Stoom van de
ketel in Polen
Europa mag niet aarzelen met opstelling
Onlusten in
Zuid-Afrika
Troepen in
El Salvador
doden dertig
burgers
Spanje niet blij
met bezoek Haig
Brezjnjev waarschuwt
Minister van defensie FS over raketten:
Oefeningen gestaakt
Om huurverhoging
Regeringsveridaring
België tamelijk vaag
Strijd iii
Libanon
breidt
zich uit
WOENSDAG 8 APRIL 1981
PRAAG (AFP/Reuter) - De Sowjet-leider Leonid Bfezjnjev heeft
gisteren in Praag het Sowjet-voorstel tot een bevriezing van het
aantal kernraketten in Europa herhaald en tevens het idee ver
worpen dat het Westen bij ontwapeningsbesprekingen voor
waarden vooraf kan stellen.
De Sowjet-leider verwierp de westelijke suggesties dat de r
waarop het Kremlin de crisis in Polen behandelt van invloed
kan zijn op de ontwapeningsbesprekingen tussen Oost en West.
Ook heeft de Sowjet-Unie Westeuropese landen die Amerikaanse
kernraketten op hun grondgebied accepteren impliciet gewaar
schuwd. Het officiële persbureau Tass schreef in een commen
taar op de vergadering in Bonn van de nucleaire planninggroep
van de NAVO, dat de veiligheid van West Europa niet toeneemt,
indien de NAVO-beslissing wordt uitgevoerd om Amerikaanse
kernraketten in Europa te stationeren die Russische doelen
kunnen bereiken, maar juist zal afnemen. De landen die statio
nering aanvaarden "zullen in een bedreigende situatie verke
ren", aldus Tass, daarmee doelend op een Russisch antwoord op
de stationering.
Tass beschuldigt de Verenigde Staten ervan Europa in geval van
een gewapend conflict tot een slagveld te willen maken door
juist daar kernkoppen te stationeren. Het Russisch persbureau
constateert echter een verschil van mening tussen Washington
en Europa. "Steeds nadrukkelijker dringen de Europese NAVO-
landen er bij de Verenigde Staten op aan onderhandelingen te
openen met de Sowjet-Unie over de Eurostrategische raketten
zo zegt Tass.
U HIU i.ll'LI.—I
Caspar Weinberger
(Van onze correspondent Jan
Gerritsen)
BONN - De Amerikaanse mi
nister van defensie, Caspar
Weinberger, heeft de Europe
se NAVO-landen opgeroepen
het NAVO-besluit om kruis
raketten in West-Europa op
te stellen, zonder verder aar
zelen uit te voeren.
.Aarzelingen moedigen de Sowjet-
Unie aan verder druk uit te pefe-
nen om de NAVO-plannen te
doorkruisen", zei de Amerikaan
se bewindsman tijdens zijn eer
ste ontmoeting met zijn NAVO-
collega's, die in Bonn samen
kwamen voor een bijeenkomst
van de 'Nuclear Planning Group'
van het bondgenootschap.
In het klimaat van politieke span
ning en verontrusting rond Po
len legden de NAVO-ministers
meer dan ooit de nadruk op de
voortgaande uitbreiding van de
Russische kernbewapening.
,,Die is zeer verontrustend", zei
de Nederlandse minister P. de
Geus. zowel bij de strategische
als bij de voor Europa bestemde
kernwapens.
Uit Amerikaanse satellietfoto's
blijkt, zo vertelde De Geus, dat
de Sowjet-Unie nu „meer dan
tweehonderd" raketten van het
type SS-20 (bereik 4000 km en
elk uitgerust met drie kernkop
pen) heeft opgesteld. De Geus
wees ook op de bouw van Back-
fire-bommenwerpers en op de
produktie van andere korte- en
lange-afstandswapensystemon
in de Sowjet-Unie die op Europa
zijn gericht.
