In een dcsbctrcfft
nde verklaring
nemen over "dit meest recente
van het minister
ie van buiten
drama