De Amerikaanse bewindsman
Weinberger gaf geen nadere aan
duiding over hervatting van de
onderhandelingen met Moskou
over vermindering van de kern
bewapening in Europa. Minister
De Geus sprak de hoop uit dat
dit wapengesprek nog vr de zo
mer op eang zou komen. Inmid
dels wil de Nederlandse be
windsman de verkiezingscam
pagne aangrijpen om, zoals hij
zei, „het publiek te doordringen
van de toenemende Russische
militaire kracht".
De defensieministers, die zich ern
stig bezorgd tonen over Polen,
waren het erover eens dat de ont
spanning tussen Oost en West
vrijwel niet meer bestaat. Het
verst daarin ging de Amerikaan
se minister Weinberger. die zti
dat Moskou de westelijke publie
ke opinie had verblind. Hij zei.
„Over de grens zongen ze het
liedje van toegeeflijkheid, terwijl
ze thuis op martiale muziek
voortmarcheerden". Eenheid is
noodzaak in de alliantie, aldus
Weinberger, die sterke bijval van
minister De Geus kreeg.
De Nederlandse bewindsman deel
de mee, dat de regering in Den
Haag eind dit jaar een definitief
besluit wil nemen over plaatsing
van kruis-raketten in Nederland
„Mijn inspanning is erop gericht
alle gegevens die daarvoor nodig
zijn bijeen te krijgen Daartoe be
hoort de zogenaamde shift-stu-
dic (technische studie) over de
toekomstige kerntaken voor de
NAVO-stnjdkrachten De Geus
wil een openbaar rapport van de
ze shift-studie, opdat publiek en
parlement daarover kunnen oor
delen
Duidelijk werd in Bonn. dat het
SALT-2-verdrag over verminde
ring van de strategische kernbe
wapening voor de regering-Rca-
gan van de b:*an is Maar Was
hington blijft wel vasthouden
aan het SALT-proces. aldus mi
nister De Geus, die eraan toe
voegde dat de nieuwe Ameri
kaanse administratie nog wel tyd
nodig heeft om haar beleid te
vormen. Het huidige SALT-ak
koord is volgens Washington
„onevenwichtig cn draagt niet
by tot stabiliteit", zo zei een
Amerikaanse zegsman.
(Van onze correspondenten)
PRAAG, BONN, WARSCHAU - De Poolse communistische partij heeft een nieuwe kans
gekregen om orde op zaken in eigen huis te stellen. Nadat eerst de Russische staats- en
partijleider Leonid Brezjnjev gistermorgen zijn vertrouwen uitsprak in de Poolse partij
leiding, werden later op de dag de troepenmanoeuvres van het Warschau-pact in en om
Polen beindigd en sprak de Poolse vakbondsleider Walesa zich uit voor een einde aan
de confrontatie met de Poolse leiding.
De vrees in het Westen voor een in
greep door troepen van het War-
schau-pact in Polen, vooral inge
geven door de bijzonder felle re
de van de Tsjechoslowaakse par
tijleider Husak op maandag, is
daarmee niet helemaal weggeno
men, maar de druk lijkt voorlo
pig van de ketel.
Het officiële Poolse persbureau
PAP kondigde dinsdagmiddag
aan dat de doelstellingen van de
gezamenlijke Warschau-pactma-
noeuvres waren bereikt en dat
staf en troepen die aan de oefe
ningen hebben deelgenomen
naar huis gaan. Volgens militaire
waarnemers in het Westen is er
geen bewijs dat de Sowjet-Unie
haar aanwezigheid tijdens de oe
feningen heeft vergroot boven de
twee permanent in Polen gesta
tioneerde Russische divisies van
in totaal 24.000 man.
(Van onze correspondent Karl
Breyer
JOHANNESBURG - In verschil
lende zwarte woonwijken in de
nabijheid van Pretoria - Tembi-
sa, Germiston en Van der Bijl
park - is het de laatste dagen erg
onrustig geweest. Ook gisteren
hebben de zwarte inwoners, voor
een belangrijk deel mijnwerkers,
op gewelddadige wijze gede
monstreerd tegen aangekondig
de huurverhogingen.
Zij staken daarbij verschillende
kantoren en barakken in brand.
De politie werd ingezet om de or
de te herstellen. Zij maakte ge
bruik van traangas en gummik
nuppels. Minstens twintig leden
van de Azapo (Azartia Peoples
Organisation) werden gearres
teerd.
De onlusten op de Simmerand
Jack-goudmijn bij Germiston
begonnen nadat bekend werd
dat de huur in de zogenaamde
'hostels' met drie rand per
maand (ongeveer negen gulden)
werd verhoogd. Een slagerij, een
bierhal en verschillende admini
stratiekantoren van de goudmijn
werden door de zwarte mijnwer
kers in brand gestoken en ver
nield.
Ook in de verschillende andere
(ADVERTENTIE)
woonwijken werd behoorlijke
schade aangericht, die volgens
de autoriteiten in de honderddui
zenden rand loopt. Speciale een
heden van de politie werden in
gereedheid gebracht en patrouil
leren nog steeds in de woonwij
ken van Tembisa, Evaton en Se-
bokeng, waar echter de rust lijkt
teruggekeerd.
In de verschillende wijken zijn tot
nog toe geen slachtoffers geval
len. De Azapo-organisatie protes
teerde tegen de maatregelen en
arrestaties van de politie en
noemde dit een nieuwe methode
van de Zuidafrikaanse regering
om Azapo te vernietigen.
Verontrust
De woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken, die de laatste da
gen herhaaldelijk de ernstige
Amerikaanse ongerustheid over
een mogelijke Russische inval in
Polen heeft verwoord, zei desge
vraagd nog steeds ernstig veront
rust te zijn over de situatie. Eerst
zou de rede van Brezjnjev op het
Tsjechoslowaakse partijcongres
van gisteren uitvoerig bestu
deerd moeten worden. Maar als
de Russische leider inderdaad
bedoeld heeft te zeggen dat de
Polen zelf, zonder ingrijpen van
buitenaf, hun problemen moeten
oplossen, zou Washington dit ze
ker toejuichen.
Ook de leider van de onafhankelij
ke Poolse vakbond Solidariteit,
Lech Walesa, heeft gisteren een
steentje bijgedragen aan de te
rugkeer naar normalere verhou
dingen in en om Polen. In een in
terview met een katholiek dag
blad zei Walesa dat „de Polen de
weg van confrontatie zouden
moeten verlaten om sociale doel
stellingen te bereiken, tenzij er
geen ander alternatief is". De lei
der van de vakbond Solidariteit,
die de laatste weken opnieuw in
een heftige confrontatie met de
Poolse regering en partij verwik
keld was geraakt, zei verder dat
„de tijd dat er zoveel mogelijk
winst behaald moest worden via
de weg van confrontatie voorbij
was en nu alle aandacht gericht
moet worden op de uitvoering
van de overeenkomsten".
Eerder op de dag had Leonid
Brezjnjev al een deel van de
spanning weggenomen door zijn
gematigde uitspraken.
electrisch
gereedschap
tijdelijk in
prijs verlaagd.
LAMAN-LEIDEN B V.
Zijlsingel 2 - Leiden
Geopend van maandag t/m vrij
dag van 08.00 tol 12.30 uur en
van 13.00 tot 17.30 uur.
BRUSSEL (ANP) - De kersverse Belgische regeringschef, de christen
democraat Mark Eyskens, is gistermiddag in de Belgische Kamer van
Volksvertegenwoordigers en in de Senaat verschenen met een nogal
vage regeringsverklaring. Die verklaring geeft een opsomming van een
groot aantal maatregelen waarvan vrijwel steeds wordt gezegd dat ver
dere uitwerking ervan of overleg erover met de sociale partners nodig
Van de harde maatregelen die de vorige premier, Wilfried Martens, op
zondag 29 maart voorstelde om de Belgische frank te redden is nu
vrijwel niets meer over. Martens wilde onder meer tot het eind van dit
jaar geen aanpassing van de lonen meer aan de gestegen kosten van
levensonderhoud, hij wilde een loonsverlaging met tien pet. bij verlies
lijdende bedrijven die door de overheid gesteund worden en hij vond
een prijsblokkering noodzakelijk. Sommige van die punten zijn in de
verklaring van de regering-Eyskens nog wel terug te vinden maar dan
veel minder exact.
Voor het feit dat hij geen welomschreven maatregelen aan het parlement
voorlegde verontschuldigde Eyskens zich door te zeggen: "de omstan
digheden zijn zo wisselend en het beleid moet zich daaraan zo snel
kunnen aanpassen dat gedetailleerde regeringscontracten vaak ondoel
matig iijken".
De Belgische premier gaf aan vijf doelstellingen prioriteiten: verstevi
ging en herstel van het vertrouwen, behoud en bevordering van werk
gelegenheid, het "geleidelijk" (over een termijn van bijvoorbeeld drie
jaar wordt niet meer gesproken) wegwerken van de grote onevenwich
tigheden in de betalingsbalans en in de rijksbegroting, het "alles in het
werk stellen" om het tekort op de betalingsbalans weg te werken en ten
slotte het streven naar stabiliteit om een doeltreffend anti-crisisbeleid
te kunnen voeren.
De verklaring waarmee Eyskens zijn regering in het parlement presen
teerde stond bol van opmerkingen zoals: alleen die getroffen zijn door
de crisis moeten weer hoop krijgen of een nieuw uitzicht" cn "ons land
heeft nog vele mogelijkheden en dus ook kansen, maar het is veel
kwetsbaarder geworden. Laten we ons samen dagelijks inzetten om
erger te voorkomen en met de moed van de hoop de toekomst weer
haalbaar te maken".
Eyskens streeft ernaar de fiscale druk op het bedrijfsleven te verminde
ren. Hij wil onder meer een verruiming van de belastingvrije investe
ringsreserve plus maatregelen die het risico-dragend kapitaal bevorde
ren en die buitenlandse investeringen aanmoedigen.
Met ontzetting staren bewoners
jan de Nationale Garde drongen
:an San Salvador naar de lijken van burgers uit hun wijk. Troepen
gisteren de huizen binnen en schoten dertig mensen dood
SAN SALVADOR (AP) - Een
groep gedeeltelijk in uniform
en gedeeltelijk in burger ge
klede Salvadoriaanse troe
pen is gisteren met twee
vrachtwagens een arme wijk
van de hoofdstad binnenge
reden, en heeft daar 23 men
sen uit hun huis gesleurd en
hen op straat doodgeschoten.
Ooggetuigen verklaarden dat
zeven andere burgers in hun
woning om het leven werden
gebracht.
Toen verslaggevers later op de
dag een bezoek brachten aan
de wijk, telden zij op straat 23
met kogels doorzeefde lijken.
Twee huizen, die kennelijk
door bazooka's in brand wa
ren geschoten, waren totaal
platgebrand.
De strijdkrachten wilden des
gevraagd slechts meedelen
dat men vernomen had dat
zich "wat onrust in het ge
bied had voorgedaan" en dat
men nog doende was "de
zaak te onderzoeken".
Minstens 37 linkse guerrilla
strijders zijn gisteren om het
leven gekomen bij een tref
fen met Salvadoriaanse vei
ligheidstroepen vijf kilome
ter ten oosten van de 'hoofd
stad San Salvador, zo heeft
een militaire woordvoerder
bekendgemaakt. Het was het
grootste aantal op één dag
sinds het grootscheepse
guerrilla-offensief in januari.
De woordvoerder zei dat het
treffen plaatsvond aan de
voet van de San Jacinto berg
keten, maar verstrekte geen
verdere bijzonderheden.
de
Het totale dodencijfer ovi
afgelopen 15 maanden is in
middels gestegen tot meer
dan 16 000
De Verenigde Staten steunen
het streven van de Salvado
riaanse regering om door
middel van vrije verkiezin
gen te komen tot een politie
ke oplossing van de burger
oorlog, zei gisteren in Was
hington de zegsman van het
minister van buitenlandse za
ken William Dyess
(Van onze correspondent Peter
Hattink)
MADRID - De Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Ale
xander Haig is niet bijster wel
kom in Madrid, waar hij voor een
officieel bezoek van twee dagen
vertoeft. Haig heeft zich in brede
kring in Spanje bijzonder unpo
pular gemaakt door zijn eerste
reactie op de militaire coup van
23 februari jl. Toen Haig ervan op
de hoogte werd gesteld, dat luite
nant-kolonel Tejcro van de Guar-
dia Civil het Spaanse parlement
had bezet en generaal Milans del
Bosch op eigen houtje in Valen
cia de uitzonderingstoestand had
uitgeroepen, was Haigs reactie
„Geen commentaar. Dit is een in
terne Spaanse aangelegenheid"
Die stellingname is Haig in Spanje
hoogst kwalijk genomen. De ar
gumenten die het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse za
ken later als excuus aanvoerden
(gebrek aan informatie, het tijds
verschil, Haig had net op dat mo
ment een bijeenkomst met zijn
Franse collega Ponchet), konden
veel Spanjaarden allerminst
overtuigen. Te meer daar er over
duidelijke aanwijzingen waren,
dat de Amerikaanse ambassade
in Madrid, ruim vr de bezetting
van het parlement, wist dat er
iets op stapel stond. En ook de
Amerikaanse luchtmachtbasis
van Torrcjon (even buiten Ma
drid) had daags voor de bezetting
van het parlement de alarmtoe
stand afgekondigd.
Ex-premier Adolfo Suarez weiger
de Haig te woord te staan, toen
hij vorige maand een aantal da
gen vakantie in New York door
bracht, uit verontwaardiging
over Haigs woorden. De secreta
ris-gencraal van de Spaanse so
cialistische partij. Flipe Gonza
lez, uitte zijn irritatie door te ver
wijzen naar het bilaterale vriend
schapsverdrag tussen Spanje cn
de Verenigde Staten. Op grond
daarvan, stelde Gonzalez cynisch
vast. had een „hardere verdedi
ging van de Spaanse democratie
mogen worden verwacht".
Haigs steun aan het democratische
systeem in Spanje, enkele uren
nadat de coup was neergeslagen,
kwam voor velen als mosterd na
de maaltijd Als een van de rede
nen voor Haigs bliksembezoek
aan Madrid wordt dan ook aan
gevoerd „het ophelderen van
misverstanden rond zijn stellirig-
namc ten aanzien van de misluk
te staatsgreep van 23 februari
Uiteraard komt Haig niet alleen
naar Madrid om te proberen de
Spanjaarden ervan te overtui
gen. dat hij het beste met de
Spaanse democratie voorheeft.
maar vooral om zaken te doen. In
september van dit jaar loopt na
melijk het bilaterale verdrag tus
sen de Verenigde Staten en
Spanje af. Dat verdrag werd af
gesloten in 1953 en sindsdien om
de vijfjaar verlengd. Een van de
facetten van het verdrag is dat
Spanje de Verenigde Staten be
langrijke militaire faciliteiten
verleent: het gebruik van een
drietal militaire bases op Spaans
grondgebied (bij Moron. Madrid
en Zaragoza) en een marinebasis
bij Rotta (Cadiz).
In ruil daarvoor
ontvangt Spanje steun in de
vorm van militaire apparatuur en
materieel en financile en techni
sche hulp op het gebied van on
derwijs, cultuur etc.
Ondanks het feit dat het bilaterale
akkoord de Verenigde Staten
een riante strategische militaire
positie in Zuidwest-Europa ver
schaft, zijn de Amerikanen toch
geen voorstanders van automati
sche verlenging van dat verdrag.
Amerikaanse kringen bij de NA
VO in Brussel (onlangs nog op
perbevelhebber generaal Ro
gers) hebben bij diverse gelegen
heden door laten schemeren de
toetreding van Spanje tot de NA
VO van harte toe te juichen Van
Amarikaahae kaèit i- <><>k ,-ii ge
suggereerd, dat de verlenging
van het bilaterale verdrag (zeker
wat het militaire aspect betreft)
een duidelijke standpuntbepa
ling van Spaanse kant ten aan
zien van planning van toetreding
tot de NAVO vereist. Maar wat
dat betreft zal Haig in Madrid
harde noten te kraken krijgen.
Boze tongen in Madrid beweren
daarom dat Haigs weifelende
houding ten aanzien van de'coup
van 23 februari bewust gekozen
was. Namelijk om de tegenstan
ders van de NAVO in Spanje er
van te overtuigen dat het Spaan
se lidmaatschap van de NAVO
de enige remedie is om de rebel
se generaals enigszins te contro
leren en in het gareel te houden.
BEIROET (DPA) - De gevechten
tussen de uit Syrische militairen
bestaande Arabische vredes
macht en de militie van de
christelijke falangisten hebben
zich gisteren van Beiroet en Zah-
le uitgebreid tot andere plaatsen
in Libanon. Onderhandelingen
tussen de Syrische minister van
buitenlandse zaken. Abdelhalim
Chaddam en de Libanese presi
dent Elias Sarkis brachten geen
verbetering in de toestand
Het overleg van Chaddam werd
onder andere bijgewoond door
de Libanex pramu r Hm Ok Wu>
za en de bevelhebber van de Ara
bische vredesmacht. Chaddam
reageerde fel op de waarschu
wing van de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken, Ale
xander Haig. dat de Sytuts hun
aanvallen op de door Libanese
christenen bewoonde gebieden
moeten staken. De Syrische mi
nister stelde de door Israel ge
steunde christelijke militie ver
antwoordelijk voor de schendin
gen van de tussen Syrié en de Li
banese regering gesloten akkoor
den. In dit verband zei Chad
dam: "Haig moet er maar eens
aan denken hoeveel schade
Amerikaanse wapens Libanon
en de Arabische wereld hebben
berokkend Haig moet zich be
wust zijn va de resultaten van de
Amerikaanse steun aan Israel.".
Inmiddels heeft de emir van Koe
weit aangeboden te bemiddelen
bij de totstandkoming van een
doeltreffend bi itend H|] lek !••-
neerde gisteren met Sarkis cn
diens Syrische ambtgenoot Ha-
fez el-Assad.
De standpunten van Syriè en Liba
non waren gisteren nog onver
enigbaar. Damascus verlangt de
militaire controle over het gehele
gebied van Bekaa, met inbegrip
van de belegerde stad Zahle dat
een bolwerk vormt van de
christelijke militie. Syne vindt
de concentratie van christelijke
militairen in dat gebied een be
dreiging voor zijn veiligheid.
De uitspraak van Haig ontmoette
behalve van Syrische zijde ook
veel kritiek .van de kant van
linkse groep'Tingrn n militante
mohammedaanse organisaties in
Libanon, alsmede van de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie
(PLO).
Leden van de rechtse militie van
majoor Haddad hebben gisteren
op het hoofdkwartier van de VN-
vredesmacht in Zuid-Libanon
(Umfil) geprotesteerd tegen de
politiek van de Verenigde Naties
in het gebied.
Demonstranten, onder wie een
groot aantal gewapend, zijn het
hoofdkwartier van Unifil in Na
qoera binnengedrongen. De VN-
soldaten hebben weer eens hun
zelfbeheersing cn discipline ge
toond door geen gebruik te ma
ken van hun wapens De mani
festatie was al vanaf de avond te
voren verwacht." Er zijn geen
slachtoffers te betreuren" aldus
een woordvoerder.
Majoor Haddad verklaarde on
langs dat zijn manschappen niet
zullen aarzelen het vuur te ope
nen op Unifil-militaircn. als hün
commandant, generaal William
Callaghan, de aanwezigheid van
Libanese troepen in het noorden
van Zuid-Libanon blijft toestaan.
(ADVERTENTIE)
Doe meer mei vis,omdat 't 20 lekker c
